ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ: ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ, ΟΜΟΛΟΓΩ ΤΗΝ ΕΖΗΣΑ (ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ) ➽ Μετάφραση: Γιώργος κεντρωτής ➽ «Ας πάμε να βρούμε, λοιπόν, το αύριο»... ➽ Δημήτρης Κουτσούμπας: Η ποίηση του Νερούδα προάγει την ουσία της Τέχνης: Να εξανθρωπίζει τον άνθρωπο ➽ 6 VIDEO - 32 ΦΩΤΟ

Αίθουσα ΕΣΗΕΑ: Δημήτρης Κουτσούμπας, Μαρία Φαραντούρη, Νικήτας Τσακίρογλου, Σεμίνα Διγενή, Κώστας Δαρδανός στην εκδήλωση - παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Poeta General, Πάμπλο Νερούδα, στα Ελληνικά από τον Traductor General, Γιώργο Κεντρωτή.

Πάμπλο Νερούδα: Τη ζωή μου, ομολογώ, την έζησα

Διπλή απόλαυση: Το πεζό ποίημα της ζωής ενός μεγάλου δημιουργού και η πένα ενός σπουδαίου ποιητή - μεταφραστή. Ο Yorgos Kentrotis συναντιέται με τον Πάμπλο Νερούδα και ο Χιλιανός βάρδος, για δεύτερη φορά μετά το Καντο Χενεράλ του Μίκη, ήρθε και θα μείνει για πάντα στην Ελλάδα. Ένας ποταμός 650 σελίδων που σε παρασέρνει και σε αναγεννάει...

*

Πάβλο Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23 Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο
Σχέδιο (1ο από 2 του Νερούδα), Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

Γιώργος Κεντρωτής, 5 Μαΐου 1958, Μολάοι Λακωνίας
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 10.V.2022 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας· 30,5 χ 23 εκ.)

*

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ, ΟΜΟΛΟΓΩ ΤΗΝ ΕΖΗΣΑ. ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ PABLO NERUDA»

Δ. Κουτσούμπας: Η ποίηση του Νερούδα προάγει την ουσία της Τέχνης: Να εξανθρωπίζει τον άνθρωπο

Δευτέρα 17/06/2024 - 20:39

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας παρευρέθηκε και μίλησε στην παρουσίαση του βιβλίου «Τη ζωή μου, ομολογώ, την έζησα. Απομνημονεύματα Pablo Neruda».

Την εκδήλωση άνοιξε ο Κώστας Δάρδανος από τις εκδόσεις Gutenberg.

Στην παρουσίαση του βιβλίου μίλησαν επίσης η ερμηνεύτρια Μαρία Φαραντούρη και ο Γιώργος Κεντρωτής, μεταφραστής του έργου.

Αποσπάσματα διάβασε ο Νικήτας Τσακίρογλου, ενώ τη συζήτηση συντόνισε η Σεμίνα Διγενή, βουλευτής του ΚΚΕ.

Παραθέτουμε την ομιλία του Δημήτρη Κουτσούμπα:

«Πάμπλο Νερούδα! Ποιητής, πολεμιστής, επαναστάτης, κομμουνιστής

Χιλιανός, λατινοαμερικάνος, αμερικάνος, παγκόσμιος.

Αυτός είναι ο Πάμπλο Νερούδα, ο ποιητής, ο άνθρωπος που έζησε τη ζωή του πραγματικά, έτσι όπως ο ίδιος την αφηγείται μέρα με τη μέρα, χρόνο με το χρόνο, στο εξαιρετικό βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα με την επιστημονικά ευσυνείδητη μετάφραση και επιμέλεια του Γιώργου Κεντρωτή.

Ο Νερούδα ήταν κομμουνιστής με διαλεκτική αντίληψη του σύμπαντος. Η ύλη της ποίησής του είναι διαλεκτική αντανάκλαση, ακολουθώντας τους νόμους της ίδιας της ζωής. Ταυτόχρονα, ανταποκρίνεται στις πιο αυστηρές αξιώσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας και προάγει την ουσία της Τέχνης: Να εξανθρωπίζει τον άνθρωπο.

