Νικολάς Γκιγιέν (10.7.1902–16.7.1989): Δύο ποιήματα | Μετάφραση - Σημειώσεις: Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

Επέτειος γέννησης του Εθνικού Ποιητή της Κούβας Νικολάς Γκιγιέν
(Nicolás Guillén – Nicolás Cristóbal Guillén Batista)
10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι – 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα
Σχέδιο (το 5^ο από 5 του Γκιγιέν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 15.VII.2016 (Μολύβι σε χαρτί, 29 χ 21 εκ.)

Νικολάς  Γκιγιέν

Balada de los dos abuelos

Abril sus flores abría

Μετάφραση – Σημειώσεις:
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
(Οι Παππούδες σε πρώτη παρουσίαση, δημοσίευση για το BookSitting, 10/7/2024)

Νικολάς Γκιγιέν
Μπαλάντα των δύο παππούδων

 

ΊΣΚΙΟΙ που εγώ μόνο βλέπω,
δίπλα μου οι δυο παππούδες.

Μ’ αιχμή κοκκαλένια ακόντιο
και ταμπούρλο από δέρμα
κι από ξύλο έχει φτιάξει
ο παππούλης μου ο μαύρος.
Περιλαίμιο σιδερένιο
και μια πανοπλία γκρίζα
έχει ο παππούς μου ο άσπρος.

Γυμνοπόδης⸱ σκέτη πέτρα
η κορμοστασιά του μαύρου⸱
από ανταρκτικό γυαλί
του άσπρου μου παππού τα μάτια!

Ευχές στις φίλες και τους φίλους για ανάσταση ονείρων με τον Λεόν Φελίπε του Τσε. Υγεία και δύναμη πάλι και πάλη ¡hasta la poesía de la Revolución!

 

Λεόν Φελίπε
(11 Απρ. 1884, Ισπανία - 18 Σεπ. 1968, Μεξικό)

Χριστέ


Χριστέ,
σ’ αγαπάω
όχι επειδή κατέβηκες από ’να αστέρι
αλλά γιατί μου αποκάλυψες
πως ο άνθρωπος έχει αίμα,
δάκρυα,
βάσανα…
κλειδιά,
εργαλεία!
Για ν’ ανοίξει τις θεόκλειστες πόρτες των φώτων.
Ναι… Εσύ μας έμαθες πως ο άνθρωπος είναι Θεός…
ένας φτωχός Θεός σταυρωμένος όπως κι Εσύ.
Κι εκείνος που βρίσκεται στ’ αριστερά σου, εκεί στον Γολγοθά,
ο φοβερός ληστής…
είναι κι αυτός Θεός!

Cristo. Από τη συλλογή ¡Oh, este viejo y roto violin!, 1965
(Ω, αυτό το παλιό και σπασμένο βιολί!)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειρατος, 10 Νοε. 2022
*
Ένα από τα ποιήματα που κουβάλαγε μαζί του ο Τσε στην προσωπική χειρόγραφη ανθολογία του στη Βολιβία (εδώ και εδώ στο τέλος, ΥΓ)

*

Πίνακας: Έργο του Fyodor Andreyevich Bronnikov (1827-1902). Ο καταραμένος Τόπος. Σταυρωμένοι σκλάβοι (1878). Λάδι σε μουσαμά (123,5 x 211,7 cm). Γκαλερί Tretyakov, Μόσχα.

 

CRISTO

 

Cristo,
te amo
no porque bajaste de una estrella
sino porque me descubriste
que el hombre tiene sangre,
lágrimas,
congojas...
¡llaves,
herramientas!
para abrir las puertas cerradas de la luz.
Sí... Tú nos enseñaste que el hombre es Dios...
un pobre Dios crucificado como Tú.
Y aquel que está a tu izquierda en el Gólgota,
el mal ladrón...
¡también es un Dios!

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Σέσαρ Βαγιέχο (16.3.1892 - 15.4.1938), Νεκρό Ειδύλλιο

 

Σέσαρ  Βαγιέχο

César Vallejo

Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938

 

 

Idilio Muerto

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 16 Μαρ. 2024

και

BookSitting, 14 Απρ. 2024

 

 

Εικόνα: Randhy Villar Rivas (Lima, Perú)

 

 

Ο Βορειοαμερικανός συγγραφέας και ποιητής Τόμας Μέρτον (31.1.1915 - 10.12.1968), πνευματικός πατέρας, δάσκαλος και μέντορας του Ερνέστο Καρδενάλ έχει πει πως ο Βαγιέχο είναι «ο μεγαλύτερος καθολικός ποιητής μετά τον Δάντη, και με τον όρο καθολικός εννοώ οικουμενικός».

