Για ναυαγούς που θέλουν να κολυμπήσουν. Το σημείωμα άλλοτε βιαστικό και ταραγμένο, άλλοτε φλύαρο ή λακωνικό, ακατάληπτο κι ερμητικό, κακογραμμένο κι αδέξιο, ευδιάκριτο ή ξεθωριασμένο. Μπουκαλάκια, φιαλίδια, φιάλες αερίου. Μποτίλιες, μποτίλιες, μποτίλιες... Με καθορισμένο, πάντοτε, στίγμα.
Καλή στεριά, συνταξιδιώτες...
Ή καλή θάλασσα.
Μια
πρώτη κριτική στο βιβλίο του Ν. Μαραντζίδη, «Στη σκιά του Στάλιν»
Στη
σκιά του καπιταλισμού, η αιώνια σκοτεινιά των απολογητών του
*
Του Κώστα
Σκολαρίκου, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνου του Τμήματος Ιστορίας της
ΚΕ
*
Κάθε βιβλίο Ιστορίας δεν
αποτελεί ένα άθροισμα ιστορικών πηγών, ούτε οι εκτιμήσεις του μια απλή
προέκταση των ιστορικών ντοκουμέντων. Την επιλογή της θεματολογίας και των
αντίστοιχων ντοκουμέντων, τη μέθοδο της ιστορικής μελέτης και πολύ περισσότερο
τα πορίσματα της ιστορικής έρευνας τα επηρεάζει η πολιτική και ταξική
τοποθέτηση του ιστορικού - συγγραφέα του.
Αυτό πρέπει να θεωρείται
δεδομένο σε μια κοινωνία ταξικής εκμετάλλευσης, αφού όσοι όρκοι επιστημονικής αντικειμενικότητας
κι αν δοθούν, δεν είναι ικανοί να υπερβούν το ταξικό χάσμα ανάμεσα στους
εκμεταλλευτές και στους υπό εκμετάλλευση. Με αυτήν την έννοια, κάθε βιβλίο κάθε
ιστορικού που υπερασπίζεται την καπιταλιστική εκμετάλλευση δεν είναι δυνατόν να
αντικρίζει την Ιστορία από τη σκοπιά των συμφερόντων και των πόθων των
εργατικών - λαϊκών δυνάμεων.
Ωστόσο, στην περίπτωση του
Ν. Μαραντζίδη δεν μπορούμε να μιλήσουμε απλά για έναν αστό ιστορικό που
αντιμετωπίζει τα ιστορικά τεκταινόμενα μέσα από τα «ταξικά γυαλιά» του. Και
αυτό γιατί προχωρά παραπέρα, αφού σκόπιμα επιχειρεί να «προσαρμόσει» τα
ιστορικά γεγονότα στην προκρούστεια κλίνη των απαιτήσεων ενός
προκατασκευασμένου αντικομμουνιστικού αφηγήματος - ιδεολογήματος.
Νικάει
η αγάπη τούτη τη μέρα.
Ουρλιάζει η έχθρα φυλακισμένη.
Τα μπράτσα κλείνει τ’ αργό σκοτάδι.
Η αιωνιότητα τα μπράτσα ανοίγει.
Γράφει ένα όνομα μες στη σιωπή.
*
Μετάφραση – Σημείωμα για τον ποιητή, εργογραφία
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο
*
Ραφαέλ
Αλβέρτι
Τελετουργική τυμπανοκρουσία για το θάνατο
του Στάλιν
I
Πάνω από τη θάλασσα, πάνω κι απ’ τις οροσειρές,
διασχίζοντας τις κοιλάδες, τα δάση και τα ποτάμια,
πάνω απ’ τις οάσεις κι από την άμμο της ερήμου,
πάνω κι απ’ τους απέραντους σιωπηλούς ορίζοντες
κι από τις ακατοίκητες χιονισμένες εκτάσεις
οι λέξεις πετάνε, στ’ αφτιά μας φτάνουνε
θλιμμένες λέξεις και μας φέρνουνε το νέο.
Ο Ιωσήφ Στάλιν είναι νεκρός.
