Μπάμπης Ζαφειράτος: Χο Τσι Μινχ, Εκείνος Που Φωτίζει (13 ποιήματα) – Χοσέ Μαρτί, Με το πρόσωπο στου ήλιου το φως (3 ποιήματα)

Χο Τσι Μινχ  – Χοσέ Μαρτί
Σχέδια: Μπάμπης Ζαφειράτος (βλ. κάτω)

 Χο Τσι Μινχ (19.5.1890-2.9.1969) – Χοσέ Μαρτί (28.1.1853-19.5.1895): Μαρξιστές, επαναστάτες κομμουνιστές, αισθαντικοί ποιητές, φωτισμένοι ηγέτες. Άσβηστοι φάροι στη μέση ενός κόσμου που φλέγεται. Χιλιομετρικές στήλες που δείχνουν την πορεία προς μια κοινωνία χωρίς σίδερα, αφού: Πιο μεγάλο στον κόσμο μαράζι / Δεν υπάρχει άμα ζεις σκλαβωμένος!

Μετάφραση Μαρτί – Σχόλια
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 19/5/2021

 

 

Χο Τσι Μινχ: Εκείνος Που Φωτίζει

 Εκεί η κορφή του Μαρξ
Εδώ ο ποταμός του Λένιν

Γυμνά χέρια
Θ’ ανοικοδομήσουν τη χώρα.

 

Νγκουγιέν Σιν Κουνγκ (Χο Τσι Μινχ, 19.5.1890-2.9.1969): Εκείνος που θα φώτιζε, σε φωτό του 1921. (Πηγή: flickr.com/photos)

Ψευδώνυμο του Νγκουγιέν Σιν Κουνγκ, 19 Μαΐου 1890 – 2 Σεπτεμβρίου 1969. Φωτισμένος επαναστάτης, ηγέτης του κινήματος ανεξαρτησίας του Βιετμίνχ (Ενιαίο Απελευθερωτικό Μέτωπο) από το 1941, ιδρυτής το 1945, πρωθυπουργός (1946–1955) και πρόεδρος (1945–1969), της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ.

Συλλαμβάνεται από την αστυνομία του Τσαγκ Κάι Σεκ τον Αύγουστο του 1942. Όταν θα εμφανιστεί μετά από ένα χρόνο κράτησης σε άθλιες φυλακές, τον Σεπτέμβριο του 1942, θα έχει μαζί του πάνω από 100 ποιήματα, σε αυστηρή παραδοσιακή φόρμα, τετράστιχα τα περισσότερα. Είναι το περίφημο Ημερολόγιο Φυλακής του.

Η θαυμαστή σταδιοδρομία του ελευθερωτή Χο Τσι Μινχ, που αποκάλυψε τον τραχύ οραματιστή επαναστάτη, δεν σκέπασε τα ίχνη του αισθαντικού ποιητή.

 

 

Ημερολόγιο Φυλακής

Φυλακισμένο μένει το κορμί
Το πνεύμα ωστόσο δραπετεύει.
Όσο πιο ψηλά βάζει το στόχο της
Τόσο πιο ατσαλωμένη πρέπει να ’ναι η καρδιά.

 

 

«ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΣΤΟ ΒΙΕΤ – ΝΑΜ»

Πληροφορία του πρακτορείου Χιτς – Ντάο,
δημοσιευμένη στον τύπο του Ναν – Νινγκ.

Καλύτερα ο θάνατος απ’ τη σκλαβιά!
Τις κόκκινες σημαίες του σηκώνει πάλι ο τόπος μου.
Μα αλλοίμονο! Στη φυλακή είμαι πάντα.
Άραγε πότε θα μπορώ στις μάχες ν’ ανεβώ.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Η θύμηση του Χοσέ Μαρτί - Ο Μαρτί με οράματα και βόλια

