Μάνος Λοΐζος (22.10.1937 - 17.9.1982) - Ναζίμ Χικμέτ - Γιάννης Ρίτσος: Αυτός ο τρόπος που είχε η τέχνη τους, όλον τον κόσμο μέσα της να κλείνει (VIDEO με τη φωνή του Χικμέτ)

Μάνος Λοΐζος

22 Οκτ. 1937, Αλεξάνδρεια - 17 Σεπ. 1982, Μόσχα.
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 17.IX.2020 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας, 21χ29 εκ.)

***

 

Όπως Ο Κερέμ

(Με τη φωνή του «Ναζίμ με τα γαλάζια μάτια» από τα Γράμματα Στην Αγαπημένη, 1983)

 

Μάνος Λοΐζος: Γράμματα Στην Αγαπημένη (1983) 

ΟΠΩΣ Ο ΚΕΡΕΜ (*)

Είναι βαρύς ο αγέρας σα μολύβι

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Ελάτε γρήγορα

Σας φωνάζω

να λειώσουμε

το μολύβι.

Κάποιος μου λέει

Φωτιά θα πάρεις απ’ τήν ίδια σου φωνή

θα γίνεις στάχτη

σαν τον Κερέμ

που κάηκε απ’ τον έρωτά του.

Τόσες δυστυχίες

και τόσο λίγοι

φίλοι.

Είναι λοιπόν κουφά

της καρδίας σας τ’ αυτιά.

Είναι βαρύς ο αγέρας σα μολύβι.

Κ’ εγώ του λέω:

«Ας καώ

Ας γίνω στάχτη

σαν τον Κερέμ.

Αν δεν καώ εγώ

Αν δεν καείς εσύ

αν δεν καούμε εμείς

πώς θα γενούνε

τα σκοτάδια

λάμψη;»

Είναι χοντρός ο αγέρας σαν τη γη

Είναι βαρύς ο αγέρας σα μολύβι

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Ελάτε γρήγορα

σας φωνάζω

να λειώσουμε

το μολύβι.

1934

(*) Κερέμ: Mυθικό πρόσωπο πού κάηκε και γίνηκε στάχτη καθώς έλυνε το μαγικό πουκάμισο της πολυαγαπημένης του.

Σημείωση: Ο τίτλος, όπως και ο «Ναζίμ με τα γαλάζια μάτια», από το ποίημα του Ρίτσου για τον Χικμέτ.

 

Από την Μποτίλια επίσης:

Ναζίμ Χικμέτ Ραν: Ζωγραφική, χειροτεχνήματα και ποίηση από τις φυλακές (Αφιέρωμα - 47 έργα)

 

***

Μπάμπης Ζαφειράτος: Δυο μικρά αφιερώματα αγάπης στον Μάνο Λοΐζο (22.10.1937 - 17.9.1982) — Μάνος Λοΐζος - Ναζίμ Χικμέτ - Γιάννης Ρίτσος: Αυτός ο τρόπος που είχε η τέχνη του(ς), όλον τον κόσμο μέσα της να κλείνει ή Όταν ένα όνομα γίνεται μουσική και κόσμος (VIDEO)

Μάνος Λοΐζος

22 Οκτ. 1937, Αλεξάνδρεια - 17 Σεπ. 1982, Μόσχα.
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 17.IX.2020 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας, 21χ29 εκ.)