Ο Νερούδα ανακάλυπτε πλευρές της ζωής σε ό,τι υπήρχε γύρω του, ιδιαίτερα στα απλά πράγματα. Περιπλανώμενος, όπως έλεγε ο ίδιος, σε όλο σχεδόν τον κόσμο, ιχνηλατούσε τα “περάσματα” των ανθρώπων από την Ιστορία, τα μνημεία που αποτύπωναν το επίπεδο της κοινωνικής συνείδησης ολόκληρων λαών, τα μνημεία που αποτύπωναν επίσης τα κοινωνικά άλματα.

Θυμάται ο Π. Νερούδα το εξής από επίσκεψή του στην τότε Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αρμενίας: "Όταν με ρώτησαν οι δημοσιογράφοι τι εντυπώσεις αποκόμισα από τις αρχαίες εκκλησίες και τα παλιά μοναστήρια της Αρμενίας, τους απάντησα με μια δόση υπερβολής το εξής: «Η εκκλησία που μου άρεσε εμένα περισσότερο είναι το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στη λίμνη – μα τι ναός!»"...

Φιλοδοξούσε να συνθέσει – όπως έλεγε ο ίδιος - μια "ποίηση που θ' αγκάλιαζε όχι μόνο τον άνθρωπο, αλλά και τη φύση, τις κρυφές της δυνάμεις. Μια ποίηση - εποποιία που θα ερχόταν αντιμέτωπη με το μέγα μυστήριο του σύμπαντος καθώς και με τις δυνατότητες του ανθρώπου".

Χωρίς, όμως, ούτε μια στιγμή να στρέφει το βλέμμα προς τα πίσω, για να υμνήσει το ιστορικά ξεπερασμένο.

"Εμένα δεν με τρέφουν οι αναμνήσεις,

Και δίνω ένα σάλτο στη ζωή την ολοφάνερη

τον γύψο απομακρύνοντας αυτού του αιώνα…",

γράφει στο ποίημά του "Ο χρόνος στη ζωή", που εμπεριέχεται σ΄ αυτόν τον τόμο.

Σε γνώριζα εδώ και πολύ καιρό, αδερφέ μου

Στην Ισπανία του Εμφυλίου πολέμου, όταν υπηρετούσε ως πρόξενος της Χιλής, μέσα από τις εμπειρίες του από τον αντιφασιστικό αγώνα του ισπανικού λαού και των διεθνών ταξιαρχιών, άρχισε να διαμορφώνεται η κομμουνιστική του συνείδηση και πάρθηκαν οι αποφάσεις που σημάδεψαν τη ζωή του.

Όπως ο ίδιος μας λέει: "Μολονότι την κομματική ταυτότητα την έλαβα πολύ αργότερα στη Χιλή, όταν προσχώρησα επίσημα στο Κόμμα, πιστεύω ότι τον εαυτό μου τον προσδιόρισα ως κομμουνιστή κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ισπανία".

Αλλά και για την ποίησή του τα γεγονότα αυτά έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο.

"Είχα περπατήσει αρκετά στην επικράτεια του παραλόγου και της αρνητικότητας. Έπρεπε να σταματήσω και να αναζητήσω τον δρόμο του ανθρωπισμού, δρόμο εξορισμένο μεν από τη σύγχρονη λογοτεχνία, αλλά ριζωμένον βαθιά στις επιδιώξεις του ανθρώπινου όντος" γράφει.

Για τις αποφάσεις του αυτές, δεν μετάνιωσε ποτέ. Στην πολυτάραχη ζωή του ταξίδεψε πολύ, αγαπήθηκε πολύ, πολέμησε πολύ, επιβραβεύτηκε πολύ.

Από τα βραβεία που συγκέντρωσε με κορυφαία το βραβείο Στάλιν και πολύ αργότερα το βραβείο Νόμπελ, εκείνος θεωρούσε πως το μεγαλύτερο ήταν η αναγνώρισή του από τον καθημερινό κόσμο, από τον λαό, από τους εργάτες, γιατί άγγιζε τα κατάβαθα της ψυχής τους:

"Πολλά βραβεία μου απονεμήθηκαν, αλλά πήρα και το μεγαλύτερο βραβείο, ένα βραβείο που πολλοί περιφρονούν γιατί στην πραγματικότητα τους είναι απρόσιτο. Το βραβείο μου είναι η σημαντική στιγμή της ζωής μου, όταν από τα βάθη των ανθρακωρυχείων της Λότα, κάτω από τον καυτό ήλιο και μέσ' από το άνοιγμα της γαλαρίας του νίτρου, πρόβαλε ένας άντρας σαν να 'βγαινε από την κόλαση, με το πρόσωπό του παραμορφωμένο από την τρομερή δουλειά του, με τα μάτια του κατακόκκινα από τη σκόνη και, απλώνοντάς μου το ροζιασμένο του χέρι, μου είπε με μάτια που άστραφταν: -Σε γνώριζα εδώ και πολύ καιρό αδερφέ μου".