Παλιά Αβάνα. Πάρκο 13ης Μαρτίου (13 de Marzo*). Μπροστά στο Μουσείο της Επανάστασης. Εδώ βρίσκεται από τις 28 Γενάρη 2018 το καταπληκτικό άγαλμα που αναπαριστά τον έφιππο Χοσέ Μαρτί, κατά τη στιγμή του θανάτου του από σφαίρα. Το άγαλμα, βάρους 8,5 τόνων, από χαλκό, είναι τοποθετημένο σε μαύρο μαρμάρινο βάθρο, ύψους πέντε μέτρων. Πρόκειται για ακριβές αντίγραφο του αγάλματος που εκτίθεται στο Central Park της Νέας Υόρκης από το 1965 (έργο του 1959), της Αμερικανίδας Anna Hyatt Huntington (10 Μαρ. 1876, Κέιμπριτζ, Μασαχουσέτη - 4 Οκτ. 1973, Κονέκτικατ).
[*13 Μαρτίου 1957: Κατάληψη του Προεδρικού Μεγάρου, όπου σκοτώθηκε ο ηγέτης της νεολαίας Χοσέ Αντόνιο Ετσεβερρία (José Antonio Echeverría). Γέννηση 16 Ιουλ. 1932, Κάρδενας]. (Foto: Roberto Suárez).

Πάμπλο Νερούδα

Η Θύμηση Ενός Άντρα

Από την ποιητική συλλογή Επικό Τραγούδι (1960)

Μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 28/1/2018

*

Με τη φωνή του ποιητή

IX

Η Θύμηση Ενός Ανθρώπου

Πάμπλο Νερούδα


Μιλώντας για τo πάθος των φοινίκων,
που η Καραϊβική φιλάει ριγώντας,
θα πω ότι απ’ τα μύρια μαύρα μάτια
ήτανε του Μαρτί τα πιο γενναία.
Είδε μακριά αυτός κι είδε κοντά μας
κι ακόμα φεγγοβόλα είν’ η ματιά του
που λες κι ο χρόνος δεν την ξεθωριάζει:
τα μάτια είναι της Κούβας τ’ ανθισμένα.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Μια ακροστιχίδα στη Μνήμη του Φιντέλ

Φιντέλ Κάστρο Ρους

(Fidel Alejandro Castro Ruz)

Κούβα, Μπιράν 13 Αυγούστου 1926 – Αβάνα, 25 Νοεμβρίου 2016

 

Στη μνήμη του Φιντέλ

Μπάμπης Ζαφειράτος

 

Αυτός που τους σκλάβους ανύψωσε
στην κορφή της μυρτιάς και της δάφνης

                  ΝΙΚΟΛΑΣ ΓΚΙΓΙΕΝ, Φιντέλ (1977)

 

Φυσάει ζεστός ο αγέρας του Χοσέ Μαρτί μες στη φυτεία
 Iμεροι πάνω απ’ τα καλάμια του Μπιράν φτεροκοπάνε
Διαβάζει ένα μικρό παιδί κι άγρια μέσα του ξεσπάνε
Ελευθερίας Στίχοι Απλοί με μια παράξενη γοητεία…
Λα Αβάνα, η Νομική Σχολή κι ο Μαρξ στα πρώτα βήματά του,

Κινεί τη σκέψη, το είναι του, φλογίζει τα ιδανικά του.
Απ’ το Μονκάδα –και μετά το «Θα μ’ αθωώσει η Ιστορία»–
Στο Ίσλα δε Πίνος… Μεξικό, μια χούφτα νέοι· κι αυτός, πως θα ’ναι,
Τους λέει, το ’56 ελεύθεροι ή μάρτυρες· ζητάνε,
Ρεαλιστές, το αδύνατο να καταφέρουν στην πορεία·
Ο Τσε, ο Καμίλο, ο Αλμέιδα… Και ο Ραούλ πάντα μαζί του.

Ρίχνουν στον ώμο τους το όνειρο μονάχα· η δύναμή του
Οπλο θα γίνει απ’ αυτά που ξύπνιο κι όρθιο σε κρατάνε,
Υψώνεται μπροστά σου, σε οδηγάει να μη λυγάς το γόνα,
Σε αιώνια, αβάσταχτη σκλαβιά αν δε θες η ζήση σου να δύσει.

Μπαίνουν στο Granma ογδόντα δυο, γυμνοί στο θάνατο τραβάνε·
26χρονα παιδιά, μα στον τιτάνιον αγώνα
 7 ζωές έχει καθένα τους στην Κούβα να χαρίσει.

 

(Μπάμπης Ζαφειράτος, 28 Αυγούστου 2020)

 

 

 

***

 

Σημειώσεις για τις αναφορές του ποιήματος σε σύντομο χρονολόγιο και κάτι ακόμη

Κείμενα και μετάφραση κειμένων

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 25/11/2020

 

Ο Φιντέλ με το βιβλίο ανά χείρας, σε ηλικία τριών ετών, στο σπίτι του στο Μπιράν.

Φιδέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους (Fidel Alejandro Castro Ruz –Φιδέλ στα Ισπανικά). Υπέγραφε Fidel Castro Ruz και για εμάς θα είναι πάντα ο Φιντέλ. Γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1926 στο Μπιράν, της επαρχίας Ολγίν (Holguín), πρώην επαρχία Οριέντε. Ο πατέρας του, Άνχελ Κάστρο Αρχίς (Ángel Castro Argiz), γιος φτωχών αγροτών από τη Γαλικία, ήταν γαιοκτήμονας με φυτεία ζαχαροκάλαμου. Η μητέρα του, Λίνα Ρους Γονσάλες (Lina Ruz Gonzlez), προερχόταν από οικογένεια αγροτών της επαρχίας Πινάρ δελ Ρίο (Pinar del Río).

Θα ψοφήσετε στην τρύπα σας, φίδια! — Μάγδα Φύσσα: Μακάρι να ήταν εδώ ο Παύλος — ΚΚΕ: Ο φασισμός είναι τέκνο του συστήματος — Συνήγοροι ΠΑΜΕ: Δικαίωση, αλλά ο στόχος είναι το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, που γεννά και τρέφε το φασισμό — Στο κελί οι ναζί εγκληματίες: Οι ποινές αναλυτικά (3 VIDEO - ΦΩΤΟ)

 

ΕΧΩ δει τον αετό μες στη δίνη
Του γλαυκού, με πληγές να πετάει.
Στη φωλιά της οχιά να ψοφάει
Το δικό της φαρμάκι σαν πίνει.

Χοσέ Μαρτί, Απλοί Στίχοι, Ι: 12/18 (1891)
Mετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

 

 

*

ΟΙ ΝΑΖΙ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ

Συγκινημένη η Μάγδα Φύσσα μετά την ανακοίνωση της απόφασης

(VIDEO - ΦΩΤΟ)

Πέμπτη 22/10/2020 - 16:48 - Ενημέρωση: Πέμπτη 22/10/2020 - 16:53

«Ο Παύλος ζει, τσακίστε τους ναζί» ακούστηκε στα σκαλιά του Εφετείου την ώρα που η Μάγδα Φύσσα βγήκε συγκινημένη από τη δικαστική αίθουσα, μετά την ανακοίνωση της απόφασης.

Η μητέρα του δολοφονημένου μουσικού, που έγινε σύμβολο στον αγώνα για να σαπίσουν στη φυλακή οι ναζί εγκληματίες της Χρυσής Αυγής, έγινε δεκτή με χειροκροτήματα, συνθήματα και δάκρυα χαράς από τους φίλους και τους δικηγόρους της οικογένειας και των υπόλοιπων θυμάτων.

Η ίδια, εμφανώς συγκινημένη, ευχαρίστησε μέσα από τα βάθη της καρδιάς της την Πολιτική Αγωγή για τον τεράστιο αγώνα που έκανε, καθώς και όλον αυτό τον κόσμο που τους στήριξε.

Μακάρι να ήταν εδώ ο Παύλος...

Σε ερώτηση των δημοσιογράφων εάν θεωρεί ότι δικαιώνεται ο Παύλος, η Μάγδα Φύσσα απάντησε:

«Αυτό δεν το ξέρω, εάν δικαιώνεται. Μακάρι να ήταν εδώ να το έλεγε ο ίδιος. Μακάρι να ήταν ένα από τα θύματα που χτύπησαν και σακατέψανε. Ας ήταν εδώ να μπορούσε να πει εκείνος εάν δικαιώνεται ή όχι. Δεν είναι εδώ όμως ο Παύλος. Άρα δεν νομίζω ότι υπάρχει δικαίωση για τον Παύλο. Η δικαίωση είναι για εμάς, γι' αυτό τον κόσμο που αγωνίστηκε για να αποδείξει ότι όντως είναι μια εγκληματική οργάνωση κάτω από το μανδύα του πολιτικού κόμματος».

