Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - West Indies Ltd. (Δυτικές Ινδίες ΕΠΕ) - Γουαδελούπη Δ. Ι. ─ Μια κριτική παρουσίαση - Σημειώσεις

Κι αλήθεια, αυτός ο λαός είναι πειθήνιος ακόμα. / Ωστόσο, μια μέρα στο χώμα / παύει να σκύβει· / με τα ροζιασμένα του χέρια τα πάντα συντρίβει. / Σαν εκείνα τα δέντρα, που όντας φυτεμένα στην πόλη την γκρίζα / πεζοδρόμιο ολόκληρο ξηλώνουν μοναχά με μια ρίζα.

*

Νικολάς Γκιγιέν (Καμαγουέι, 10 Ιουλίου 1902 – Αβάνα, 16 Ιουλίου 1989). O εθνικός ποιητής της Κούβας, η μουλάτα ψυχή της και η ταξική της συνείδηση.

Οι Δυτικές Ινδίες ΕΠΕ (West Indies Ltd.), η πρώτη από τις 8 Μεγάλες Ελεγείες του (βλ. κατω: Γ΄ Δυτικές ινδίες ΕΠΕ), ένα συνθετικό ποίημα (318 στίχοι αναπτυγμένοι σε 8 μέρη) από την ομότιτλη συλλογή του 1934, είναι αυτό (κατά κύριο λόγο) που –μετά τα 8 σύντομα ποιήματα του Motivos De Son (1930) και τα 16 του Sóngoro Cosongo (1931)– «ακούστηκε» και πέρα από τα όρια του ισπανόφωνου κόσμου, εδραιώνοντας τη φήμη του και καθιστώντας τον μια από τις μεγάλες ποιητικές φωνές της εποχής μας.

*

Ένα σημαντικό έργο της παγκόσμιας ποίησης, για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 13-07-2018

Μετάφραση – Παρουσίαση – Σημειώσεις – Επιμέλεια Κειμένου, Πινάκων, Φωτό
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Επάνω: Μάριο Καρένιο (Αβάνα, Κούβα, 1913 – Σαντιάγο, Χιλή 1999), Η κοπή του Ζαχαροκάλαμου, 1943. (Εδώ, λεπτομέρεια).
Mario Carreño, El corte de caña, 1943 (Duco on wood).
Collection Isaac Carmen Lif and Family, Santo Domingo, Dominican Republic (Πηγή)

Δυτικές Ινδίες ΕΠΕ (West Indies Ltd.)

Νικολάς Γκιγιέν

1

ΔΥΤΙΚΕΣ ΙΝΔΙΕΣ! Καρύδες, καπνό κι αγουαρδιέντε πουλάνε…
Εδώ είναι σκουρόχρωμοι άνθρωποι που πάντα γελάνε,
συντηρητικοί και φιλελεύθεροι
με τα ζώα και τα ζαχαροκάλαμα τη ζωή τους περνάνε·
κι ενώ συχνά άφθονο χρήμα κυλάει
αυτός ο κόσμος μόνο ζόρια τραβάει.

Νικολάς Γκιγιέν: Νανούρισμα για να ξυπνήσει ένα νεγράκι – Δυο μουσικές ερμηνείες – Δυο πίνακες και ένα σχέδιο του Μάριο Καρένιο

Μάριο Καρένιο (Αβάνα, Κούβα, 1913 - Σαντιάγο, Χιλή 1999), Τροπικό Δέντρο, 1984 Mario Carreno, Αrbol Tropical, 1984 (oil on canvas, 58 1/2 x 47 in.) (Πηγή πίνακα)

Κακάο καρύδα
και ζάχαρη άχνη
Όπα νεγράκι
κι ο ήλιος σε ψάχνει!

