Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Τσε εις τους αιώνες των αιώνων - 5 ποιήματα - 1 τραγούδι (Δάλτον, Νερούδα, Μπενεδέτι, Κορτάσαρ, Γιουπάνκι - Σέρο)

Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, γνωστός και ως «Τσε»
(Che Guevara - Ernesto Guevara de la Serna)
Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής
Δολοφονήθηκε από τη CIA, στις 9 Οκτωβρίου 1967, στη Λα Ιγέρα της Βολιβίας
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 14.Χ.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)
Μποτίλια Στον Άνεμο

Δημοσίευση, Δευτέρα 14 /6/2016, 10:10 πμ
Ανανέωση, Δευτέρα, 14/6/2016, 2:00 μμ

______________________

Ο ΤΣΕ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ
ΠΕΝΤΕ ΠΟΙΗΜΑΤΑ - ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
 
Μετάφραση - Σχολιασμός - Επιμέλεια:
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

*

ΡΟΚΕ ΔΑΛΤΟΝ
ROQUE DALTON

Ρόκε Δάλτον - Ελ Σαλβαδόρ
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐου 1935
Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10 Μαΐου 1975

EL CREDO DEL CHÉ EL CHÉ Jesucristo fue hecho prisionero después de concluir su sermón en la         montaña (con fondo de tableteo de         ametralladoras) por rangers bolivianos y judíos comandados por jefes yankees-romanos. Lo condenaron los escribas y fariseos     revisionistas cuyo portavoz fue Caifás Monje mientras Poncio Barrientos trataba de        lavarse las manos hablando en inglés        militar sobre las espaldas del pueblo que mascaba        hojas de coca sin siquiera tener la alternativa de un        Barrabás (Judas Iscariote fue de los que desertaron        de la guerrilla y enseñaron el camino a los rangers) Después le colocaron a Cristo Guevara una corona de espinas y una tunica       de loco y le colgaron un rótulo del pescuezo en son       de burla INRI: Instigador Natural de la Rebelión       de los Infelices Luego lo hicieron cargar su cruz encima de       su asma y lo crucificaron con ráfagas de M-2 y le cortaron la cabeza y las manos y quemaron todo lo demás para que        la ceniza desapareciera con el viento En vista de lo cual no le ha quedado al Ché        otro camino que el de resucitar y quedarse a la izquierda de los        hombres exigiéndoles que apresuren el paso por los siglos de los siglos Amén.  Poemas Clandestinos, (El Salvador, 1975)

ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΟΝ ΤΣΕ Ο ΤΣΕ ο Ιησούς Χριστός αιχμαλωτίστηκε μετά από την επί του όρους      ομιλία του (στο βάθος των πολυβόλων      το κροτάλισμα) από ρέιντζερς Βολιβιανούς κι Εβραίους κατ’ εντολή γιάνκηδων εκατόνταρχων. Τον καταδικάσανε Γραμματείς και      Φαρισαίοι ρεβιζιονιστές με τον Καγιάφα Μόνχε εκπρόσωπό τους· ο Πόντιος Μπαριέντος ένιπτε       τας χείρας του μιλώντας στους αμερικανούς         στρατιωτικούς πίσω απ’ την πλάτη του λαού που       μασουλούσε φύλλα κόκας και ούτε καν η εναλλακτική για έναν       Βαραβά (ο Ιούδας ο Ισκαριώτης ήταν σ’ εκείνους        που εγκαταλείψανε το αντάρτικο και άνοιξε στους ρέιντζερς το δρόμο) Μετά φορέσανε στον Χριστό Γκεβάρα ένα στεφάνι αγκάθινο κι έναν       ζουρλοχιτώνα και μια ταμπέλα για εμπαιγμό κρέμασαν       στο λαιμό του ΙΝΒΙ: Ιδανικός Νοηματοδότης των       Βασανισμένων απ’ τον Ιμπεριαλισμό Κατόπιν του φορτώσανε το σταυρό πάνω       απ’ το άσθμα του και με ριπές από Μ-2 τον καρφώσανε του κόψανε το κεφάλι και τα χέρια και κάψανε τα υπόλοιπα ώσπου να μείνει       στάχτη και να σκορπίσει με τον άνεμο Κατά συνέπεια δεν έμεινε άλλος        δρόμος για το Τσε παρά ν’ αναστηθεί και εξ αριστερών να στέκει των       ανθρώπων ζητώντας τους να γρηγορούνε εις τους αιώνες των αιώνων Αμήν. Παράνομα Ποιήματα Μετάφραση Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Ιουν. 2016

