Ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατία: Ο εξανθρωπισμός του καπιταλισμού και η αποανθρωποποίηση της Ευρώπης

«ΝΕΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ»

Το επίσημο πρόγραμμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας

*

Του
Κωστή ΜΠΟΡΜΠΟΤΗ
Μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ

*

Μόνο έκπληξη δεν προκαλεί το γεγονός ότι η διακήρυξη του ΚΙΝΑΛ για τις ευρωεκλογές, που δημοσιεύτηκε προ ημερών, τιτλοφορείται με το πανομοιότυπο σύνθημα που πρόβαλλε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κεντρικό άξονα της δικής του εκλογικής καμπάνιας: «Νέο κοινωνικό συμβόλαιο».

Η εξήγηση είναι απλή, και δεν βρίσκεται στην αντιγραφή ή στην έλλειψη φαντασίας των εκλογικών επιτελείων των δύο κομμάτων, αλλά στο πρόγραμμα του «μητρικού» πολιτικού ρεύματος που και τα δύο κόμματα ουσιαστικά εκπροσωπούν:

• Της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και του πολιτικού της φορέα σε επίπεδο ΕΕ, του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΕΣΚ).

Στα βαθιά νερά της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας

Όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει διαβάζοντας το «Μανιφέστο 2019» του ΕΣΚ, το σύνθημα «Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την Ευρώπη» δεσπόζει ως πολιτική πλατφόρμα εγκλωβισμού του λαού και αναλύεται σε 7 «πυλώνες», οι οποίοι αναπαράγονται με εντυπωσιακή ομοιότητα στη διακήρυξη του ΚΙΝΑΛ και στην ομιλία του Αλ. Τσίπρα στο Γαλάτσι, με τις διαφορές να περιορίζονται στη σειρά απαρίθμησης και τις επιμέρους διατυπώσεις.

Σε αυτούς τους κοινούς για ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ άξονες θα διαβάσει κανείς για την «κοινωνική Ευρώπη», τη «βιώσιμη ανάπτυξη», τη «δημοκρατική και αλληλέγγυα Ευρώπη» κ.λπ.

• Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να μην είναι μέλος του ΕΣΚ, όπως το ΚΙΝΑΛ, αλλά αποτελώντας πια τον κατεξοχήν σοσιαλδημοκρατικό πόλο στη χώρα μας έχει προχωρήσει στην ανάπτυξη στενών σχέσεων με τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και με το ΕΣΚ, περνώντας μεθοδικά από τις υποκριτικές καταγγελίες που έκανε εναντίον τους σε προγενέστερη φάση στην αγαστή συνεργασία.

Μερικά από τα πρόσφατα στιγμιότυπα των σχέσεων ΣΥΡΙΖΑ - ΕΣΚ περιλαμβάνουν την επίσκεψη του Τσίπρα στο συνέδριο του SPD στη Γερμανία και την πολυσυζητημένη επίσκεψη στην Αθήνα του Ούντο Μπούλμαν, προέδρου της Ευρωομάδας του ΕΣΚ, ο οποίος κατηγορήθηκε από το ΚΙΝΑΛ για ακραιφνή υποστήριξη προς τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να τηρεί καν τα προσχήματα.

• Υπενθυμίζουμε πάντως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρωτοτυπεί με την τήρηση μιας τέτοιου είδους επαμφοτερίζουσας σχέσης με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, την οποία αρχικά κατήγγελλε υποκριτικά και τώρα σφιχταγκαλιάζει.

Και σ' αυτό ακολουθεί τα χνάρια του ΠΑΣΟΚ, που στα τέλη της δεκαετίας του 1970 αποκήρυσσε την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ως όργανο του ιμπεριαλισμού, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 έγινε μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, για να φτάσει στη δεκαετία του 2000 να αναλάβει την προεδρία της.

«Συμβόλαιο» αναστήλωσης του κλονισμένου κύρους της ΕΕ

Το σοσιαλδημοκρατικής κοπής «νέο κοινωνικό συμβόλαιο» παρουσιάζει ως δήθεν φιλολαϊκή μια δέσμη μέτρων που στην πραγματικότητα υπηρετεί το κεφάλαιο και την ανάκαμψη της κερδοφορίας του.

• Όπου κανείς ακούει για «στροφή από τη λιτότητα στις επενδύσεις» πρέπει να τη μεταφράζει σε μέτρα στήριξης της ανταγωνιστικότητας και κερδοφορίας του κεφαλαίου.
• Και όταν διαβάζει για «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Πυλώνα» και «ευρωπαϊκό κατώτατο μισθό» πρέπει να τα μεταφράζει σε μέτρα συμπίεσης προς τα κάτω όλων των κοινωνικών δικαιωμάτων (για πιο αναλυτική αναφορά στους επιμέρους άξονες, βλ. Ριζοσπάστης, 13-14/4/2019).

Η προβολή του από την ευρωπαϊκή και εγχώρια σοσιαλδημοκρατία έχει διπλή στόχευση.

