Μπάμπης Ζαφειράτος: Ρόκε Δάλτον, Ρεβιζιονιστική Ηφαιστειολογία & Ακροαριστερά (2 ποιήματα) – Αφιέρωμα Α΄

Dani Fano (San Sebastián 1968), Los doce nacimientos de Miguel Mármol (Οι δώδεκα γεννήσεις του Μιγέλ Μάρμολ, 2018). Λεπτομρεια εξωφύλλου (Βλ. κάτω).

*

Κι ήρθε ξανά ο φόβος ο μεγάλος
κι έπρεπε να ενισχυθεί το εκλογικό σύστημα της συνύπαρξης
η Αυτής Μεγαλειότης η αντιπολίτευση
τα ρεφορμιστικά τσιτάτα κι ο εκδημοκρατισμός
και κηρύχθηκε λήξασα
η εποχή της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

*

Ρόκε Δάλτον

Ρεβιζιονιστική Ηφαιστειολογία & Ακροαριστερά

Αφιέρωμα, Μέρος Α΄

Πρώτες μεταφράσεις στα Ελληνικά – Σημειώσεις – Επιμέλεια – Σύντομη περιήγηση στα Απελευθερωτικά Κινήματα του Ελ Σαλβαδόρ
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 28/6/2019 

_________________

To Β΄ Μέρος (2/9/2019):

 Ρόκε Δάλτον: 5 παράνομα ποιήματα και 1 ποίημα αγάπης – Η ζωή του, το έργο του, η δολοφονία του – 3 κείμενα του Εδουάρδο Γκαλεάνο (Αφιέρωμα Β΄)

*

Το Τρίτο Μέρος με περισσότερα ποιήματα

Ρόκε Δάλτον: 25 Poemas Clandestinos — Παράνομα Ποιήματα και Ιστορίες της Ταξικής πάλης - Αφιέρωμα Γ΄

 

___________________________

*

Tο κεφάλι κόντρα στον τοίχο
(Συμπέρασμα ηθικο-φιλοσοφικόν)

Η ύλη είναι σκληρή,
η ύλη είναι άφθαρτη:
Ως εκ τούτου
η ύλη είναι αδιάφορη,
η ύλη
είναι άκαρδη.

Ταβέρνα και άλλα Μέρη (1969)
Από την τελευταία ενότητα: Η ιστορία (Γράφτηκε στην Πράγα)
Μετάφραση: Μπ. Ζαφειράτος, 11 Ιαν. 2019

*

Cuando la historia no se puede escribir con la pluma

entonces debe escribirse con el fusil.

Όταν η ιστορία δεν μπορεί να γραφτεί με την πένα,

πρέπει να γράφεται με το τουφέκι.

Farabundo Martí

*

Ρόκε Δάλτον. Ελ Σαλβαδόρ
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐ. 1935 – Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10 Μαΐ. 1975
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 22.VI.2019 (Μολύβι σε χαρτί, 21χ29 εκ.)

*

 

[Τα λοξά στοιχεία παραπέμπουν στις αντίστοιχες σημειώσεις]

Παραβολή από τη Ρεβιζιονιστική Ηφαιστειολογία

Ρόκε Δάλτον

Το ηφαίστειο Ισάλκο,
σαν ηφαίστειο,
ήταν ακροαριστερό.
Λάβα και πέτρες ξέρναγε
κι έκανε σαματά, ταρακουνιότανε, εχάλαγε τον κόσμο
κλονίζοντας ασφάλεια και τάξη.
Σήμερα είναι ένα πρώτης τάξεως πολιτισμένο ηφαίστειο
που συνυπάρχει αρμονικά
με το Ξενοδοχείο Μοντάνια του Σέρο Βέρδε
και μες στη μπούκα του μπορούμε πλέον να χώσουμε
πυροτεχνήματα όπως εκείνα που αμολάνε
οι λαοπρόβλητοι βουλευτές μας.
Ηφαίστειο για εκτελεστικάριους,
μα και για επαναστάτες και συνδικαλιστές
που ξέρουν να κρατάνε χαρακτήρα και να μην είναι θερμοκέφαλοι,
δεν είναι πλέον σύμβολο παράφορων κι ανταριασμένων ανταρτών,
οι μόνοι αυτοί που νοσταλγούνε τα ξαφνικά του τα ξεσπάσματα.
Αξιοσέβαστοι και υπάκουοι προλετάριοι του κόσμου,
η Κεντρική Επιτροπή σάς προσκαλεί
να διδαχτείτε από το μάθημα που παραδίδει το ηφαίστειο του Ισάλκο:
η φωτιά δεν είναι πλέον του συρμού,
προς τι λοιπόν εμείς θέλουμε να την κουβαλάμε
στην καρδιά μας;


Παράνομα Ποιήματα, 1975
(4^η ενότητα, Ιστορίες και Ποιήματα Κατά Του Σαλβαδοριανού Ρεβιζιονισμού)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 29 Μαΐου 2019