*

ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ
PABLO NERUDA 

Πάμπλο Νερούντα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 – Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)
Μποτίλια Στον Άνεμο

TRISTEZA EN LA MUERTE DE UN HÉROE Los que vivimos esta historia, esta muerte y resurrección de nuestra esperanza enlutada, los que escogimos el combate y vimos crecer las banderas, supimos que los más callados fueron nuestros únicos heroes y que después de las victorias llegaron los vociferantes llena la boca de jactancia y de proezas salivares. El pueblo movió la cabeza: y volvió el héroe a su silencio. Pero el silencio se enlutó hasta ahogarnos en el luto cuando moría en las montañas el fuego ilustre de Guevara. El comandante terminó asesinado en un barranco. Nadie dijo esta boca es mía. Nadie lloró en los pueblos indios. Nadie subió a los campanarios. Nadie levantó los fusiles, y cobraron la recompense aquellos que vino a salvar el comandante asesinado.   ¿Qué pasó, medita el contrito, con estos acontecimientos?   Y no se dice la verdad pero se cubre con papel esta desdicha de metal. Recién se abría el derrotero y cuando llegó la derrota fue como un hacha que cayó en la cisterna del silencio. Bolivia volvió a su rencor, a sus oxidados gorilas, a su miseria intransigente, y como brujos asustados los sargentos de la deshonra, los generalitos del crimen, escondieron con eficiencia el cadáver del guerrillero como si el muerto los quemara. La selva amarga se tragó los movimientos, los caminos, y donde pasaron los pies de la milicia exterminada hoy las lianas aconsejaron una voz verde de raíces y el ciervo salvaje volvió al follaje sin estampidos. Fin del mundo. Santiago, Edición de la Sociedad de Arte Contemporáneo, 1969

ΘΛΙΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΕΝΟΣ ΗΡΩΑ Όσοι εζήσαμε αυτή την ιστορία, το θάνατο και την ανάσταση της μαυροφορεμένης μας ελπίδας, όσοι διαλέξαμε το δρόμο του αγώνα και είδαμε να ξεδιπλώνονται σημαίες, ξέραμε πως οι πιο λιγομίλητοι ήτανε οι μόνοι ήρωές μας, και πως μετά τις νίκες οι φαφλατάδες ήρθανε με τα παχιά τα λόγια και τα σάλια τους. Κούνησε το κεφάλι του ο λαός· και γύρισε ο ήρωας στη σιωπή του. Μα ντύθηκε στα μαύρα η σιωπή ώσπου κι εμείς βουλιάξαμε στο πένθος σαν έσβησε απάνω στα βουνά η πυρκαγιά κι η δόξα του Γκεβάρα. O Κομαντάντε τέλειωσε σε ένα φαράγγι σκοτωμένος. Κανένας δε βρήκε λέξη για να πει Κανένας δεν έκλαψε στων Ίντιων τα χωριά Κανένας δεν εχτύπησε καμπάνες Κανένας δεν εσήκωσε ντουφέκι, και εισπράξανε τα αργύρια αυτοί που ο δολοφονημένος κομαντάντε πήγε για να τους σώσει.   Τι τάχα γίνηκε, σκέφτετ’ εκείνος που μετάνιωσε, με τούτα τα γενούμενα;   Και η αλήθεια δεν ειπώθηκεε, τυλίχτηκε όμως σε μια κόλα από χαρτί ετούτη η δυστυχία από μέταλλο. Κι ότι είχε αρχίσει ο δρόμος να χαράζει και η ήττα έφτασε σε μας σαν τσεκουριά που γκρέμισε τη στέρνα της σιωπής. Η Βολιβία ξαναγύρισε στην έχθρα της, στους διαβρωμένους γοριλάνθρωπους, μες στην αγιάτρευτή της φτώχεια, και τότε οι λοχίες της ντροπής, οι δολοφόνοι στρατηγίσκοι, όπως οι τρομαγμένες μάγισσες εκρύψανε καλά καλά το σώμα του αντάρτη, λες και τους έκαιγε ο νεκρός. Κατάπιε η σέλβα η πικρή τα μονοπάτια, κάθε κίνηση, κι εκεί που άλλοτε διάβαιναν οι αποδεκατισμένοι άντρες σήμερα είναι οι λιάνες που συσκέφτονται –βραχνή η πράσινη φωνή τους όλο ρίζες– και τ’ άγριο ελάφι ξαναγύρισε στις φυλλωσιές χωρίς μια ντουφεκιά. Το Τέλος Του Κόσμου Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Οκτ. 2015