 

Ο Βρετανός ποιητής, κριτικός και βιογράφος Μάρτιν Σέυμουρ Σμιθ (24.4.1928 - 1.7.1998), κορυφαία αυθεντία στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποκάλεσε τον Βαγιέχο «ο μεγαλύτερος ποιητής του εικοστού αιώνα σε οποιαδήποτε γλώσσα».

 

 

Σέσαρ Βαγιέχο

Νεκρό Ειδύλλιο

 

 

ΑX TI NA KANEI η Ρίτα μου απ’ τις Άνδεις η γλυκιά μου,

από θαλασσινή γλαδιόλα κι αγριοκέρασο κορμί⸱

τώρα που το Βυζάντιο με πνίγει και στα σωθικά μου

κοιμάται το αίμα μου σαν το κονιάκ που του ξεθύμανε η ορμή.

Σέσαρ Βαγιέχο (16.3.1892 - 15.4.1938): Νεκρό Ειδύλλιο (Idilio Muerto) — Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

Σέσαρ  Βαγιέχο

César Vallejo

Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938

 

 

Idilio Muerto

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 16 Μαρ. 2024

και

BookSitting, 14 Απρ. 2024

 

 

Ο Βορειοαμερικανός συγγραφέας και ποιητής Τόμας Μέρτον (31.1.1915 - 10.12.1968), πνευματικός πατέρας, δάσκαλος και μέντορας του Ερνέστο Καρδενάλ έχει πει πως «ο Βαγιέχο είναι ο μεγαλύτερος καθολικός ποιητής μετά τον Δάντη, και με τον όρο καθολικός εννοώ οικουμενικός».

 

Ο Βρετανός ποιητής, κριτικός και βιογράφος Μάρτιν Σέυμουρ Σμιθ (24.4.1928 - 1.7.1998), κορυφαία αυθεντία στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποκάλεσε τον Βαγιέχο «ο μεγαλύτερος ποιητής του εικοστού αιώνα σε οποιαδήποτε γλώσσα».

 

 

Σέσαρ Βαγιέχο

Νεκρό Ειδύλλιο

 

 

ΑX TI NA KANEI η Ρίτα μου απ’ τις Άνδεις η γλυκιά μου,

από θαλασσινή γλαδιόλα κι αγριοκέρασο κορμί⸱

τώρα που το Βυζάντιο με πνίγει και στα σωθικά μου

κοιμάται το αίμα μου σαν το κονιάκ που του ξεθύμανε η ορμή.

Ο Λεόν Φελίπε (11.4.1884 - 18.9.1968) του Τσε Γκεβάρα (14.6.1928 - 9.10.1967): Η Στάμνα — Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

Λεόν Φελίπε (Felipe Camino Galicia de la Rosa – León Felipe)
11 Απρ. 1884, Τάβαρα, Θαμόρα, Ισπανία – 18 Σεπ. 1968, Πόλη του Μεξικού

(Πηγή: Ίδρυμα Λεόν Φελίπε)

 

 

León Felipe

El Cántaro

 

 

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος –Μποτίλια Στον Άνεμο

(Πρώτη δημοσίευση, 11 Απρ. 2024)

 

 

Λεόν Φελίπε

Η στάμνα

 

 

Δεν υπήρχε άλλη διέξοδος πέρα από τον θάνατο…

Η καταστροφή… ο ύπνος… ο Μεγάλος Ύπνος

ξανά… ο αμετάκλητος χωρισμός

απ’ τον Πηλό κι από τον Άνεμο.

Η στάμνα, εκείνη η στάμνα, η περήφανη στάμνα

δεν φτιάχτηκε τέλεια.