Για αυτή τη βαθιά αγάπη και εμπιστοσύνη που τού έδειχνε ο χιλιάνικος λαός σε κάθε ευκαιρία, την ικανότητά του να τον συνεπαίρνει, να οργανώνει τα συναισθήματά του και τελικά να τον καθοδηγεί, μισήθηκε όμως και πολύ από τους εχθρούς του λαού, όπως η αστική τάξη, οι εταιρίες της Χιλής και οι μηχανισμοί των ΗΠΑ, που ανέτρεψαν με τους φασίστες πραξικοπηματίες την κυβέρνηση της "Λαϊκής Ενότητας" στη Χιλή το 1973.

Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Σαλβαδόρ Αλιέντε, πέθανε και ο Νερούδα. H επίσημη εκδοχή ήταν ότι ο θάνατος του ποιητή επήλθε από καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο η εκδοχή αυτή έχει απορριφθεί από διεθνείς ειδικούς ερευνητές και μόλις πρόσφατα άνοιξε πάλι ο φάκελος των συνθηκών θανάτου του.

Διαφαίνεται πως η άρχουσα τάξη της Χιλής, όπως άλλωστε και η ελληνική αστική τάξη την περίοδο 40 - 50, όπως και κάθε αστική τάξη σε περιόδους κρίσης, ανόδου του κινήματος, πιθανότητας δημιουργίας επαναστατικής κατάστασης, ανόδου της εξέγερσης των εργατικών λαϊκών δυνάμεων, φοβάται τους στρατευμένους στην κοινωνική επανάσταση ποιητές, το ίδιο που φοβάται τους πολιτικούς αντιπάλους της.

Ποίηση για τον έρωτα, τη ζωή, τον θάνατο, τους αγώνες

"Έγραψα πολλούς στίχους για τον έρωτα, πολλούς στίχους για τη ζωή και τον θάνατο, αφιέρωσα μεγάλο μέρος της ποίησής μου στους διαρκείς και ηρωϊκούς αγώνες των λαών της Αμερικής".

Σε αυτά τα λόγια του Πάμπλο Νερούδα συμπυκνώνεται ο απολογισμός της δημιουργίας του.

Το ότι οι αγώνες της εργατικής τάξης, των κομμουνιστών, της λατρεμένης του Χιλής και της Λατινικής Αμερικής, ανυψώθηκαν στην ποίησή του, είναι αυτό που κάνει την ποίηση αυτή παγκόσμια, γιατί ακριβώς στον αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για την κατάργηση της ταξικής εκμεταλλευτικής κοινωνίας, σμίγουν οι καρδιές της παγκόσμιας εργατικής τάξης, των λαών όλου του κόσμου.

Αυτό, επιπλέον, κάνει την ποίηση του Νερούδα και επίκαιρη και πάνω απ' όλα αναγκαία. Ο Νερούδα ουδέποτε απαρνήθηκε την σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20^ο αιώνα. Πάντοτε υπερασπιζόταν το τιτάνιο έργο της εργατικής τάξης και των λαών της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών. Η σπουδαιότερη παρακαταθήκη του ήταν το διαρκές ενδιαφέρον του για την οργάνωση της εργατικής τάξης, των λαϊκών μαζών, την ενεργό συμμετοχή τους, στην υπόθεση της κοινωνικής τους απελευθέρωσης.

Το βιβλίο των απομνημονευμάτων του είναι φυσικά και ένα πολιτικό βιβλίο και οι απόψεις που εκφράζει σε αυτό ο Νερούδα, απηχούν, όπως είναι λογικό, την τότε στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και του ΚΚ Χιλής του οποίου ήταν μέλος.