*

ΜΑΡΙΟ ΜΠΕΝΕΔΕΤΙ
MARIO BENEDETTI

Μάριο Μπενεδέτι - Ουρουγουάη
Πάσο δε λος Τόρος, 14 Σεπτεμβρίου 1920 - Μοντεβιδέο, 17 Μαΐου 2009

CONSTERNADOS, RABIOSOS                                  Vámonos,                 derrotando afrentas.              Ernesto Che Guevara ASÍ estamos consternados rabiosos aunque esta muerte sea uno de los absurdos previsibles da vergüenza mirar los cuadros los sillones las alfombras sacar una botella del        refrigerador teclear las tres letras mundiales       de tu nombre en la rígida máquina que nunca nuca estuvo con la cinta tan pálida vergüenza tener frío y arrimarse a la estufa como       siempre tener hambre y comer esa cosa tan simple abrir el tocadiscos y escuchar       en silencio sobre todo si es un cuarteto de Mozart da vergüenza el confort y el asma da vergüenza cuando tú comandante estás cayendo ametrallado fabuloso nítido eres nuestra conciencia acribillada dicen que te quemaron con qué fuego van a quemar las buenas las buenas nuevas la irascible ternura que trajiste y llevaste con tu tos con tu barro dicen que incineraron toda tu vocación menos un dedo basta para mostrarnos el camino para acusar al monstruo y sus tizones para apretar de nuevo los gatillos así estamos consternados rabiosos claro que con el tiempo la plomiza consternación se nos irá pasando la rabia quedará se hará mas limpia estás muerto estás vivo estás cayendo estás nube estás lluvia estás estrella donde estés si es que estás si estás llegando aprovecha por fin a respirar tranquilo a llenarte de cielo los pulmones donde estés si es que estás si estás llegando será una pena que no exista Dios pero habrá otros claro que habrá otros dignos de recibirte comandante. Montevideo, octubre 1967