Μέσα απ’ τους δρόμους κι απ’ τις πλατείες των
μεγαλουπόλεων,
μέσα απ’ τις φαρδιές λεωφόρους και
τα αποκομμένα μονοπάτια,
πάνω από τα κατάπληκτα χωριουδάκια, τα αποσβολωμένα χωράφια,
τις ερημικές πεδιάδες, τις βαθιές στοές των ορυχείων, τα ξεχασμένα
νησιά και τις γυμνές θαλασσοδαρμένες ακτές
περνάνε οι λέξεις και φτάνουνε στ’ αφτιά μας
θλιμμένες λέξεις που μας φέρνουνε το νέο.
Εβδομήντα οκτώ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, από τις 31 Γενάρη του 1943,
όταν αναγγέλλεται η νίκη στη Μάχη του Στάλινγκραντ. Εκδίδεται το
Ανακοινωθέν της Ανώτατης Διοίκησης των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων για τη
συντριβή των Γερμανών στον Βόλγα ενώ νωρίτερα έχει παραδοθεί ο στρατάρχης φον
Πάουλους.
Η Μάχη του Στάλινγκραντ κράτησε σχεδόν 200 μερόνυχτα και ήταν αυτή που
σηματοδότησε την οριστική αλλαγή του συσχετισμού, σε βάρος των δυνάμεων του
φασιστικού Άξονα, δίνοντας νέα πνοή στα αντιστασιακά κινήματα σε όλη την
κατεχόμενη Ευρώπη.
Οι δυτικές δυνάμεις, οι ΗΠΑ και η Αγγλία, παρά τον κομβικό ρόλο της μάχης
του Στάλινγκραντ αρνήθηκαν να ανοίξουν ένα δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη κατά των
δυνάμεων του φασιστικού Άξονα, αφήνοντας τον Χίτλερ να προωθεί στο ανατολικό
μέτωπο γιγάντιες πολεμικές δυνάμεις. Έδρασαν σύμφωνα με το ιμπεριαλιστικό τους
συμφέρον. Ήθελαν από τη μία, να εξασθενίσει και να γονατίσει η ταξικά αντίπαλη
σοσιαλιστική ΕΣΣΔ και από την άλλη εξασθενήσει η καπιταλιστική Γερμανία, ώστε
να έχουν το προβάδισμα στο μεταπολεμικό συσχετισμό δυνάμεων και κατά προέκταση
στην διανομή του παγκόσμιου πλούτου.
Έτσι και αλλιώς, ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος όπως και ο Α’, ήταν
ιμπεριαλιστικός. Αιτία της έκρηξης τους υπήρξαν οι οξυμένες ενδοϊμπεριαλιστικές
αντιθέσεις για το ξαναμοίρασμα των σφαιρών επιρροής, των αγορών και των πηγών
πρώτων υλών.
Φυσικά, ενώ και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι είχαν την ίδια αιτία και
χαρακτήρα, υπήρχαν και διαφορές. Μια πρώτη ήταν η εκτεταμένη κατάκτηση χωρών
από τη μία ιμπεριαλιστική πλευρά, το φασιστικό Άξονα, γεγονός που σε μία σειρά
χώρες οδηγούσε στη συνύφανση της ταξικής πάλης με την εθνικοαπελευθερωτική, ενώ
ταυτόχρονα όξυνε τις ενδοαστικές αντιθέσεις στο εσωτερικό κάθε χώρας. Η δεύτερη
σημαντική ήταν ότι ο διεθνής συσχετισμός των κρατών δεν περιελάμβανε μόνο
καπιταλιστικά κράτη, αλλά και το πρώτο σοσιαλιστικό, την ΕΣΣΔ, το πρώτο και
μόνο τότε, εργατικό κράτος.
Στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο μόνο η ΕΣΣΔ αγωνιζόταν από δίκαιες θέσεις. Έκανε
πρώτα απ' όλα πόλεμο υπεράσπισης της εργατικής εξουσίας, άρα της σοσιαλιστικής
πατρίδας, πόλεμο αντικαπιταλιστικό. Δίκαιο πόλεμο έκαναν και τα ΚΚ όπου γης,
καθώς και τα εθνικοαπελευθερωτικά και αντιφασιστικά κινήματα, στα οποία
ηγούνταν τα ΚΚ.