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - Mister No! (4+2 ποιήματα) — Μ-26-7

«Αυτό που δίνουμε στους νέους είναι το αποδεικτικό υλικό για όσα βρίσκονται μπροστά στα μάτια τους· είναι τα στοιχεία που συνθέτουν ολόκληρο το έργο μιας επανάστασης. Αυτό που δίνουμε στους νέους είναι ένας σκοπός άξιος υπεράσπισης, ένας σκοπός δίκαιος, ένας σκοπός ηρωικός, ένας σκοπός ιερός. Αυτό που δίνουμε στους νέους είναι ένας σκοπός όμορφος…» Κομαντάντε Φιδέλ Κάστρο Ρους, 10 Αυγ. 1962

*

Κι ο γιος που κληρονόμησε τις αλυσίδες
μέσα στων όπλων του τη λάμψη
τ’ αρχαία εμβατήρια παιανίζει:
στην τάφρο, στις πολεμίστρες και στα τείχη
αφήνει τα σιδερένια του τα ίχνη,
τη φλόγα του μοιράζοντας το βράδυ.
Λάμπει στο μεσουράνημά του ο Μασέο.
Και το γαλάζιο αστέρι του Μαρτί το δρόμο δείχνει.

Νικολάς Γκιγιέν, Κουβανική Ελεγεία, 1952
(Μτφρ.: Μπάμπης Ζαφειράτος)

*

Νικολάς Γκιγιέν

Mister No!

Προλεγόμενα – Μετάφραση – Σημειώσεις – Επίμετρο
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

 Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 26 Ιουλ. 2020

*

Με τους στίχους που προηγήθηκαν ολοκληρώνει τη μία από τις οκτώ Ελεγείες του, ο Νικολάς Γκιγιέν.

Οραματίζεται και προφητεύει με ποιητική ακρίβεια την άφιξη του οπλισμένου Φιντέλ και την κατάληψη των στρατώνων Μονκάδα, στις  26 Ιουλίου 1953, που θα σημάνει την έναρξη του ένοπλου αγώνα στην Κούβα.

Ή μήπως ο Φιντέλ εμπνεύστηκε από τους στίχους του Γκιγιέν;!

Σαντιάγο δε Κούβα. Στρατώνες Μονκάδα. Ένα χρόνο μετά την νικηφόρα Επανάσταση, στις 9 Ιανουαρίου 1960, ο Φιντέλ Κάστρο μαζί με τον Ρενέ Βαγιέχο και τον Λούις Κρέσπο ανέβηκαν σε ένα τρακτέρ κι άρχισαν να γκρεμίζουν τα τείχη των στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Και στις 28 Ιανουαρίου παρέδωσαν το κτήριο στο Υπουργείο Παιδείας, που το μετέτρεψε σε σχολείο, χωρητικότητας 2.000 μαθητών. Σε σχολείο (Ciudad Escolar Libertad) μετατράπηκε και το στρατόπεδο Κολούμπια (έργο του Μπατίστα). (Photo by Sven Creutzmann/Mambo Photography/Getty Images).

*

«Όσο για μένα, το ξέρω πως η φυλακή θα ’ναι σκληρή, όπως ποτέ δεν ήταν για κανέναν, πως κρύβει απειλές, φριχτή, κτηνώδη αγριότητα· μα, δεν τη φοβάμαι, όπως δεν φοβάμαι και την οργή του αχρείου τύραννου που πήρε τη ζωή εβδομήντα αδερφών μου. Καταδικάστε με, δεν έχει σημασία, η Ιστορία θα με δικαιώσει».

Με τούτα τα λόγια έκλεισε ο Φιντέλ Κάστρο την ιστορική απολογία του – αγόρευσή του στο δικαστήριο του Σαντιάγο δε Κούβα, στις 16 του Οκτώβρη του 1953, κατηγορούμενος και συνήγορος, για την επίθεση στους στρατώνες Μονκάδα, στις 26 του Ιούλη εκείνου του έτους, με σκοπό να ξεσηκώσει το λαό του νησιού κατά της δικτατορίας του Μπατίστα.