ΓΕΜΑΤΟΙ ΟΡΓΗ, ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΜΕΝΟΙ                                    Προχωράμε,                 αποκρούοντας επιθέσεις.                     Ερνέστο Τσε Γκεβάρα ΈΤΣΙ είμαστε γεμάτοι οργή συγκλονισμένοι αν και αυτό το φονικό ήταν παράλογα προβλέψιμο νιώθω ντροπή κοιτάζοντας τους πίνακες τις πολυθρόνες, τα χαλιά ακόμα και να πάρω ένα μπουκάλι απ’ το        ψυγείο και να χτυπήσω τα τρία παγκόσμια γράμματα του ονόματός σου στην παγωμένη γραφομηχανή εκείνη που ποτέ ποτέ δεν ήταν άλλοτε τόσο η ταινία της χλωμή και που κρυώνω ντρέπομαι μα και που πάω κοντά στη σόμπα       όπως συνήθως και που πεινάω και τρώγω αυτό το τόσο απλό και που ανοίγω το πικάπ ν’ ακούσω       κάτι στη σιωπή έστω κι ένα του Μότσαρτ κουαρτέτο νιώθω ντροπή για τις ανέσεις μου και ντρέπομαι για το άσθμα μου όταν εσύ κομαντάντε σωριάζεσαι από τις σφαίρες θερισμένος υπέροχος λαμπρός είσαι η συνείδησή μας η διάτρητη λένε πως σ’ έκαψαν μα ποια φωτιά μπορεί να κάψει το καλό τα καλά νέα αυτή την οργισμένη τρυφερότητα που έγινε μεταδοτική μέσα απ’ το βήχα κι απ’ τις λάσπες λένε πως αποτέφρωσαν όλη σου τη ζωή εκτός από ένα δάχτυλο μα είν’ αρκετό το δρόμο να μας δείξει το κτήνος να δικάσει και με τη στάχτη του να σφίξει πάλι τη σκανδάλη έτσι είμαστε γεμάτοι οργή συγκλονισμένοι βέβαια με τον καιρό αυτή η βαριά κατάπληξη θα υποχωρήσει θα μείνει σκέτη η οργή είσαι νεκρός, είσαι ζωντανός, είσαι πεσμένος καταγής είσαι σύννεφο είσαι βροχή, είσαι αστέρι όπου κι αν είσαι αν είσαι αν έρχεσαι μπορείς εντέλει να ανασάνεις ήσυχος, και να γεμίσεις τα πνευμόνια σου ουρανό όπου κι αν είσαι αν είσαι αν έρχεσαι κρίμα που δεν υπάρχει και θεός μα θα υπάρξουν άλλοι σίγουρο πως θα υπάρξουν άλλοι άξιοι να σε υποδεχτούνε κομαντάντε. Μετάφραση Μπάμπης Ζαφειράτος, 6 Ιουν. 2016

*

ΧΟΥΛΙΟ ΚΟΡΤΑΣΑΡ
JULIO CORTÁZAR

Χούλιο Κορτάσαρ - Αργεντινή
Βρυξέλλες, 26 Αυγούστου 1914 - Παρίσι, 12 Φεβρουαρίου 1984
(Εικόνα για το εμβληματικό μυθιστόρημά του Το Κουτσό, 1963)

CHÉ YO tuve un hermano. No nos vimos nunca pero no importaba. Yo tuve un hermano que iba por los montes mientras yo dormía. Lo quise a mi modo, le tomé su voz libre como el agua. Caminé de a ratos cerca de su sombra. No nos vimos nunca pero no importaba. Mi hermano despierto mientras yo dormía. Mi hermano mostrándome detrás de la noche su estrella elegida. París, 29 de Octubre de 1967

ΤΣΕ ΕΙΧΑ έναν αδερφό. Δεν ειδωθήκαμε ποτέ αλλά δεν έχει σημασία. Είχα έναν αδελφό που τράβαγε μες στα βουνά όσο εγώ κοιμόμουν. Αγάπησα τον τρόπο του και πήρα τη φωνή του ελεύθερη όπως το νερό. Φορές περπάτησα μαζί με τη σκιά του. Δεν ειδωθήκαμε ποτέ αλλά δεν έχει σημασία. Ο αδερφός μου έμενε ξάγρυπνος όσο εγώ κοιμόμουν. Ο αδερφός που μου ’δειχνε πίσω απ’ τη μαύρη νύχτα το διαλεχτό του αστέρι. Μετάφραση Μπάμπης Ζαφειράτος, 4 Ιουν. 2016

*

ΠΑΜΠΛΟ ΔΕΛ ΣΕΡΟ

PABLO DEL CERRO

Πάμπλο δελ Σέρο, κατά κόσμον Πάουλα Νένετ Πεπίν - Αργεντινή
Μπουένος Άιρες, 9 Απριλίου 1908 - 14 Νοεμβρίου 1990

