Αμερικανική ταινία, σκηνοθεσία Φίλιπ Νόις με τους: Μάικλ Κέιν, Μπρένταν Φρέιζερ, Ντο Θι Χάι Γιεν, Ράντε Σερμπέτζια
Από το μυθιστόρημα του Γκράχαμ Γκρην (1952), Σενάριο Κρίστοφερ Χάμπτον
Στη Σαϊγκόν του 1952, ο Φόουλερ, ένας κυνικός Βρετανός δημοσιογράφος συνδέεται φιλικά με τον Πάιλ, έναν φαινομενικά πράο Αμερικανό, μέλος ανθρωπιστικής αποστολής. Ο Πάιλ όμως όχι μόνο θα διεκδικήσει τη Βιετναμέζα ερωμένη του Φόουλερ, αλλά θα διαδραματίσει ύποπτο ρόλο σε τρομοκρατική ενέργεια. Δεύτερη κινηματογραφική διασκευή ενός προφητικού βιβλίου του Γκράχαμ Γκριν για τη σταδιακή ανάμειξη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών στην Ινδοκίνα. Ακαδημαϊκή, αλλά στέρεη σκηνοθεσία, πολύ καλή ερμηνεία από τον Μάικλ Κέιν.
Συνοπτική κριτική
Ερωτική αντιζηλία και πολιτικό σχόλιο για την ανάμειξη των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Μια ταινία που οι Αμερικανοί δεν επιθυμούν να δουν, παραμονές του πολέμου με τον Σαντάμ. Πολύ καλός ο Μάικλ Κέιν
 |
| Η πρώτη προπαγανδιστική ταινία (1958) του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς με Ώντυ Μέρφυ, Μάκλ Ρεντγκρέηβ, Τζιόρτζια Μολ * Κατά τη συγγραφή του σεναρίου, ο Μάνκιεβιτς, εξοργισμένος από τον αντιαμερικανισμό του μυθιστορήματος, ζήτησε τη βοήθεια του Έντουαρντ Λάνσντεηλ, αξιωματικού της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και πράκτορα της CIA, για καλύτερη τεκμηρίωση. Ο Λάνσντεηλ συνετέλεσε ώστε η ταινία να γίνει ένα ακόμη όπλο προπαγάνδας του Ψυχρού Πολέμου, κάτι που επετεύχθη και με την παρουσία του Ώντυ Μέρφυ, ενός από τους μεγαλύτερους ήρωες της Αμερικής κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο ρόλο του Πάιλ. * «Οι πιο ακραίες αλλαγές που έχω δει σε οποιοδήποτε βιβλίο μου ήταν στο The Quiet American. Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι η ταινία είχε σκοπό να επιτεθεί στο βιβλίο και στον συγγραφέα του» (Γκράχαμ Γκρην). |
 |
| Ο κακός Αμερικάνος (The Ugly American, 1963) με τον Μάρλον Μπράντο. Σκηνοθεσία Τζωρτζ Ένγκλαντ. Συχνά συγχέεται με το βιβλίο του Γκράχαμ Γκρην και την ομώνυμη ταινία. * Ο Έντουαρντ Λανστνέηλ, υπήρξε η πηγή έμπνευσης για το χαρακτήρα του Κακού Αμερικάνου, ταινίας στον αντίποδα αυτής του 1958, που ασκεί κριτική στις ΗΠΑ για την εμπλοκή τους στη Νοτιοανατολική Ασία. Για την ιστορία, ο Λανστνέηλ φιγουράρει στην ταινία του JFK (1991) του Όλιβερ Στόουν, ως συμμετέχων στη δολοφονία του Κένεντυ και παρών στο Πάρκο Ντίλυ Πλάζα του Ντάλλας στο Τέξας, στις 22 Νοε. 1963. |
*
 |
| Ένα ακόμη ρημέικ!! |
Ο ήσυχος Αμερικάνος
Κοινωνική περιπέτεια σε σκηνοθεσία Φίλιπ Νόις, με τους Μάικλ Κέιν, Μπρένταν Φρέιζερ, Ντο Χάι Γιέν
Η ιστορία της ταινίας ξετυλίγει το μύθο της στο Βιετνάμ του 1952, κατά τη διάρκεια του πολέμου για την απελευθέρωση της χώρας από τη γαλλική κυριαρχία.
