Χαρακτικό της Λουκίας Μαγγιώρου (1914-2008)
198 χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Αν κι έχουν περάσει κοντά 200 χρόνια από τότε, η Επανάσταση του 1821 συνεχίζει να αποτυπώνεται ανορθολογικά ως το απλό αποτέλεσμα 400 χρόνων σκλαβιάς.
Μια τέτοια παρουσίαση, απομακρυσμένη από την ιστορική - υλιστική ερμηνεία των γεγονότων και την κατανόηση της κοινωνικής - ταξικής διάρθρωσης και της ταξικής πάλης της εποχής, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να εξηγήσει το χρόνο, τις αιτίες ξεσπάσματος και επικράτησης και τις κινητήριες δυνάμεις της Επανάστασης, ενώ συνυπάρχει αρμονικά με δεξιές «μεγάλες ιδέες» για αλύτρωτες πατρίδες έως και «αριστερά» εθνικά όνειρα για όσο το δυνατόν πιο ισχυρό καπιταλισμό.
Στην πραγματικότητα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1700 είχε ήδη αρχίσει να παραπαίει.
Η εδαφική της επέκταση είχε σταματήσει και η ίδια άρχισε να καταγράφει όλο και βαρύτερες απώλειες σε κάθε πολεμική σύγκρουση, τα ευρωπαϊκά κεφάλαια είχαν εισβάλει στο εσωτερικό της, αποκομίζοντας κέρδη και συνεισφέροντας στην ανάπτυξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, η γη από «κτήμα του θεού» είχε αρχίσει ήδη να υποτάσσεται στην εμπορευματική παραγωγή, η θάλασσα είχε γίνει ο χώρος ανάπτυξης του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου και η χειροτεχνία έδινε τη θέση της στη βιοτεχνία.
Ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής άρχισε να διεισδύει σε κάθε πλευρά της ύπαρξής της, μεταστρέφοντας το περιεχόμενό της και νέες κοινωνικές δυνάμεις αναζητούσαν τη διέξοδο στην ανατροπή της φεουδαρχικής οθωμανικής κυριαρχίας.
Το 1821, πριν απ' οτιδήποτε άλλο, ήταν μια αστική επανάσταση, κρίκος στην αλυσίδα των αστικών επαναστάσεων που είχαν αρχίσει να εκδηλώνονται από τα τέλη του 15ου αιώνα και συνέχισαν να συνταράσσουν την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η Επανάσταση του 1821 ήταν αστική εθνικοαπελευθερωτική. Κυριάρχησαν τα αιτήματα των αστικών στρωμάτων που αντικειμενικά είχαν συμφέρον από την εθνική απελευθέρωση, σε συνδυασμό με τη δημιουργία αστικού κράτους, με στόχο να διαμορφωθεί εσωτερική εθνική αγορά και να διεκδικηθεί η αναβάθμιση της θέσης της ελληνικής αστικής τάξης στην ευρύτερη περιοχή.