NADA MÁS TENIENDO rancho y caballo Es más liviano la pena. De todo aquello que tuve Sólo el recuerdo me queda. Nada más, nada más No tengo cuentas con dios. Mis cuentas son con los hombres. Yo rezo en el llano abierto Y me hago león en el monte. Nada más, nada más Me gusta mirarlo al hombre Plantado sobre la tierra Como una piedra en la cumbre Como un faro en la ribera Nada más, nada más Alguna gente se muere Para volver a nacer. Y el que tenga alguna duda Que se lo pregunte al Che Nada más, nada más Le Chant Du Monde Vinyl, LP, 1976

ΜΟΝΟ ΑΥΤΟ ΜΕ ένα άλογο και μια καλύβα Λιγοστεύει ο καημός μου Απ’ όλα όσα κι αν είχα Η ανάμνηση μού έμεινε πια Μόνο αυτό, μόνο αυτό Με το θεό δεν έχω παρτίδες Στους ανθρώπους μονάχα χρωστώ Προσεύχομαι έξω στη φύση Σαν λιοντάρι γυρνάω στο βουνό Μόνο αυτό, μόνο αυτό Μπορώ να κοιτώ τους ανθρώπους Τη βλάστηση πάνω στη γη Σαν βράχος ψηλά στην κορφή Σαν φάρος σε έρημη ακτή Μόνο αυτό, μόνο αυτό Φορές οι ανθρώποι πεθαίνουν Για να ’ρθουν ξανά ζωντανοί Κι αν έχεις καμιά αμφιβολία Τον Τσε τρέχα ρώτα γι’ αυτό Μόνο αυτό, μόνο αυτό Το Τραγούδι Του κόσμου Μετάφραση Μπάμπης Ζαφειράτος, 8 Ιουν. 2016

NADA MÁS
ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ
ΑΤΑΟΥΑΛΠΑ ΓΙΟΥΠΑΝΚΙ
ATAHUALPA YUPANQUI

 

Το video και ο υποτιτλισμός από την παρούσα μετάφραση είναι ευγενική προσφορά του φίλου Βελισσάριου Κοσσυβάκη

Αταουάλπα Γιουπάνκι (Έκτωρ Ροβέρτο Τσαβέρο Αραμπούρου) - Αργεντινή
Μπουένος Άιρες, 31 Ιανουαρίου 1908 - Νιμ Γαλλία, 23 Μαΐου 1992
Με την Πάουλα Νένετ Πεπίν, γυναίκα του, ποιήτρια και στιχουργό, εκτός από το Nada más, πολλών τραγουδιών του

_________________________

Εκτός από τη Θλίψη του Νερούντα, που την έχω συναντήσει στο διαδίκτυο, τα υπόλοιπα ποιήματα (εξ όσων γνωρίζω) μεταφράζονται στα ελληνικά για πρώτη φορά.
________________________________________________

Σημειώσεις της Μποτίλιας
Με παραπομπές για περισσότερες πληροφορίες στους συνδέσμους που έπονται

Τσε

Δάλτον

Ρέιντζερς: Επίλεκτο σώμα του βολιβιανού στρατού, συστάθηκε ειδικά για την καταπολέμηση του αντάρτικου και τη σύλληψη του Τσε και εκπαιδεύτηκε από τη CIA και από στρατιωτικούς συμβούλους των ΗΠΑ. (Δ)

Πόντιος (Ρενέ) Μπαριέντος: Βλέπε από τους συνδέσμους που ακολουθούν στο (Β) και κυρίως στο (Δ). 

inglés: Προσβλητική προσφώνηση των ισπανόφωνων για τους Αμερικανούς. Πρόβλεπε και Χεμινγουαίη στο Για Ποιον Χτυπά Η Καμπάνα, όπου η Πιλάρ αποκαλεί, μόνιμα σχεδόν, τον κεντρικό χαρακτήρα, τον Αμερικανό Ρόμπερτ Τζόρνταν, Ινγκλές. Εδώ βέβαια αποδίδεται Αμερικανός.

