Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014), Ο Ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης (8 ποιήματα)

Ο Χουάν Χέλμαν φωτογραφημένος στην παρουσίαση της ανθολογίας «Φλογερό Επάγγελμα (Oficio Ardiente)», που εκδόθηκε με αφορμή την απονομή του «Βραβείου Ρεϊνά Σοφία για την Ιβηροαμερικανική Ποίηση (Premio Reina Sofía de Poesía Iberoamericana)», τον Οκτώβριο του 2005. Foto: Cristóbal Manuel / EL PAÍS.

 

 

 

«μ’ αυτό το ποίημα δε θα πάρεις την εξουσία» λέει
«μ’ αυτούς τους στίχους δε θα κάνεις την Επανάσταση» λέει
«ούτε και με χιλιάδες στίχους θα κάνεις την Επανάσταση» λέει
κάθεται στο τραπέζι και γράφει

 

 

Juan Gelman – Χουάν Χέλμαν

(3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό)

8 ποιήματα από 5 συλλογές

 

 

Το πιο αξιοθαύμαστο, ίσως, στοιχείο στην ποίησή του είναι η σχεδόν απίστευτη τρυφερότητά του, όπου δικαιολογείται ο παροξυσμός της απόρριψης και της καταγγελίας, η επίκληση τόσων πολλών σκιών, από μια φωνή που ηρεμεί και νανουρίζει, ένα ασίγαστο χάδι λέξεων σε άγνωστους τάφους.

Χούλιο Κορτάσαρ

 

*

 

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 14/1/2022

 

*

 

Χουάν Χέλμαν

 

Ο Χουάν Χέλμαν το 2005, στη Φοιτητική Εστία της Μαδρίτης. Foto: LUIS MAGÁN (Πηγή: www.canalcaribe.icrt.cu)

 

 

 

Ερωτική Απουσία

 

Πώς είναι αναρωτιέμαι.
Πώς είναι να σε αγγίζω στο πλάι μου.
Πάω τρελός στον άνεμο
και πάω και δεν πάω.

Πώς είναι να κοιμάμαι
στου στήθους σου τη χώρα τόσο απόμακρα.
Είμαι θεόφτωχος χριστός στη θύμησή σου
μια καρφωμένος μια ξεκάρφωτος.

Όπως και να ’χει.
Μπορεί το σώμα μου να εκραγεί και μόνο αυτό να περιμένω.
Και θα με φας μετά γλυκά γλυκά
κομμάτι το κομμάτι.

Θα είμαι αυτό που έπρεπε.
Το πόδι σου. Το χέρι σου.

 

 

Το παιχνίδι που παίζουμε
El juego en que andamos [1957-1958]

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 5 Ιαν. 2021

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ελ Ίντιο Ναβορί, Οι λυτρωτές δεν αφανίζονται απ’ το χρόνο – Τι είπαν τα τέρατα και οι άνθρωποι για τον Φιντέλ

γιατί η ηλικία στους ήρωες και στις μεγαλοφυΐες
δεν λογαριάζεται ποτέ με μέρες και με χρόνια
παρά με αιώνες λαμπερούς και με χιλιετίες

*

Φιντέλ Κάστρο Ρους

(Fidel Alejandro Castro Ruz)

Κούβα, Μπιράν 13 Αυγούστου 1926 – Αβάνα, 25 Νοεμβρίου 2016

*

Χεσούς Όρτα Ρουίς — Ελίντιο Ναβορί
(30 Σεπ. 1922 – 30 Δεκ. 2005)

Ένα σονέτο για τον Φιντέλ

Τα τέρατα και οι άνθρωποι για τον Φιντέλ

*

Μετάφραση – Σημείωση και μετάφραση κειμένων

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 25/11/2021

*

«Επειδή γεννήθηκε από τον λαό και παραμένει ανάμεσα στον λαό, γι’ αυτό το μεγαλείο του είναι το μεγαλείο του κουβανικού λαού. Ό,τι έχει κάνει, όλες του οι πράξεις είναι η έκφραση των υψηλότερων προσδοκιών για την Πατρίδα του Χοσέ Μαρτί. Η ειρήνη στην οποία εγώ πιστεύω είναι και θα παραμείνει αδιάσπαστη από τη δικαιοσύνη, από την ελευθερία, από την ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο· και όλα αυτά τα ενσαρκώνει ο Φιντέλ».