• Από τη μία, οι προτάσεις αυτές παρουσιάζονται ως αντίβαρο και πλαστή διαχωριστική γραμμή με τις «νεοφιλελεύθερες» και «δεξιές» δυνάμεις, οι οποίες προβάλλονται υποκριτικά ως αποκλειστικά υπεύθυνες για την αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ, σε αντιπαραβολή με τις σοσιαλδημοκρατικές, οι οποίες όμως για δεκαετίες κυβέρνησαν και κυβερνούν εφαρμόζοντας τις ίδιες κατευθύνσεις.
• Από την άλλη, το «κοινωνικό συμβόλαιο» παρουσιάζεται ως συνταγή «μεταρρύθμισης» της ΕΕ, για μια ΕΕ «ισότητας και αλληλεγγύης», για «καταπολέμηση των ανισοτήτων» κ.λπ.

Αξιοποιείται δηλαδή για την εκ νέου προώθηση της απατηλής αντίληψης ότι η ΕΕ μπορεί να γίνει φιλολαϊκή.

Γι' αυτό και ο πυρήνας του σοσιαλδημοκρατικού εκλογικού καλέσματος για τις ευρωεκλογές συνίσταται στο

• ότι η σοσιαλδημοκρατική διαχείριση και υιοθέτηση τέτοιων προτάσεων μπορεί να «βελτιώσει» την ΕΕ προς όφελος των λαών.
• Ότι η εμβάθυνση της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ενοποίησης είναι το «προοδευτικό αντίβαρο» στον εθνικισμό και την ακροδεξιά, αποτελώντας και το «κλειδί» για την ενίσχυση της συνοχής της ΕΕ, που σήμερα υφίσταται τριγμούς κάτω από το βάρος των ενδοαστικών ανταγωνισμών.

Ουσιαστική επιδίωξη του ΣΥΡΙΖΑ και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας είναι η διαμόρφωση μιας πολιτικής πλατφόρμας εγκλωβισμού, με στόχο την αναστήλωση της κλονισμένης εμπιστοσύνης των λαών της Ευρώπης στην ΕΕ (που έχει αποτυπωθεί με διάφορους και ετερόκλητους τρόπους), την αναστήλωση της αυταπάτης ότι η ΕΕ και ο καπιταλισμός μπορούν να εξανθρωπιστούν.

Είναι μια πολιτική που προσπαθεί να εγκλωβίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια, στρέφοντάς την κατά του ενός μόνο πόλου της αστικής διαχείρισης (του λεγόμενου «νεοφιλελεύθερου»), και επιπλέον προσπαθεί να καλλιεργήσει φιλο-ΕΕ αισθήματα και προσδοκίες.

Γέφυρα συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ και αγωνία για την ανανέωση της σοσιαλδημοκρατίας

Επιπλέον, το «κοινωνικό συμβόλαιο» ως κοινό πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ αντανακλά το κοινό έδαφος πάνω στο οποίο κινούνται τα δύο κόμματα, αποτελώντας ουσιαστικά ένα πλαίσιο συνάντησης, ένα οιονεί κυβερνητικό πρόγραμμα συνεργασίας.

Εξάλλου, έχουν πληθύνει εκατέρωθεν οι φωνές και οι πρωτοβουλίες για συνεργασία μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ.

Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία πιέζει προς αυτήν την κατεύθυνση, με χαρακτηριστική την παρέμβαση του Μπούλμαν κατά την προαναφερθείσα επίσκεψή του στην Αθήνα και τη συμμετοχή του σε εκδήλωση για τη σύγκλιση των «προοδευτικών δυνάμεων» (προκαλώντας την αντίδραση του ΚΙΝΑΛ), ενώ σε πρόσφατες δηλώσεις του ο υποψήφιος του ΕΣΚ για την προεδρία της Κομισιόν, Φρ. Τίμερμανς, μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τη συνεργασία του με τον Αλ. Τσίπρα.

Υπενθυμίζουμε επίσης τη συγκρότηση της πολιτικής κίνησης «Γέφυρα» (Ν. Μουζέλης, Ν. Μπίστης, Σ. Βαλντέν κ.ά.), που με εκδηλώσεις και παρεμβάσεις εργάζεται για τη συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ.

Η συγκρότηση της ψευδεπίγραφης «Προοδευτικής Συμμαχίας» από τον ΣΥΡΙΖΑ κινείται σ' αυτήν την κατεύθυνση, περιλαμβάνοντας περιτρίμματα του ΠΑΣΟΚ και απομεινάρια της ΔΗΜΑΡ, και πέραν προεκλογικών σκοπών αξιοποιείται και ως όχημα μετεκλογικών διεργασιών, ανάλογα και με τη διάταξη των πολιτικών δυνάμεων και των αναγκών για κυβερνητικές συνεργασίες.

Πρόκειται για εκείνο το φάσμα δυνάμεων στο οποίο αναφέρονται τα πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ που εντάχθηκαν στην «Προοδευτική Συμμαχία», όπως η Λούκα Κατσέλη, η οποία προσκαλεί σε συμπαράταξη  

«συλλογικότητες που καλύπτουν ένα ευρύ τόξο - από το δημοκρατικό κέντρο, τους σοσιαλδημοκράτες, τους σοσιαλιστές, τους Οικολόγους Πράσινους, έως την Ανανεωτική και Ριζοσπαστική Αριστερά»¹.