 

 

Α'

 

Εορτολόγιο μαρτύρων

(17 Σεπ. 2020)
Σοφίας, Αγάπης, Πίστεως και Ελπίδας

 

Μοναδική σοφία μου

Να σ’ αγαπώ

Με πίστη

Απελπισμένα

Μπάμπης Ζαφειράτος, 17/9/2020

 

Σ’ ακολουθώ



Στίχοι - Μουσική: Μάνος Λοΐζος
(LP: Για Μια Μέρα Ζωής)

Σ' ακολουθώ στην τσέπη σου γλιστράω
σαν διφραγκάκι τόσο δα μικρό
Σ’ ακολουθώ και ξέρω πως χωράω
μες στο λακκάκι που ’χεις στο λαιμό

Μάνος Λοΐζος (22.10.1937 - 17.9.1982) - Ναζίμ Χικμέτ - Γιάννης Ρίτσος: Αυτός ο τρόπος που είχε η τέχνη του(ς), όλον τον κόσμο μέσα της να κλείνει ή Όταν ένα όνομα γίνεται μουσική και κόσμος (VIDEO)

Μάνος Λοΐζος

22 Οκτ. 1937, Αλεξάνδρεια - 17 Σεπ. 1982, Μόσχα.
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 17.IX.2020 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας, 21χ29 εκ.)

***

 

Όπως Ο Κερέμ

(Με τη φωνή του Ναζίμ με τα γαλάζια μάτια από τα Γράμματα Στην Αγαπημένη, 1983)

 

Μάνος Λοΐζος: Γράμματα Στην Αγαπημένη (1983) 

ΟΠΩΣ Ο ΚΕΡΕΜ (*)

Είναι βαρύς ο αγέρας σα μολύβι

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Ελάτε γρήγορα

Σας φωνάζω

να λειώσουμε

το μολύβι.

Κάποιος μου λέει

Φωτιά θα πάρεις απ’ τήν ίδια σου φωνή

θα γίνεις στάχτη

σαν τον Κερέμ

που κάηκε απ’ τον έρωτά του.

Τόσες δυστυχίες

και τόσο λίγοι

φίλοι.

Είναι λοιπόν κουφά

της καρδίας σας τ’ αυτιά.

Είναι βαρύς ο αγέρας σα μολύβι.

Κ’ εγώ του λέω:

«Ας καώ

Ας γίνω στάχτη

σαν τον Κερέμ.

Αν δεν καώ εγώ

Αν δεν καείς εσύ

αν δεν καούμε εμείς

πώς θα γενούνε

τα σκοτάδια

λάμψη;»

Είναι χοντρός ο αγέρας σαν τη γη

Είναι βαρύς ο αγέρας σα μολύβι

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Φωνάζω

Ελάτε γρήγορα

σας φωνάζω

να λειώσουμε

το μολύβι.

1934

(*) Κερέμ: Mυθικό πρόσωπο πού κάηκε και γίνηκε στάχτη καθώς έλυνε το μαγικό πουκάμισο της πολυαγαπημένης του.

Σημείωση: Το πρώτο μισό του κεντρικού τίτλου είναι ο τίτλος από το ποίημα του Ρίτσου για τον Χικμέτ. Το δεύτερο μισό είναι στίχος από τα Γράμματα Στην Αγαπημένη (ΧΧΙΙ) του Χικμέτ.

*

 

Η Πιο Όμορφη Θάλασσα

Μάνος Λοΐζος: Γράμματα Στην Αγαπημένη (1983)

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, Ι - ΧΧΙ (1942-1946)

ΧΧ 

Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή
που δεν την αρμενίσαμε ακόμα
Το πιο όμορφο παιδί
δε μεγάλωσε ακόμα
Τις πιο όμορφες μέρες 
Τις πιο όμορφες μέρες μας
                       δεν τις ζήσαμε ακόμα
Κι αχ ό,τι πιο όμορφο θα ’θελα να σου πω
Δε στο ’πα ακόμα.

Ναζίμ Χικμέτ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ,

Πρόλογος και Απόδοση

Γιάννης Ρίτσος.