Σέσαρ Βαγιέχο (16.3.1892 - 15.4.1938): Τα Αιώνια Ζάρια — Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

Μεταθανάτιο πορτρέτο του Βαγιέχο από τον Πικάσο, 9.6.1938 (31χ21 εκ.). Μουσείο Πικάσο, Βαρκελώνη

 

 

Σέσαρ  Βαγιέχο

César Vallejo

Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938

 

 

Μετάφραση – Σημείωση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

(Πρώτη δημοσίευση, 17 Μαρ. 2024)

 

 

Σέσαρ Βαγιέχο

Τα Αιώνια Ζάρια

 

 

Θεέ μου την ύπαρξή μου κάθομαι και κλαίω⸱

ντρέπομαι που ’χω  φάει το ψωμί σου⸱

μα ετούτος ο φτωχός πηλός που συλλογιέται, λέω,

δεν έχει καλοζυμωθεί για να ’ναι στο πλευρό σου:

Εσύ Μαρίες δεν έχεις να σου φύγουν.

 

      Άμα εσύ ήσουνα άνθρωπος, Θεέ μου

σήμερα θα ’ξερες πώς να ’σουνα Θεός⸱

όμως εσύ, που υπήρξες πάντοτε καλός,

για το δημιούργημά σου τίποτα δε νιώθεις.

Και αν ο άνθρωπος σε αντέχει, ε τότε: Αυτός είναι ο Θεός!

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Τσε της Ποίησης — Ομιλία στο STUDIO για τα 56 χρόνια από τη δολοφονία του μεγάλου Επαναστάτη Ποιητή από τη CIA (12 Οκτ. 2023) — 2 ποιήματα του Τσε, 1 ποίημα της Μίρτα Αγίρε, 2 κείμενα του Εδουάρδο Γκαλεάνο

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Τσε της Ποίησης – Ομιλία για τα 56 χρόνια από τη δολοφονία του μεγάλου Επαναστάτη  Ποιητή από τη CIA, στην εκδήλωση της New Star, STUDIO, Τετάρτη, 12 Οκτ. 2023 (βλ. και στο τέλος)

Αφιερώνεται στον μαρτυρικό λαό της Παλαιστίνης

Σήμερα, αυτές τις μέρες, ο νους και η καρδιά όσων θέλουμε να λεγόμαστε ακόμα άνθρωποι, δεν μπορεί παρά να βρίσκεται και να χτυπάει εκεί όπου Του Ισραήλ τα Άουσβιτς Καπνίζουν πάντα, εκεί όπου οι ιουδαιοναζί —όπως αποκαλούσε εαυτόν και ομοίους του ο χασάπης Αριέλ Σαρόν— πάνω από μισόν αιώνα τώρα, μακελεύουν έναν περήφανο λαό και με την συνενοχή των υπανθρώπων (το ι με υ και με η) της ΕΕ. Και να φωνάξουμε: Ναι, είμαι η οργή και η ξυπόλυτη κραυγή της Παλαιστίνης.

Και να πούμε με τη φωνή του Τσε, από το ποίημά του Ύμνος στον Νείλο, όταν κατά την Κρίση του Σουέζ (1956) το Ισραήλ, συνασπισμένο με την Αγγλία και τη Γαλλία, θα εισβάλει στη χερσόνησο του Σινά, και θα βομβαρδιστεί η Διώρυγα:

και σ’ αγαπώ, γιατί αδέρφια είναι η δική μου χαραυγή και η χαραυγή σου
και μπήγονται και στη δική μου σάρκα οι άγριες δαγκωματιές
από τα αποικιοκρατικά σαγόνια
(τα διεφθαρμένα αρπαχτικά σαγόνια του Ισραήλ)

 

 

Ο Τσε της Ποίησης

Μετάφραση ποιημάτων και κειμένων – Παρουσίαση

ΜπάμπηςΖαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Ο Τσε λοιπόν είναι ο Ποιητής των Ποιητών, αφού, εκτός του ότι τα ποιήματά του έχουν μεγάλη λογοτεχνική αξία και ο ίδιος είναι αναμφισβήτητα ο Μεγάλος Ποιητής της Επανάστασης, περισσότεροι από 200 ποιητές τού έχουνε αφιερώσει στίχους τους ή και ολόκληρες ποιητικές τους συλλογές⸱ ποιητές βραβευμένοι με τα μεγαλύτερα βραβεία της χώρας τους, ανάμεσά τους και 3 νομπελίστες: ο Χιλιανός Πάμπλο Νερούδα (1973), ο Ισπανός Βιθέντε Αλεϊχάντρε (1977), Ντέρεκ Γουώλκοτ (1992) από την Αγία Λουκία των Δυτικών Ινδιών, που το 2006 αναγορεύθηκε και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Περί τα 200 επίσης είναι και τα τραγούδια - ποιήματα που έχουνε γραφτεί για τον αθάνατο Κομαντάντε.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 - 23.9.1973) του Τσε Γκεβάρα (14.6.1928 - 9.10.1967) — Το Farewell, ο Ρεταμάρ και ένα Σονέτο του Έρωτα

