Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Φεδερίκο Γαρθία Λόρκα (5.6.1898 – 19.8.1936) με δύο Τσιγγάνικες Μπαλάντες και η Τέταρτη Αγωνία του Νικολάς Γκιγιέν (10.7.1902 - 16.7.1989) για τον Τσιγγάνο της Ανδαλουσίας (5 VIDEO)

Γκιγιέν και Λόρκα. Σχέδια, Μπάμπης Ζαφειράτος. 28.VI.2015 και 5.VI.2015 (Μελάνι σε χαρτί 29χ21 εκ.)

 

 

Νικολάς Γκιγιέν – Φεδερίκο Γαρθιά Λόρκα

3 ποιήματα

 

Μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
Πρώτη δημοσίευση εδώ, 19/8/2023

 

 

 

Gregorio Prieto Muñoz (Βαλδεπένιας, 2 Μαΐ. 1897 - 14 Νοε. 1992)
Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (περ. 1931-1936)

 

 

Νικολάς Γκιγιέν

Αγωνία τέταρτη

 

Φεδερίκο

 

Την πόρτα χτυπάω μιας ρομάντζας.

«Δεν είναι εδώ ο Φεδερίκο;»

Ένας παπαγάλος βραχνά μού απαντάει:

—Έχει φύγει.

 

Χτυπάω μια κρυστάλλινη πόρτα.

«Δεν είναι εδώ ο Φεδερίκο;»

Ένα χέρι που βγαίνει μου δείχνει:

—Είναι εκεί στο ποτάμι.

 

Κάποιου Τσιγγάνου χτυπάω την πόρτα.

«Δεν είναι εδώ ο Φεδερίκο;»

Δεν υπάρχει ψυχή, ψυχή ν’ απαντήσει...

— Φεδερίκο! Φεδερίκο!

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904-23.9.1973), Θρηνητική Ωδή

Πάμπλο Νερούδα - Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο (Pablo Neruda - Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)

Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 - Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973

Σχέδιο (1ο από 2 του Νερούδα), Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

 

 

 Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 12/7/2023

 

 

Το ποίημα που ακολουθεί είναι ένα από τα 69 ποιήματα της ιδιόχειρης ανθολογίας που είχε μαζί του ο Τσε στη Βολιβία: Το περίφημο Πράσινο Σημειωματάριο (El Cuaderno vedre del Che. Grupo Editorial Planeta, 2009 - Πρόλογος Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ).

Τα ποιήματα ανήκουν σε τέσσερεις μόνο ποιητές: 25 του Γκιγιέν (10 Ιουλ. 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλ. 1989, Αβάνα). 18 του Σέσαρ Βαγιέχο (Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938· ο Τσε ήταν τότε 10 χρονών). 17 του Νερούδα και 9 του Λεόν Φελίπε (Ισπανία, 11 Απρ. 1884 – Πόλη Μεξικού, 18 Σεπ. 1968), όπου ζούσε εξόριστος στο Μεξικό κι εκεί, το 1955, γνωρίστηκε με τον Τσε.

 

 

 

Πάμπλο Νερούδα

Θρηνητική Ωδή

 

 

Αχ κοριτσάκι μου εσύ, μέσα στα τριαντάφυλλα, αχ σύναξη περιστεριών

αχ φυλακή μου από ψάρια κι άγρια ρόδα,

είν’ η ψυχή σου μια μποτίλια γεμάτη αλάτι διψασμένο

κι ένα πανέρι ξέχειλο από σταφύλια το κορμί σου.

 

Κι αλίμονο δεν έχω να σου δώσω τίποτ’ άλλο μόνο νύχια

ή ματόκλαδα, ή κάτι λειωμένα ερωτευμένα κλειδοκύμβαλα

ή όνειρα που απ’ την καρδιά μου αναβλύζουνε,

όνειρα σκονισμένα του τρέχουνε, καβαλαρέοι μαύροι,

όνειρα ξέχειλα από αστραπές και δυστυχίες.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν (10.7.1902-16.7.1989), Ο Παππούς

Νικολάς Γκιγιέν - Νικολάς Κριστόμπαλ Γκιγιέν Μπατίστα

(Nicolás Guillén - Nicolás Cristóbal Guillén Batista)

10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα

Σχέδιο (το 5ο από 5 του Γκιγιέν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 15.VII.2016 (Μολύβι, 29χ21 εκ.)

