Μπάμπης Ζαφειράτος: Αφιερωμένο στο χατζατζαράκι της αστικής τάξης που νομοθετεί το "εθελοντικό" 10ωρο (Νικολάς Γκιγιέν: Με σκοτώνουνε αν δεν δουλεύω)

 

*

Το χατζατζαράκι

 

*

 

Νικολάς Γκιγιέν

Με σκοτώνουνε αν δεν δουλεύω

 

 

ΜΕ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝΕ αν δεν δουλεύω

κι αν δουλεύω με σκοτώνουν ξανά·

με σκοτώνουν, διαρκώς με σκοτώνουν,

με σκοτώνουν ξανά.

 

Έναν άνθρωπο είδα χτες που κοιτούσε

κοιτούσε το ήλιο που έβγαινε·

Έναν άνθρωπο είδα χτες που κοιτούσε

κοιτούσε το ήλιο που έβγαινε:

και φαινόταν πολύ σοβαρός

γιατί ο άνθρωπος ήταν τυφλός.

Αχ,

ζουν οι τυφλοί δίχως να βλέπουν

τον ήλιο να βγαίνει

τον ήλιο να βγαίνει

τον ήλιο ψηλά ν’ ανεβαίνει!

 

Χτες είδα ένα παιδάκι να παίζει

πως σκότωνε, λέει, έν’ άλλο παιδί·

Χτες είδα ένα παιδάκι να παίζει

πως σκότωνε, λέει, έν’ άλλο παιδί:

υπάρχουν παιδιά που δουλεύουν

σαν τους άντρες σκληρά.

Ποιος θα τους πει σαν μεγαλώσουν

πως οι άντρες δεν είναι παιδιά·

πως δεν είναι,

πως δεν είναι,

πως δεν είναι παιδιά!

 

Με σκοτώνουνε αν δεν δουλεύω

κι αν δουλεύω με σκοτώνουν ξανά·

με σκοτώνουν, διαρκώς με σκοτώνουν,

με σκοτώνουν ξανά.

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, Μάιος – Ιούνιος 2018

Από τη συλλογή: Δυτικές Ινδίες ΕΠΕ (1934)

(Με διαφοροποιήσεις από τα μέτρα του πρωτότυπου)

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Η Σενσεμαγιά και άλλα 8 τραγούδια - Η μουσική στην ποίηση του Νικολάς Γκιγιέν – Αφιέρωμα

Η Άνα Μπελέν –Το Χαμόγελο του Κ. Κ. Ισπανίας– με τον Νικολάς Γκιγιέν στην UNEAC, για συναυλία προς τιμή του, 1980 (Πηγή φωτό)

*

Η μουσικότητα των στίχων του Γκιγιέν, που πηγάζει από τις παραδόσεις της Καραϊβικής και προεκτείνει τους ρυθμούς της, χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς (γνώριμο στους φίλους της Κατιούσα) από την πρώτη του κιόλας συλλογή, δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και το σκληρό, επιβλητικό μουσικό τοπίο της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της Ισπανίας.

*

Ο Νικολάς Γκιγιέν (10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα), Εθνικός Ποιητής της Κούβας, οξυδερκής δημοσιογράφος και διακεκριμένος πολιτικός ακτιβιστής, τόσο με την προσωπικότητά του όσο και με το έργο του, ξεπέρασε τα όρια της χώρας του. Kαι παρά το ότι καθορίζεται από μια ιδιαίτερη κοινωνική, πολιτική, επαναστατική πραγματικότητα –σημαδεύοντάς την ταυτόχρονα με το ανεξίτηλο ίχνος του– έχει γίνει ένα φωτεινό και διαρκές σημείο αναφοράς στη σύγχρονη ισπανόφωνη (και όχι μόνο) ποίηση.

Η μουσική στην ποίηση του Νικολάς Γκιγιέν

Σιλβέστρε Ρεβουέλτας (1899-1940). Σενσεμαγιά, 1937. Παρτιτούρα από την ηχογράφηση του 1963 με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Διεύθυνση, Λέοναρντ Μπερνστάιν (Πηγή φωτό)

Αφιέρωμα

Μεταφράσεις (πρώτες στα Ελληνικά) – Συνάδουν και με τις μελωδίες
Προλεγόμενα – Σημειώσεις – Μεταφράσεις Κειμένων – Επιμέλεια Πινάκων, Φωτό, Βίντεο
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Ειδικά για την Κατιούσα, 11/8/2018

Ο αριθμός σε […] παραπέμπει στο Επίμετρο – Οι Δημιουργοί

*


Πρόλογος αντί επιλόγου

Ο Νικολάς Γκιγιέν απαγγέλλοντας τα ποιήματά του σε ένα ψαροχώρι (Πηγή φωτό)

Η μουσικότητα των στίχων του Γκιγιέν, που πηγάζει από τις παραδόσεις της Καραϊβικής και προεκτείνει τους ρυθμούς της, χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς (γνώριμο στους φίλους της Κατιούσα) από την πρώτη του κιόλας συλλογή, Motivos de Son (193o), δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και το σκληρό, επιβλητικό μουσικό τοπίο της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της Ισπανίας.

Τα ποιήματά του, εκτός του ότι αγαπήθηκαν –όπως κι ο ίδιος άλλωστε–, γνώρισαν και γνωρίζουν συνεχείς επανεκδόσεις, μελοποιήθηκαν και μελοποιούνται μέχρι και σήμερα από κλασικούς και λαϊκούς συνθέτες, τραγουδιούνται και εξακολουθούν να εμπνέουν μουσικούς, τραγουδοποιούς, τραγουδιστές.