26 Ιουλίου 1953. Η ημερομηνία δεν έχει επιλεγεί τυχαία. Η Γενιά της Εκατονταετηρίδας —100 χρόνια από τη γέννηση του Χοσέ Μαρτί (Αβάνα, 28 Ιανουαρίου 1853 – Ντος Ρίος, 19 Μαΐου 1895)— με επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο, επιτίθεται —όπως το είχε προβλέψει ο ποιητής— στους στρατώνες Μονκάδα.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Guantanamera - Το κορίτσι απ’ το Γουαντάναμο ή Από τον λενινιστή Χοσέ Μαρτί και τον κομμουνιστή Πητ Σίγκερ μέχρι τον Σέρτζιο Εντρίγκο και τον τυφώνα Ίρμα — 12+2 εκδοχές για ένα μυθικό τραγούδι

Χοσέ Μαρτί – Η δική μας Αμερική (Nuestra América).
Εθνικός ήρωας της Κούβας και ποιητής
(José Julián Martí y Pérez – Jose Martí). Αβάνα, 28 Ιαν. 1853 – Ντος Ρίος, 19 Μαΐ. 1895.
Σχέδιο – Σύνθεση, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.V.2015 – Bandera Cuba Ιαν. 2020. (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

ΣΕΒΟΜΑΙ όποιον με μια δυνατή
Έναν τύραννο κάτω σωριάζει:
Τον τιμώ και σταλιά δε με νοιάζει
Ποιας πατρίδας το χώμα πατεί.

Χοσέ Μαρτί, Απλοί Στίχοι

(Μτφρ.: Μπάμπης Ζαφειράτος, Ιαν. 2020)

*

Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 28 Ιαν. 2020

*

Χοσέ Μαρτί

Ο Απόστολος της Ανεξαρτησίας

(José Julián Martí y Pérez)

Κούβα, Αβάνα 28 Ιανουαρίου 1853 – Δος Ρίος, 19 Μαΐου 1895

Συγγραφέας, Ποιητής, Εθνικός ήρωας της Κούβας

*

Νικάνε αυτοί που μάχονται και αντιστέκονται.

Η ελευθερία είναι πολύ ακριβή και είναι απαραίτητο ή να παραιτηθείς και να ζεις χωρίς αυτήν ή να αποφασίσεις να την αγοράσεις στην τιμή της.

Χοσέ Μαρτί

*

Χοσέ Μαρτί – Απλοί Στίχοι

(1891)

Μετάφραση – Σημειώσεις

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Η πολιτική, ηθική και ποιητική παρακαταθήκη του Χοσέ Μαρτί

VII: 3/8

ΣΕ κάμπο ανθισμένο κρατήσου,
Εκεί που τις μάχες σου δίνεις·
Για όσα ποτέ δεν προδίνεις
Θα παίζεις διαρκώς τη ζωή σου.

VII: 6/8

ΣΕΒΟΜΑΙ όποιον με μια δυνατή
Έναν τύραννο κάτω σωριάζει:
Τον τιμώ και σταλιά δε με νοιάζει
Ποιας πατρίδας το χώμα πατεί.

Χοσέ Μαρτί, Απλοί Στίχοι

(Μτφρ: Μπάμπης Ζαφειράτος, Ιαν. 2020)

*

Χοσέ Μαρτί: Ο Απόστολος της Κούβας. Πίνακας, Λουίς Μιγέλ Ροδρίγες.
Στο “ευαγγέλιο” που κρατάει αναγράφονται κάποιες από της ρήσεις του (π.χ.): «Η ελευθερία είναι η τυραννία του καθήκοντος». «Οι άνθρωποι ανήκουν σε δύο κατηγορίες: Σ’ εκείνους που αγαπούν και χτίζουν και σ’ εκείνους που μισούν και γκρεμίζουν». «Κάνοντας είναι ο καλύτερος τρόπος για να πεις». «Οι υπερεκτιμημένοι φίλοι είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί». «H ελευθερία είναι η ουσία της ζωής»… (Πηγή πίνακα: diariolasamericas)

Πρόλογος

Χοσέ Μαρτί. Πολιτικός, ποιητής, συγγραφέας, Υποστράτηγος του Απελευθερωτικού Στρατού της Κούβας. Το αρχικό τετράστιχό του (VII: 3/8) θα μπορούσε κάλλιστα να συνοψίσει την παρακαταθήκη του στους λαούς της γης, αφού εν τέλει, σε μαγιάτικο ανθισμένο κάμπο θα παίξει και θα χάσει τη ζωή του, εκεί στη συμβολή των ποταμών Κάουτο και Κοντραμαέστρε (Dos Rios -Δυο Ποτάμια), στην πρώτη και τελευταία του μάχη για την Ανεξαρτησία της Κούβας. Ήταν μόλις 42 χρονών.