Κεδρος, Β΄ έκδοση, 1970
(Α΄ έκδοση 1966)

Θάνος Μικρούτσικος: Ο Χικμέτ στη μουσική μου και ο Μάνος Λοΐζος (VIDEO)

Θάνος Μικρούτσικος: 13 Απρ. 1947, Πάτρα – 28 Δεκ. 2019, Αθήνα

Θάνος  Μικρούτσικος

Αν δεν καώ εγώ
αν δεν καείς εσύ
αν δεν καούμε εμείς
πώς θα γενούνε
τα σκοτάδια
λάμψη;

Ναζίμ Χικμέτ

*

Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Από Κατιούσα, 29/12/2019

*

Ο ΧΙΚΜΕΤ στη μουσική του ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ

 

Θάνος Μικρούτσικος: Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα – Συμπληρώνεται στο σκίτσο και η ημερομηνία της αθανασίας του: 28 Δεκεμβρίου 2019, στην Αθήνα
Ναζίμ Χικμέτ: 15 Ιανουαρίου 1902, Θεσαλονίκη – 3 Ιουνίου 1963, Μόσχα
Μαρία Δημητριάδη: Αθήνα, 11 Απριλίου 1950 – 6 Ιανουαρίου 2009.
Σχέδιο – Σύνθεση, Μπαμπης Ζαφειράτος, 10.V.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τον Θάνο Μικρούτσικο ειδικά για τη συναυλία του, το Σάββατο, 16 Μάη 2015, 20:00, στην αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ στον Περισσό, με μελοποιημένη ποίηση Ναζίμ Χικμέτ από τον ίδιον και τον Μάνο Λοΐζο. Το διάβασε ο συνθέτης. Δημοσιεύτηκε στον Ρίζο της Κυριακής, 10.5.2015.

Η αναδημοσίευση αυτού του γεγονότος από τον Ρίζο στην Μποτίλια Στον Άνεμο στάθηκε η αφορμή για τη σύνθεση του παραπάνω σκίτσου την ίδια μέρα, με... μοντέλο τη γνωστή φωτογραφία του Θάνου με την αιώνια πίπα του. (Μπ. Ζ.)

Ο ΧΙΚΜΕΤ στη μουσική του ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ

Και ο Μάνος Λοΐζος

Το κείμενο αναφέρεται στην επαφή και γνωριμία του συνθέτη με τα έργα του ποιητή, για το τι είναι αυτό που κρατά την ποίηση του Χικμέτ ζωντανή κι επίκαιρη, αλλά και για τον αξέχαστο Μάνο Λοΐζο και την ιδανική ερμηνεύτρια του Θάνου, τη Μαρία Δημητριάδη.

Μάνος Λοΐζος - Ναζίμ Χικμέτ - Γιάννης Ρίτσος: Αυτός ο τρόπος που είχε η τέχνη τους, όλον τον κόσμο μέσα της να κλείνει

Μάνος Λοΐζος

22 Οκτ. 1937, Αλεξάνδρεια - 17 Σεπ. 1982, Μόσχα.
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 17.IX.2020 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας, 21χ29 εκ.)

 

Μάνος Λοΐζος - Ναζίμ Χικμέτ - Γιάννης Ρίτσος
Αυτός ο τρόπος που είχε η τέχνη τους, όλον τον κόσμο μέσα της να κλείνει

*

Όμορφο που ’ναι να σε συλλογιέμαι

XXII

Τι όμορφο που ’ναι να σε συλλογιέμαι
Μες από τους θορύβους του θανάτου και της νίκης
Να συλλογιέμαι εσένανε μες απ’ τη φυλακή
Κι έχοντας περασμένα τα σαράντα.
Τι όμορφο που ’ναι να σε συλλογιέμαι.
Να το ’να χέρι σου σ’ ένα ύφασμα γαλάζιο ξεχασμένο
Και να μες στα μαλλιά σου
Η ραθυμιά η περήφανη της Ιστανμπούλ της γης μου
Σαν ένας άλλος άνθρωπος μέσα σε μένα
Είναι η ευτυχία να σ’ αγαπώ.

Τι όμορφο που ’ναι να σε συλλογιέμαι
Να γράφω όλο για σένα
Να σε κοιτάζω πλαγιασμένος έτσι ανάσκελα
Μες στο κελί μου
Μια λέξη που ’χες πει την τάδε μέρα
Στο τάδε μέρος, όχι η λέξη η ίδια
Μα αυτός ο τρόπος που είχε, μέσα της να κλείνει όλο τον κόσμο.