*

Από τα πλέον αγαπητά ποιήματα του Γκιγιέν, με πάρα πολλές μελοποιήσεις, εκτελέσεις, διασκευές, ενορχηστρώσεις: Μερσέδες Σόσα, Αμπάρο Οτσόα, μουσικά σχήματα διάφορα, με βαρύτονους, σοπράνο, τενόρους…

*

Μετάφραση (πρώτη στα Ελληνικά) – Συνάδουσα με τις μελωδίες
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση στην Κατιούσα, 8/7/2018)

Canción de cuna para despertar a un negrito Nicolás Guillén         Dórmiti, mi nengre,         mi nengre bonito…         E. Ballagas Una paloma cantando pasa: – ¡Upa, mi negro, que el sol abrasa! Ya nadie duerme, ni está en su casa; ni el cocodrilo ni la yaguaza, ni la culebra, ni la torcaza… Coco, cacao, cacho, cachaza, ¡upa, mi negro, que el sol abrasa! Negrazo, venga con su negraza. ¡Aire con aire, que el sol abrasa! Mire la gente, llamando pasa; gente en la calle, gente en la plaza; ya nadie queda que esté en su casa… Coco, cacao, cacho, cachaza, ¡upa, mi negro, que el sol abrasa! Negrón, negrito, ciruela y pasa, salga y despierte, que el sol abrasa, diga despierto lo que le pasa… ¡Que muera el amo, muera en la brasa! Ya nadie duerme, ni está en su casa. Coco, cacao, cacho, cachaza, ¡upa, mi negro, que el sol abrasa! Nicolás Guillén, La paloma de vuelo popular (1958)

Νανούρισμα για να ξυπνήσει ένα νεγράκι Νικολάς Γκιγιέν    Κοιμήσου νεγράκι μου    νεγράκι μου όμορφο …    Εμίλιο Μπαγιάγας (1908-1954) Περιστεράκι περνάει και λέει: – Όπα νεγράκι κι ο ήλιος καίει! Ξύπνησαν όλοι, κανείς στο σπίτι· ούτε η σαύρα, ούτε τ’ αηδόνι, ούτε και φίδι κι ούτε τρυγόνι… Κακάο, καρύδα και ζάχαρη άχνη, όπα νεγράκι κι ο ήλιος σε ψάχνει! Με τη νεγρούλα σου έλα νεγράκι. Στου ήλιου τα μέρη γίνε αεράκι! Κοίτα τον κόσμο που σε φωνάζει· κόσμος στο δρόμο, κόσμος στην πόλη· το σπίτι είν’ άδειο, φύγανε όλοι… Κακάο, καρύδα και ζάχαρη άχνη, ξύπνα νεγράκι κι ο ήλιος σε ψάχνει! Μαύρο παπάκι, σταφίδα μου έλα, δαμασκηνάκι, στον ήλιο γέλα, κι άμα ξυπνήσεις πες τι συμβαίνει… Στη θράκα ο αφέντης αργοπεθαίνει! Μέσα στο σπίτι ψυχή δε μένει. Κακάο, καρύδα και ζάχαρη άχνη, όπα νεγράκι κι ο ήλιος σε ψάχνει! Από τη συλλογή: Το Περιστέρι με το φτερούγισμα του λαού Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος 17 Μαΐου 2018

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - Οι Υπανάπτυκτοι Κουβανοί, οι ηττημένοι Αστοί και ο Χουάν του Τίποτα (3 ποιήματα)

Ο Νικολάς Γκιγιέν με τον Φιντέλ το 1970

__________________________________

Δεν νιώθω οίκτο για τους αστούς

τους ηττημένους. Κι όταν με παίρνει αποκάτω και λυπάμαι,

σφίγγω τα δόντια και τα μάτια μου σφαλίζω.

Θυμάμαι τις ατέλειωτές μου μέρες χωρίς παπούτσια και τριαντάφυλλα.

Θυμάμαι τις ατέλειωτές μου μέρες χωρίς καπέλο κι ούτε σύννεφα.

Θυμάμαι τις ατέλειωτές μου μέρες χωρίς πουκάμισο κι όνειρα.

