Μπάμπης Ζαφειράτος: Μίρτα Αγίρε, Παλιό Τραγούδι για τον Τσε Γκεβάρα (14.6.1928 – 9.10.1967) - 3 VIDEO

—Πού να βρίσκεσαι ιππότη αγνέ, όλο λάμψη,
μες στους άλλους ιππότες εσύ ο πιο ωραίος;
— Του αντάρτικου ανάβω τη δάδα· έχω χρέος
το σκοτάδι, κυρά, το σκοτάδι να κάψει.

Τσε

Ερνέστο Γκεβάρα δε λα Σέρνα, γνωστός και ως «Τσε»
(Che Guevara – Ernesto Guevara de la Serna)
Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής
Δολοφονήθηκε από τη CIA, στις 9 Οκτωβρίου 1967, στη Λα Ιγέρα της Βολιβίας

Μίρτα Αγίρε

(Αβάνα, 18 Οκτ. 1912 – 8 Αυγ. 1980)

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 14/6/2022

 

Παλιό Τραγούδι για τον Τσε Γκεβάρα

Μίρτα Αγίρε

“Sans peur et sans reproche…”
«Δίχως φόβο και δίχως ψεγάδι…»

—Πού να είσαι Μπαγιάρδο, γενναίε μου ιππότη
δίχως φόβο ή ψεγάδι, παντού σε ζητάω;
—Στις ριπές των ανέμων, κυρά μου, γυρνάω,
που της φλόγας μου άγρια σαρώνουν τη νιότη.

—Πού να βρίσκεσαι ιππότη εσύ ο αντρειωμένος,
ο αψεγάδιαστος κι άφοβος, να ’ρχόσουν μαζί μου;
—Στο ανθάκι που κάνω προσφορά στη ζωή μου:
στο αγριαγκάθι, κυρά, στο αγριαγκάθι ορισμένως.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ερνέστο Τσε Γκεβάρα - Μια θάλασσα ανυπότακτη — Ο αρχαιολόγος, ο φωτογράφος, ο ποιητής (6 ποιήματα)

Havana 14-6-1963. Ministry of Industry. Portrait of Ernesto GUEVARA (Che), 1928-1967. By Rene Buri, Magnum Photos.

*

Πρέπει να γίνεις σκληρός
χωρίς όμως να χάσεις ποτέ
την τρυφερότητά σου
(Τσε Γκεβάρα, 1967)

6 ακόμη ποιήματα του Τσε, με αφορμή την 51^η επέτειο της δολοφονίας του από τη CIA, στις 9 Οκτ. 1967. Είναι το Β΄ Μέρος του αφιερώματος για τον Επαναστάτη Ποιητή. Το Α΄ Μέρος (5 ποιήματα) έχει δημοσιευτεί στην Κατιούσα επίσης, στις 14 Ιουν. 2018, 90^η επέτειο γέννησής του: Τσε Γκεβάρα: Με του Μαρξ και του Ένγκελς το τραγούδι (5 ποιήματα) – Μια κριτική προσέγγιση.

Τα 9 από τα 11 συνολικά ποιήματα (Α’ και Β’ Μέρος) μεταφράζονται και δημοσιεύονται για πρώτη φορά στα Ελληνικά.

*

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα: Έξι ποιήματα

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχόλια – Επιμέλεια
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 09-10-2018

Ύμνος στον Νείλο

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Το παρελθόν σου είναι βαρύ,
θάλασσα ανυπότακτη μέσα από δυο παλίρροιες.
Το συμφωνικό σου ποίημα παιγμένο από ανήσυχους κορκόδιλους
καθόρισε το μονολιθικό αρχιτέκτονα·
οι προσευχές του ανθρώπου σμιλέψανε το μέλλον του
από τη βασική αρχή που η ζωή σού δίδαξε,
το γόνιμο αίμα σου
πλημμύρισε τη γη με τις λευκές τις τρίλιες των φυτών·
η δύναμη της κοσμικής ορμής σου
ταξίδεψε την Αφρική μες στους αιώνες
πολύ πιο πριν κι από τους ιερούς σου ταύρους.

