Πωλ Ελυάρ
4 Δεκεμβρίου 1895, Σαιν Ντενί - 18 Νοεμβρίου 1952,
Σαραντόν-λε-Πον
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.XI.2015 (Μελάνι, 29χ21 εκ.)
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
Το ποτάμι που 'χω κάτω από τη γλώσσα,
Το νερό που κανείς δεν φαντάζεται, το μικρό μου πλοιάριο,
Και, με το σκίαστρο κατεβασμένο, μιλάμε
Πώλ ΕΛΥΑΡ, «Των αλγηδόνων πρωτεύουσα»
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής, ύψιλον / βιβλία, Αθήνα 2007 (σ. 20)
ξάγρυπνος πάντα ανάβοντας στου γαλαξία τη φλόγα το τσιγάρο σου
(Γιάννης Ρίτσος)
14 Δεκ. 1895, Σαιν Ντενί
- 18 Νοε. 1952, Σαραντόν-λε-Πον
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.XI.2015 (Μελάνι, 29χ21 εκ.)
[Η ΠΟΡΤΟΚÁΛΙΝΗ ΚΟΜΗ ΣΟΥ]
Η πορτοκάλινη κόμη σου μες στο κενό του κόσμου
Ενώ μες στο κενό των βαριών υάλων της σιωπής
Είναι ο ίσκιος όπου γυμνά τα χέρια μου αναζητούν
όλες σου τις ανταύγειες.
Σχήμα έχεις καρδιάς χιμαιρικό
Κι ο έρωτάς σου μοιάζει στον χαμένο μου ίμερο.
Ω κεχρένιες στοναχές, ω αμπάρινα όνειρα
ω κεχριμπάρινα βλέμματα!
Μα δεν είχες πάντα μ’ εμένα καλοκαίρι. Η μνήμη μου
Είν’ ακόμα αμαυρωμένη που σ’ είδα να ’ρχεσαι
Μα και να φεύγεις. Ο χρόνος χρειάζεται λέξεις
(σημεία και τέρατα),
ωσάν τον έρωτα.
 |
| Picasso, Portrait de Paul Éluard, 1956, Lithographie (24,5 x 16 cm) |
 |
| Ο Ελυάρ από τον Πικάσο το 1936. Θα μπεί προμετωπίδα στη συλλογή του Les yeux fertiles (Εύφορα Μάτια) (Πηγή: https://pierresel.typepad.fr) |
 |
ξάγρυπνος πάντα ανάβοντας στου γαλαξία τη φλόγα το τσιγάρο σου (Γιάννης Ρίτσος) |
Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ
Είχε μες στη γαλήνη του κορμιού της
Μια μικρή χιόνινη σφαίρα χρώμα ματιού
Είχε στους ώμους
Μια κηλίδα σιωπής μια κηλίδα ολορόδινη
Καπάκι στο φωτοστέφανό της καλά βαλμένο
Τα χέρια της και εύκαμπτα τόξα και αοιδοί
Τσακίζαν επιμελώς εκεί το φως
Ετραγούδαγε τα πρώτα λεπτά χωρίς δε καν ν’ αποκοιμιέται.
[ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΣΟΥ ΜΕ ΧΕΙΛΗ ΧΡΥΣΟΥ]
Το στόμα σου με χείλη χρυσού
Δεν είναι εντός μου για να γελάει
Και τα φωτοστέφανα λόγια σου
Έχουν έννοιες τόσο τέλειες
Που είμαι μες στις νύχτες των χρόνων,
Στις νύχτες μέσα της νιότης και του θανάτου μου
Και καρτερώ της φωνής σου τη δόνηση
Ν’ ακουστεί σ’ όλους εντός τους θορύβους του κόσμου.
Στον μετάξινο όρθρο όπου φυτοζωεί το ψύχος
Η λειψή λαγνεία λυπεί και βάζει σ’ έγνοια τον ύπνο,
Στα χέρια του ήλιου όσα σώματα ξυπνάνε
Τρέμουν στην ιδέα
Μην και ξανάβρουν ξαφνικά την καρδιά τους.
Ενθύμια πράσινου δάσους, ομίχλη που πάω και με θάβει
Ξανακλείνω τα μάτια πάνω μου, είμαι σ’ εσένα.
Όλη μου η ζωή σ’ ακούει και δεν μπορώ να χαλάσω
Τις τρομερές χαρές οπού ’χει πλάσει για τ’ εμέ η αγάπη σου.
Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ
Στέκεται ορθή στα βλέφαρά μου επάνω·
Η κόμη της μες στη δικιά μου κόμη·
Κι ακόμη έχει το σχήμα των χεριών μου
Και των ματιών μου το χρώμα έχει·
Χωνεύεται καλά μέσα στον ίσκιο μου
Σάμπως λιθάρι στον ουρανό που εχάθη.
Τα μάτια της κρατεί πάντ’ ανοιχτά·
Ποτέ δεν μ’ έδωσε του ύπνου δώρο·
Τα όνειρά της κολυμπούν στο φως·
Σβήνουνε ήλιους και καπάκι ήλιους άλλους·
Με κάνουν και γελώ και κλαίω και γελώ
Και όλο μιλώ μιλώ και τίποτα δε λέω.
Πώλ ΕΛΥΑΡ, «Των αλγηδόνων πρωτεύουσα»
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής, ύψιλον / βιβλία, Αθήνα 2007
(σσ. 26, 140, 57)
*
Βλέπε από Μποτίλια
 |
| Φιλοτεχνημένο από τον χαράκτη Σταύρο Βλάχο |
 |
| Μαχήτριες του ΔΣΕ από τη Νότια Ελλάδα στη Συνδιάσκεψη της ΠΔΕΓ |
 |
| Πωλ Ελυάρ: 14 Δεκεμβρίου 1895, Σαιν Ντενί - 18 Νοεμβρίου 1952, Σαραντόν-λε-Πον Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.XI.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.) |
 |
| Καλοκαίρι του 1949, Ελεύθερη Ελλάδα. Ο Πωλ Ελυάρ κατά τη διάρκεια της μυθιστορηματικής ανάβασης του στον Γράμμο, ανάμεσα στους μαχητές του ΔΣΕ. Τρία χρόνια αργότερα στις 18 Νοέμβρη του 1952, στα 56 του χρόνια πεθαίνει από καρδιακή προσβολή. Νέος, όπως κι η ποίησή του. |
«Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ' την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου. Ο ήλιος και η γης είναι ολότελα δικοί τους.
.JPG) |
| Πάμπλο Πικάσο 25 Οκτ. 1881, Μάλαγα, Ισπανία - 8 Απρ. 1973, Μουζέν, Γαλλία Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 1973 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.) Μποτίλια Στον Άνεμο |
Όταν ήμουν παιδί, ήθελα να μπορώ να ζωγραφίζω σαν τους μεγάλους. Τώρα που μεγάλωσα, θέλω να μπορώ να ζωγραφίζω σαν τα παιδιά.
Η τέχνη είναι το ψέμα που μας βοηθάει να δούμε την αλήθεια.Πάμπλο Πικάσο
-(May-1st-June-4th-Paris).jpg) |
| Πάμπλο Πικάσο, Γκερνίκα, 1937 (1 Μαΐου - 4 Ιουνίου, Παρίσι). Λάδι σε καμβά, 349,3 x 776,6 cm |
.jpg) |
| Πάμπλο Πικάσο: Σπουδή [IV] (1 Μαΐου, Παρίσι) Λάδι και μολύβι σε κόντρα πλακέ, 53,5 x 64,5 cm |
Πάμε μωρό μου σινεμά
Μπάμπης Ζαφειράτος
Πάμε μωρό μου σινεμά
Για Χιούστον Κόπολα ή Ντε Πάλμα
Να ξαναβρούμε το ΠΙΓΚΑΛ
Το ΚΥΨΕΛΑΚΙ και την ΑΛΜΑ
Διάλεξε θρίλερ ή νουάρ
Δυο ώρες φυγή και αυταπάτη
Που απ’ τον καθρέφτη κάποιου μπαρ
Ο Μπόγκυ θα μας κλείνει μάτι
Γουστάρω πάλι σινεμά
Μελβίλ ή Πέκινπα ή Ραίη
Πάμε μωρό μου στο ΠΑΛΛΑΣ
Στην ΑΕΛΛΩ στο ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΑΙΗ
Μπροστά στο μαγικό πανί
