8 Μάρτη, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Τα χέρια σου της μέλισσας τιμή κι αγάπη αξίζουν — Ένα ιδιαίτερο σονέτο του Πάμπλο Νερούδα και ένα ξεχωριστό πορτρέτο του Πάμπλο Πικάσο

Πάμπλο Πικάσο: Πορτρέτο της Ντόρας Μάαρ, 1937. Λάδι σε καμβά (92 χ 65 εκ.). Μουσείο Πικάσο, Παρίσι (Πηγή: https://museupicassobcn.cat/es)

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση με 10 ακόμη Σονέτα, στην Μποτίλια, 12/7/2022

Πάμπλο Νερούδα

XXXIX

ΜΑ ΞΕΧΑΣΑ ΠΩΣ άφησαν τα χέρια σου χορτάτες
τις ρίζες, αφού πότισαν ρόδα διπλοπλεγμένα,
μέχρι που βλέπω ολόγυρα τ’ αποτυπώματά σου
μες στη γλυκιά τη σιγαλιά της φύσης ανθισμένα.

Και το νερό κι η τσάπα σου τα δυο σου κατοικίδια
δαγκώνουν γλείφουνε τη γη καθώς σ’ ακολουθάνε,
κι όπως δουλεύεις μια ευωδιά σκορπάς μες στον αέρα
μια καρπερή και φλογερή φρεσκάδα γαρυφάλλων.

Τα χέρια σου της μέλισσας τιμή κι αγάπη αξίζουν,
που σπέρνουνε πάνω στη γη τη διάφανή τους φύτρα
κι οργώνοντας ανοίγουνε αυλάκια στην καρδιά μου,

με τέτοιο τρόπο που είμαι λες λαμπαδιασμένη πέτρα,
που άξαφνα πλάι σου τραγουδά, γιατί μέσα στα δάση
πίνει νερό που ανάβλυσε απ’ τη βαθιά φωνή σου.

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος,17 Σεπ. 2022

(Από τη συλλογή Cien Sonetos de Amor, 1959)

 

Pablo Neruda

XXXIX

PERO OLVIDÉ QUE tus manos satisfacían
las raíces, regando rosas enmarañadas,
hasta que florecieron tus huellas digitales
en la plenaria paz de la naturaleza.

El azadón y el agua como animales tuyos
te acompañan, mordiendo y lamiendo la tierra,
y es así cómo, trabajando, desprendes
fecundidad, fogosa frescura de claveles.

Amor y honor de abejas pido para tus manos
que en la tierra confunden su estirpe transparente,
y hasta en mi corazón abren su agricultura,

de tal modo que soy como piedra quemada
que de pronto, contigo, canta, porque recibe
el agua de los bosques por tu voz conducida.

 

Δείτε το με 10 ακόμη σονέτα:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 11 Σονέτα του Έρωτα

Από Μποτίλια Στο Άνεμο επίσης

Η ιστορία για τα 100 Σονέτα του Έρωτα

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 21 Σονέτα του Έρωτα – Πρόλογος - Ισπανικό κείμενο - Σημειώσεις (Αφιέρωμα)

44 Σονέτα του Έρωτα από την Μποτίλια

Η Ντόρα Μάαρ του Πάμπλο Πικάσο από την Μποτίλια

Ραφαέλ Αλβέρτι - Νικολάς Γκιγιέν - Πάμπλο Νεδούδα: 3 Ωδές στον Στάλιν — Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

Ιωσήφ Στάλιν (Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι)
21 Δεκεμβρίου 1878, Γκόρι, Γεωργία – 5 Μαρτίου 1953, Μόσχα, Ρωσία
Σχέδιο (2^ο από 2 του Στάλιν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 12.ΧII.2017 (Μολύβι, 29χ21 εκ.)

Ραφαέλ Αλβέρτι: Τελετουργική τυμπανοκρουσία για το θάνατο του Στάλιν (Προλεταριακό Rock - Μουσική Video)

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν – Στάλιν, ο Οδηγητής

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Ωδή στον Στάλιν – Άφησε σ’ όλους τους λαούς, κληρονομιά, τη ζήση του

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - 3 Ύμνοι αγάπης, ελπίδας και ειρήνης στο Στάλινγκραντ

 

Πάμπλο Νερούδα: 3 ποιήματα για τον Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο που δολοφονήθηκε σαν σήμερα (18.5.1895-21.2.1934) – Mετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος Juventud Sandinista

Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο – Augusto César Sandino (Αugusto Nicolás Calderón de Sandino y José de María Sandino): Νικαράγουα. Γεννήθηκε στις 18 Μαΐ. 1895 στο Νικινόμο – Δολοφονήθηκε στις 21 Φεβ. 1934 στη Μανάγουα. Επαναστάτης, ηγέτης της εξέγερσης 1927-1933, ενάντια στην αμερικανική στρατιωτική κατοχή της Νικαράγουας. Εθνικός Ήρωας, «Στρατηγός των Ελεύθερων Ανθρώπων».

