Κώστας Γουλιάμος: Γέφυρα πολιτισμού Κύπρου - Κίνας για τα Γράμματα, τις Τέχνες, τη Λογοτεχνία — Ο σύγχρονος δρόμος του μεταξιού περνάει από την Κύπρο

*

Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, πρώην πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, ποιητής, συγγραφέας. Διευθυντής του Κέντρου Κινεζικών Σπουδών στην Κύπρο. Ήταν υποψήφιος βουλευτής με το ΚΚΕ (Μάιος – Ιούνιος 2023). Πρόσφατα τιμήθηκε με το Βραβείο “εξαιρετικής προσφοράς στη γενική εκπαίδευση”.

*

Κώστας Γουλιάμος: Ο σύγχρονος δρόμος του μεταξιού μέσω Κύπρου

Δέσποινα Ψύλλου / philenews.com/kipros, 8 Οκτωβρίου 2023

(Φωτό: https://www.fortunegreece.com)

*

Πέρασμα από το σύγχρονο δρόμο του μεταξιού, ο οποίος συμπεριλαμβάνει τον πολιτισμό και την ασφάλεια, είναι η Κύπρος.

Η χώρας μας έχτισε μια γέφυρα επικοινωνίας με την Κίνα, εγκαινιάζοντας πρόσφατα στο χώρο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, το Κέντρο Κινεζικών Σπουδών, το οποίο είναι το πέμπτο, που λειτουργεί σε όλη την Ευρώπη.

Ο καθηγητής, Κώστας Γουλιάμος, τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, που αναλαμβάνει τη διεύθυνση του εν λόγω Κέντρου, ανέφερε στον «Φ» ότι:

Τις ερχόμενες μέρες αναχωρεί για την Κίνα, ώστε να καταρτιστεί ένα από κοινού σχέδιο έρευνας και δράσεων. Το Κέντρο, μας εξήγησε, είναι μια ευκαιρία για να προαχθούν οι επιστήμες, οι τέχνες και τα γράμματα, αλλά και για να γνωρίσει η κοινωνία το μεγαλείο του κινεζικού πολιτισμού.

«Είναι χρόνια τώρα, όπου με την ιδιότητά μου ως ακαδημαϊκός και προηγουμένως ως πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, κατάφερα να δημιουργήσω μια στρατηγική σχέση συνεργασίας με την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, η οποία αποτελεί το ανώτατο ακαδημαϊκό ίδρυμα της Κίνας. Στα χρόνια αυτά, μάλιστα, δημιούργησα και μια μεγάλη φιλία με τον σημερινό πρόεδρο της Ακαδημίας, GAO Xiang, η οποία οδήγησε στην έκδοση του βιβλίου μας “Πρωτοβουλία για ένα δρόμο – Μια ζώνη: Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον”, το οποίο κυκλοφόρησε στα κινεζικά τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε», ανέφερε ο καθηγητής.

Πριν λίγους μήνες, όπως εξηγεί ο δρ Γουλιάμος, κλήθηκε από την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών ως ένας από τους κεντρικούς ομιλητές σε διεθνές συνέδριο.

«Εκεί γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργήσουμε το πρώτο Κέντρο Κινεζικών Σπουδών στην Κύπρο, το οποίο ιδρύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο και είναι το πέμπτο στην Ευρώπη και το δέκατο πέμπτο σε ολόκληρο τον κόσμο».

Αυτό σημαίνει πολλά για τη δική μας χώρας, ανέφερε, καθώς δημιουργείται μια γέφυρα ανάμεσα στην Κύπρο και την Κίνα και ανάμεσα στους δύο λαούς. Αυτή η γέφυρα μπορεί να ενισχύσει περισσότερο τις εκπαιδευτικές, πολιτισμικές και κοινωνικές σχέσεις μας με την Κίνα.

«Η Κίνα είναι μια πολύ σημαντική χώρα, διαδραματίζοντας έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, όχι μόνο σε επίπεδο γεωπολιτικής. Είναι ένας αρχαίος πολιτισμός, ο οποίος υπήρξε και συνεχίζει να είναι, σε πολλά πεδία, φωτοδότης για τους λαούς όλου του κόσμου. Με λίγα λόγια, πολλά χρωστάμε στην Κίνα και σε αυτόν τον τεράστιο πολιτισμό που ανέπτυξε πριν από χιλιάδες χρόνια». Πάντως, είπε ο δρ Γουλιάμος, αν κανείς μελετήσει προσεκτικά τον κινεζικό πολιτισμό θα εντοπίσει πολλά κοινά στοιχεία με τον ελληνικό, όπως η φιλοσοφική σκέψη της Κίνας. «Επί παραδείγματος την αρμονία τη συναντάμε τόσο στη φιλοσοφία του Κομφούκιου και τις αρχές του Ταοϊσμού όσο και στους δικούς μας προσωκρατικούς, και ιδιαίτερα στον Ηράκλειτο». Ο κινεζικός πολιτισμός, εξήγησε ο δρ Γουλιάμος, λειτουργεί ως σημείο αναφοράς και καθορίζει αυτά που συμβαίνουν ακόμη και στον 21ο αιώνα.