Καγιάφας (Μάριο) Μόνχε: Εστανισλάο [Έλ Νέγκρο, Μάριο ή Μάριο Μόνχε ή σκέτο Μόνχε] ‒ Βολιβία. (Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βολιβίας). Ο... άκαπνος: Ο Μάριο Μόνχε, βέβαια, δεν είχε τη παραμικρή ιδέα από αντάρτικο και δεν είχε πολεμήσει ποτέ. (Φιντέλ) - Βλ. από Ημερολόγιο, Ανάλυση Μήνα Νοε. 1966 και 21 Γενάρη. (Δ). 

Ισκαριώτης: Αναφέρεται στον Ρεζίς Ντεμπρέ, αλλά εκτός απ' αυτόν είναι κι ο Μπούστος κι ο Αγγλοχιλιανός δημοσιογράφος Ροθ, που εγκατέλειψαν μαζί του το αντάρτικο (ο Μπούστος μάλιστα, ζωγράφος, "φιλοτέχνησε" με επιμέλεια και τα πορτραίτα των ανταρτών για να διευκολύνει το στρατό): Στο (Δ) σε: 1. Επίμετρο, για τον Γάλλο, τον Κάρλος και τον Άγγλο και 2. Σημειώσεις Μποτίλιας Ι. ΙΙ. ΙΙΙ.
 
Ο διαμελισμός του Τσε: Έλη Αλεξίου στον Βενεδέττι.
 
INRI (Iēsus Nazarēnus Rex Iūdaeōrum) - ΙΝΒΙ (Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς Ιουδαίων).
 
Πηγή πορτραίτου: Πόστερ βασισμένο σε γνωστή φωτογραφία του Δάλτον για την ταινία μικρού μήκους της Tina Leisch: Roque Dalton, fusilemos la noche! (2013)

Νερούδα

Κανείς δε βρήκε λέξη για να πει.

Κανείς δεν έκλαψε στα ινδιάνικα χωριά.

Κανείς δε χτύπησε καμπάνες

Πρόβλεπε και τον Γκιγιέν στο ποίημά του ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ:

βουβοί αυτόχθονες που δεν καταλαβαίνουν,

της θεωρίας κύριοι που δεν καταλαβαίνουν,

εργάτες, αγρότες που δεν καταλαβαίνουν

στο (Β), αλλά και τους προβληματισμούς του ίδιου του Τσε για τη συμπεριφορά των αυτοχθόνων στο Ημερολόγιό του (Δ).

Η Βολιβία γύρισε στην έχθρα της,

στους διαβρωμένους γοριλάνθρωπους,

μες στην αγιάτρευτή της φτώχεια,

και τότε οι λοχίες της ντροπής,

οι δολοφόνοι στρατηγίσκοι,

σαν τρομαγμένες μάγισσες

κρύψαν καλά καλά

το σώμα του αντάρτη,

να μην τους κάψει ο νεκρός.

Αγιάτρευτη φτώχεια και Λοχίες της ντροπής: Βλέπε στο (Β) το Επίμετρο 3. Φίλος σου ήτανε στη Φτώχεια, τη συζήτησή του Τσε με τη δασκάλα του σχολείου, όπου βρίσκεται κρατούμενος, και το διάλογό του με τον Τεράν, το φυσικό του δολοφόνο.

Διαβρωμένοι γοριλάνθωποι: Σημειώσεις σε Αηδόνια και Μπαζούκας (Γ).

Κρύψαν το σώμα του αντάρτη: Από Μπενεδέτι.