(Φωτό: Juventud Sandinista)

*

Είμαι εργάτης της πόλης, τεχνίτης που λέμε σε τούτη τη χώρα, όμως το ιδανικό μου βλασταίνει σε έναν πλατύ διεθνιστικό ορίζοντα, στο δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος και να απαιτείς δικαιοσύνη, αν και για να αγγίξεις αυτή την τελειότητα είναι απαραίτητο να χυθεί το δικό σου και το ξένο αίμα.
(Από το Πρώτο Μανιφέστο του Σαντίνο, 1 Ιουλ. 1927)

*

Πάμπλο Νερούδα

Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο

*

3 ποιήματα από τη συλλογή 

Επικό Τραγούδι (1960)

Πρώτη ελληνική έμμετρη μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος –Μποτίλια Στον Άνεμο

*

 «Θέλω μια πατρίδα ελεύθερη ή να πεθάνω»

*

Αν οι Αμερικανοί δεν είχαν πωρωμένες συνειδήσεις από τα υλικά αγαθά, δεν θα ξεχνούσαν τόσο εύκολα ότι ένα έθνος, αργά ή γρήγορα, όσο αδύναμο κι αν είναι, κερδίζει την ελευθερία του, και ότι κάθε κατάχρηση εξουσίας επισπεύδει την καταστροφή αυτού που την κατευθύνει.
Τραβάμε για τον ήλιο της ελευθερίας ή για το θάνατο· κι αν πεθάνουμε, δεν έχει καμιά σημασία· ο αγώνας μας θα κρατηθεί ζωντανός. Άλλοι θα μας ακολουθήσουν.

(Ο Σαντίνο στον Βορειοαμερικανό δημοσιογράφο Κάρλτον Μπίαλς, 2 Φεβ. 1928)

 

*

 

Η σημαία του Σαντίνο. (Πηγή φωτό: https://enbatallas.wordpress.com/)

 

Πάμπλο Νερούδα

[X] Εκείνος Ο Φίλος

 

Μετά ο Σαντίνο διάσχισε τη σέλβα
κι άδειασε το αγιασμένο του μπαρούτι
κόντρα στους πεζοναύτες μπαντολέρος,
της Νέας Υόρκης γέννημα και θρέμμα·
αστράφτει η γη, οι φυλλωσιές βροντάνε
κι ούτε που πήρε είδηση ο Γιάνκης.

Πάμπλο Νερούδα: Σονέτο LXXXI (81) - Δική μου πια. Με τ’ όνειρό σου γείρε στ’ όνειρό μου (Από τα 100 Σονέτα του Έρωτα) — Μουσική: Μιχάλης Σακέλλης - Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος (VIDEO)

Πάμπλο Νερούδα

Pablo Neruda

(12 Ιουλίου 1904 – 23 Σεπτεμβρίου 1973)

Ματίλντε Ουρούτια

Matilde Urrutia

(5 Μαΐου 1912 – 5 Ιανουαρίου του 1985)

Μια Μποτίλια με το Σονέτο LXXXI (81) του Πάμπλο Νερούδα από τα 100 Σονέτα του Έρωτα. Μουσική εξαίσια και φωνή: Μιχάλης Σακέλλης Michalis Sakellis - Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

(Φωτό: Πάμπλο Νερούδα και Ματίλντε Ουρούτια. © Archivo Fundación Pablo Neruda) 

 

 

 

Δική μου πια. Με τ’ όνειρό σου γείρε στ’ όνειρό μου

Μουσική: Μιχάλης Σακέλλης

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

(Περισσότερος Σακέλλης εδώ)

Πάμπλο Νερούδα

Σονέτο LXXXI

ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΠΙΑ. Με τ’ όνειρό σου γείρε στ’ όνειρό μου.
Η αγάπη, η πίκρα, τα έργα μας πρέπει να κοιμηθούνε.
Γυρίζει η νύχτα απάνω στους αόρατους τροχούς της,
κι εσύ πλάι μου αμόλυντη, αιώνιο κεχριμπάρι.

Άλλη καμιά, αγάπη μου, δεν θα ’μπει στα όνειρά μου.
Θα μπεις εσύ, θα μπούμε οι δυο στου χρόνου τα ποτάμια.
Καμιά άλλη δε θα πλανηθεί μες στις σκιές μαζί μου,
μονάχα εσύ, αμάραντη, φεγγάρι πάντα και ήλιος.