Το αντάρτικο κίνημα έχει πάρει την κατάσταση στα χέρια του και προσπαθεί με κάθε μέσο να διώξει τους Γάλλους από τη χώρα.
Ο Αγγλος ρεπόρτερ Φόουελερ (Μάικλ Κέιν) καλύπτει τα γεγονότα της εξέγερσης για λογαριασμό της πατρίδας του. Είναι εθισμένος στο όπιο και ερωτευμένος με μια νεαρή Βιετναμέζα. Η ζωή του κυνικού Βρετανού ανταποκριτή θα πάρει περίεργη τροπή, όταν θα γνωρίσει έναν νεαρό Αμερικάνο πράκτορα, τον Πάιλ (Μπρένταν Φρέιζερ), ο οποίος με τη σειρά του θα ερωτευτεί την ερωμένη του Φόουελερ και θα τη διεκδικήσει μέχρι θανάτου. Ενώ παράλληλα εμπλέκεται σε τρομοκρατικές ενέργειες και προσπαθεί να σώσει τη ζωή του.
Κανείς δεν παρακολουθεί τα γεγονότα αμέτοχος. Παίρνει μέρος σ' αυτά και προσπαθεί με τα δικά του μέσα να αλλάξει τη ροή των γεγονότων. Ολοι έχουν κάποιο σκοτεινό ρόλο να υποδυθούν σ' ένα παιχνίδι που δεν έχουν επιλέξει οι ίδιοι. «Ο ήσυχος Αμερικάνος» κάνει πολιτικά σχόλια για την ανάμειξη των Αμερικάνων στο Βιετνάμ, χωρίς να θέλει να καλύψει και να δικαιολογήσει καταστάσεις. Είναι αιχμηρός και προκλητικός σε μια περίοδο μάλιστα που τα αμερικανικά «ποταμόπλοια» έχουν αράξει στον κόλπο του πολέμου και ετοιμάζουν τις ρουκέτες τους για άλλη μια αναμέτρηση με τον Σαντάμ.
«Ο ήσυχος Αμερικάνος» προκαλεί ήσυχες εγκεφαλικές διεγέρσεις και αξίζει τον κόπο να τη δείτε.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 1/2/2003
Βλέπε και εδώ: cine.gr
*
Ο Ήσυχος Αμερικανός - Γκράχαμ Γκρην
Ο Βρετανός δημοσιογράφος Τόμας Φάουλερ κι ο όμοιος με τον Άρη, Γάλλος σμηναγός Τρουέν, έχουν μόλις τελειώσει μια κάθετη επιδρομή στον Κόκκινο ποταμό. Ο Γάλλος, εκτελώντας τις σαφείς εντολές των ανωτέρων του βομβαρδίζει οτιδήποτε κινείται και ο Φάουλερ σαν καλός παρατηρητής στα πλαίσια ενός, όπως το περιγράφει ο ίδιος, αυτοσεβασμού, καταγράφει όσους κινδύνους είναι υποχρεωμένος, λόγω επαγγέλματος, να μοιράζεται με τους αναγνώστες.
Ήμαστε στο Βιετνάμ, τη δεκαετία του '50. Ο βρετανός δημοσιογράφος ζει στη Σαϊγκόν καλύπτοντας την εξέγερση των Βιετναμέζων κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας. Την ώρα που οι λογής κονκισταδόρες δεν σταματούν ποτέ και πουθενά παρά αλλάζουν απλώς ονόματα, εκείνος απλά παρακολουθεί, καταγράφει, και αφουγκράζεται τη βουή της πόλης.
