Κώστας Γουλιάμος: Η τέχνη ως ψιμυθίωση ή, άλλως, η ανυπαρξία αισθητικής νοημοσύνης

Κώστας Γουλιάμος

Η τέχνη ως ψιμυθίωση ή, άλλως, η ανυπαρξία αισθητικής νοημοσύνης

Όσο εντείνεται κι εκτείνεται η εμπράγματη κοινωνία, τόσο πιο ευδιάκριτη γίνεται η ανυπαρξία ή/και η απώλεια αισθητικής νοημοσύνης.

Αυτό τουλάχιστον αποτυπώνεται σε έργα τέχνης και βιβλία. Κυρίως εκείνων που αυτοπροσδιορίζονται ως συγγραφείς και καλλιτέχνες, χρησιμοποιώντας, φέρ’ ειπείν, τη σχέση της εικόνας προς το παρελθόν ως μέσο χρονικής ανάμνησης και ως παραστατική διάταξη και σχήμα.

Μηχανοποιώντας μάλιστα τις μορφές αναμνήσεων κι εργαλειοποιώντας το συναίσθημα, δημιουργούν ατελείς μονάδες που, ως τέτοιες, αποκαλύπτουν τις πολύπτυχες ψιμυθιώσεις τους, οι οποίες με τη σειρά τους αποτελούν κατάλοιπο τεχνασμάτων.

Κώστας Γουλιάμος: Η αισθητική της οικονομίας (και τούμπαλιν)

Κώστας Γουλιάμος (*)

Η αισθητική της οικονομίας

Ο Mallarmé είναι ενδεχομένως ο μόνος από τη λογοτεχνική επικράτεια που διέγνωσε την αναλογική σχέση αισθητικής και πολιτικής οικονομίας.

Μετά περίπου από μια 20ετία, ο Freud διατύπωνε τη θέση περί αισθητικής καθοδηγούμενης από την οικονομία.

Θα με ρωτήσετε βέβαια, προς τι όλη αυτή κουβέντα. Απλά... γίνεται πλέον επικίνδυνη η αντιαισθητική του λόγου που επιβάλλει ο καπιταλισμός και ο τεχνοκρατικός του ορθολογισμός μέσα από την εμμονική ανάδειξη ενός ζωώδους υλισμού, καθώς και την προκλητική εμπορευματοποίηση της κοινωνικής και πολιτισμικής ζωής.

Lenin Reloaded: Αινίγματα για μελλοντικούς ιστορικούς ‒ Η εξαφάνιση συλλαλητηρίων και οι κούφιοι άνθρωποι

Αινίγματα για μελλοντικούς ιστορικούς

Lenin Reloaded

Αρχική δημοσίευση, Lenin Reloaded, 6 Νοέμβρη 2013.

(I, II, III)

Ι. Θυμήσου να ξεχάσεις ότι δεν θυμάσαι τίποτα

Σήμερα, 6 Νοέμβρη, ήταν η μέρα μιας γενικής απεργίας που σημαδεύτηκε από την εξαφάνιση της ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ και την μοναχική επιμονή του ΠΑΜΕ. Χθες, 5 Νοέμβρη, ήταν η παγκόσμια μέρα του κινήματος των τύπων που φοράνε μάσκες Guy Fawkes. Το TVXS, όπου πληροφορήθηκα για το θέμα, έχει αναλυτικό ρεπορτάζ από τις συγκεντρώσεις τους σε διάφορες πόλεις του κόσμου, όπου, όπως γράφει, κατέβηκαν "για να εκφράσουν την αντίθεση τους στο παγκόσμιο πολιτικο οικονομικό σύστημα", το οποίο προφανώς δεν έχει όνομα άλλο από "παγκόσμιο πολιτικοοικονομικό σύστημα", ή, επί το απλούστερον, "σύστημα." Για να γιορτάσει δε με τις δέουσες τιμές το παγκόσμιο κίνημα των τύπων με τις μάσκες Guy Fawkes κόντρα στο σύστημα, το TVXS ανέβασε και ιστορικό ρεπορτάζ για τον ορίτζιναλ Guy Fawkes.

Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό φαίνεται στο άρθρο που μετέφρασαν στο TVXS, αλλά ο Guy Fawkes, και ευρύτερα η συνωμοσία της πυρίτιδας στην οποία ενεπλάκη, είχε κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία.

Αντώνης Μπαλασόπουλος: Οι δύο όψεις του κυνισμού, ή η Όπερα της Πεντάρας ως οδηγός για δύσκολους καιρούς

Dirk Hagner, Bertolt Brecht (I)
Reduction woodcut on washi, 2001 (91 x 57 cm)

Αντώνης Μπαλασόπουλος

Μια ομιλία του στον
Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, 22/11/2013
 
Οι δύο όψεις του κυνισμού
ή
H Όπερα της Πεντάρας ως οδηγός για δύσκολους καιρούς

*
(Η προσθήκη της ξυλογραφίας και το βιντεάκι στο τέλος: Ελάχιστος φόρος τιμής της Μποτίλιας στις καθημερινές όπερες του Αντώνη)

*

Γερμανοί και Αυστριακοί ανάπηροι του Πρώτου Παγκοσμίου κατά την επιστροφή στις πατρίδες τους (απ' το οπτικό υλικό που συνόδευσε την ομιλία)

Η ιστορία λέει πως Η όπερα της πεντάρας, στα γερμανικά Η Όπερα των τριών γροσιών, πήρε το όνομά της από τον φίλο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, τον γερμανο-εβραίο συγγραφέα Λέον Φόιχτβανγκερ, καθώς ολοκληρώνονταν οι πρόβες. Ο τίτλος, που άρεσε αμέσως στον Μπρεχτ και τους άλλους συντελεστές της παράστασης, είναι βέβαια σαρκαστικός. Στο βαθμό που αυτοπαρουσιαζόταν ως “όπερα”, το έργο παρέπεμπε ειρωνικά σ’ ένα εμβληματικά αστικό είδος τέχνης, στολισμένο με πολυμελείς ορχήστρες, αστέρες των λυρικών σκηνών, λαμπρές σάλες και μεγαλοαστικά και αριστοκρατικά ακροατήρια· στην πράξη, παρουσίαζε ένα μείγμα οπερέτας, τζαζ και μουσικής καμπαρέ για να αφηγηθεί μια ιστορία από τη ζωή του λεγόμενου “λούμπεν” προλεταριάτου, και ειδικότερα του υπόκοσμου δύο φιλόδοξων μεγαλοεγκληματιών, των διεφθαρμένων συνεργατών τους στον κρατικό μηχανισμό, και των ζητιάνων, μικροκακοποιών και εκδιδόμενων γυναικών που αποτελούν τους “υπαλλήλους” τους. Φέρνοντας μαζί την “όπερα” και το φάσμα της εξαθλίωσης του λεγόμενου “περιθωρίου” λοιπόν, ο τίτλος που πρότεινε ο Φόιχτβανγκερ αντανακλούσε την επιδεικτική, κυριολεκτική και μεταφορική, “φτήνεια” ενός έργου που προβάλλει, χωρίς καμία ηθικοπλαστική διάθεση, τη σεξουαλική ωμότητα, τα εξαχρειωμένα ήθη, το έγκλημα, το ψέμα, την απάτη, την προδοσία και τη γενική κατάπτωση αξιών. Η “Όπερα” είναι ένα έργο “τόσο φτηνό που και ζητιάνου βαλάντιο το σηκώνει”, όπως μας λέει ο αφηγητής στον Πρόλογο, και συνάμα ένα έργο ενσυνείδητα απογυμνωμένο από υψηλά συναισθήματα, από τραγικό μεγαλείο, από ηρωϊσμό ή έρωτα —εν ολίγοις, από οτιδήποτε υποτίθεται πως συνιστά την υπερβατική σφαίρα στην οποία κινείται η υψηλή τέχνη.