Τώρα τα χέρια σου άνοιξες κι απ’ τις αβρές παλάμες
να πέσουν άφησες αργά τα τρυφερά σημάδια,
τα μάτια σου με σκέπασαν σαν δυο σταχτιές φτερούγες,

καθώς κυλάω με το νερό που πίνεις και με πίνει:
η νύχτα, ο κόσμος, ο άνεμος τη μοίρα τους ξετυλίγουν·
χωρίς εσένα είμ’ εγώ μονάχα τ’ όνειρό σου.

(Από τη συλλογή 100 Σονέτα του Έρωτα, 1959)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, Σεπ. 2021

LXXXI

YA ERES MÍA. Reposa con tu sueño en mi sueño.
Amor, dolor, trabajos, deben dormir ahora.
Gira la noche sobre sus invisibles ruedas
y junto a mí eres pura como el ámbar dormido.

Ninguna más, amor, dormirá con mis sueños.
Irás, iremos juntos por las aguas del tiempo.
Ninguna viajará por la sombra conmigo,
sólo tú, siempreviva, siempre sol, siempre luna.

Ya tus manos abrieron los puños delicados
y dejaron caer suaves signos sin rumbo,
tus ojos se cerraron como dos alas grises,

mientras yo sigo el agua que llevas y me lleva:
la noche, el mundo, el viento devanan su destino,
y ya no soy sin ti sino sólo tu sueño.

 

(Cien Sonetos de Amor, 1959)

 

 

Βλέπε και

23/9/2022 Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 12 Σονέτα του Έρωτα

12/7/2022 Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 11 Σονέτα του Έρωτα

23/9/2021 Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 21 Σονέτα του Έρωτα – Πρόλογος - Ισπανικό κείμενο - Σημειώσεις (Αφιέρωμα)

Μπάμπης Ζαφειράτος: 2 Δεκέμβρη 1956, Granma ➽ Χωρητικότητας 20-22 ατόμων ➽ Χώρεσαν 82 ➽ Επέζησαν 21 ➽ Μια ολόκληρη επανάσταση! Ένα Έπος!

Granma (Γκράνμα). Το γιωτ της Επανάστασης. Σαλπάρησε στις 25 Νοεμβρίου 1956 από το Τούξπαν του Μεξικού και προσάραξε στις ακτές της Κούβας στις 2 Δεκεμβρίου, με το «πλήρωμα» της ελευθερίας που γκρέμισε το καθεστώς του Μπατίστα.

Χωρητικότητα: 20-22 άτομα. Χώρεσαν 82. Για την ιστορία: το 82^o μέλος που ναυτολογήθηκε ήταν ο Καμίλο Σιενφουέγος. 

Δεν επρόκειτο για απόβαση, επρόκειτο για ναυάγιο, θα πει αργότερα ο Τσε.

Και μια επική σύμπτωση: Στις 25 Νοε. 2016, ακριβώς 60 χρόνια μετά την αναχώρηση του πλοιαρίου, ο Φιντέλ θα σαλπάρει για την Αθανασία.

Πόσοι επέζησαν μετά το... ναυάγιο για να ανέβουν στη Σιέρα Μαέστρα;
Στα δύο ποιήματα που ακολουθούν:

Ο Πάμπλο Νερούδα λέει ότι ήταν ο Φιντέλ Κάστρο μ’ άλλους δεκαπέντε.
Ο Νικολάς Γκιγιέν, κάνει λόγο για μόλις πάνω / απ’ τα δέκα δάχτυλά μας.

Τελικά πόσοι ήταν; (Βλέπε μετά τα ποιήματα).

*

 

16 Απριλίου 2016. Αντίγραφο του Γκράνμα στην επετειακή εκδήλωση για τη μεγάλη νίκη της Κουβανικής Επανάστασης κατά των εισβολέων στην Πλάγια Χιρόν, 17-19 Απρ. 1961

 

 29 Νοε. 2016. Πλατεία της Επανάστασης. Αντίγραφο του Γκράνμα κατά την τελετή για τον θάνατο του Φιντέλ.

*

Τούξπαν - Λας Κολοράδας. 25 Νοε. - 2 Δεκ. 1956.

Πάμπλο Νερούδα – Νικολάς Γκιγιέν

Δυο ποιήματα για το Έπος του Γκράνμα

V

Το Έπος

Πάμπλο Νερούδα

ΑΝ η βαθιά η θάλασσα τις πίκρες
κατάφερνε να πνίξει, τότε οι ελπίδες
θ’ ανθίζανε στη γη· και ξεμπαρκάραν:
ήταν γροθιές και μπράτσα για τη μάχη.