Η Γαλλία πολεμά μάταια να κρατήσει την αποικία της αλλά αυτός ο πόλεμος δεν αποτελεί το μοναδικό μέτωπο. Οι εγχώριοι κομμουνιστές αναπτύσσουν κι αυτοί τις δυνάμεις τους διεκδικώντας την εξουσία με κάθε τρόπο την ίδια ώρα που η σύμμαχός, Αμερική, προσπαθεί να μπει ενεργά στο παιχνίδι υπονομεύοντας την γαλλική κυριαρχία. Για να το επιτύχει εξαπλώνει αργά και σταθερά ένα δίκτυο πρακτόρων ικανό να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις με όποιο κόστος. Στο δίκτυο αυτό ανήκει κι ο Όντελ Πάιλ, ένας ευγενικός και ήσυχος νεαρός Αμερικανός που στέλνεται στη Σαϊγκόν με σκοπό να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση με μια σειρά τρομοκρατικά χτυπήματα.
Την ίδια στιγμή Βιετναμέζοι πολιτικοί και ντόπιοι στρατηγοί παλεύουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στους πόλους που φαίνεται να διαμορφώνονται ως διάδοχη κατάσταση, επιθυμώντας να περισώσουν τα δικά τους πλούτη και αξιώματα σε κάθε περίπτωση. Το ίδιο όμως κάνει κι ο λαός, μια απέλπιδη προσπάθεια ισορρόπησης με θεμιτά ή και αθέμιτα μέσα.
Φάουλερ και Πάιλ συναντιούνται και παρά την έντονη αντίθεση του χαρακτήρα τους, ο Φάουλερ παίρνει υπό την προστασία του τον Πάιλ. Εξαιτίας της αντίθεσης αυτής η προκύπτει μάλιστα μια κωμικοτραγική σχέση.
*
Ο Ήσυχος Αμερικανός - Γκράχαμ Γκρην
«Όμοιος με τον Άρη, φορούσε το κράνος του και κοιτούσε έξω μελαγχολικά τα χρυσά σύδεντρα ανάμεσα στους πελώριους λόφους και τις αψίδες που σχημάτιζε το πορώδες πέτρωμα, καθώς οι πληγές του φόνου έπαυαν να αιμορραγούν»...
 |
| Γκράχαμ Γκρην 2 Οκτ. 1904, Μπέρχαμστεντ, Ηνωμένο Βασίλειο
3 Απρ. 1991, Βεβέ, Ελβετία
|
Ήμαστε στο Βιετνάμ, τη δεκαετία του '50. Ο βρετανός δημοσιογράφος ζει στη Σαϊγκόν καλύπτοντας την εξέγερση των Βιετναμέζων κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας. Την ώρα που οι λογής κονκισταδόρες δεν σταματούν ποτέ και πουθενά παρά αλλάζουν απλώς ονόματα, εκείνος απλά παρακολουθεί, καταγράφει, και αφουγκράζεται τη βουή της πόλης.
Η Γαλλία πολεμά μάταια να κρατήσει την αποικία της αλλά αυτός ο πόλεμος δεν αποτελεί το μοναδικό μέτωπο. Οι εγχώριοι κομμουνιστές αναπτύσσουν κι αυτοί τις δυνάμεις τους διεκδικώντας την εξουσία με κάθε τρόπο την ίδια ώρα που η σύμμαχός, Αμερική, προσπαθεί να μπει ενεργά στο παιχνίδι υπονομεύοντας την γαλλική κυριαρχία. Για να το επιτύχει εξαπλώνει αργά και σταθερά ένα δίκτυο πρακτόρων ικανό να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις με όποιο κόστος. Στο δίκτυο αυτό ανήκει κι ο Όντελ Πάιλ, ένας ευγενικός και ήσυχος νεαρός Αμερικανός που στέλνεται στη Σαϊγκόν με σκοπό να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση με μια σειρά τρομοκρατικά χτυπήματα.
Την ίδια στιγμή Βιετναμέζοι πολιτικοί και ντόπιοι στρατηγοί παλεύουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στους πόλους που φαίνεται να διαμορφώνονται ως διάδοχη κατάσταση, επιθυμώντας να περισώσουν τα δικά τους πλούτη και αξιώματα σε κάθε περίπτωση. Το ίδιο όμως κάνει κι ο λαός, μια απέλπιδη προσπάθεια ισορρόπησης με θεμιτά ή και αθέμιτα μέσα.