Τι όμορφο που ’ναι να σε συλλογιέμαι
Για σένα θα σκαλίσω ακόμη τόσα πράματα
Θα φτιάξω ένα μικρό κουτί, ένα δαχτυλίδι
Θα υφάνω τρεις οργιές μετάξι
Και ξαφνικά
Πετιέμαι ορθός
Τρέχοντας να χουφτώσω του παραθυριού τα κάγκελα
Και να φωνάξω στο γαλάζιον ουρανό της λευτεριάς
Όλα μου τα τραγούδια που ’γραψα για σένα.

Τι όμορφο που ’ναι να σε συλλογιέμαι
Μες από τους θορύβους του θανάτου και της νίκης
Να συλλογιέμαι εσένανε μες απ’ τη φυλακή
Κι έχοντας περασμένα τα σαράντα.

Επιστολές και Ποιήματα (1942 ‒ 1946)

 

Ναζίμ Χικμέτ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ,
Πρόλογος και Απόδοση
Γιάννης Ρίτσος.
Κεδρος, Β΄ έκδοση, 1970 (σσ. 65-66)
[Α΄ έκδοση 1966]

 

Σκαλισμένο δαχτυλίδι για την Πιραγιέ, 3x36x29 εκ.

*

«Ακόμη τόσα πράματα σκαλισμένα» του Χικμέτ από την Μποτίλια:

Ναζίμ Χικμέτ Ραν: Ζωγραφική, χειροτεχνήματα και ποίηση από τις φυλακές (Αφιέρωμα - 47 έργα)

***

Για τον Μάνο Λοΐζο μικρά ενθύμια αγάπης — Ένα σχέδιο και ένα ποίημα (Σημερινά, 17 Σεπ. 2020)

Μάνος Λοΐζος, 22 Οκτ. 1937, Αλεξάνδρεια - 17 Σεπ. 1982, Μόσχα.

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 17.IX.2020 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας, 29χ21 εκ.)

Εορτολόγιο μαρτύρων

(17 Σεπ. 2020)
Σοφίας, Αγάπης, Πίστεως και Ελπίδας

 

Μοναδική σοφία μου

Να σ’ αγαπώ

Με πίστη

Απελπισμένα

Μπάμπης Ζαφειράτος

***

 

Σ’ ακολουθώ



Στίχοι - Μουσική: Μάνος Λοΐζος
(LP: Για Μια Μέρα Ζωής)

Σ' ακολουθώ στην τσέπη σου γλιστράω
σαν διφραγκάκι τόσο δα μικρό
Σ’ ακολουθώ και ξέρω πως χωράω
μες στο λακκάκι που ’χεις στο λαιμό

Έλα κράτησέ με και περπάτησέ με
μες στο μαγικό σου το βυθό
πάρε με μαζί σου στο βαθύ φιλί σου
μη μ’ αφήνεις μόνο θα χαθώ

Σ’ ακολουθώ και ξέρω πως χωράω
μες στο λακκάκι που ’χεις στο λαιμό
Σ’ ακολουθώ και πάνω σου κολλάω
σαν φανελάκι καλοκαιρινό

Σ’ ακολουθώ σ’ αγγίζω και πονάω
κλείνω τα μάτια και σ’ ακολουθώ
Έλα κράτησέ με και περπάτησέ με
μες στο μαγικό σου το βυθό

πάρε με μαζί σου στο βαθύ φιλί σου
μη μ’ αφήνεις μόνο θα χαθώ

Σ’ ακολουθώ και πάνω σου κολλάω
σαν φανελάκι καλοκαιρινό
Σ’ ακολουθώ σ’ αγγίζω και πονάω
κλείνω τα μάτια και σ’ ακολουθώ

*