Πωλ Ελυάρ: 3 ποιητές –Ελύτης, Κεντρωτής, Λιοντάκης– παλεύουνε στο "Τόξο των Ματιών της" και 3 πορτρέτα από τον Πικάσο

 

ξάγρυπνος πάντα ανάβοντας στου γαλαξία τη φλόγα το τσιγάρο σου
(Γιάννης Ρίτσος, Πωλ Ελυάρ)
Πωλ Ελυάρ: 14 Δεκεμβρίου 1895, Σαιν Ντενί - 18 Νοεμβρίου 1952, Σαραντόν-λε-Πον
Σχέδιο (2 από 2), Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.XI.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

 

Ενα ποίημα του Ελυάρ

 

και

 

Τρεις ποιητές παλεύουνε στο τόξο των ματιών της

Picasso, Portrait de Paul Éluard, 1956, Lithographie (24,5 x 16 cm)

LA COURBE DE TES YEUX

La courbe de tes yeux fait le tour de mon coeur,

Un rond de danse et de douceur,

Aureole du temps, berceau nocturne et sur,

Et si je ne sais plus tout ce que j'ai vecu

C'est que tes yeux ne m'ont pas toujours vu.

Feuilles de jour et mousse de rosee,

Roseaux du vent, sourires parfumes,

Ailes couvrant le monde de lumiere,

Bateaux charges et sources des couleurs

Chasseurs des bruits et sources de couleurs

Parfums eclos d'une couvee d'aurores

Qui git toujours sur la paille des astres,

Comme le jour depend de l'innocence

Le monde entier depend de tes yeux purs

Et tout mon sang coule dans leurs regards. 

Ο Ελυάρ από τον Πικάσο το 1936. Θα μπεί προμετωπίδα στη συλλογή του Les yeux fertiles (Εύφορα Μάτια) (Πηγή: https://pierresel.typepad.fr)

ΤΟ ΤΟΞΟ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΣΟΥ

Χριστόφορος Λιοντάκης

Το τόξο των ματιών σου κύκλους κάνει γύρω απ’ την καρδιά μου

Απαλές και ρυθμικές στροφές

Φωτοστέφανο του χρόνου, λίκνο νυχτερινό και σί­γουρο
Δε γνωρίζω πια όσα έχω ζήσει

Γιατί τα μάτια σου δε με κοιτούσαν πάντα.

Φύλλα της μέρας και βρύα της δροσιάς

Καλαμιές ανέμου, ευωδιαστά χαμόγελα

Φτερούγες που σκέπουν τον κόσμο με φως

Καράβια φορτωμένα ουρανό και θάλασσα

Κυνηγοί των ήχων και πηγές των χρωμάτων

Οι αυγές κυοφορούν αρώματα

Πάνω στην αχυροστρωμνή των άστρων

Όπως η μέρα κρέμεται από την αθωότητα

Το σύμπαν κρέμεται από τα αγνά σου μάτια

Το αίμα μου όλο κυλάει μέσα στο βλέμμα τους.

ΕΝΤΕΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Γαβριηλίδη, 2001 (σελ. 34-35) 

Les yeux fertiles (Πηγή: http://lyc-george-sand-la-chatre.tice.ac)

 

Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΣΟΥ

Οδυσσέας Ελύτης

Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΣΟΥ γύρο φέρνει την καρδιά μου

Γύρος χορού και γλύκας

Του χρόνου φωτοστέφανος νυχτερινό λίκνο και σίγουρο

Κι αν όλα τα όσα έζησα δεv τα κατέχω πια

Είναι γιατί τα μάτια σου δεν με θωρούσαν πάντα. 

Φύλλα ημέρας και δροσιας αφρός

Του ανέμου καλαμιές ευωδιαστά χαμογέλα

Φτερά σκεπάζοντας τον κόσμο φως

Πλοία κατάφορτα ουρανούς και θάλασσες

Κυνηγοί θορύβων και πηγές χρωμάτων

Μύρα που ξεπετάχτηκαν από της χαραυγής

Το κλώσισμα το αδιάκοπο μες στ’ άχερα των άστρων

Όπως η μέρα κρέμεται απ’ την αθωότητα

Έτσι κι ο κόσμος κρέμεται απ’ τ’ αγνά σου μάτια

Και ρέει στα βλέμματά τους όλο το αίμα μου.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΡΑΦΗ
Ίκαρος, 1980 (σελ.79) 

Ο Ελυάρ από τον Πικάσο (La voix de Paul Eluard, Le Chand Du Monde, 1954 (Πηγή: https://www.cdandlp.com/en/paul-eluard)

ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΣΟΥ ΤΟ ΤΟΞΟ

Γιώργος Κεντρωτής

Των ματιών σου το τόξο την καρδιά μου κυκλώνει

Σα χορός κυκλικός απ’ όξω και σα βέρα ηδονής από μέσα,

Των χρόνων φωτοστέφανο και λίκνο νυχτερινό και βέβαιο·

Κι αν ίσως δεν ξέρω πια να ξαναπώ όλα όσα έχω ζήσει,

Τα μάτια σου φταίνε πού δεν είτανε από πάντα δικά μου.

Της ημέρας ήμερα φύλλα και αφρός ροδαυγής αλαφρύς,

Καλάμια καβάλα στον άνεμο, χαμόγελα ευδίας ευώδη,

Φτερά πού σκϊάζουν τον πάμφωτο κόσμο,

Πλοιάρια φορτωμένα μ’ ουρανό και με θάλασσα,

Των ήχων απηνείς κυνηγοί και πηγές υγιείς των χρωμάτων,

Αρώματα ξέσκεπα και νεοσσοί χαραμάτων βαθέων

Που διαιτώνται μονίμως στην ψάθα απάνω των άστρων

Και όπως από την αθωότητα εξαρτάται η ημέρα,

Έτσι κι ο κόσμος εξαρτάται όλος απ’ τα ξάστερα μάτια σου

Κι όλο μου εμένα το αίμα στο ρέμα των βλεμμάτων τους ρέει.

ΤΩΝ ΑΛΓΗΔΟΝΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ
ύψιλον / βιβλία, 2007 (σελ.143)

* * *