«Όλες μου οι συζητήσεις με τον Πάιλ έπαιρναν εντελώς αλλοπρόσαλλες κατευθύνσεις. Μήπως άραγε έφταιγε η ειλικρίνειά του που οι κουβέντες μας εκτροχιάζονταν τόσο συχνά; Ποτέ του δεν παράκαμπτε τα δύσκολα σημεία»
Οι όροι του παιχνιδιού όμως αρχίζουν να αλλάζουν όταν το ερωτικό τρίγωνο στο οποίο εμπλέκονται δίνει το έναυσμα για να μετατραπεί η σχέση σε ανταγωνιστική. Ο δημοσιογράφος, συνδέεται με μια όμορφη βιετναμέζα ερωμένη, την οποία διεκδικεί ο υπό την προστασία του Πάιλ.
«Ερωτευμένος σημαίνει να βλέπεις τον εαυτό σου όπως τον βλέπει ο άλλος, σημαίνει να είσαι ερωτευμένος με το πλαστό και εξωραϊσμένο είδωλό σου. Όταν έχουμε ερωτευθεί, είμαστε ανίκανοι για την τιμή – μια θαρραλέα πράξη δεν είναι τίποτα περισσότερο από την εκτέλεση ενός ρόλου σε κοινό δύο ατόμων».
Η ώρα που διακυβεύεται η ισορροπία που έχει επιτύχει στην ξένη πόλη ταυτίζεται με την ώρα του απολογισμού των πεπραγμένων κι εκεί αρχίζουν τα ερωτηματικά… Πίσω του, ένας ατυχής γάμος, τον βαραίνει συνειδησιακά, μπροστά του, η ύστατη ελπίδα μιας φυσιολογικής ζωής μέσα από τη συνθήκη μιας ερωτικής σχέσης, κινδυνεύει να χαθεί από τον ήσυχο Αμερικανό που διεκδικεί τη νεαρή ερωμένη. Ζήλια, πάθος, φόβος και μοναξιά οδηγούν στην ενδοσκόπηση η οποία αποδεικνύεται αρκετή για να αλλάξει την μέχρι πρότινος ουδετερότητά του.
Και στ’ αλήθεια , μπορεί πράγματι κανείς να παραμείνει αποστασιοποιημένος όταν βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα; Τι κόστος έχει η ουδετερότητα σε έναν κόσμο που βαδίζει στα όρια; Είναι άραγε συνενοχή η σιωπή;
«Ερωτευμένος σημαίνει να βλέπεις τον εαυτό σου όπως τον βλέπει ο άλλος, σημαίνει να είσαι ερωτευμένος με το πλαστό και εξωραϊσμένο είδωλό σου. Όταν έχουμε ερωτευθεί, είμαστε ανίκανοι για την τιμή – μια θαρραλέα πράξη δεν είναι τίποτα περισσότερο από την εκτέλεση ενός ρόλου σε κοινό δύο ατόμων».
Και στ’ αλήθεια , μπορεί πράγματι κανείς να παραμείνει αποστασιοποιημένος όταν βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα; Τι κόστος έχει η ουδετερότητα σε έναν κόσμο που βαδίζει στα όρια; Είναι άραγε συνενοχή η σιωπή;
Όταν ο καλός και ήσυχος Αμερικάνος δεν διστάζει να οργανώσει μια τρομοκρατική βομβιστική επίθεση στην καρδιά της Σαϊγκόν με πολλά θύματα, ανάμεσά τους και παιδιά, είναι η στιγμή που ο Φάουλερ αποφασίζει να εγκαταλείψει τη βολική ουδετερότητά του και να έρθει σε συνεννόηση με τους αντάρτες, παίρνοντας μέρος σε έναν πόλεμο που ομολογεί, «δεν είναι δικός του».