Μπενεδέτι

Έπασχε και ο ίδιος από άσθμα

Για την αποτέφρωση του Τσε και για τις στάχτες του, βλέπε Έλη Αλεξίου στις σημειώσεις για το ΤΣΕ ΚΟΜΑΝΤΑΝΤΕ και ΕΠΙΜΕΤΡΟ 4. (Δε θα μας εμποδίσουν να σε βρούμε - Το πτώμα που εξαφανίστηκε) στο (Β).

νιώθω ντροπή κοιτάζοντας

τους πίνακες

[...]

αυτή την οργισμένη τρυφερότητα

που έγινε μεταδοτική

μέσα απ’ το βήχα

κι απ’ τις λάσπες

Αλλά και ο Γκιγιέν αργότερα στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ του (1968) (Β), διαβάζοντας το Ημερολόγιο του Τσε (Α' έκδοση στα ισπανικά, Μάης του 1968, με πρόλογο του Φιντέλ) (Δ):

Χαλαρώνω στο κρεβάτι μου

στο μαλακό προσκέφαλό μου

στις καθαρές μου τις καλές κουβέρτες,

αγγίζοντας

πέτρα, λάσπη, αίμα,

τσιμπούρι, δίψα,

κάτουρo, άσθμα

Πηγή πορτραίτου: Verónica Ruiz García
 

Κορτάσαρ

Το ποίημα γράφτηκε την επομένη της δολοφονίας του Τσε. Ο Κορτάσαρ ομολογεί την αστική ντροπή του και τον πόνο του για το θάρρος ενός ανθρώπου που δεν τον γνώριζε καν: «Η αλήθεια είναι ότι το γράψιμο σήμερα, για να αντιμετωπίσεις αυτό το γεγονός, φαίνεται η πλέον κοινότοπη των τεχνών, ένα είδος καταφυγίου, μια συγκάλυψη σχεδόν, για να αντικαταστήσει τον αναντικατάστατο. Ο Τσε είναι νεκρός και δεν μένει τίποτα άλλο εκτός απ’ τη σιωπή...»

Ο Κορτάσαρ μπορεί να μην γνώριζε προσωπικά τον Τσε, αλλά η πορεία του τον είχε συγκλονίσει. Ήδη το 1966, στο βιβλίο του Όλες οι φωτιές η φωτιά, σε ένα από τα διήγηματά του η Συγκέντρωση το κεντρικό πρόσωπο είναι ο Τσε. (Στα ελληνικά από τις εκδόσεις ύψιλον / βιβλία, 1984, μετάφραση Γ. Δ. Χουρμουζιάδης).
Βλέπε και Ημερολόγιο Βολιβίας στο (Δ), το τρίτο «μότο», του Κορτάσαρ και στον Πρόλογο της Μποτίλιας - Γ, τις επεξηγήσεις για τα μότο).

Πηγή πορτραίτου: Barbie Stattman

*
Μετάφραση - Σχολιασμός - Επιμέλεια:
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

***
Σύνδεσμοι Μποτίλιας

Α. Νικολάς Γκιγιέν: Αχ, Κούβα (3+1 ποιήματα)
*
Β. Νικολάς Γκιγιέν: Γκεβάρα, ο Γκάουτσο (4 ποιήματα) ‒ Σχολιασμός και Επίμετρο: Τα γεγονότα μέσα απ' τους στίχους (Α' Μέρος με 47 φωτό)
*
Γ. Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και μπαζούκας (3 ποιήματα)
*
Δ. Τσε Γκεβάρα: Ημερολόγιο Βολιβίας ‒ Οι στίχοι του Νικολάς Γκιγιέν μέσα απ' τα γεγονότα (Αφιέρωμα - Β' Μέρος με 118 φωτό)
Βλέπε επίσης
Ε. Αρμενίζει η Κούβα στο χάρτη της
Σκέψεις και προβληματισμοί για την πορεία της σημερινής Κούβας
(Για την επικαιρότητα των στίχων του Γκιγιέν)
*
Περισσότερα
Γκιγιέν
και
Όλα τα Πρόσωπα της Μποτίλιας Στον Άνεμο