(Χόρχε Αμάδο, 1986)

*

STUDIO new star art cinema: Τιμούμε, Εμπνεόμαστε, Διδασκόμαστε, Συνεχίζουμε! — 5 χρόνια από τον θάνατο του Φιντέλ — Πέμπτη 25/11/2021, 19.30 – ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

*

Αβάνα, Πλατεία της Επανάστασης, 1967, «Έτος του Ηρωικού Αντάρτη». Χρονιά φιερωμένη στη μνήμη του Τσε Γκεβάρα. Lee Lockwood/Taschen. (Πηγή φωτό: https://www.almendron.com)

 

Ελ Ίντιο Ναβορί

Οι λυτρωτές δεν αφανίζονται απ’ το χρόνο

 

Άγαλμα ζωντανό εσύ από δεμένο ατσάλι,
δεν μπόρεσαν τα τέρατα από βούρκο και χρυσάφι
με σφαίρα ή δηλητήριο να σε ξεκάνουν· στράφι
τους πήγαν και ζητάνε ο χρόνος τέλος να σου βάλει.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ρόκε Δάλτον (14.5.1935 – 10.5.1975), 3 Ποιήματα Αγάπης

Roque Dalton, 1935-1975. Praga, 1966. Por Salvador Corratgé, 1928-2014. (Πηγή φωτό: https://www.elsalvador.com)

Ρόκε Δάλτον: Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ στις 14 Μαΐου 1935. Δολοφονήθηκε στις 10 Μαΐου 1975. Ο άνθρωπος της πένας και του όπλου. Ο άνθρωπος που κατά τον Εδουάρδο Γκαλεάνο «ήταν ικανός να κάνει μέχρι και τις πέτρες να γελάνε». Ικανός να χαρίζει χαμόγελα, αλλά και να μας θυμίζει τα βάσανα του λαού του. Έφτασα στην επανάσταση μέσω της ποίησης, θα πει ο ίδιος.

Ρόκε Δάλτον: Τρία Ποιήματα Αγάπης

 Μετάφραση – Επιμέλεια

Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο
 
Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 14/5/2019

Poesía Erótica, Juan Ignacio Aranda y Alejandra Flores, 1990

Desnuda de Roque Dalton, por Juan Ignacio Aranda (audio)

Γυμνή

Ρόκε Δάλτον

Αγαπάω τη γύμνια σου
γιατί γυμνή από τους πόρους σου με πίνεις
σάμπως τεράστια τείχη από νερό να με καταποντίζουν.

Τα σύνορα γκρεμίζει η γύμνια σου στην θέρμη της,
μου ανοίγει διάπλατες τις πόρτες για να σε μαντέψω,
με παίρνει απ’ το χέρι σαν το παιδί που έχασε το δρόμο του
κι απάνω σου εμπιστεύτηκε τους φόβους τα γιατί του.

Γλυκό το δέρμα σου στη γεύση του αλατιού το ανασαίνω το αργοπίνω
γίνεται σύμπαν μου, σύμβολο πίστης που με τρέφει·
μια λάμπα με αρώματα που την κρατώ ψηλά σαν τον τυφλό
όταν πλάι στα σκοτάδια οι πόθοι με αλυχτάνε.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν, Αφού έλεγε ότι πρέπει ν' αγωνιστούμε μέχρι την τελική νίκη τότε δεν πέθανε

Χουάν Χέλμαν (Juan Gelman)

Αργεντινή, Μπουένος Άιρες, 3 Μαΐου 1930 – Πόλη του Μεξικού, Μεξικό, 14 Ιανουαρίου, 2014

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 6.Χ.2017 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ. από φωτό του 2013)

 

από τη χώρα αυτή της φαντασίας / έφυγε ο Γκεβάρα ένα πρωί και / γύρισε τ’ άλλο πρωί και πάντα / θα γυρνάει σ’ αυτή τη χώρα ακόμα κι αν / είναι για / να μας κοιτάξει λίγο μια στιγμούλα και / ποιος αλήθεια να το αντέξει; / ποιος θα μπορεί το βλέμμα του ν’ αντέξει;

 

Juan Gelman

Pensamientos – Σκέψεις

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχέδια των Χέλμαν και Τσε – Βιογραφικό Χέλμαν

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

 

Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 9 Οκτώβρη 2017

Εδώ με μικρές προσθήκες στις Σημειώσεις, στο Βιογραφικό του Χέλμαν, με μερικές επιπλέον φωτό, αλλά και το ισπανικό κείμενο του ποιήματος

 

Οι Σκέψεις με τη φωνή του ποιητή

Στο ποίημα που ακολουθεί, με τις εσοχές του κειμένου επισημαίνονται τα αποσπάσματα που ακούγονται στο VIDEO

 

Juan Gelman Pensamientos     soy de un país donde hace poco Carlos       Molina uruguayo anarquista y payador fue detenido en Bahía Blanca al sur del sur frente al inmenso mar como       se dice fue detenido por la policía Carlos Molina estaba cantando hilando coplas sobre el océano enorme los viajes los monstruos del océano enorme o coplas sobre el caballo que se acuesta en la       pampa o sobre el cielo un suponer Carlos Molinas cantaba como siempre bellezas y       dolores cuando de pronto el Che empezó a vivir a morir en       su guitarra y así la policía lo detuvo

Μπάμπης Ζαφειράτος: El Che Jesucristo - Hasta la poesía de la revolución − Ο Τσε και η ποίηση — Τσε, Νερούδα, Κορτάσαρ, Μπενεδέτι, Δάλτον, Γκιγιέν (6 ποιήματα)

Hasta la poesía de la revolución − Ο Τσε και η ποίηση

*

Τα έξι ποιήματα που ακολουθούν δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς από την Μποτίλια Στον Άνεμο (λεπτομέρειες στο τέλος).