Αλλά πόσον καιρό κοιμήθηκες·
σαράντα αιώνες πέρασαν μέχρι τη θαρραλέα κραυγή
που έκανε μόλις τα γενναία σου μούσκουλα να τρίξουνε.
Κι αν τραγουδάω σήμερα τη μέχρι χτες νεκρή σου πέτρα
κι ανακαλώ της Θήβας την ανάμνηση,
είναι που το παρόν βγαίνει απ’ το παρελθόν σου,
είναι που ζει στο φράγμα του Ασουάν
και στο Σουέζ είναι ξανά καταχτημένο.

Και τραγουδάω τη νέα κραυγή που αντιβουίζει απ’ το λαρύγγι σου
για να τιμήσει τη βροντή της ιερής περπατησιάς
ζυμώνοντας τη μοίρα της μέσα στη σκόνη της ερήμου.

Και υμνώ το νηφάλιο το χέρι που σφίγγει με βεβαιότητα
του τελευταίου βεδουίνου την πρωτόγονη βεβαιότητα.

Και φτάνει ο ύμνος στα παιδιά που υπερασπίζονται τα χώματά σου
με πίστη ακλόνητη απ’ τα όπλα του λαού.
(Μπορεί κανείς να υποστηρίξει χωρίς ίχνος ντροπής
το θρίαμβο της ισχύος πάνω απ’ την πίστη του ανθρώπου;)

Σε θαυμάζω και σε κρατάω εδώ μέσα στα μύχια της ψυχής μου
με τη δικαιοσύνη της ζωογόνας αρτηρίας σου,
και σ’ αγαπώ, γιατί αδέρφια είναι η δική μου χαραυγή κι η χαραυγή σου
και μπήγονται στη σάρκα μου οι άγριες δαγκωματιές
απ’ τα αποικιοκρατικά σαγόνια
(τα διεφθαρμένα αρπαχτικά σαγόνια του Ισραήλ)
κι αντιλαλεί μες στους ναούς μου, μες στα δικά μου son,
η ηχώ από τις βόμβες που χτυπούν τον αδερφό σου
εκείνον τον ευθύγραμμο και ήρεμο, τον τεχνητό αδερφό σου,
χωρίς καν να λυγίσει ο ουρανός σου που είναι φτιαγμένος
από ατρόμητους κορμούς.

Σήμερα η χώρα μου είναι σπαρμένη κόκαλα
και ετοιμάζω το όπλο μου για τις μικρές μου νίκες,
το έπος σου οδηγεί τα ιδανικά μου
κινεί η θύμησή σου τον αγώνα μου
σήμαντρο απ’ το μακρινό σου μεγαλείο.

Αν η ορμή σου δεν φανεί στου Πλάτα εκεί τις όχθες
κι αν το παράδειγμά σου δεν καρπίσει για να τον βγάλει απ’ το λήθαργο,
θα έχω τις κόρες των ματιών μου φορτωμένες με το σπέρμα σου
για να το σκορπίσω πάνω στη γη την τσακισμένη.
Λοιπόν,
μπορεί κανείς να υποστηρίξει χωρίς ίχνος ντροπής
το θρίαμβο του σπαθιού πάνω απ’ την πίστη του ανθρώπου;

(Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 9 Ιουνίου 2018)

*

Γερόντισσα Μαρία, θα πεθάνεις 

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Γερόντισσα Μαρία, θα πεθάνεις.
Και θέλω σοβαρά να σου μιλήσω:

Η ζωή σου ήταν ένα κομποσκοίνι φτιαγμένο από αγκούσες.
με δίχως άντρα αγαπημένο, φιλάσθενη, χωρίς λεφτά,
μονάχα η πείνα να σου κάνει συντροφιά·
και θέλω να πω για τις ελπίδες σου
αυτές τις τρεις αλλιώτικες ελπίδες,
που έφτιαξε η κόρη σου χωρίς να ξέρει το γιατί.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο ποιητής Τσε Γκεβάρα - Σκοτεινή αυτοπροσωπογραφία με του Μαρξ και του Ένγκελς το τραγούδι ─ 5 ποιήματα ─ Μια κριτική προσέγγιση

Ο Γκεβάρα (14 Ιουνίου 1928 – 9 Οκτωβρίου 1967), από τον Ρενέ Μπουρί, 1963.
Ernesto (Che) GUEVARA (1928-1967), Havana, 1963. Ministry of Industry. By Rene Burri (1933-2014). (Πηγή: Rene Burri/Magnum Photos)