«Η Κίνα μέσω και του Προέδρου της, Σι Τζινπίνγκ, έχει προχωρήσει σε τέσσερις πολύ σημαντικές δράσεις: Την πρωτοβουλία των δρόμων του μεταξιού. Την παγκόσμια πρωτοβουλία για την ανάπτυξη. Την παγκόσμια πρωτοβουλία για την ασφάλεια και την παγκόσμια πρωτοβουλία για τον πολιτισμό. Οι πρωτοβουλίες αυτές συνδέονται και είναι πολύ σημαντικό να υπάρξουν διεπιστημονικές μελέτες πάνω σε αυτά τα πεδία. Ο κόσμος έχει ανάγκη, όσο ποτέ, την πολιτισμική και κοινωνική διασύνδεση των λαών, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τη βαρβαρότητα που χαρακτηρίζει το πρώτο τέταρτο του αιώνα μας και να προστατεύσουμε αυτό το εύθραυστο γεωπολιτικά περιβάλλον στο οποίο ζούμε».

Ως προς τη λειτουργία του Κέντρου, ο κ. Γουλιάμος σημείωσε ότι σε λίγες μέρες θα μεταβεί στην Κίνα όπου θα έχει επαφές με τον Πρόεδρο καθώς και με μέλη της Κινεζικής Ακαδημίας, οπόταν και θα ετοιμαστεί πλάνο για τις δράσεις και τις μελέτες που θα δρομολογηθούν.

Η δημιουργία του Κέντρου αποτελεί μια ακόμη σημαντική γέφυρα πυλώνα για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ του Πανεπιστημίου και της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών. Τη διεύθυνση του Κέντρου Κινεζικών Σπουδών θα έχει ο δρ. Γουλιάμος, με υποδιευθυντή τον αναπληρωτή καθηγητή Πιερή Χουρίδη, καθώς και δύο μέλη της Κινεζικής Ακαδημίας.

Τα εγκαίνια του Κέντρου επισημοποιήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου από τον πρόεδρο της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, καθηγητή GAO Xiang —ο οποίος έχει την ιδιότητα του υπουργού— και τον πρύτανη Ανδρέα Ευσταθίου, παρουσία πρώην Υπουργών, μελών του κοινοβουλίου, ερευνητών, αξιωματούχων, διευθυντών του Ινστιτούτου Κομφούκιος και της ανώτερης ηγεσίας της Κινεζικής Πρεσβείας.

«Σημαντικό μέρος της λειτουργίας του Κέντρου είναι και η διοργάνωση διεθνών συνεδρίων, ώστε να παρουσιαστούν θεματικές και σημεία που είναι σχετικά άγνωστα στην κοινωνία και να γίνει κατανοητό ότι η Κίνα δεν έχει μόνο παρελθόν, αλλά παρόν και μέλλον. Ας μη ξεχνάμε ότι η Κίνα του 21ου αιώνα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο και σε επίπεδο επιστημών και τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική τεχνολογία. Είναι μια χώρα με διαρκή παρουσία σε πολλά πεδία που πρέπει να γνωρίσει ο κόσμος και μέσω του Κέντρου», είπε.

Η λειτουργία του Κέντρου Κινεζικών Σπουδών (CASS-EUC) θα επικεντρωθεί στην προώθηση δραστηριοτήτων σχετικών με την ανάπτυξη της γνώσης για την Κίνα μέσω της οργάνωσης εκθέσεων, συνεδρίων, μελετών, σεμιναρίων και διαθεματικών ενοτήτων, την ανάπτυξη κοινών ερευνητικών προγραμμάτων και τη δημοσίευση ακαδημαϊκών άρθρων. Επιπλέον, το Κέντρο θα δημιουργήσει και θα διατηρήσει αμοιβαία επωφελείς ακαδημαϊκές, ερευνητικές και υπηρεσιακές συνεργασίες που προάγουν τη διεπιστημονική μεθοδολογία των ερευνητικών κοινοτήτων, προωθώντας τη σύνδεση μεταξύ Κίνας και Κύπρου στους τομείς των Νομικών, των Ανθρωπιστικών και των Κοινωνικών Επιστημών. Ενόψει αυτού, το Κέντρο θα λειτουργεί ως διεθνές πρότυπο επιστημονικής διασύνδεσης.