Ξαναδουλεμένα και σχολιασμένα, υπό τον γενικό τίτλο

Ο ΤΣΕ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

παρουσιάστηκαν στη μεγάλη εκδήλωση της Αλκυονίδας, που διοργάνωσε ο Βελισσάριος Κοσσυβάκης και η New Star για τα 89 χρόνια από τη γέννηση του Κομαντάντε, στις 14 Ιουνίου 2017

Μετάφραση ποιημάτων – Κείμενα– Παρουσίαση

Συνοδευτικά σχέδια των Τσε, Νερούδα και Γκιγιέν

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Στην συνέχεια δημοσιεύτηκαν στην Κατιούσα (20/6/2017), με μεγάλες προσθήκες, όσον αφορά τα συνοδευτικά κείμενα (π.χ. ολόκληρη σχεδόν η επιστολή Κορτάσαρ, εμπλουτισμός βιογραφικών), καθώς και κάποιες μικρές μεταφραστικές και στιχουργικές διαφοροποιήσεις.

Οι όποιες αλλαγές αποτυπώνονται και στην παρούσα δημοσίευση.

*

Εδώ εμφιαλώνονται εκ νέου για την... ιστορία, με προσθήκη στην επιστολή των 145 Κουβανών προς τον Νερούντα και με αποκατάσταση μικρών ημαρτημένων, τα οποία οφείλονται βέβαια στον δαίμονα του μπλογκογραφείου.

*

Τα ποιήματα των Κορτάσαρ, Μπενεδέτι, Δάλτον και Γκιγιέν

μεταφράζονται για πρώτη φορά στη γλώσσα μας.

*

ΕΡΝΕΣΤΟ ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ

 «Ο Τσε ήταν κάτι ανάμεσα σε αθλητή και σε ασθματικό· ενάλλασσε τον Στάλιν με τον Μπωντλαίρ, την ποίηση με τον μαρξισμό»
Κάρλος Φράνκι (Μεξικανός δημοσιογράφος), 1956

Ερνέστο Γκεβάρα δε λα Σέρνα, γνωστός και ως «Τσε»
(Che Guevara - Ernesto Guevara de la Serna)
Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής
Δολοφονήθηκε από τη CIA, στις 9 Οκτωβρίου 1967, στη Λα Ιγέρα της Βολιβίας
Σχέδιο (4^ο από 5 του Τσε), Μπάμπης Ζαφειράτος, 14.Χ.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

Το πρώτο ποίημα, Τραγούδι για τον Φιντέλ, ανήκει στον Τσε. Γράφτηκε στο Μεξικό, πιθανόν τον Ιούνιο του 1956, στο ράντσο που είχαν νοικιάσει οι επαναστάτες για την εκπαίδευσή τους, ή τον Ιούλιο στη φυλακή Μιγέλ Σουλτς, από όπου στις 6 του μήνα, ο Τσε γράφει στους γονείς του:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Τσε εις τους αιώνες των αιώνων - 5 ποιήματα - 1 τραγούδι (Δάλτον, Νερούδα, Μπενεδέτι, Κορτάσαρ, Γιουπάνκι - Σέρο)

Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, γνωστός και ως «Τσε»
(Che Guevara - Ernesto Guevara de la Serna)
Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής
Δολοφονήθηκε από τη CIA, στις 9 Οκτωβρίου 1967, στη Λα Ιγέρα της Βολιβίας
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 14.Χ.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)
Μποτίλια Στον Άνεμο

Δημοσίευση, Δευτέρα 14 /6/2016, 10:10 πμ
Ανανέωση, Δευτέρα, 14/6/2016, 2:00 μμ

______________________

Ο ΤΣΕ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ
ΠΕΝΤΕ ΠΟΙΗΜΑΤΑ - ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
 
Μετάφραση - Σχολιασμός - Επιμέλεια:
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

*

ΡΟΚΕ ΔΑΛΤΟΝ
ROQUE DALTON

Ρόκε Δάλτον - Ελ Σαλβαδόρ
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐου 1935
Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10 Μαΐου 1975

EL CREDO DEL CHÉ EL CHÉ Jesucristo fue hecho prisionero después de concluir su sermón en la         montaña (con fondo de tableteo de         ametralladoras) por rangers bolivianos y judíos comandados por jefes yankees-romanos. Lo condenaron los escribas y fariseos     revisionistas cuyo portavoz fue Caifás Monje mientras Poncio Barrientos trataba de        lavarse las manos hablando en inglés        militar sobre las espaldas del pueblo que mascaba        hojas de coca sin siquiera tener la alternativa de un        Barrabás (Judas Iscariote fue de los que desertaron        de la guerrilla y enseñaron el camino a los rangers)