«Θα είμαι με το μέρος του λαού και ξέρω, γιατί το βλέπω χαραγμένο στη νύχτα, ότι εγώ, ο εκλεκτικός ανατόμος διδασκαλιών και ψυχαναλυτής δογμάτων, ουρλιάζοντας σαν δαιμονισμένος, θα ξεχυθώ στα οδοφράγματα και στα χαρακώματα, θα βάψω τα όπλα μου στο αίμα και, τρελός από οργή, θα σφάξω κάθε νικημένο που θα πέσει στα χέρια μου (…) Τεντώνω κιόλας το κορμί μου, έτοιμο για μάχη, και προετοιμάζω την ύπαρξή μου σαν ιερό τέμενος, για να αντηχήσει εντός του με νέους παλμούς και νέες ελπίδες η μεγαλύτερη κραυγή του θριαμβεύοντος προλεταριάτου».
(Τσε Γκεβάρα. Οι τελευταίες γραμμές από τα Ημερολόγια Μοτοσικλέτας. Δεκέμβρης 1951 – Ιούλιος 1952)

*

Τα ποιήματα που ακολουθούν μεταφράζονται, δημοσιεύονται και παρουσιάζονται για πρώτη φορά στα Ελληνικά και προέρχονται από την Ανθολογία του Μάριο Μπενεδέτι, Ακρωτηριασμένη Ποίηση (1977).

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχόλια – Κριτική προσέγγιση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση στην Κατιούσα, 14 Ιουνίου 2018

*

Το Β΄ Μέρος (14/6/2019):
Ερνέστο Τσε Γκεβάρα: Μια θάλασσα ανυπότακτη - Ο αρχαιολόγος, ο φωτογράφος, ο ποιητής

Ο Γκεβάρα (14 Ιουνίου 1928 – 9 Οκτωβρίου 1967), από τον Ρενέ Μπουρί, 1963.
Ernesto (Che) GUEVARA (1928-1967), Havana, 1963. Ministry of Industry. By Rene Burri (1933-2014). (Πηγή: Rene Burri/Magnum Photos)

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕ ΚΑΛΕΙ ΜΕ ΤΟ ΦΙΛΙΚΟ ΤΗΣ ΧΕΡΙ

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Η θάλασσα με καλεί με το φιλικό της χέρι.

Το λιβάδι μου –μια ήπειρος–

απλώνεται γλυκό κι ανεξίτηλο

σαν τον χτύπο μιας καμπάνας το σούρουπο.

(Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 8 Ιουνίου 2018)

*

ΠΕΣΜΕΝΗ ΕΚΕΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ Η ΜΝΗΜΗ ΕΠΙΜΕΝΕΙ

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Πεσμένη εκεί στο δρόμο η μνήμη επιμένει

με δίχως παρελθόν κουράστηκε ξοπίσω μου να τρέχει

του δρόμου έρημο δέντρο, ξεχασμένη.

Θα πάω εκεί που η μνήμη πάει για να πεθάνει

στις πέτρες μες στο δρόμο τσακισμένη

είμαι οδοιπόρος που στο τέρμα του δεν φτάνει

απ’ έξω γελαστός, μέσα ψυχή μαραγκιασμένη.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Κούβα, 1-8 Γενάρη 1959 - Εκείνοι που απ’ το λήθαργό τους βγήκαν − Ο Φιντέλ με το φακό του Μπαρτ Γκλιν (143 φωτό) − Τσε: Σάντα Κλάρα, Η κρίσιμη αναμέτρηση − El Vaquerito (Αφιέρωμα)

Ιανουάριος 1959. Οι Ελευθερωτές στη Σάντα Κλάρα

Δημοσίευση: Σάββατο, 31/12/2016, 21:34
Ανανέωση: Κυριακή, 1/1/2017, 12:19

*
Επιμέλεια - Λοιπά
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Ο ΦΙΝΤΕΛ Κάστρο μ’ άλλους δεκαπέντε

κι η λευτεριά μαζί βγήκαν στην άμμο.

[…]

και τότε σιωπηλοί πήραν το δρόμο

του αγώνα, περπατώντας προς τ’ αστέρια.

