Κούβα: Μια Πατρίδα για όλον τον κόσμο ― Βαγγέλης Γονατάς: Τί πέτυχε το Νησί της Επανάστασης κατά της πανδημίας

Βαγγέλης Γονατάς: «Τί πέτυχε η Κούβα κατά της πανδημίας…»

Συνέντευξη στον Λάμπρο Αναγνωστόπουλο

Τον τελευταίο καιρό διαβάζουμε ότι η Κούβα έχει εξελιχθεί σε χώρα πρότυπο, όσον αφορά στην πανδημία του κορωνοϊού.

Μέχρι πριν λίγες μέρες μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Κούβας, είχαν εμβολιαστεί πλήρως 9,5 εκατομμύρια Κουβανοί από το σύνολο των 11,2 εκατομμυρίων κατοίκων, με τα εγχώρια παραγόμενα σκευάσματα Abdala, Soberana-02 και Soberana Plus.

Ακόμη, τουλάχιστον ενισχυτική δόση είχαν λάβει πάνω από 978.000 άνθρωποι, κυρίως υγειονομικοί εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή, αλλά και ευπαθείς ομάδες. Κι όλα αυτά εν μέσω αυστηρού οικονομικού και εμπορικού εμπάργκο.

Ο Βαγγέλης Γονατάς δραστηριοποιείται στο κίνημα αλληλεγγύης με την Κούβα και τη Λατινική Αμερική, μεταφράζει και δημοσιεύει κείμενα και ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και έχει ζήσει δύο χρόνια στην Κούβα.

Παρακολούθησε πρόγραμμα εκμάθησης της ισπανικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας και διατηρεί δεσμούς με την μικρή ελληνική κοινότητα στην Κούβα και  διάφορες οργανώσεις από όλη τη Λατινική Αμερική.

Μίλησε στη larissanet, σχετικά με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Κούβα μέσα στην πανδημία, για τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Χοσέ Μαρτί» που δραστηριοποιείται και όχι μόνο.

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:

Κύριε Γονατά, διαβάζουμε ότι η Κούβα έχει πετύχει ένα πολύ υψηλό ποσοστό εμβολιασμών κι έχει σχεδόν μηδενίσει τους θανάτους, δηλαδή δείχνει τον δρόμο για την διαχείριση της πανδημίας. Αν ισχύουν τα παραπάνω, πως κατάφερε η συγκεκριμένη χώρα να τα πετύχει δεδομένων και των γνωστών συνθηκών με το οικονομικό και εμπορικό εμπάργκο, τη στιγμή μάλιστα που πολλές χώρες στον Δυτικό κόσμο φαίνεται να δέχονται το ένα κύμα πίσω απ’ το άλλο;

Πράγματι, η επιτυχία της Κούβας δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί. Σκεφτείτε όμως ότι στην αρχή της πανδημίας αμφισβητήθηκε έντονα, τόσο το αντι-covid μοντέλο της, όσο και η ανιδιοτελής ανθρωπιστική βοήθεια που προσέφερε σε δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένων και ευρωπαϊκών. Τα μεγάλα ΜΜΕ μίλαγαν τότε για «γιατρούς σκλάβους του καθεστώτος», για αναποτελεσματικό μοντέλο που απλώς κατέστρεφε την οικονομία, ακόμα και τα χρησιμοποιούμενα κουβανικά φάρμακα (τη γνωστή ιντερφερόνη), τα έβγαζαν fake news και μπλόκαραν τις σχετικές δημοσιεύσεις στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και μια σειρά ΜΜΕ που πρόβαλαν την είδηση.