Για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα, τα θετικά αλλά και τα μεγάλα λάθη και τις παραλείψεις, όπως και για την πολιτική του ΚΚ Χιλής την περίοδο εκείνη, στην βάση της λαθεμένης στρατηγικής τότε του Διεθνούς Κομμουνιστικού κινήματος, το Κόμμα μας, το ΚΚΕ, έχει πραγματοποιήσει σύγχρονες επεξεργασίες, που εμπεριέχονται στους τόμους του Δοκιμίου για την Ιστορία του, με στόχο να εξοπλιστεί καλύτερα η εργατική τάξη, ο λαός, η νεολαία και να γίνει η επόμενη νίκη τους, με την συνειδητή θέλησή τους, οριστική και αμετάκλητη.

Σπουδαία η μεταφραστική προσφορά του Γιώργου Κεντρωτή

Σ' αυτό το δρόμο βαδίζουμε, μάχη τη μάχη, χρόνο το χρόνο, ώρα την ώρα. Σε αυτό το δρόμο του αγώνα και σε όλα τα μετερίζια: Του εργατικού - λαϊκού κινήματος, της πολιτικής, της ιδεολογίας, της φιλοσοφίας, της αισθητικής, συσπειρώνονται, με την πρόταση του ΚΚΕ, τίμιοι άνθρωποι, αγωνιστές, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως και ο πανεπιστημιακός, λογοτέχνης και βραβευμένος, με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας, μεταφραστής τούτου του βιβλίου, Γιώργος Κεντρωτής, που ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΚΕ στις 9 του Ιούνη.

Τον ευχαριστούμε για το έργο που σήμερα παραδίδει στην εργατική τάξη και τα άλλα καταπιεζόμενα στρώματα της χώρας μας και τον συγχαίρουμε για τη σπουδαία μεταφραστική προσφορά του στα ελληνικά γράμματα με μεταφράσεις και για άλλους σπουδαίους κορυφαίους ποιητές, όπως ο Μπέρτολτ Μπρέχτ και ο Διονύσιος Σολωμός, με τη για πρώτη φορά έμμετρη απόδοση των Ιταλικών ποιημάτων του.

Στις 13 και 16 Αυγούστου του 1975 η προμηθεϊκή φωνή του Μάνου Κατράκη, ανήγγειλε στο κατάμεστο Στάδιο Καραϊσκάκη ότι ο Πάμπλο Νερούδα και ο Σαλβαδόρ Αλιέντε σχεδίαζαν να παρουσιάσουν στο Στάδιο του Σαντιάγκο της Χιλής και να αφιερώσουν τη συναυλία στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τη χούντα το “Κάντο Χενεράλ”, μελοποιημένο αριστουργηματικά, από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Δεν πρόλαβαν. Η συναυλία δόθηκε στην Ελλάδα με τη σκέψη του ελληνικού λαού στραμμένη στον αγώνα του χιλιάνικου λαού ενάντια στην χούντα του Πινοσέτ.

Μαρία Φαραντούρη, σε ευχαριστούμε ακόμα μία φορά

Αγαπημένη μας, Μαρία Φαραντούρη, σε ευχαριστούμε ακόμα μια φορά.

Όταν η φωνή σου υψώθηκε για να τραγουδήσει τους “Ελευθερωτές”, μαζί με την “Ξεσηκωμένη Αμερική” που ερμήνευσε ο Πέτρος Πανδής, όπως και άλλα μελοποιημένα αποσπάσματα από το “Κάντο Χενεράλ”, με τη συνοδεία και της Εθνικής Χορωδίας της Γαλλίας, κάτω από τη ρωμαλέα διεύθυνση του Μίκη, φώτισε, για λίγο, ολόκληρος ο κόσμος.

Εύχομαι καλή δύναμη και υγεία σε όλους και όλες. Σας ευχαριστούμε. Σας ευχαριστώ».

902

*

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ, ΟΜΟΛΟΓΩ ΤΗΝ ΕΖΗΣΑ. ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ PABLO NERUDA»

«Ας πάμε να βρούμε, λοιπόν, το αύριο»...