Ανοιχτοί ορίζοντες για νέους πολιτισμούς

Πέρα από το φιλοσοφικό και το κοινωνιολογικό πεδίο που άπτεται στις Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Σπουδές, ανέφερε ο δρ Γουλιάμος, υπάρχει και ένα ζήτημα που έχει να κάνει με τις τέχνες, τα γράμματα, τη λογοτεχνία της Κίνας. «Ένα σημείο, που θα προσπαθήσουμε μέσα από το Κέντρο, να φέρουμε σε επαφή τους Κύπριους και τους Κινέζους.

Υπενθυμίζω ότι ο Νίκος Καζαντζάκης είχε μια πολύ μεγάλη αγάπη για την Κίνα και τον πολιτισμό της, και μάλιστα είχε ζητήσει από τη σύζυγό του να μετακομίσουν από τη Γαλλία, όπου βρίσκονταν την περίοδο εκείνη, ώστε να ζήσουν αρχές του ‘50 στην Κίνα. Δεν πρόλαβαν, αφού όπως είναι γνωστό, προσβλήθηκε από λευχαιμία και πέθανε στο Freiburg, στη Γερμανία», είπε. Έχουμε μια βαθιά υποχρέωση για τον πολιτισμό αυτό, συνέχισε ο καθηγητής. «Να γνωρίσουμε αυτό τον πολιτισμό, τα γράμματα και τις τέχνες τους καλύτερα και σε βάθος, αφού λειτουργούμε ως γέφυρα μεταξύ Κίνας και Κύπρου. Αντιστοίχως, θα μάθουν και οι Κινέζοι το δικό μας πολιτισμό, μέσα από τα γράμματα, τις τέχνες και τη λογοτεχνία».

Η Δύση, σημείωσε, διέπεται ακόμη από μια ευρωκεντρική αντίληψη, η οποία έχει αποδειχτεί εδώ και χρόνια πως δεν βοηθά. «Η χεγκελιανή ευρωκεντρική αντίληψη μας αποστασιοποιεί. Εμείς ζητάμε απεμπλοκή από αυτή την αντίληψη. Ζητάμε έναν ανοιχτό ορίζοντα, ώστε να μπορούμε να δεχτούμε και αποδεχτούμε και άλλους πολιτισμούς. Πιστεύω ότι η κινεζική είναι μια από τις σημαντικότερες. Άλλωστε δεν μπαίνουν σε σύνορα οι τέχνες και πολιτισμός», κατέληξε ο δρ Γουλιάμος.

Μια σπουδαία αναγνώριση για το έργο του και το ρόλο που διαδραματίζει στις επιστήμες και στα γράμματα, έλαβε ο δρ Γουλιάμος μέσω της απονομής ενός εκ των δυο διεθνών βραβείων «εξαιρετικής προσφοράς στη γενική εκπαίδευση» από τη “Διεθνή Ομοσπονδία Γενικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίων Εφαρμοσμένων Επιστημών”.

«Το βραβείο αυτό αντικατοπτρίζει και την εμπιστοσύνη της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας προς τους ακαδημαϊκούς της Κύπρου. Αποτελεί μια αναγνώριση της δουλείας που παράγεται από τα πανεπιστήμια μας διεθνώς. Μπορεί να αναγνωριστεί και ως μια επιβράβευση της συλλογικής προσπάθειας που γίνεται από όλα τα κυπριακά πανεπιστήμια. Πολύ, δε, περισσότερο αν σκεφτεί κάνεις ότι το έτερο βραβείο απονεμήθηκε στον καθηγητή James C. Crabbe του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ενός από τα κορυφαία ιδρύματα του κόσμου σε κάθε είδους αξιολόγηση», σημείωσε ο δρ Γουλιάμος. 

*

Ο Κώστας Γουλιάμος γεννήθηκε το 1955 στην Καλαμάτα. Σπούδασε στην Ελλάδα και τον Καναδά, όπου δίδαξε και ερεύνησε για πολλά χρόνια σε πανεπιστήμια. Το θεωρητικό και ποιητικό του έργο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη συνέγραψαν το δοκίμιο «Στη Διαλεκτική της Αρμονίας» (Gutenberg, 2018)

Λίγα λόγια για τον Κώστα Γουλιάμο και από εδώ στο τέλος

*