Η εντύπωση που διαμορφώθηκε, με ευθύνη και τους Διεθνούς Κομμουνιστικού
Κινήματος, ότι μετά από τη συγκρότηση της αντιχιτλερικής - αντιαξονικής
συμμαχίας έκαναν δίκαιο, φιλολαϊκό πόλεμο και τα καπιταλιστικά κράτη που
εντάχθηκαν σε αυτή, ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γαλλία του Ντε Γκολ, κ.ά. δεν
ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Τα παραπάνω καπιταλιστικά κράτη συμμάχησαν
με τη Σοβιετική Ένωση, επειδή είχαν χάσει θέσεις στην πολεμική σύγκρουση με τον
Άξονα, ιδιαίτερα μετά την παράδοση της Γαλλίας ενώ παράλληλα επεξεργάζονταν
νέες μορφές και μηχανισμούς υπονόμευσής της. Η παραπάνω λαθεμένη εκτίμηση και
κυρίως η γενικότερη απουσία μιας ενιαίας επαναστατικής στρατηγικής από την
πλευρά του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος συντέλεσαν στη μεταπολεμική
σταθεροποίηση της καπιταλιστικής εξουσίας σε σειρά χώρες.
Παρ’ όλα αυτά, η νίκη στο Στάλινγκραντ δεν θα μπορούσε να συμβεί αν δεν
στηριζόταν στα τεράστια αποθέματα δύναμης του σοβιετικού λαού για την
υπεράσπιση της σοσιαλιστικής πατρίδας του και των κοινωνικών του κατακτήσεων.
Είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα της υπεροχής του σοσιαλισμού σε
σύγκριση με τον καπιταλισμό, που κινητοποιώντας όλες τις κοινωνικές δυνάμεις
για μια κρίσιμη μάχη όπως αυτή δεν απέδειξε μόνο τις στρατιωτικές αρετές του
Κόκκινου Στρατού, αλλά επίσης και την ενότητα, την κοινή θέληση και την
οργανωτική ικανότητα μιας σοσιαλιστικής χώρας.
Διόλου τυχαία λοιπόν η νίκη του Κόκκινου Στρατού και του σοβιετικού λαού
στο Στάλινγκραντ γιορτάστηκε, γιορτάζεται και θα συνεχίσει να γιορτάζεται από
όλους τους κομμουνιστές και τους προοδευτικούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο ως
επικράτηση του νέου απέναντι στο γερασμένο καπιταλισμό.
Τιμή σ’ όσους μες στην ομίχλη πολεμάνε,
τιμή στον κάθε μαχητή, στον κομισάριο,
τιμή στα ολόγιομα φεγγάρια που περνάνε,
τιμή στου Στάλινγκραντ τον ήλιο-προλετάριο.
(Πάμπλο
Νερούδα: Νέος ύμνος αγάπης στο Στάλινγκραντ, 1943)*
Στο πλαίσιο της επετείου, το πόρταλ «902.gr»
παρουσιάζει ένα αφιέρωμα από το αρχείο της «τηλεόρασης του 902».
Είναι ευτυχία μας
που στα δύσκολα χρόνια του πολέμου ο Κόκκινος Στρατός και ο σοβιετικός λαός
οδηγήθηκαν από τον σοφό και δοκιμασμένο ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, τον Μεγάλο
Στάλιν. Βλαντισλάβ Γκρηγκόριεβιτς Πράβντιν (1911-1979). Έτος 1949, 59χ84 εκ.
(Πηγή: ru.bidspirit.com) Ιωσήφ Στάλιν: 18 Δεκεμβρίου 1878, Γκόρι, Γεωργία – 5 Μαρτίου 1953,
Μόσχα, Ρωσία
*
Νικάει
η αγάπη τούτη τη μέρα.
Ουρλιάζει η έχθρα φυλακισμένη.
Τα μπράτσα κλείνει τ’ αργό σκοτάδι.
Η αιωνιότητα τα μπράτσα ανοίγει.