Δευτέρα 17/06/2024 - 23:01

«Τούτα τα απομνημονεύματα ή οι αναμνήσεις μου γράφτηκαν με παύσεις και κομματιαστά, καθώς ξεχνιόμουν, αλλά έτσι ακριβώς είναι και η ζωή. Η παύση, η ανάπαυλα του ύπνου, μας επιτρέπει να αντέχουμε τις μέρες της εργασίας. Πολλές από τις αναμνήσεις μου είχαν θολώσει, όταν ήθελα να τις ανακαλέσω - είχαν γίνει σκόνη και ήταν σαν κρύσταλλο θρυμματισμένο που δεν ξαναγίνεται κρύσταλλο. Τα απομνημονεύματα του απομνημονευματογράφου δεν είναι τα απομνημονεύματα του ποιητή. Ο πρώτος μπορεί να έζησε λιγότερο, αλλά φωτογράφισε πολύ περισσότερα πράγματα και μας τέρπει με την επιμέλεια που δείχνει στην ανάδειξη των λεπτομερειών. Ο άλλος μας παραδίδει μια πινακοθήκη φαντασμάτων που συγκλονίστηκαν από τη φωτιά και τους ίσκιους της εποχής του.

Υπήρξαν φορές που δεν ζούσα μες στον εαυτό μου, υπήρξαν και φορές που έζησα τη ζωή των άλλων. Από ό,τι έχω αφήσει γραμμένο σε τούτες τις σελίδες, πάντα - όπως γίνεται στις αλέες κάθε φθινόπωρο και όπως γίνεται στα αμπέλια όταν είναι καιρός - τα μεν κίτρινα φύλλα θα σκορπίζονται και θα πεθαίνουν, τα δε σταφύλια θα ζουν ξανά τη ζωή τους στο ευλογημένο κρασί. Η ζωή μου είναι ζωή που φτιάχτηκε από όλες τις ζωές: Από τις ζωές του ποιητή όλες».

Έτσι ξεκινάνε τα απομνημονεύματα του Χιλιανού, μα και παγκόσμιου κομμουνιστή ποιητή, Πάμπλο Νερούδα, τα οποία κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις «Gutenberg», με τίτλο «Τη ζωή μου, ομολογώ, την έζησα». Η μετάφραση και οι σημειώσεις είναι του Γιώργου Κεντρωτή, καθηγητή του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιόνιου Πανεπιστημίου.

Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ανάγνωσμα που περιέχει τις συναρπαστικές περιπέτειες ενός σπουδαίου ανθρώπου, αλλά αποτελεί και μια συγκλονιστική τοιχογραφία του 20ου αιώνα μέσα από τη διεισδυτική και τρυφερή μάτια του Χιλιανού ποιητή. Ξεκινά με τη γέννηση του ποιητή σε μια θλιβερή επαρχία του Νότου της Χιλής και φτάνει μέχρι τρεις μέρες πριν το θάνατο του.... Έτσι, ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο έχει την ευκαιρία να γνωρίσει και τον ποιητή και τον άνθρωπο, Νερούδα, αλλά και τις κουλτούρες όλων των χωρών που επισκέφθηκε.

Η νέα έκδοση παρουσιάστηκε στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ.

Συνέχεια με 5 σχετικά VIDEO μετά τις εικόνες

Για την παρακαταθήκη του Νερούδα, αλλά και γιατί η ποίηση του Νερούδα είναι αναγκαία μίλησε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας (πάνω).

Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος και βουλευτής του ΚΚΕ, Σεμίνα Διγενή.

*

Την εκδήλωση άνοιξε ο Κώστας Δαρδανός, από τις εκδόσεις Gutenberg σημειώνοντας ότι ο εκδοτικός οίκος που γιορτάζει φέτος τα 60 του χρόνια, είναι από την αρχή κιόλας της πορείας του δεμένος με το έργο του Νερούδα, καθώς πριν 50 χρόνια κυκλοφόρησε το Γενικό Άσμα (Κάντο Χενεράλ) σε μετάφραση Δανάης Στρατηγοπούλου.

Οπως ανάφερε, πριν δώσει τον λόγο στους ομιλητές, «χωρίς ποιητές δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, για αυτό και σήμερα τιμάμε τον κομμουνιστή ποιητή Πάμπλο Νερούδα».

*

Τις μνήμες της από τη γνωριμία και τη συνάντηση της με τον Νερούδα μοιράστηκε με το κοινό η σπουδαία Μαρία Φαραντούρη. Η Μ. Φαραντούρη αφού ευχαρίστησε τον Γ. Κεντρωτή για τη συγκεκριμένη δουλειά στάθηκε πιο αναλυτικά στο τι ήταν αυτό που ένωσε τους δύο μεγάλους δημιουργούς, τον Νερούδα και τον Μίκη Θεοδωράκη.