Πάμπλο Νερούδα - Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda - Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 - Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973
Σχέδιο (2ο από 2 του Νερούδα), Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.IX.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

Πάμπλο Νερούδα

 

Farewell, ένα ακόμη από τα 69 ποιήματα που είχε μαζί του ο Τσε στην προσωπική χειρόγραφη ανθολογία του και ένα Σονέτο του Έρωτα

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 23/9/2023

Ο Ροβέρτο Φερνάντες Ρεταμάρ αφηγείται πως όταν ο Τσε θα έφευγε για το Κονγκό, πήγε στο Υπουργείο Βιομηχανίας για να πάρει μια ανθολογία ποίησης που του είχε δανείσει. Και πριν του την επιστρέψει, αντέγραψε ένα σημαδιακό για την αναχώρησή του ποίημα του Νερούδα, Να τι γράφει:

Τότε που πήγα να τον δω υπήρχανε δύο λόγοι: ο φανερός, για να του ζητήσω μια ισπανική ποιητική ανθολογία του Ονίς [Antología de la poesía Española e Hispanoamericana (1882-1932), του Federico de Onís (1885-1966)], ένα δυσεύρετο βιβλίο που δεν ήθελα να χάσω και του το είχα δανείσει για να το διαβάσει, κατά τη διάρκεια εκείνου του ταξιδιού [στο αεροπλάνο που έφερνε τον Τσε στην Κούβα από την Πράγα, παραμονές της θεαματικής αναχώρησής του από το Νησί]. Ο Τσε δεν μπόρεσε να μου το επιστρέψει όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο, όπου φυσικά τον περίμεναν ο Φιντέλ, ο Ντορτικός και άλλοι επαναστάτες ηγέτες. Ο άλλος λόγος ήταν για να διερευνήσω τη δυνατότητα να συνεργαστώ μαζί του. «Αλλά σε τι; —αναρωτιόμουν— εγώ δεν είμαι τεχνολόγος. Για βιβλία, ίσως...». Από την άλλη, δεν με παραξένεψε που ο Τσε θα έφευγε για κάποια επίσημη αποστολή στο Βιετνάμ (δεν ξέρω ακριβώς γιατί το σκέφτηκα αυτό) και θα ήθελα να πάω μαζί του. Είχαμε μιλήσει για το πόσο σημαντικό ήταν σε αυτές οι αντιπροσωπείες να περιλαμβάνονται και συγγραφείς.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Λεόν Φελίπε (11.4.1884 - 18.9.1968) του Τσε Γκεβάρα (14.6.1928 - 9.10.1967) — Αυτός ο περήφανος καπετάνιος της ιστορίας

Λεόν Φελίπε (Felipe Camino Galicia de la Rosa – León Felipe)
11 Απρ. 1884, Τάβαρα, Θαμόρα, Ισπανία – 18 Σεπ. 1968, Πόλη του Μεξικού

(Πηγή: https://www.lagaceta.com.ar)

 

 

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

(Πρώτη δημοσίευση, 16 Μαρ. 2024)

 

 

Λεόν Φελίπε

Αυτός ο περήφανος καπετάνιος της ιστορίας

Este orgulloso capitán de la historia

 

 

Επειδή ίσως είμαστε το έργο ενός Θεού τερατώδη και άσπλαχνου,

Αρχιερέα μου.

Κι αν είμαστε λοιπόν φτιαγμένοι από μια ουσία τερατώδη και άσπλαχνη

γιατί ο Θεός μας να είναι φιλεύσπλαχνος;

Ποιος έχει έλεος μεταξύ των ανθρώπων;

Κι ακόμα…

Δεν είναι άραγε η ζωή μια αλυσίδα από σαγόνια ανοιχτά κι ανθρωποφάγα;…

Κι αν το σκουλήκι καταπίνει το σπόρο,

η κότα το σκουλήκι,

κι ο άνθρωπος την κότα…

Γιατί και ο Θεός τον άνθρωπο να μην τον φάει αμάσητον;

Μεγάλη λιχουδιά ο άνθρωπος!