Οι εικόνες που αντικρύζει διαφέρουν πολύ από εκείνες των αμερόληπτων ανταποκρίσεών του. Αδικία, βία, απληστία, ανομολόγητες κακές προθέσεις, κούραση, πείσμα για την επιτυχή έκβαση της μάχης, παθογένειες, απέλπιδες προσπάθειες των ιδιοτελών που συντάσσονται με τους ισχυρούς, ανδροκρατούμενη κοινωνία, ρατσιστική κουλτούρα είναι αυτά που συνθέτουν την εμπόλεμη κοινωνία του Βιετνάμ.
Οι ψυχολογικές διακυμάνσεις από μια αμέτοχη μέχρι στιγμής στάση εναλλάσσονται με τις περιγραφές μιας εμπόλεμης ζώνης αποτυπώνοντας ένα γλαφυρό κοντράστ. Τα αποικιακά κτίσματα εναλλάσσονται με τα παραπήγματα των ντόπιων, τα κοσμοπολίτικα μπιστρό διαδέχονται οι απέραντοι ορυζώνες. Με λεπτεπίλεπτη, διεισδυτική ματιά, άλλοτε ειρωνική ίσως και ενορατική, ο συγγραφέας καταγράφει την αδιέξοδη επανάληψη της συνήθειας και της κοινωνικής υποκρισίας, την αλαζονική και κυριαρχική νοοτροπία των Δυτικών.
«Μας παίρνει πολύ χρόνο να πάψουμε να περηφανευόμαστε που είμαστε επιθυμητοί. Άσε που ένας Θεός ξέρει γιατί νιώθουμε περήφανοι, αρκεί να κοιτάξεις γύρω σου και να δεις ποιοι άλλοι άνθρωποι είναι επίσης επιθυμητοί».
Η ανάμειξη του Πάιλ δεν αποτυπώνει εξ αρχής την επικινδυνότητα της. Η αφελής και υπόγεια βιτρίνα δρα επίπονα και καταλυτικά. Ο μειλίχιος και συνεσταλμένος τρόπος προσφέρει το άλλοθι για αισχρές πράξεις. Δεν αρκείται στο καθήκον, υιοθετεί και διεκπεραιώνει την σαθρή νοοτροπία του υπεράρπαγα. Όταν ο Φάουλερ επιβεβαιώσει αυτόν το ρόλο, αποφασίζει να δράσει παίρνοντας μέρος σε ένα σχέδιο δολοφονίας του οποίου δεν γνωρίζει ακριβώς το κίνητρο. Είναι η κοινωνική συνείδηση, η βία της αμερικανικής πολιτικής ή ο έρωτας;
Στο πολιτικό κατά βάσιν και ερωτικό γαϊτανάκι του Γκρην οι ήρωες, τα πάθη τους και οι ιδεολογικές τους προφάσεις είναι οι αποχρώσες ενδείξεις ενός εγκλήματος που διαπράττεται σε εφιαλτικές συνέχειες και διαστάσεις. Η μη ευθύγραμμη αφήγηση που επιλέγει ο συγγραφέας, οι συχνές αναδρομές που εντάσσονται σε κεφάλαια δίχως τίτλο αλλά και οι μεγάλης έκτασης διάλογοι εξυφαίνουν τις σκοτεινές πλευρές της ιστορίας και δένουν αρμονικά σε μια μυθοπλασία που αφυπνίζει έντονα συναισθήματα στον αναγνώστη.
Ο Γκρην περιγράφει με ακρίβεια και βάθος τα διλήμματα του κεντρικού ήρωά του, το ερωτικό πάθος και τη ζηλοτυπία, το ζήτημα της ατομικής ευθύνης, την οδυνηρή ενδοσκόπηση στην οποία προβαίνει για να εξακριβώσει τα βαθύτερα κίνητρα των πράξεών του.
Ασκεί επίσης -με προφητικό τρόπο- κριτική στην αμερικανική πολιτική καταδικάζοντας εκ προοιμίου και προοικονομώντας παράλληλα τις επεμβάσεις μιας υπερδύναμης σε ξένα χωράφια.