Πέρασαν όμως σχεδόν δύο χρόνια και το αποτέλεσμα είναι αναμφισβήτητο. Αυτή τη στιγμή, η Κούβα, με  ίδιο περίπου πληθυσμό με την Ελλάδα, έχει 25% λιγότερες μολύνσεις και 60% λιγότερους θανάτους, έχοντας αντιμετωπίσει επιτυχώς την έξαρση της Δέλτα το καλοκαίρι. Για να φτάσει εδώ, δεν δίστασε να κλείσει για μήνες τον τουρισμό της, βασική πηγή συναλλάγματος για τη χώρα, δεν δίστασε να κλείσει την οικονομία της, δεν δίστασε να πληρώσει το οικονομικό κόστος για να σώσει ζωές.  Αντί  να περιμένει τα μονοπωλιακά μεγαθήρια της υγείας, παρήγαγε με επιτυχία τα δικά της εμβόλια και ανοσοποίησε  με αυτά το σύνολο του πληθυσμού της. Την ίδια στιγμή, δεχόταν τον πιο σκληρό αποκλεισμό (εμπάργκο) από τις ΗΠΑ, που της απαγόρευε ακόμα και την προμήθεια του αναγκαίου υγειονομικού υλικού (σύριγγες) για να εμβολιάσει τον πληθυσμό της.

Γι’ αυτό, στην Κούβα δεν υπάρχουν «αντι-εβολιαστές», γιατί οι Κουβανοί, δικαίως, έχουν εμπιστοσύνη στο κράτος τους, στις κρατικές φαρμακευτικές εταιρείες τους, στο κρατικό σύστημα υγείας, στους επιστήμονες, γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό τους. Και δεν έχουν απλώς εμπιστοσύνη, είναι υπερήφανοι για αυτά.

Η ιατρική παράδοση της χώρας είναι γνωστή, από την εποχή του Τσε Γκεβάρα ακόμη. Τι έγινε όμως στην πραγματικότητα με τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού; Πόσα παράχθηκαν και πόσο αποτελεσματικά είναι εν τέλει;

Ναι, η ιατρική παράδοση χτίστηκε από τότε, όταν οι μισοί γιατροί εγκατέλειψαν τη χώρα και από τους πανεπιστημιακούς καθηγητές ιατρικής έμειναν 1-2.

Ήταν μια πρόκληση, ένα στοίχημα,  όμως από αυτό το αρχικό υλικό χτίστηκε το σημερινό κουβανικό θαύμα που έχει σώσει εκατομμύρια ζωές, εντός και εκτός Κούβας.

Η αντιμετώπιση της πανδημίας στην Κούβα, αποκαλύπτει  μια άλλη, διαφορετική από την εμπορευματοποιημένη δυτική, λογική για την υγεία.

Π.χ, στη θεραπεία των ασθενών με covid, το κουβανικό σύστημα χρησιμοποίησε μια σειρά φάρμακα και συνδυασμούς φαρμάκων και όχι απλά ένα αναλγητικό.

Στις καραντίνες, απομόνωνε και παρακολουθούσε σε ειδικά κέντρα (ξενοδοχεία, κάμπινγκ, κ.α) ακόμα και τα ύποπτα κρούσματα. Δεν δίστασε να κλείσει οικονομικές δραστηριότητες, εξασφαλίζοντας τον μισθό των εργαζομένων.

Με δυο λόγια, παρόλα τα μεγάλα οικονομικά της προβλήματα, δεν έβαλε την οικονομία πάνω από την ανθρώπινη ζωή.

Η αποτελεσματικότητα των κουβανικών εμβολίων αποδείχτηκε στην πράξη. Τα προμηθεύονται ήδη δεκάδες χώρες, ιδιαίτερα όσες υπόκεινται οικονομικές κυρώσεις από τη Δύση, αλλά όχι μόνο αυτές. Από την πρώτη στιγμή, ακόμα και πριν καλύψει πλήρως τις εσωτερικές της ανάγκες, η Κούβα έδωσε εμβόλια σε φτωχότερες από αυτήν χώρες που δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στη διεθνή αγορά εμβολίων.

Ο Χοσέ Μαρτί και το «ελληνικό στοιχείο» - Παρουσίαση του βιβλίου στο Βολο (19/1/2022)

Θα θέλατε να μας συστήσετε τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Χοσέ Μαρτί»; Υπάρχει κι ένα βιβλίο που είδα ότι κυκλοφόρησε πρόσφατα, με τίτλο «Ο Χοσέ Μαρτί και το ελληνικό στοιχείο», του Χοσέ Οριόλ Μαρέρο Μαρτίνες. Θα μας μιλήσετε γι’ αυτό;

Ο «Πολιτιστικός Σύλλογος Χοσέ Μαρτί – Αλληλεγγύη με την Κούβα» είναι η «ναυαρχίδα» του δικτύου συλλογικοτήτων αλληλεγγύης με την Κούβα και τη Λατινική Αμερική που την τελευταία δεκαετία δραστηριοποιείται στη χώρα μας.