Θυμάμαι τις ατέλειωτές μου μέρες με το απαγορευμένο δέρμα μου.

___________________________________________

1959. Πλατεία της Επανάστασης: Καμίλο Σιενφουέγος - Οι Εκατό Φωτιές (Αβάνα, 6 Φεβ. 1932 - 28 Οκτ. 1959), Οσβάλντο Ντορτικός (Osvaldo Dorticós, 7 Απρ. 1919, Σιενφουέγος - 23 Ιουν. 1983, Αβάνα), πρόεδρος της Κούβας, (17 Ιουλ. 1959 - 2 Σεπ. 1976), μέλος της Γραμματείας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ, 1965-1983), Φιντέλ (Μπιράν Επαρχίας Οριέντε, 13 Αυγ. 1926 - Αβάνα, 25 Νοε. 2016), Νικολάς Γκιγιέν (10 Ιουλ. 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλ. 1989, Αβάνα). Πιθανές ημερομηνίες φωτό: Πρωτομαγιά, ή ο πρώτος εορτασμός της 26 Ιουλίου (επίθεση στους στρατώνες της Μονκάδα).

________________________________________

*

Τρία ποιήματα του Νικολάς Γκιγιέν

 Μετάφραση – Σημειώσεις – Βιογραφικό και ένα Σχέδιο

Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

(Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα − Νικολάς Γκιγιέν: Το Έπος των Υπανάπτυκτων της Κούβας, οι ηττημένοι Αστοί και ο Χουάν ο με τα Πάντα)

*

Ο Νικολάς Γκιγιέν το 1942 από τον Μάριο Καρένιο (Αβάνα, Κούβα, 1913 - Σαντιάγο, Χιλή 1999). Μελάνι σε χαρτί, 17χ14 in.

ΠροβλΗματα ΥπανΑπτυκτου

ΑΞΕΣΤΟ ο μουσιού Ντυπόν σε λέει

γιατί αγνοείς ποιο ήταν του Ουγκώ

το αγαπημένο εγγόνι.

ΜΠΗΓΕΙ ο χερ Μύλερ τις φωνές

γιατί δεν ξέρεις πότε

(ακριβώς) τα τίναξε ο Μπίσμαρκ.

Ο ΦΙΛΟΣ σου ο μίστερ Σμιθ,

Άγγλος ή Γιάνκης, αδιάφορο,

χαλάει τον κόσμο όταν γράφεις SHELL

(Δεν φτάνει που του τρως το ένα L

του την προφέρεις κι από πάνω ΤΣΕΛ).

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - Αηδόνια και μπαζούκας (3 ποιήματα)

Νικολάς Γκιγιέν - Νικολάς Κριστόμπαλ Γκιγιέν Μπατίστα
 (Nicolás Guillén - Nicolás Cristóbal Guillén Batista)
10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα 
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 16.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

*
Δημοσίευση, Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2015, 11:54 πμ
Ανανέωση, , Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2015, 05:08 μμ
Ανανέωση, , Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2015, 10:36 μμ

*
Νέα κυκλοφορία
(Μάιος 2016, New Star)

 

 
Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας (Β' έκδοση αναθεωρημένη. 2018)

 

*

 

Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας - Παρουσίαση στο σινέ Αλκυονίς (22/4/2016) 

 

* * *

Νικολάς Γκιγιέν

3 Ποιήματα

Με 3 ζωγραφικά έργα του Μάριο Καρένο

*

Μετάφραση - Σημειώσεις - Επίλογος - Επίμετρο - Επιμέλεια:
Μπάμπης Ζαφειράτος

________________________

Βλέπε επίσης:

Νικολάς Γκιγιέν: Αχ, Κούβα (3+1 ποιήματα)

*

Νικολάς Γκιγιέν: Γκεβάρα, ο Γκάουτσο (4 ποιήματα) ‒ Σχολιασμός και Επίμετρο: Τα γεγονότα μέσα απ' τους στίχους (Α' Μέρος με 47 φωτό) 
*

