Μάνος Ελευθερίου: Παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί (2+1 τραγούδια)

Μάνος Ελευθερίου, Ερμούπολη, Χίος, 12 Μαρ. 1939 - Αθήνα, 22 Ιουλ. 2018

Μαλαματένια λόγια - Θητεία (1974)

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Δημήτρης Υφαντής

Λιζέττα Καλημέρη

Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι

τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές

τ’ αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι

σου μάθαινε το αύριο και το χθες

μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη

με του καιρού δεμένος τις κλωστές

Τ’ αηδόνια σε χτικιάσανε στην Τροία

που στράγγιξες χαμένα μια γενιά

καλύτερα να σ’ έλεγαν Μαρία

και να ’σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά

κι όχι να ζεις μ’ αυτή την κομπανία

και να μην ξέρεις τ’ άστρο του φονιά

Γυρίσανε πολλοί σημαδεμένοι

απ’ του καιρού την άγρια πληρωμή

στο μεσοστράτι τέσσερις ανέμοι

τους πήραν για σεργιάνι μια στιγμή

και βρήκανε τη φλόγα που δεν τρέμει

και το μαράζι δίχως αφορμή

Και σαν τους άλλους χάθηκαν κι εκείνοι

τους βρήκαν να γαβγίζουν στα μισά

κι απ’ το παλιό μαρτύριο να `χει μείνει

ένα σκυλί τη νύχτα που διψά

γυναίκες στη γωνιά μ’ ασετυλίνη

παραμιλούν στην ακροθαλασσιά

Και στ’ ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια

θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή

πώς έγινε με τούτο τον αιώνα

και γύρισε καπάκι η ζωή

πώς το ’φεραν η μοίρα και τα χρόνια

να μην ακούσεις έναν ποιητή

Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι

ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά

ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη

και στις μυρτιές του Άδη σεργιανά

μαλαματένια λόγια στο χορτάρι

ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά

Με δέσαν στα στενά και στους κανόνες

και ξημερώνοντας Παρασκευή

τοξότες φάλαγγες και λεγεώνες

με πήραν και με βάλαν σε κλουβί

και στα υπόγεια ζάρια τους αιώνες

παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί

Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια

κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής

περνούσα τα δικά σου δικαστήρια

αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις

να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια

και σαν κακούργο να με τιμωρείς

*

Τα λόγια και τα χρόνια - Θητεία (1974)

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Νίκος Ξυλούρης

Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα

και τους καημούς που σκέπασε καπνός

η ξενιτιά τα βρήκε αδελφωμένα

Κι οι ξαφνικές χαρές που ήρθαν για μένα

ήταν σε δάσος μαύρο κεραυνός

κι οι λογισμοί που μπόρεσα για σένα

Και σου μιλώ σ’ αυλές και σε μπαλκόνια

και σε χαμένους κήπους του Θεού

κι όλο θαρρώ πως έρχονται τ’ αηδόνια

με τα χαμένα λόγια και τα χρόνια

εκεί που πρώτα ήσουνα παντού

και τώρα μες στο κρύο και στα χιόνια

Η μοίρα κι ο καιρός το ’χαν ορίσει

στον κόσμο αυτό να ρίξω πετονιά

κι η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει

Στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει

αυτός που δεν εγνώρισε γενιά

και του καημού την πόρτα να χτυπήσει

και του καημού την πόρτα να χτυπήσει

και του καημού την πόρτα να χτυπήσει

Δεν ήτανε ρολόι σταματημένο

σε ρημαγμένο κι άδειο σπιτικό

οι δρόμοι που με πήραν και προσμένω

Τα λόγια που δεν ξέρω σου τα δένω

με τους ανθρώπους που ’δαν το κακό

και το ’χουν στ’ όνομά τους κεντημένο

Αυτός που σπέρνει δάκρυα και πόνο

θερίζει την αυγή ωκεανό

μαύρα πουλιά τού δείχνουνε το δρόμο

Κι έχει τη ζωγραφιά κοντά στον ώμο,

σημάδι μυστικό και ριζικό

πως ξέφυγε απ’ τον Άδη κι απ’ τον κόσμο

Η μοίρα κι ο καιρός...

*

Κάτω απ΄ τη μαρκίζα - Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδά Σπανό (1977)

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Γιάννης Σπανός

Βίκυ Μοσχολιού

Ό,τι από σένα τώρα έχει μείνει

σε μια φωτογραφία της στιγμής

είναι αυτό που δεν τολμούν τα χείλη

σ’ εκείνο το τοπίο της βροχής.

Όλα μου λεν πως έχεις κιόλας φύγει

κι ας λάμπει η ξενοιασιά της εκδρομής.

Εσύ όπου να πας, σ’ όποιο ταξίδι,

σε λάθος στάση θα κατεβείς.

Χρόνια μετά και κάτω απ’ τη μαρκίζα

σε βρήκα που ’ρθες για να μη βραχείς,

ίδια η βροχή τα μάτια σου τα γκρίζα

μα τίποτα, όπως πάντα, δε θα πεις.

Μονάχα εγώ ρωτώ χωρίς ελπίδα

πού μένεις, πού κοιμάσαι και πώς ζεις,

κι εσύ που ξέρεις όσα η καταιγίδα

δεν έχεις κάτι για να μου πεις.