 

 Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 10/7/2023

Το ποίημα που ακολουθεί είναι ένα από τα 69 ποιήματα της ιδιόχειρης ανθολογίας που είχε μαζί του ο Τσε στη Βολιβία: Το περίφημο Πράσινο Σημειωματάριο (El Cuaderno vedre del Che. Grupo Editorial Planeta, 2009 - Πρόλογος Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ).

Τα ποιήματα ανήκουν σε τέσσερεις μόνο ποιητές: 25 του Γκιγιέν, 18 του Σέσαρ Βαγιέχο (Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938· ο Τσε ήταν τότε 10 χρονών), 17 του Νερούδα και 9 του Λεόν Φελίπε (Ισπανία, 11 Απρ. 1884 – Πόλη Μεξικού, 18 Σεπ. 1968), όπου ζούσε εξόριστος στο Μεξικό κι εκεί, το 1955, γνωρίστηκε με τον Τσε.

 

Νικολάς Γκιγιέν

Ο Παππούς

 

 

Αυτη η γυναικα άγγελος, που εντός της ρυθμικά κυλάει

αίμα ευρωπαϊκό, με μάτια απ’ του βοριά τα κρύα μέρη,

πως στου ρυθμού τα βάθη ένας νέγρος παίζει δεν το ξέρει,

πως με βραχνές μπαγκέτες το σκληρό ταμπούρλο του χτυπάει.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Λεόν Φελίπε (11.4.1884 – 18.9.1968), Ο άδειος σταυρός και ο άδειος χιτώνας

Μόνο εκείνος που νομίζει πως ο Ιούδας υπήρξε
είναι ικανός να ξεπουλήσει τον Ναζωραίο.

 Λεόν Φελίπε

(León Felipe. 11 Απρ. 1884, Τάβαρα, Θαμόρα, Ισπανία – 18 Σεπ. 1968, Πόλη του Μεξικού)

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 11/4/2023

 

Ο ΑΔΕΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΔΕΙΟΣ ΧΙΤΩΝΑΣ

 

ΣΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ του Γολγοθά…
Πολύπτυχο, ιστορία, αφήγημα… σ’ αυτό το αφήγημα
ιστορημένο απ’ τον Θεό,
ξεφυλλισμένο απ’ τον θεό
σαν τριαντάφυλλο από αίμα κι από φως
στίχο το στίχο,
πέταλο το πέταλο
και συναγμένο στους τέσσερεις ασημένιους δίσκους
των Αγίων Ευαγγελίων…
Πώς λένε τον προδότη;
Ποιος είναι ο απαίσιος χαρακτήρας;…
—Ο Ιούδας.
                     —Όχι!
                                 —Ποιος είναι λοιπόν;
—Κανένας. Ο άνεμος.
—Ο άνεμος; Ο Ιούδας είναι ο άνεμος;
—Μόνο εκείνος που νομίζει πως ο Ιούδας υπήρξε
είναι ικανός να ξεπουλήσει τον Ναζωραίο.
Ο Ιούδας είναι αυτός ο μαύρος χιτώνας
αρχειοθετημένος στην γκαρνταρόμπα της Ιστορίας,
που για να πραγματοποιηθεί και να αποδοθεί το Ευαγγέλιο
έπρεπε να τον ενδυθεί ένας οποιοσδήποτε ηθοποιός
τη μέρα της πρεμιέρας.
Τώρα στις «επαναλήψεις» του Πάσχα
κάθε χρόνο τον φοράει με αυστηρή σειρά
ένας συντοπίτης μας …
Ο Ιούδας είναι εκείνος ο βρόμικος και άδειος χιτώνας,
που κρέμεται από μια συκιά,
φουσκωμένος,
που ταλαντεύεται,
που πάει γκροτέσκα πέρα δώθε από τον άνεμο…
και τον φοράει ο Χουάν τη μια χρονιά
κι ο Πέδρο τον φοράει την άλλη.
Το ίδιο κι ο Σταυρός.
—Το ίδιο κι ο σταυρός;
Μα κι ο Χριστός είναι ο άνεμος;
—Ο Χριστός είναι ο άδειος σταυρός!
Να τος μπροστά σας…
άδειος,
στην καμπούρα του Γολγοθά,
από τη μέρα της Ανάληψης και της Αποκαθήλωσης,
όταν στον Κόλπο του Πατέρα ανέβηκε ο Λόγος
και στον κόλπο της Γης κατέβηκε το σώμα.
Να τος μπροστά σας…
αχαμνός,
ένα σύμβολο τώρα,
ένα ξόανο γυμνό
με ανοιχτές τις αγκάλες…
σαν ένα θερισμένο χωράφι όλους εσάς περιμένει,
σαν ένα χωράφι εγκαταλειμμένο, οινόχρηστο .
«Υπήρξε» φτιαγμένος για έναν Θεό,
αλλά ταιριάζει γάντι στον άνθρωπο.
Χρησιμεύει για τον δικαστή το ίδιο όπως και για τον ληστή.
Να τος μπροστά σας!…
Ποιανού είναι τώρα η χρονιά;
Ποιος θα κρατήσει σήμερα
το σκήπτρο του σκουπόξυλου,
το INΒI
κι ένα στεφάνι από αμπελόκλαδα;