Η επαναστατική δράση του Χοσέ Μαρτί δεν περιορίζεται μόνο στον κοινωνικό στίβο, αλλά αναταράζει και τα λιμνάζοντα νερά της ισπανοαμερικάνικης λογοτεχνίας, ανοίγοντας το δρόμο στον Μοντερνισμό.

Οι Απλοί Στίχοι (Versos Sencillos) αποτελούνται από 46 άτιτλα ποιήματα με λατινική αρίθμηση (I – XLVI). Τα 44 ποιήματα έχουν συνολικά 204 τετράστιχα (816 στίχοι), υπάρχει ένα ποίημα με τρεις 6στιχες στροφές και ένα ακόμη 39στιχο χωρίς ρίμες. Σύνολο 873 στίχοι.

Εδώ μεταφράζονται και παρουσιάζονται (με τη σειρά του βιβλίου) 18 τετράστιχα: τα 15 τετράστιχα που κατά καιρούς τραγουδήθηκαν από μεγάλα ονόματα της μουσικής –περιλαμβάνονται τα 4 βασικά της πρώτης εκτέλεσης (αραβ. αρ. 1-4) και των περισσότερων κατοπινών εκτελέσεων–, τα δύο που προηγήθηκαν και το ακροτελεύτιο τετράστιχο της συλλογής.

Κρίθηκε σκόπιμο να παρουσιαστεί και ο Πρόλογος του Χοσέ Μαρτί, γιατί προσθέτει σημαντικές πληροφορίες, τόσο πολιτικοϊστορικές όσο και για την ίδια τη συλλογή, μα και σαν ένα ελάχιστο δείγμα της πρώιμης λενινιστικής σκέψης του. Ο Μαρτί πέθανε όταν ο Λένιν ήταν 25 ετών. 

Ακολουθούν 14 βίντεο με ιστορικές και σημαντικές εκτελέσεις (ενδεικτικά) και με διαφοροποιήσεις στη μετάφραση για προσαρμογή στη μελωδία, κάτι όχι εύκολο, λόγω κυρίως του διαφορετικού ερμηνευτικού ύφους (και του τονισμού άρα).

*

Στο Επίμετρο για τον τυφώνα Ίρμα υπάρχει απλώς το πνεύμα του Χοσέ Μαρτί, αφού η Γουανταναμέρα, εκτός του ότι είναι, ομολογουμένως, το πιο αγαπημένο τραγούδι και «σήμα κατατεθέν» της Λατινικής Αμερικής, τείνει να γίνει (αν δεν είναι ήδη) ο δεύτερος Εθνικός Ύμνος της Κούβας.

*

Ας ληφθεί υπόψη ότι οι στίχοι του Μαρτί είναι Απλοί μεν πολύσημοι δε. Και οι λέξεις του επίσης. Sencillo, π.χ., εκτός από απλός, σημαίνει και: αγνός, ευθύς, γνήσιος αληθινός, έντιμος, λιτός, απέριττος, μετριόφρων, ταπεινός, σεμνός, φυσικός, ειλικρινής ντόμπρος… 

Κατά νου και το ελληνικό απλός: απλοϊκός, ανεπιτήδευτος, λιτός, απέριττος.

*

Οι Απλοί Στίχοι της Γουανταναμέρα

1.

Ι: 1 στροφή από 18

ΕΙΜΑΙ άνθρωπος ντόμπρος κι η γη μου
Είν’ εκεί που ο φοίνικας βγαίνει.
Κι απλούς στίχους να βγάλει η ψυχή μου
Πριν πεθάνω είν’ αυτό που μου μένει.

Ι: 2/18

ΠΑΤΡΙΔΑ μου έχω όλα τα μέρη
Κι από τόπο σε τόπο γυρνάω:
Είμαι τέχνη, κι τέχνη με ξέρει,
Στα βουνά σαν βουνό τριγυρνάω.

Ι: 6/18

ΕΙΔΑ κάποιον να ζει με μπηγμένο
Στα πλευρά του βαθιά το μαχαίρι
Μα ποτέ του δεν είχε ειπωμένο
Ποιας τον είχε σκοτώσει το χέρι.

Ι: 12/18

ΕΧΩ δει τον αετό μες στη δίνη
Του γλαυκού, με πληγές να πετάει.
Στη φωλιά της οχιά να ψοφάει
Το δικό της φαρμάκι σαν πίνει.