–Το χέρι σου μες στο δικό μου–
Ζούμε διπλά κάθε σκηνή
Γινόμαστε ήρωες εκτός νόμου
Έχουμε χάσει Μπουνιουέλ
Τρυφώ Ντασέν και Τορνατόρε
Παίζονται τώρα στο ΛΙΛΑ
Στο ΒΟΞ στο ΕΚΡΑΝ και στο ΑΜΟΡΕ
Μετά από μια στενή επαφή
Που θα ’μαστε πιο λίγο μόνοι
Θα ’ναι γλυκιά η επιστροφή
Στου μέλλοντός μας την οθόνη
Free Cinema ή Nouvelle Vague;
Ράις Γκοντάρ ή Μονιτσέλι;
ΑΣΤΥ μωρό μου ή ΟΝΤΕΟΝ
ΝΙΡΒΑΝΑ STUDIO ή ΕΛΛΗ;
Δείξε μου πόσο μ’ αγαπάς
Μη μου αρνηθείς σινεμαδάκι
Ας είναι και με happy end
Μα πρέπει να βιαστείς λιγάκι
Έλα. Οι Ταβιάνι κι ο Βαντίμ
Ο Παζολίνι ο Κουροσάβα
Μας περιμένουν στο ΦΙΛΙΠ
στο ΑΛΕΞ στο ΑΘΗΝΑΙΟΝ στην ΑΒΑ
Πάμε μωρό μου όπου μου πεις
Κι όπου ποθεί η ψυχή σου πάλι
Στα Ιλίσια ή στην Κηφισιά
Στο Φάληρο ή στην Αμφιάλη
Χειμερινό ή θερινό;
Αϊζενστάιν ή Ντε Σίκα;
ΑΛΚΥΟΝΙΔΑ ή ΑΛΦΑΒΙΛ;
ΑΪΝΤΑ ΚΑΡΜΕΝ ή ΑΜΙΚΑ;
Θνητοί οι πρωταγωνιστές
Θεοί εμείς απ’ την πλατεία
Και σταυρωμένοι εραστές
Κι επαναστάτες με αιτία
Έχει πρεμιέρα με Λουί Μαλ
Ρενέ Λεόνε και Αντονιόνι
Λέγε. ΙΝΤΕΑΛ ή ΕΤΟΥΑΛ;
Στο ΔΑΝΑΟ ή στην ΑΝΕΜΩΝΗ;
Πάμε μωρό μου σινεμά
Στου σκοταδιού το αργό ταξίδι
Μετά θα δούμε κριτική
Του Ακτσόγλου και του Ραφαηλίδη
Μια αναπαράσταση η ζωή
Πρόβα αόρατου θιάσου
Εσύ να γίνεσαι βροχή
Να πνίγομαι στη αγκαλιά σου
Και στην καρδιά μας θ’ αντηχεί
Σαν χαμηλώνουνε τα φώτα
Της Καραΐνδρου η μουσική
Του Μορικόνε και του Ρότα
Κι άμα ο κόσμος πάει στραβά
Να δεις πώς θα ’ρχεται στα ίσα
Κι η αγάπη μας παντοτινά
Θα στέκει σαν γιγαντοαφίσα
Διώξε τα σύννεφα του χθες
Πάμε μαζί και χαμογέλα
Διάλεξε τ’ όνειρο που θες
Τζίλντα μου Μαίριλυν και Στέλλα
…………………………………
Έξω το φως είναι απειλή
Σκληρή η σιωπή τα λόγια στείρα
Η πόλη που πυροβολεί
Με σιγαστήρα
(1979-2021)
____________
Το Πάμε μωρό μου σινεμά, 11στροφο, γράφτηκε από Σεπ. 1979 έως Ιαν. 1980 και πρωτοδημοσιεύτηκε σε αυτή τη Ρετροσπεκτίβα, σαν προοίμιο σε κάθε μια από τις 4 συνέχειές της (17 και 31/12/2014, 7 και 15/1/2015).
Σε αυτή την ολοκληρωμένη 19στροφη μορφή του, με στίχους που για διάφορους λόγους είχανε μείνει εκτός και με άλλους που γράφτηκαν στην πορεία, δημοσιεύτηκε στην Κατιούσα, στις 28/2/2021: Πάμε μωρό μου σινεμά – Μικρή ελεγεία για τα σινεμά που αγαπήσαμε και θ’ αγαπάμε πάντα, όπου υπάρχει και η εξελικτική του διαδρομή.
Την ίδια μέρα δημοσιεύτηκε και στην Μποτίλια Στον Άνεμο.
Η 11στροφη εκδοχή παραμένει μόνο, και για την... ιστορία, στη συγκεντρωτική σελίδα των περιεχομένων της Ρετροσπεκτίβας.
*
 |
| Πηγή: Ελληνικός κινηματογράφος "Οι απέναντι" 1981"[34] |
 |
| Πηγή: εφημερίδα "Τα Νέα" 30/09/1968 |