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Νοε. 2022

(Από βιβλίο μου για τον Τσε που θα κυκλοφορήσει προσεχώς)

Σημείωση

Ο άδειος σταυρός και ο άδειος χιτώνας (La cruz y la túnica vacías), από την ποιητική συλλογή του Λεόν Φελίπε ¡Oh, este viejo y roto violin! [Ω, αυτό το σπασμένο βιολί (1965), León Felipe: Poesías completas, VISOR LIBROS (p. 792-793)], είναι ένα από τα ποιήματα που κουβάλαγε μαζί του ο Τσε στην προσωπική χειρόγραφη ανθολογία του στη Βολιβία.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Λεόν Φελίπε, Χριστέ — Να είστε όλοι γεροί και δυνατοί - Hasta La Poesía De La Revolución!

 

Λεόν Φελίπε
(11 Απρ. 1884, Τάβαρα, Θαμόρα, Ισπανία – 18 Σεπ. 1968, Πόλη του Μεξικού)

ΧΡΙΣΤΕ


Χριστέ,
σ’ αγαπάω
όχι επειδή κατέβηκες από ’να αστέρι
αλλά γιατί μου αποκάλυψες
πως ο άνθρωπος έχει αίμα,
δάκρυα,
βάσανα…
κλειδιά,
εργαλεία!
Για ν’ ανοίξει τις θεόκλειστες πόρτες των φώτων.
Ναι… Εσύ μας έμαθες πως ο άνθρωπος είναι Θεός…
ένας φτωχός Θεός σταυρωμένος όπως κι Εσύ.
Κι εκείνος που βρίσκεται στ’ αριστερά σου, εκεί στον Γολγοθά,
ο φοβερός ληστής…
είναι κι αυτός Θεός!

Cristo. Από τη συλλογή ¡Oh, este viejo y roto violin!, 1965
(Ω, αυτό το παλιό και σπασμένο βιολί!)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειρατος, 10 Νοε. 2022
*
Ένα από τα ποιήματα που κουβάλαγε μαζί του ο Τσε στην προσωπική χειρόγραφη ανθολογία του στη Βολιβία (εδώ και εδώ στο τέλος, ΥΓ)
*
Από βιβλίο μου για τον Τσε που θα κυκλοφορήσει -πρώτα ο Χριστός- το 2023

 

 

CRISTO

 

Cristo,
te amo
no porque bajaste de una estrella
sino porque me descubriste
que el hombre tiene sangre,
lágrimas,
congojas...
¡llaves,
herramientas!
para abrir las puertas cerradas de la luz.
Sí... Tú nos enseñaste que el hombre es Dios...
un pobre Dios crucificado como Tú.
Y aquel que está a tu izquierda en el Gólgota,
el mal ladrón...
¡también es un Dios!