Ή, όπως έχει κωδικοποιηθεί από τον Ευ. Τσακαλώτο, ως «κόκκινο-κόκκινο-πράσινη» συμμαχία (δηλαδή με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και τους Οικολόγους).

Στην κατεύθυνση αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συγκροτήσει σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου τη λεγόμενη «προοδευτική ομάδα» («Progressive Caucus»), στην οποία συμμετέχουν από κοινού ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (GUE), του ΕΣΚ και των Πρασίνων.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο βασικός φορέας που μπορεί σήμερα να ανταποκριθεί στην πρόδηλη αγωνία της αστικής τάξης για ανανέωση της σοσιαλδημοκρατίας. Υπό τη σκέπη του ανασυνθέτει δυνάμεις, αναβαπτίζει πολιτικό προσωπικό των ΠΑΣΟΚικών κυβερνήσεων, εγκλωβίζει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Στον ΣΥΡΙΖΑ το κεφάλαιο βρήκε το «ελιξίριο» για την ανανέωση του φθαρμένου ΠΑΣΟΚ και την ανανέωση των υπηρεσιών χειραγώγησης του λαού που με τόση αποτελεσματικότητα προσφέρουν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα.

Όπως χαρακτηριστικά διαπιστώνει ένας από τους «αρχιτέκτονες» της «Γέφυρας» προβάλλοντας τα προτερήματα μιας συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ:

• «Στο βαθμό που τα ριζοσπαστικά αριστερά κόμματα [εννοεί τον ΣΥΡΙΖΑ] αποφασίσουν να ακολουθήσουν τον ευρωζωνικό δρόμο, θα έλεγα πως μετατρέπονται σε ριζοσπαστικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Βέβαια, τα ριζοσπαστικά αριστερά κόμματα αποφεύγουν τον όρο σοσιαλδημοκρατία (...) Μια ρεαλιστική, φιλοευρωπαϊκή ριζοσπαστική αριστερά και μια αναζωογονημένη σοσιαλδημοκρατία, μαζί με άλλες δυνάμεις στον κεντροαριστερό και μεσαίο χώρο, μπορούν στο μέλλον να εξανθρωπίσουν ξανά τον καπιταλισμό»².

Ο λαός να απορρίψει ψεύτικα διλήμματα και νέες παγίδες

Ο λαός έχει βιώσει την αντιλαϊκή πολιτική των αστικών κυβερνήσεων και της ΕΕ διαδοχικά και με εναλλαγές τόσο από σοσιαλδημοκρατικές όσο και από φιλελεύθερες κυβερνήσεις, αλλά και από τις μεταξύ τους συνεργασίες σε όλες σχεδόν τις παραλλαγές. Η ΕΕ είναι ένας αντιλαϊκός - ιμπεριαλιστικός οργανισμός και αυτό δεν αλλάζει, ανεξάρτητα από τους πολιτικούς εκπροσώπους και διαχειριστές.

• Η ΕΕ δεν είναι ένωση των λαών, είναι ένωση των εκμεταλλευτών των λαών της ευρωπαϊκής ηπείρου.
• Δεν την διέπουν η «ενότητα» και η «αλληλεγγύη», αλλά οι ανταγωνισμοί και οι λυκοσυμμαχίες ανάμεσα στις αστικές τάξεις των κρατών - μελών.
• Από την ίδρυσή της, σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθεροι ─και στις εθνικές κυβερνήσεις και στα ευρωενωσιακά όργανα─ καθόριζαν και υλοποιούσαν την αντιλαϊκή της πολιτική.
• Κοινός στόχος όλων τους ─φιλελεύθερων, σοσιαλδημοκρατών, ακροδεξιών─ είναι η στήριξη του καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Ο λαός δεν μπορεί να διαλέξει ανάμεσα στους σφαγείς των δικαιωμάτων του, δεν επιλέγει ανάμεσα σε κοσμοπολίτες οπαδούς της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας και εθνικιστές, ανάμεσα σε σοσιαλδημοκράτες και «δεξιούς» - συντηρητικούς.

Όλοι τους υπηρετούν τον πραγματικό αντίπαλο, τη δικτατορία του κεφαλαίου.

Μόνο το ΚΚΕ βρίσκεται στη μεριά της λαϊκής αντιπολίτευσης και πάλης και οργανώνει τον αγώνα του λαού για τη μόνη προοδευτική - ριζοσπαστική διέξοδο, την Ελλάδα και την Ευρώπη του Σοσιαλισμού.

Υποσημειώσεις:

1. Λ. Κατσέλη, «Μας ενώνουν κοινές αξίες και κοινοί αγώνες», εφημερίδα «Νέα Σελίδα», 14/4/19

2. Ν. Μουζέλης, «Ματιές στο μέλλον. Καπιταλισμός, σοσιαλδημοκρατία, κοινωνικό κράτος», εκδ. «Αλεξάνδρεια», Αθήνα, 2018, σ. 136 και 140

Ριζοσπάστης, 27-27/4/2019