ΚΑΤΑΚΟΠΟΙ μα φλογισμένοι μπαίνουν

για την τιμή και για το χρέος στη μάχη,

κι άλλα όπλα απ’ το αίμα τους δεν έχουν:

κινούν γυμνοί σαν νεογέννητα. Έτσι

γεννήθηκε κι η λευτεριά της Κούβας,

από μια χούφτα άντρες, απ’ την άμμο.

ΥΣΤΕΡΑ των γυμνών η περηφάνια

ντύθηκε με τη φορεσιά της σιέρας,

κι απ’ το ψωμί το ξένο χορτασμένη,

με το κρυφό αρματώθηκε μπαρούτι,

μ’ εκείνους που απ’ το λήθαργό τους βγήκαν

κι απ’ την ντροπή, απ’ του τάφου τους την τρύπα·

[…]

κι οι ελευθερωτές διαβαίνουν όπως

ο άνεμος, σαρώνουν τα λιβάδια,

τραντάζετ’ όλο το νησί κι η ορμή τους

πάνω απ’ τη θάλασσα προβάλλει σαν πλανήτης.

Πάμπλο Νερούδα, Το Έπος
Επικό Τραγούδι, 1960
Μτφρ. Μπάμπης Ζαφειράτος

(Μετάφρ. Μπ .Ζ. - Ολόκληρο το ποίημα)

Μπαρτ Γκλιν

1959. Μπαρτ Γκλιν (ΗΠΑ, 1925-2008) -Magnum Photos

Φωτοδοιπορικό με τον Φιντέλ

Γενάρης 1959: Σάντα Κλάρα - Αβάνα

(Πηγή Χάρτη)

Οι τελευταίες μέρες της τυραννίας

Σάντα Κλάρα, 29 Δεκέμβρη 1958 – Αβάνα, 8 Ιανουαρίου 1959

(Συνοπτικά)

4 Δεκέμβρη: Τα στρατεύματα με εντολή του Τσε Γκεβάρα και του Καμίλο Σιενφουέγος περνάνε στην επίθεση. Οι φάλαγγες των ανταρτών επιτίθεται στην κεντρική περιοχή του νησιού, προκειμένου να απομονωθούν τα κυβερνητικά στρατεύματα.

Η κατάρρευση της δικτατορίας του Μπατίστα είναι πλέον αναπόφευκτη. Στις 28 του μήνα η πολιτοφυλακή με κυβερνήτη τον Τσε ξεκίνησε την αποφασιστική επίθεση στην Σάντα Κλάρα, βασικό κέντρο του νησιού και το τελευταίο πριν την Αβάνα οχυρό. Στις 31, όταν ομάδα ανταρτών κατέλαβε το θωρακισμένο τραίνο που είχε στείλει η κυβέρνηση για να οχυρώσει την πόλη, ο Μπατίστα αποφάσισε να φύγει για Σάντο Ντομίνγκο με τον πρόεδρο Andrés Rivero Agüero, αφήνοντας την χώρα ουσιαστικά ακέφαλη, υπό την ευθύνη του Στρατηγού Εουλόχιο Καντίγιο (Eulogio Cantillo).

Ρενέ Μπουρί (1933-2014): Ο φωτογράφος του Τσε και του Πικάσο (42 φωτό)

Rene Burri CUBA Havana 1963 Ernesto GUEVARA (Che)

Πέθανε ο φωτογράφος του Τσε και του Πικάσο, Ρενέ Μπουρί

Martine Franck - Magnum Photos. : Rene Burri (1933-2014) - 2003

Πέθανε τη Δευτέρα σε ηλικία 81 ετών ο ελβετός φωτογράφος Ρενέ Μπουρί, χάνοντας τη μάχη από χρόνια ασθένεια, όπως ανακοίνωσε το πρακτορείο Magnum.

Rene Burri, 1963. Αβάνα, Θέατρο Τσάπλιν. Συνέδριο των Γυναικών της Λατινικής Αμερικής

Ο Μπουρί απαθανάτισε προσωπικότητες όπως ο ισπανός ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο, ο ελβετός αρχιτέκτονας Λε Κορμπιζιέ, ο Τσε Γκεβάρα και ο Φιντέλ Κάστρο.

Πιο διάσημο ίσως πορτρέτο του αυτό του Τσε που καπνίζει πούρο.