Όπως σημείωσε η συμμετοχή τους στους αγώνες, η αίσθηση του χρέους, ο διακαής τους πόθος για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη ήταν οι «κοινοί τόποι» πού συναντήθηκαν. Και γύρισε τους παρευρισκόμενους 50 χρόνια πίσω, τότε που ο Μίκης Θεοδωράκης εκπροσωπώντας την ελληνική αντίσταση ενάντια στη χούντα προσκλήθηκε από τον πρόεδρο της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο οποίος του προσέφερε τη «Βίβλο των λαων της Λατινικής Αμερικής», το Κάντο Χενεραλ. «Ο Μίκης συνεπαρμένος γυρνάει στο Παρίσι και αρχίζει να συνθέτει. Ο Πέτρος Πανδής και εγώ ήμασταν μάρτυρες της έμπνευσης του» σημείωσε χαρακτηριστικά η Μ. Φαραντούρη.

Όπως ανέφερε, παρών στις πρόβες ήταν και ο Χιλιανός ποιητής, ο οποίος υποδείκνυε στον Μίκη τα κομμάτια που έπρεπε να μελοποιηθούν για να βγαίνει και το κατάλληλο νόημα, αλλά και να βοηθά τους ερμηνευτές στο πώς έπρεπε να προσφέρουν τις λέξεις. «Ήταν ο πρώτος ακροατής του έργου, συγκινημένος που μας άκουγε να τραγουδάμε στη γλώσσα του...». Η αρχική σκέψη ήταν να δοθεί μια μεγάλη συναυλία στη Χιλή που θα παρουσιαζόταν το έργο και θα εκφραζόταν και η αλληλεγγύη στον δοκιμαζόμενο από τη χούντα ελληνικό λαό. Αφηγητής θα ήταν ο ποιητής. Η δικτατορία όμως του Πινοσέτ άλλαξε το σχέδιο. Ετσι, η πρώτη παρουσίαση κομματιών του έργου έγινε στο Μεξικό και η ολοκληρωμένη του παρουσιαστή στην Ελλάδα το 1975 και αφιερώθηκε στον λαό της Χιλής. Οπως σημείωσε η Μ. Φαραντούρη το Κάντο Χενεραλ είναι ένα «έργο καταλόγου», έχει παρουσιαστεί σε 39 χώρες. «Οι παλαιότεροι συγκινούνται και οι νεότεροι γνωρίζουν έναν άλλο Θεοδωράκη...».

*

Ο Γ. Κεντρωτής αφού ευχαρίστησε όλους τους ομιλητές σημείωσε ότι ο Νερούδα είναι η μεγάλη του αγάπη από τα νεαρά του χρόνια. «Ο Νερούδα είναι μια ολόκληρη ήπειρος λόγου». Οπως ανάφερε είναι ένας λατινοαμερικάνος που μιλά ισπανικά. Οπως ο ίδιος ο ποιητής έλεγε κανονικά θα έπρεπε να μισούμε τους Ισπανούς κατακτητές, αλλά τους ευχαριστούμε για τη γλώσσα...

Ο Γ. Κεντρωτής ανέφερε ότι η γλώσσα του Νερούδα είναι διαλεκτική μίξη του ντόπιου στοιχείου με τη λόγια γλώσσα των μεγάλων ποιητών της Ισπανίας, ενώ βασίστηκε και στη σύντομη μεν αλλά γερή παράδοση ποιητών της Λατινικής Αμερικής.

*

Στην παρουσίαση όσοι παρευρέθηκαν είχαν τη χαρά και την τιμή να ακούσουν έναν από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς μας, τον Νικήτα Τσακίρογλου να απαγγέλλει αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα, που ο ίδιος επέλεξε.

Έτσι, ακούσαμε για την πρώτη ποιητική απόπειρα του Νερούδα, αλλά και την πρώτη του λογοτεχνική κριτική, για την γυναίκα του ποιητή, αλλά και τις δραματικές ώρες μετά τη δολοφονία του Αλιέντε και τον «Αποχαιρετισμό».

«Η ζωή είναι φτιαγμένη από τις μυστηριώδεις ουσίες της νύχτας που πεθαίνει και της αυγής που γεννιέται. Και σε εσάς, μαζί με κάθε απάντηση που μόλις πήρατε, ας γεννιέται και μια νέα ερώτηση. Ας πάμε να βρούμε, λοιπόν, το αύριο, κυρίες και κύριοι. Το μυστήριο του αύριο».

902