Ίσως στην ανάπτυξη αυτού του δικτύου συνετέλεσε το γεγονός ότι τα πρώτα χρόνια της κρίσης, οι πολιτικοί μας φοβέριζαν ότι «θα γίνουμε Κούβα και Βενεζουέλα».

Ένας κόσμος  σκεφτήκαμε πολύ απλοϊκά ότι «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου».

Στη συνέχεια βέβαια ανακαλύψαμε πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα.

Σήμερα, η αλληλεγγύη που δίνουμε στην Κούβα είναι αμφίδρομη, δεν δίνουμε μόνο, κυρίως παίρνουμε,  δύναμη, όραμα, προοπτική, πίστη, ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος.

Το βιβλίο  «Ο Χοσέ Μαρτί και το ελληνικό στοιχείο», μας άνοιξε διάπλατα τις λεωφόρους στις οποίες οφείλαμε να περπατάμε ήδη. Ήταν ένα ευχάριστο σοκ, ακόμα και για μας, τους ενασχολούμενους με την Κούβα, που ο σύλλογός μας φέρει το όνομα του Χοσέ Μαρτί, του εθνικού ήρωα και Απόστολου της ανεξαρτησίας της Κούβας.

Ήταν άγνωστοι σε μας οι αμφίδρομοι δεσμοί και οι επιρροές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, με αυτόν της Κούβας. Νοιώσαμε και μια δικαίωση, πόσο μακριά είναι αυτή η χώρα αλλά πόσο κοντά βρίσκονται οι λαοί μας.

Αβάνα 2020 (Photo: Adalberto Roque/AFP)

Αν εξαιρέσουμε την κατάσταση με την πανδημία, υπάρχει τουριστικό ενδιαφέρον από την Ελλάδα για την Κούβα; Κι εννοώ ιστορικό ή πολιτικό ενδιαφέρον, όχι τόσο επιφανειακό, κάνοντας απλώς ένα ταξίδι σε μια χώρα με τις ιδιαιτερότητες της Κούβας…

Τα τελευταία χρόνια, πριν την πανδημία, το τουριστικό ενδιαφέρον για την Κούβα ανέβηκε για διάφορους λόγους, σε όλο τον κόσμο.

Λογικό, η Κούβα συμβολίζει πολλά και διαφορετικά πράγματα για πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους που έλκονται να τα δουν με τα μάτια τους.

Είναι η φύση, η μουσική, ο χορός, η Επανάσταση, η οικολογία και πολλά άλλα, όμως πάνω από όλα είναι ο ίδιος ο λαός της.

Όσο μας αφορά, εμείς ενισχύουμε και πραγματοποιούμε κάθε χρόνο ταξίδια-αποστολές αλληλεγγύης και γνωριμίας με την Κούβα, μέσω του Κουβανικού Ινστιτούτου για τη Φιλία των Λαών (ICAP). Πρόκειται για τις γνωστές από τη δεκαετία του ‘70 «Μπριγάδες».

Σχετικές πληροφορίες και οπτικοακουστικό υλικό από αυτήν την συγκλονιστική εμπειρία μπορεί κανείς να βρει στον ιστότοπο του συλλόγου και σε πολλά φιλικά ιστολόγια.

Συνιστούμε ανεπιφύλακτα αυτό το ταξίδι. Η συμμετοχή σε μια «μπριγάδα» στην Κούβα, είναι ο εναλλακτικός, όμως ο πληρέστερος και οικονομικότερος τρόπος για μια πρώτη γνωριμία με το νησί της καρδιάς μας. Αρκεί να σου αρέσει λίγο η περιπέτεια.

Πηγή: larissanet.gr