Συνεχίστε εδώ:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν & Πάμπλο Νερούδα - Το Έπος του Γκράνμα και ο Μύθος των Δώδεκα (12) που ήταν Είκοσι ένας (21)

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 - 23.9.1973) του Τσε Γκεβάρα (14.6.1928 - 9.10.1967) — Το Farewell, ο Ρεταμάρ και ένα Σονέτο του Έρωτα

Πάμπλο Νερούδα - Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda - Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 - Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973
Σχέδιο (2ο από 2 του Νερούδα), Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.IX.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

Πάμπλο Νερούδα

 

Farewell, ένα ακόμη από τα 69 ποιήματα που είχε μαζί του ο Τσε στην προσωπική χειρόγραφη ανθολογία του και ένα Σονέτο του Έρωτα

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 23/9/2023

Ο Ροβέρτο Φερνάντες Ρεταμάρ αφηγείται πως όταν ο Τσε θα έφευγε για το Κονγκό, πήγε στο Υπουργείο Βιομηχανίας για να πάρει μια ανθολογία ποίησης που του είχε δανείσει. Και πριν του την επιστρέψει, αντέγραψε ένα σημαδιακό για την αναχώρησή του ποίημα του Νερούδα, Να τι γράφει:

Τότε που πήγα να τον δω υπήρχανε δύο λόγοι: ο φανερός, για να του ζητήσω μια ισπανική ποιητική ανθολογία του Ονίς [Antología de la poesía Española e Hispanoamericana (1882-1932), του Federico de Onís (1885-1966)], ένα δυσεύρετο βιβλίο που δεν ήθελα να χάσω και του το είχα δανείσει για να το διαβάσει, κατά τη διάρκεια εκείνου του ταξιδιού [στο αεροπλάνο που έφερνε τον Τσε στην Κούβα από την Πράγα, παραμονές της θεαματικής αναχώρησής του από το Νησί]. Ο Τσε δεν μπόρεσε να μου το επιστρέψει όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο, όπου φυσικά τον περίμεναν ο Φιντέλ, ο Ντορτικός και άλλοι επαναστάτες ηγέτες. Ο άλλος λόγος ήταν για να διερευνήσω τη δυνατότητα να συνεργαστώ μαζί του. «Αλλά σε τι; —αναρωτιόμουν— εγώ δεν είμαι τεχνολόγος. Για βιβλία, ίσως...». Από την άλλη, δεν με παραξένεψε που ο Τσε θα έφευγε για κάποια επίσημη αποστολή στο Βιετνάμ (δεν ξέρω ακριβώς γιατί το σκέφτηκα αυτό) και θα ήθελα να πάω μαζί του. Είχαμε μιλήσει για το πόσο σημαντικό ήταν σε αυτές οι αντιπροσωπείες να περιλαμβάνονται και συγγραφείς.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Σιμόν Μπολιβάρ (24.7.1783 - 17.12.1830), Ο Λιμπερταδόρ του Πάμπλο Νερούδα (2 ποιήματα)

Σιμόν Μπολιβάρ

(Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios)

24 Ιουλίου 1783, Καράκας, Βενεζουέλα – 17 Δεκεμβρίου 1830, Σάντα Μάρτα, Κολομβία

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 12.ΧΙΙ.2017 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

 

 

Κυβερνήτη, πολέμαρχε, εκεί που ένα στόμα

για λευτεριά φωνάζει, εκεί που ένα αφτί αφουγκράζεται,

εκεί που ένας στρατιώτης κόκκινος τους φαιοχίτωνες τσακίζει

εκεί που η δάφνη της λευτεριάς βλασταίνει, εκεί που μια σημαία

καινούργια βάφεται απ’ το αίμα της εξαίσια χαραυγής μας,

Μπολιβάρ, κυβερνήτη, εκεί μπορεί να δει κανείς το πρόσωπό σου.

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Σιμόν Μπολιβάρ, ο Λιμπερταδόρ (19/12/2017)

 

 

Ανάμεσα στην Καραϊβική θάλασσα και τον Ειρηνικό Ωκεανό ανοίγεται ένα μονοπάτι με αψίδες θριάμβου. Ο στρατηγός Μπολίβαρ έρχεται από τον Βορρά. Ο Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν, ο στρατηγός που διέσχισε την κορδιλιέρα των Άνδεων για να ελευθερώσει τη Χιλή και το Περού, έρχεται από τον Νότο.
(Εδουάρδο Γκαλεάνο)

 

 

Σαν μπήκε ο Σαν Μαρτίν, κάτι από νύχτιο
δρόμο ακαθόριστο, πετσί και ίσκιους,
μπήκε στη σάλα.
Ο Μπολίβαρ καρτερούσε.

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Εδουάρδο Γκαλεάνο - 26 Ιουλίου 1822 – Μπολίβαρ - Σαν Μαρτίν, Los Libertadores (26/7/2019)

 

 

Βλέπε και

ΝίκοςΕγγονόπουλος: Μπολιβάρ! Όνομα από μέταλλο και ξύλο