Μποτίλια Στον Άνεμο

Για ναυαγούς που θέλουν να κολυμπήσουν. Το σημείωμα άλλοτε βιαστικό και ταραγμένο, άλλοτε φλύαρο ή λακωνικό, ακατάληπτο κι ερμητικό, κακογραμμένο κι αδέξιο, ευδιάκριτο ή ξεθωριασμένο. Μπουκαλάκια, φιαλίδια, φιάλες αερίου. Μποτίλιες, μποτίλιες, μποτίλιες... Με καθορισμένο, πάντοτε, στίγμα. Καλή στεριά, συνταξιδιώτες... Ή καλή θάλασσα.

Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2025

Μπάμπης Ζαφειράτος: Δύο ποιήματα για τον Προφήτη Φιντέλ, τον επονομαζόμενο και Άλογο — Ομιλία στην εκδήλωση για τον αθάνατο Κομαντάντε (STUDIO new star art cinema, 27 Νοε. 2025)

Δύο ποιήματα για τον Προφήτη Φιντέλ, τον επονομαζόμενο και Άλογο

Το πρώτο ποίημα είναι του σπουδαίου Αργεντινού ποιητή Χουάν Χέλμαν, από τις μεγάλες φωνές, όχι μόνο της Λ. Α. αλλά και της παγκόσμιας ποίησης, που το 1966-1973 (δικτατορία του στρατηγού Ονγκανία), ήταν ενταγμένος στις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις με γκεβαρικό προσανατολισμό, και με τον οποίον ο Τσε, στη Βολιβία τότε, είχε επαφές. Και όπως γράφει στο Ημερολόγιο Βολιβίας στις 21 Μαρ. 1967

Πρότεινα στον Ελ Πελάο (Αργεντινός κι αυτός) να ενεργήσει με τις ομάδες του Χέλμαν για να μου στείλει 5 άντρες που θ’ αρχίσουνε να εκπαιδεύονται […]

Το ποίημα τιτλοφορείται Φιντέλ μα είναι γνωστό και σαν Φιντέλ, το άλογο. Έτσι τον αποκαλούσε τρυφερά ο λαός, όπως και τον Τσε, για την απίστευτη αντοχή του.

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο, σε μια συνέντευξη που πήρε από τον Τσε στα μέσα του 1964, καταθέτει και την κουβέντα του Καντέλα, του οδηγού που τον συνόδευσε στην Κούβα, ο οποίος κράταγε αυτή την ύψιστη κουβανική τιμή μόνο για τρία άτομα: τον Φιντέλ, τον Τσε και τον Σαίξπηρ.

Ο Φιντέλ είναι αυτός που έκανε την καρδιά του σημαία, την έκανε ψωμί, νερό, μπαρούτι, να φάνε, να πιούνε, να πολεμήσουνε οι λαοί, για να πραγματοποιήσουνε το όνειρο εκείνο που το βλέπεις μονάχα σε έναν (παν)ανθρώπινο σοσιαλιστικό κόσμο: Στον σημερινό κόσμο της Κούβας, λαμπρό παράδειγμα ανώτερης προσφοράς και απόλυτης διεθνιστικής αλληλεγγύης.

Το ποίημα απαγγέλθηκε στις 26 Νοε 2016, από την κορυφαία ηθοποιό Κορίνα Μέστρε (12. Οκτ. 1954 – 1 Ιουν. 2024), στο 9ήμερο πένθος που κήρυξε το Συμβούλιο Επικρατείας της Δημοκρατίας της Κούβας για τον Φιντέλ (26/11-4/12). Η ίδια το απάγγειλε επίσης στην Εθνική Συνέλευση Λαϊκής Εξουσίας (Asamblea Nacional del Poder Popular –ANPP), τη 1 Δεκ. 2017 στο Γουαντάναμο, που ήταν αφιερωμένη στον ένα χρόνο από το θάνατο του Κομαντάντε (25 Νοε. 2016).