 

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο ποιητής Τσε Γκεβάρα - Σκοτεινή αυτοπροσωπογραφία με του Μαρξ και του Ένγκελς το τραγούδι ─ 5 ποιήματα ─ Μια κριτική προσέγγιση

Ο Γκεβάρα (14 Ιουνίου 1928 – 9 Οκτωβρίου 1967), από τον Ρενέ Μπουρί, 1963.
Ernesto (Che) GUEVARA (1928-1967), Havana, 1963. Ministry of Industry. By Rene Burri (1933-2014). (Πηγή: Rene Burri/Magnum Photos)

«Θα είμαι με το μέρος του λαού και ξέρω, γιατί το βλέπω χαραγμένο στη νύχτα, ότι εγώ, ο εκλεκτικός ανατόμος διδασκαλιών και ψυχαναλυτής δογμάτων, ουρλιάζοντας σαν δαιμονισμένος, θα ξεχυθώ στα οδοφράγματα και στα χαρακώματα, θα βάψω τα όπλα μου στο αίμα και, τρελός από οργή, θα σφάξω κάθε νικημένο που θα πέσει στα χέρια μου (…) Τεντώνω κιόλας το κορμί μου, έτοιμο για μάχη, και προετοιμάζω την ύπαρξή μου σαν ιερό τέμενος, για να αντηχήσει εντός του με νέους παλμούς και νέες ελπίδες η μεγαλύτερη κραυγή του θριαμβεύοντος προλεταριάτου».
(Τσε Γκεβάρα. Οι τελευταίες γραμμές από τα Ημερολόγια Μοτοσικλέτας. Δεκέμβρης 1951 – Ιούλιος 1952)

*

Τα ποιήματα που ακολουθούν μεταφράζονται, δημοσιεύονται και παρουσιάζονται για πρώτη φορά στα Ελληνικά και προέρχονται από την Ανθολογία του Μάριο Μπενεδέτι, Ακρωτηριασμένη Ποίηση (1977).

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχόλια – Κριτική προσέγγιση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση στην Κατιούσα, 14 Ιουνίου 2018

*

Το Β΄ Μέρος (14/6/2019):
Ερνέστο Τσε Γκεβάρα: Μια θάλασσα ανυπότακτη - Ο αρχαιολόγος, ο φωτογράφος, ο ποιητής

Ο Γκεβάρα (14 Ιουνίου 1928 – 9 Οκτωβρίου 1967), από τον Ρενέ Μπουρί, 1963.
Ernesto (Che) GUEVARA (1928-1967), Havana, 1963. Ministry of Industry. By Rene Burri (1933-2014). (Πηγή: Rene Burri/Magnum Photos)

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕ ΚΑΛΕΙ ΜΕ ΤΟ ΦΙΛΙΚΟ ΤΗΣ ΧΕΡΙ

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Η θάλασσα με καλεί με το φιλικό της χέρι.

Το λιβάδι μου –μια ήπειρος–

απλώνεται γλυκό κι ανεξίτηλο

σαν τον χτύπο μιας καμπάνας το σούρουπο.

(Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 8 Ιουνίου 2018)

*

ΠΕΣΜΕΝΗ ΕΚΕΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ Η ΜΝΗΜΗ ΕΠΙΜΕΝΕΙ

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Πεσμένη εκεί στο δρόμο η μνήμη επιμένει

με δίχως παρελθόν κουράστηκε ξοπίσω μου να τρέχει

του δρόμου έρημο δέντρο, ξεχασμένη.

Θα πάω εκεί που η μνήμη πάει για να πεθάνει

στις πέτρες μες στο δρόμο τσακισμένη

είμαι οδοιπόρος που στο τέρμα του δεν φτάνει

απ’ έξω γελαστός, μέσα ψυχή μαραγκιασμένη.