Κι όλα αυτά δια χειρός ενός συγγραφέα που δεν χαρακτηρίζεται ούτε από αδιαφορία ούτε από ουδετερότητα - ο Βρετανός κλασικός Γκράχαν Γκριν που φημίζονταν για την κυκλοθυμία και την μεροληψία του. Το βιβλίο χαρακτηρίστηκε αμιγώς αντιαμερικανικό αλλά και προφητικό.
Έχοντας υπάρξει δημοσιογράφος, πολεμικός ανταποκριτής αλλά και πράκτορας της φημισμένης ΜΙ6 κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γκράχαμ Γκριν μεταγράφει στο βιβλίο προσωπικές εμπειρίες από τις αποστολές του με τρόπο άμεσο, όχι όμως αυτούσιο. Οι εικόνες που περιέγραψε έχουν κάτι βαθιά ποιητικό, χωρίς τα κείμενά του να χάνουν την αρρενωπότητά τους. Η γραφή του είναι στιβαρή και ταυτόχρονα τρυφερή, χωρίς να αποσκοπεί στην εύκολη συγκίνηση. Άλλωστε όπως ο ίδιος έλεγε:
Ο Βρετανός μυθιστοριογράφος Γκράχαμ Γκριν, βαθύς γνώστης των ανθρώπινων αδυναμιών, απολάμβανε το άρωμα της αμαρτίας. Ηταν, αντίθετα με τους περισσότερους συμπατριώτες του, ρωμαιοκαθολικός και, αντίθετα με τους περισσότερους ομοτέχνους του, πολύ άνετος με τον κινηματογράφο. Οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις ήταν γνωστές, σε σημείο που, στο απόγειο της φήμης του, να του κολλήσουν την ετικέτα «καθολικός συγγραφέας». Όπως είχε πει όμως ο ίδιος σχολιάζοντας τον τίτλο της θρησκευτικότητας:
Οι εικόνες που αντικρύζει διαφέρουν πολύ από εκείνες των αμερόληπτων ανταποκρίσεών του. Αδικία, βία, απληστία, ανομολόγητες κακές προθέσεις, κούραση, πείσμα για την επιτυχή έκβαση της μάχης, παθογένειες, απέλπιδες προσπάθειες των ιδιοτελών που συντάσσονται με τους ισχυρούς, ανδροκρατούμενη κοινωνία, ρατσιστική κουλτούρα είναι αυτά που συνθέτουν την εμπόλεμη κοινωνία του Βιετνάμ.
«Μας παίρνει πολύ χρόνο να πάψουμε να περηφανευόμαστε που είμαστε επιθυμητοί. Άσε που ένας Θεός ξέρει γιατί νιώθουμε περήφανοι, αρκεί να κοιτάξεις γύρω σου και να δεις ποιοι άλλοι άνθρωποι είναι επίσης επιθυμητοί».
Η ανάμειξη του Πάιλ δεν αποτυπώνει εξ αρχής την επικινδυνότητα της. Η αφελής και υπόγεια βιτρίνα δρα επίπονα και καταλυτικά. Ο μειλίχιος και συνεσταλμένος τρόπος προσφέρει το άλλοθι για αισχρές πράξεις. Δεν αρκείται στο καθήκον, υιοθετεί και διεκπεραιώνει την σαθρή νοοτροπία του υπεράρπαγα. Όταν ο Φάουλερ επιβεβαιώσει αυτόν το ρόλο, αποφασίζει να δράσει παίρνοντας μέρος σε ένα σχέδιο δολοφονίας του οποίου δεν γνωρίζει ακριβώς το κίνητρο. Είναι η κοινωνική συνείδηση, η βία της αμερικανικής πολιτικής ή ο έρωτας;
«Πάντα έρχεται μια στιγμή που αλλάζουμε", είπα. "Μια στιγμή συναισθηματική...»