Φιντέλ

θα πούνε αυτολεξεί για τον φιντέλ

μεγάλος αρχηγός αυτός που άναψε φωτιές στην ιστορία και τα ρέστα

μα ο λαός τονε φωνάζει το άλογο και είναι η πάσα αλήθεια

μια μέρα εκαβαλίκεψε ο φιντέλ απάνω στον φιντέλ

τίναξε το κεφάλι του μπροστά κι ενάντια ρίχτηκε στον πόνο ενάντια στο θάνατο

κι ακόμα πιο ορμητικά ενάντια στης ψυχής τον κουρνιαχτό

η Ιστορία θα φλυαρήσει για τις ένδοξες τις πράξεις του

μα προτιμάω να τονε θυμάμαι εκεί στο γύρισμα της μέρας

που εκοίταξε τη γη του και είπε είμαι η γη

που το λαό του εκοίταξε και είπε είμ’ ο λαός

κι έβαλε τέρμα στο μαράζι του στη λησμονιά του στα σκοτάδια του

και μοναχός του κόντρα στον κόσμο ολάκερο σ’ ένα παλούκι εκρέμασε

την ίδια την καρδιά του μοναδικό του απόχτημα

μες στον αέρα την εξεδίπλωσε σαν μια σημαία τεράστια

σαν μια μεγάλη πυρκαγιά κόντρα στη μαύρη νύχτα

σαν χτύπημα παράφορου έρωτα στο πρόσωπο του φόβου

σαν έναν άνθρωπο που τρέμοντας βουλιάζει μες στον πόθο

ύψωσε την καρδιά του να φτερουγάει στον άνεμο

την έδωσε για να φάνε να πιούνε να βάλουνε φωτιά

είναι ο φιντέλ μια χώρα

τον έχω δει να κυματίζουνε πρόσωπα πάνω στο πρόσωπό του

η Ιστορία θα ταχτοποιήσει τους λογαριασμούς της πρόβλημά της

μα εγώ τον είδα τότε που ανορθώνονταν οι άνθρωποι για το έχει τους

καληνύχτα Ιστορία άνοιξε διάπλατες τις πύλες σου

με τον φιντέλ περνάμε με το άλογο

Γκοτάν (1962), Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 5 Ιανουαρίου 2017

Πρώτη δημοσίευση, 6 Ιαν. 2017: Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν, «Φιντέλ, το Άλογο» (video), όπου και η απαγγελία της Κορίνας Μέστρε

Το δεύτερο ποίημα είναι ο Ύμνος Στον Φιντέλ, το 20^ο από τα 21 ποιήματα του Τσε. Γράφτηκε στις 7 Ιουλ. 1956 στο Μεξικό στη φυλακή Μιγέλ Σουλτς. Αυτό το ποίημα, μαζί με το εξίσου εκπληκτικό ποίημα του Χουάν Χέλμαν για τον Τσε, περιλαμβάνεται με την ιστορία του στο βιβλίο μου Ο Τσε της Ποίησης - Ο Ποιητής των Ποιητών, που κυκλοφόρησε τον Οκτ. από τις εκδόσεις New Star, και περιλαμβάνει πολλά ακόμη από τα καλύτερα ποιήματα που έχουν γραφτεί για τον Τσε.

Ύμνος Στον Φιντέλ

Πάμε λοιπόν,

φλογερέ προφήτη της αυγής

για τα κρυφά αποκομμένα μονοπάτια

να ελευθερώσουμε αυτό το πράσινο καϊμάν που τόσο αγαπάς.

Πάμε λοιπόν

να συγκρουστούμε κατά μέτωπο τις προσβολές συντρίβοντας

οπλισμένοι με τα εξεγερμένα αστέρια του Μαρτί

κι ας πάρουμε όρκο να νικήσουμε ή θάνατο να βρούμε.

Όταν θα πέσει η πρώτη ντουφεκιά και θα σκιρτήσει

μες στον παρθενικό της ύπνο η ζούγκλα απ’ άκρη σ’ άκρη,

εκεί, στο πλάι σου, αποφασισμένους μαχητές