Τσε Γκεβάρα: Ημερολόγιο Βολιβίας ‒ Οι στίχοι του Νικολάς Γκιγιέν μέσα απ' τα γεγονότα (Αφιέρωμα - Β' Μέρος με 118 φωτό)

*

Για την επικαιρότητα των στίχων του Γκιγιέν:
Αρμενίζει η Κούβα στο χάρτη της

(Σκέψεις και προβληματισμοί για την πορεία της σημερινής Κούβας)
και
Γιάννης Ρίτσος - Νικολάς Γκιγιέν: Μια εξαιρετική συνάντηση στον Μεγάλο Ζωολογικό Κήπο του Κόσμου (VIDEO - Φωτό) ‒ Επίμετρο: Γιάννης Ρίτσος - Lea Lublin

*

Περισσότερα
Γκιγιέν

Και

Όλα τα Πρόσωπα της Μποτίλιας

_____________________

Μάριο Καρένιο (Αβάνα, Κούβα, 1913 - Σαντιάγο, Χιλή 1999), Φαμίλια, 1941
(Μελάνι σε χαρτόνι) Mario Carreño, Familia, 1941 (Ink on heavy paper, 20 7/8 χ 17 3/4 in.)

*

Το Κάστρο, από τη συλλογή

Το Περιστέρι Με Το Φτερούγισμα Του Λαού. Ελεγείες

LA PALOMA DE VUELO POPULAR. ELEGÍAS

(1958)
Το Περιστέρι στην έκδοση του Μπουένος Άιρες και ένα περιστερένιο σχέδιο του Γκιγιέν από (πιθανόν) τη συγκεντρωτική έκδοση Ποίηση (Obra poética: 1958-1972. Tomo II, La Habana, Editorial Arte y Literatura, 1974)

*

Το Κάστρο, αυτό το μικρό διαμαντάκι αλληλεγγύης, ένα από τα πιο αγαπημένα ποιήματα του Γκιγιέν, τραγουδήθηκε όσο κανένα άλλο και εξακολουθεί να τραγουδιέται ακόμα και σήμερα σε δεκάδες εκτελέσεις. Την πρώτη, με Άνα Μπελέν - Βικτόρ Μανουέλ, αλλά και μια πρόσφατη, θα βρείτε στο μικρό Επίμετρο του τέλους.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - Αχ, Κούβα (3+1 ποιήματα)

Νικολάς Γκιγιέν - Νικολάς Κριστόμπαλ Γκιγιέν Μπατίστα
(Nicolás Guillén - Nicolás Cristóbal Guillén Batista)
10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 29.VIII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

Νέα κυκλοφορία
(Μάιος 2016, New Star)

 

Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας (Β' έκδοση αναθεωρημένη. 2018)

 

*

 

Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας - Παρουσίαση στο σινέ Αλκυονίς (22/4/2016)

 

* * *

Νικολάς Γκιγιέν

3+1 Ποιήματα

 

Μετάφραση - Σχολιασμός - Επιμέλεια: Μπάμπης Ζαφειράτος)

____________________________

Βλέπε επίσης:
Νικολάς Γκιγιέν: Γκεβάρα, ο Γκάουτσο (4 ποιήματα) ‒ Σχολιασμός και Επίμετρο: Τα γεγονότα μέσα απ' τους στίχους (Α' Μέρος με 47 φωτό) 
*
Τσε Γκεβάρα: Ημερολόγιο Βολιβίας ‒ Οι στίχοι του Νικολάς Γκιγιέν μέσα απ' τα γεγονότα (Αφιέρωμα - Β' Μέρος με 118 φωτό)
Βπέπε επίσης:
Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και μπαζούκας (3 ποιήματα)
και
Αρμενίζει η Κούβα στο χάρτη της
Για την επικαιρότητα των στίχων του Γκιγιέν
(Σκέψεις και προβληματισμοί για την πορεία της σημερινής Κούβας)
Ακόμη 
Γιάννης Ρίτσος - Νικολάς Γκιγιέν: Μια εξαιρετική συνάντηση στον Μεγάλο Ζωολογικό Κήπο του Κόσμου (VIDEO - Φωτό) ‒ Επίμετρο: Γιάννης Ρίτσος - Lea Lublin
Περισσότερα
Γκιγιέν
Και 
Όλα τα Πρόσωπα της Μποτίλιας
__________________________________________