Στο πολιτικό κατά βάσιν και ερωτικό γαϊτανάκι του Γκρην οι ήρωες, τα πάθη τους και οι ιδεολογικές τους προφάσεις είναι οι αποχρώσες ενδείξεις ενός εγκλήματος που διαπράττεται σε εφιαλτικές συνέχειες και διαστάσεις. Η μη ευθύγραμμη αφήγηση που επιλέγει ο συγγραφέας, οι συχνές αναδρομές που εντάσσονται σε κεφάλαια δίχως τίτλο αλλά και οι μεγάλης έκτασης διάλογοι εξυφαίνουν τις σκοτεινές πλευρές της ιστορίας και δένουν αρμονικά σε μια μυθοπλασία που αφυπνίζει έντονα συναισθήματα στον αναγνώστη.
Ο Γκρην περιγράφει με ακρίβεια και βάθος τα διλήμματα του κεντρικού ήρωά του, το ερωτικό πάθος και τη ζηλοτυπία, το ζήτημα της ατομικής ευθύνης, την οδυνηρή ενδοσκόπηση στην οποία προβαίνει για να εξακριβώσει τα βαθύτερα κίνητρα των πράξεών του.
Ασκεί επίσης -με προφητικό τρόπο- κριτική στην αμερικανική πολιτική καταδικάζοντας εκ προοιμίου και προοικονομώντας παράλληλα τις επεμβάσεις μιας υπερδύναμης σε ξένα χωράφια.
Κι όλα αυτά δια χειρός ενός συγγραφέα που δεν χαρακτηρίζεται ούτε από αδιαφορία ούτε από ουδετερότητα - ο Βρετανός κλασικός Γκράχαν Γκριν που φημίζονταν για την κυκλοθυμία και την μεροληψία του. Το βιβλίο χαρακτηρίστηκε αμιγώς αντιαμερικανικό αλλά και προφητικό.
Έχοντας υπάρξει δημοσιογράφος, πολεμικός ανταποκριτής αλλά και πράκτορας της φημισμένης ΜΙ6 κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γκράχαμ Γκριν μεταγράφει στο βιβλίο προσωπικές εμπειρίες από τις αποστολές του με τρόπο άμεσο, όχι όμως αυτούσιο. Οι εικόνες που περιέγραψε έχουν κάτι βαθιά ποιητικό, χωρίς τα κείμενά του να χάνουν την αρρενωπότητά τους. Η γραφή του είναι στιβαρή και ταυτόχρονα τρυφερή, χωρίς να αποσκοπεί στην εύκολη συγκίνηση. Άλλωστε όπως ο ίδιος έλεγε:
Ο κόσμος δεν είναι μόνο άσπρο μαύρο. Περισσότερο μοιάζει με άσπρο και γκρι
Ο Βρετανός μυθιστοριογράφος Γκράχαμ Γκριν, βαθύς γνώστης των ανθρώπινων αδυναμιών, απολάμβανε το άρωμα της αμαρτίας. Ηταν, αντίθετα με τους περισσότερους συμπατριώτες του, ρωμαιοκαθολικός και, αντίθετα με τους περισσότερους ομοτέχνους του, πολύ άνετος με τον κινηματογράφο. Οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις ήταν γνωστές, σε σημείο που, στο απόγειο της φήμης του, να του κολλήσουν την ετικέτα «καθολικός συγγραφέας». Όπως είχε πει όμως ο ίδιος σχολιάζοντας τον τίτλο της θρησκευτικότητας:
«Δεν θα ήμασταν όλοι πολύ καλύτερα, αν δεν πασχίζαμε να καταλάβουμε, αν αποδεχόμασταν το γεγονός ότι κανένα ανθρώπινο πλάσμα δεν θα κατανοήσει ποτέ κανένα άλλο, ούτε γυναίκα τον άντρα της, ούτε εραστής την ερωμένη του, ούτε γονιός το παιδί του; Ίσως γι' αυτό να εφηύραν τον Θεό οι άνθρωποι - ένα ον ικανό να κατανοεί. Ίσως κι εγώ, αν ήθελα να γίνω κατανοητός ή να κατανοηθώ, ίσως να κατάφερνα τον εαυτό μου να πιστέψει - αλλά εγώ είμαι ρεπόρτερ. Θεός υπάρχει μόνο για τον αρχισυντάκτη»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.