Γράφει ένα όνομα μες στη σιωπή.
Τελετουργική τυμπανοκρουσία για το θάνατο
του Στάλιν
Ραφαέλ
Αλβέρτι
I
Πάνω από τη θάλασσα, πάνω κι απ’ τις οροσειρές,
διασχίζοντας τις κοιλάδες, τα δάση και τα ποτάμια,
πάνω απ’ τις οάσεις κι από την άμμο της ερήμου,
πάνω κι απ’ τους απέραντους σιωπηλούς ορίζοντες
κι από τις ακατοίκητες χιονισμένες εκτάσεις
οι λέξεις πετάνε, στ’ αφτιά μας φτάνουνε
θλιμμένες λέξεις και μας φέρνουνε το νέο.
Ο Ιωσήφ Στάλιν είναι νεκρός.
Μέσα απ’ τους δρόμους κι απ’ τις πλατείες των
μεγαλουπόλεων,
μέσα απ’ τις φαρδιές λεωφόρους και
τα αποκομμένα μονοπάτια,
πάνω από τα κατάπληκτα χωριουδάκια, τα αποσβολωμένα χωράφια,
τις ερημικές πεδιάδες, τις βαθιές στοές των ορυχείων, τα ξεχασμένα
νησιά και τις γυμνές θαλασσοδαρμένες ακτές
περνάνε οι λέξεις και φτάνουνε στ’ αφτιά μας
θλιμμένες λέξεις που μας φέρνουνε το νέο.
Ζήτω το μεγάλο, ακατάβλητο λάβαρο των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Στάλιν!
A. Kossov (;) Μόσχα 1953. 80.64×59.36 cm
Οι σημαίες από αριστερά προς τα δεξιά: Μπροστά για τον Κομμουνισμό.
Δόξα στο Κόμμα του Λένιν και του Στάλιν.
Εργασία για Ειρήνη.
Για την Ευτυχία των Λαών.
*
Όπου
και να σας βρίσκει το κακό, σύντροφοι
όπου και να θολώνει ο νους σας
μνημονεύετε Κάρολο Μαρξ και Φρειδερίκο Ένγκελς
μνημονεύετε Βλαδίμηρο Λένιν
και μνημονεύετε Ιωσήφ Στάλιν.
Η φωνή που δεν ξέρει από ψέμα
θ’ ανυψώσει το λαό του μαρτυρίου
με το βάμμα της Επανάστασης στα χείλη.
53 χρόνια από τη δολοφονία του Επαναστάτη Ποιητή (9 Οκτ.
1967)
47 χρόνια από το θάνατο του Ποιητή της Επαναστάσης (23 Σεπ. 1973)
*
Ερνέστο Γκεβάρα δε λα Σέρνα, γνωστός και ως «Τσε» (Che Guevara – Ernesto Guevara de la Serna). Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής – Δολοφονήθηκε από τη CIA, στις 9 Οκτωβρίου 1967, στη Λα Ιγέρα της Βολιβίας.
Η κριτική του Τσε για το Κάντο Χενεράλ
μπορεί να είναι σύντομη, αλλά ταυτοχρόνως ουσιαστική, περιεκτική,
απέριττη, βαθιά, αυστηρή και αμερόληπτη, ξεφεύγει από τις απλές επισημάνσεις
στα «περιθώρια» ενός βιβλίου ή από την πιο επιμελημένη μορφή των σημειώσεων και
μας παραδίδει το καλύτερο ίσως κείμενο που έχει γραφτεί ποτέ γι’ αυτό το
μεγαλειώδες έργο των 450 σελίδων –από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας
λογοτεχνίας– προδιαγράφοντας, με την πρώτη κιόλας παράγραφο, την
μελλοντική του απήχηση:
Όταν με το πέρασμα του χρόνου θα έχει ξεκαθαρίσει λίγο το
πολιτικό σκηνικό και συνάμα θα έχει αποδοθεί –αμετάκλητα– στον
λαό η οριστική του νίκη, αυτό το βιβλίο του Νερούδα θα αναδειχθεί ως το
μεγαλύτερο συμφωνικό ποίημα της Αμερικής.