Μάριο Καρένιο (Αβάνα, Κούβα, 1913 - Σαντιάγο, Χιλή 1999), Η κοπή του Ζαχαροκάλαμου, 1943
Mario Carreño, El corte de caña, 1943 (Duco on wood)
Collection Isaac Carmen Lif and Family, Santo Domingo, Dominican Republic

¡MISTER, NO! CUANDO el pueblo de Martí, frente a los gringos se irguió, altanero dijo: ‒No, donde ellos dijeron: ‒Sí. El yanqui, en su frenesí, con ese pueblo rompió; mas repite el pueblo: ‒No, en vez de decirle: ‒Sí.                            ‒Mister, no. NUESTRO cielo azul turquí un avión yanqui manchó, pero el viento dijo: ‒No, cuando el avión dijo: ‒Sí. El gringo queria asi vencernos, mas fracasó, porque el viento dijo: ‒No, en vez de decirle: ‒Sí.                            ‒Mister no. ARDIENDO la caña vi; fue un gringo quien la quemó. La caña gritaba: ‒No ‒aún ardiendo‒ en vez de sí. No más cadenas aqui, que ya el pueblo las rompió, y al romperlas dijo: ‒No, donde otros dijeron: ‒Sí.                            ‒Mister, no. ¡OH Patria!, pensando en ti y en Martí, que te adoró, en voz alta digo: ‒No, al yanqui que chilla: ‒Sí. Grito en inglés: Cuba is free (por si alguien no me entendió). Cuba es libre, y dice: ‒¡No! donde otros dijeron: ‒Sí.                            ‒Mister, No. Nicolás, Guillén, Tengo (ενότητα Sátira), 1964

MISTER, NO! ΟΤΑΝ του Μαρτί ο λαός, στάθηκε στους γκρίνγκος μπρος, είπε αγέρωχο ένα: ‒No, όπου εκείνοι έλεγαν: ‒Yes. Οι γιάνκηδες έξω φρενώ(ν) τα ’σπασαν με το λαό μα τους ξαναλέει: ‒No, αντί να ψελλίσει: ‒Yes.                            ‒Mister, no. Μ’ ΕΝΑ τους αερόπλανο λέρωσαν τον μπλε ουρανό μα ο αγέρας είπε: ‒No, κόντρα στο αερόπλανο Λέει ο γκρίνγκο πως μ’ αυτό, δεν μπορεί, θα πούμε yes. Μα ο αγέρας του είπε: ‒No, αντί να ψελλίσει: ‒Yes                            ‒ Mister, No. ΣΤΑ καλάμια μας φωτιά· καίει ο γκρίνγο τη σοδειά. Τα καλάμια ουρλιάζουν: ‒No (μες στις φλόγες) κι όχι yes Δεν περνάνε αυτά εδώ, ο λαός σπάει το ζυγό, στα δεσμά του λέει: ‒No, ’κει που οι άλλοι είπαν: ‒Yes»                            ‒Mister, No. ΑΧ, πατρίδα! Στο μυαλό μου ο Μαρτί που σε λάτρεψε· κι Εσύ! Κι απαντάω στον Γιάνκη: ‒No, όταν μου τσιρίζει: ‒Yes. Του σπηκάρω: Cuba is free (μη και δε με αντιληφτεί). Λεύτερη είναι, λέει: ‒Νο! ’κει που οι άλλοι είπαν: ‒Yes.                         ‒Mister, No. Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, Σεπ. 2015