1943. Ο Τσε 15 χρονών σε διακοπές στο Μαρ δελ Πλάτα.
Η ποίηση για τον Τσε ήταν πάντα μια μεγάλη αγάπη. Αλλά ο
Νερούδα είναι ο ποιητής που τον έχει συνεπάρει από τα εφηβικά του χρόνια. Οι
στίχοι του Χιλιανού κυλάνε στις φλέβες του, απ’ όταν, 15 χρονών, νιώθει τα
πρώτα ερωτικά σκιρτήματα για την κατά δύο χρόνια μικρότερη πρώτη του εξαδέλφη
(από την αδελφή της μητέρας του). Είναι η Κάρμεν Κόρδοβα δε λα Σέρνα,LaNegrita(1929-2011), ένα πολυτάλαντο πλάσμα που εξελίχθηκε σε μια σπουδαία
αρχιτεκτόνισσα και μια από τις μεγάλες φυσιογνωμίες της Αργεντινής.
Η Κάρμεν μάθαινε στον Ερνέστο να χορεύει, κι αυτός
απομνημόνευε τα βήματα, για να μπορέσει μετά, ρωτώντας την, να σύρει τα πόδια
του, αφού όπως γράφει ένας από του πολλούς βιογράφους του, ο Άλντο Ισιδρόν
ντελ Βάγιε (AldoIsidróndelValle):
Η μουσική ανικανότητα του Τσε ήταν τέτοια που δεν
μπορούσε να ξεχωρίσει ούτε ένα ταγκό.
Αυτή του, όμως, την αδεξιότητά στο χορό την αντισταθμίζει
με την ποίηση, που την επιστρατεύει για να γοητεύσει τη Νεγρίτα. Και αυτός που
θα οδηγήσει το βηματισμό της καρδιάς του νεαρού Τσε είναι ο Νερούδα με τη
δεύτερη ποιητική του συλλογή, Είκοσι ερωτικά ποιήματακαι
ένα τραγούδι απελπισμένο (1924).
Ιωσήφ Στάλιν (Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι)
21 Δεκεμβρίου 1878, Γκόρι, Γεωργία – 5 Μαρτίου 1953, Μόσχα, Ρωσία Σχέδιο (2ο από 2 του Στάλιν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 12.ΧII.2017 (Μολύβι, 29χ21 εκ.)
*
Να είμαστε άνθρωποι! Αυτός είναι / ο σταλινικός νόμος! / Δύσκολο να είναι κανείς κομμουνιστής. / Θα πρέπει να το μάθει. / Να είμαστε άνθρωποι κομμουνιστές / είναι ακόμα δυσκολότερο, / και πρέπει να το μάθουμε απ’ τον Στάλιν.
Ο Στάλιν μάς οδηγεί στη νίκη! (1943).
Ιρακλί Μοϊσέεβιτς Τόιτζε, 14 Μαρ. 1902, Ρωσική Αυτοκρατορία -1 Απρ. 1985, Μόσχα.
Πάμπλο Νερούδα Ωδή στον Στάλιν
V. Στον Θάνατό Του (1953)
Σύντροφε Στάλιν, στεκόμουν πλάι στη θάλασσα στην Ίσλα Νέγρα,
κι αναπαυόμουν από μάχες και ταξίδια,
όταν το νέο του θανάτου σου έφτασε σαν πάταγος του ωκεανού.
Έπεσε πρώτα η σιωπή, τα πάντα βουβάθηκανε, κι ύστερα ήρθε από τη θάλασσα ένα μεγάλο κύμα.
Από φύκια, από ανθρώπους κι από μέταλλα, κι από αφρούς και από πέτρες κι από δάκρυα ήταν φτιαγμένο αυτό το κύμα.
Από την ιστορία, το χώρο και το χρόνο συγκέντρωσε την ύλη του
κι υψώθηκε θρηνητικά πάνω απ’ τον κόσμο
ώσπου μπροστά στα μάτια μου σείστηκε η ακτή
και γκρέμισε την πόρτα μου το θλιβερό μαντάτο του
με μια κραυγή υπεράνθρωπη
λες κι άξαφνα συντρίφτηκε η γη.