Ακροαριστεροί

Ρόκε Δάλτον

Ο λαός των Πιπίλ
που δεν αντιλήφθηκε το σταυρό και την πολύ ανώτερη κουλτούρα
κι αρνήθηκε να σκύψει μπροστά στο Στέμμα της Ισπανίας
και πήρε τα βουνά
με το όπλο στο χέρι
ενάντια στον κατακτητή.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ερνέστο Καρδενάλ, Σαντίνο, Ώρα 0 (56 Φωτό) — Ένα συγκλονιστικό έργο της παγκόσμιας ποίησης από τον μαρξιστή παπά, που δίδαξε το Ευαγγέλιο της Επανάστασης στους φτωχούς, για να κατακτήσουνε τον επίγειο παράδεισο με το όπλο στο χέρι

Από τον Βενεζουελανό σκιτσογράφο Αβίλιο Παδρόν (βλ. πιο κάτω)

 

Ώρα 0: Ένα συγκλονιστικό έργο της παγκόσμιας ποίησης· ένα αριστούργημα της ποίησης διαμαρτυρίας (Μπριτάνικα)· από τα πιο δυνατά και αποτελεσματικά που έχει δώσει η πολιτική ποίηση στη Λατινική Αμερική (Μπενεδέτι).

Για πρώτη φορά στα Ελληνικά.

Μετάφραση – Σχολιασμός – Σαντίνο – Σημειώσεις – Επίμετρο
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 18/5/2020

Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο – Augusto César Sandino (Αugusto Nicolás Calderón de Sandino y José de María Sandino): Νικαράγουα. Γεννήθηκε στις 18 Μαΐ. 1895 στο Νικινόμο – Δολοφονήθηκε στις 21 Φεβ. 1934 στη Μανάγουα.

Κοπιάστε λοιπόν εσείς, βρομερή γλίτσα των μορφινομανών· κοπιάστε στη δική μας γη να μας δολοφονήσετε, εδώ που σας περιμένω όρθιος, επικεφαλής του στρατού των συμπατριωτών μου, δίχως να νοιάζομαι για το πόσοι είσαστε· αλλά βάλτε το καλά στο μυαλό σας πως όταν αυτό συμβεί, η συντριβή του μεγαλείου σας θα τραντάξει συθέμελα το Καπιτώλιο της Ουάσινγκτον, και το αίμα σας θα βάψει τον τρούλο του περίφημου Λευκού Οίκου σας, αυτού του άντρου όπου σχεδιάζετε τα εγκλήματά σας.

(Το Πρώτο Μανιφέστο του Σαντίνο: Ορυχείο Σαν Αλμπίνο, Νέα Σεγόβια, Νικαράγουα, 1 Ιουλίου 1927 [βλ. στο τέλος])

 

Από τον Βενεζουελανό σκιτσογράφο Αβίλιο Παδρόν

Υπήρχε ένας Νικαραγουανός στο εξωτερικό,
ένας «nica» από το Νικινόμο,
που δούλευε στην Huasteca Petroleum Co. του Ταμπίκο
Και δεν ήταν ούτε πολιτικός ούτε στρατιωτικός.
Τα ’βαλε κάτω και τα μέτρησε, και τελικά είπε στον εαυτό του:
Κάποιος θα πρέπει να το κάνει.
Και τότε έγραψε το πρώτο του μανιφέστο.

Ερνέστο Καρδενάλ, Ώρα 0

 

Ο Ερνέστο Καρδενάλ, στα 93α γενέθλιά του (2018), διαβάζοντας ένα από τα βιβλία του στο σπίτι του. Του άρεσε να διαβάζει στην αιώρα πριν κοιμηθεί. (Φωτό: Franklin Villavicencio | Niú)

Eρνέστο Καρδενάλ (Ernesto Cardenal Martínez): Νικαράγουα. 20 Ιαν. 1925, Γρανάδα – 1 Μαρ. 2020, Μανάγουα. Ο μαρξιστής παπάς, ο αντάρτης Σαντινίστα. Ο κομμουνιστής ποιητής που δίδαξε το Ευαγγέλιο της Επανάστασης στους φτωχούς, για να κατακτήσουνε τον επίγειο παράδεισο με το όπλο στο χέρι:

[..] Φυσικά και δεν υπάρχει ελευθερία όσο υπάρχουνε πλούσιοι
Όσο υπάρχουνε τάξεις ελευθερία δεν υπάρχει.
[..] Kαπιταλισμός· τι άλλο από αγοραπωλησία ανθρώπων;

[..] Αυγή της νέας μέρας και νέες σχέσεις παραγωγής.
Από τον καθένα σύμφωνα με την ικανότητά του στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του. Ένα σύστημα που ικανοποιεί τις ανάγκες της ζωής και οι ανάγκες καθορίζουν την παραγωγή Παράδειγμα: όπου τα ρούχα δεν φτιάχνονται για να βγάλεις χρήμα, παρά
μόνο για να ντύσεις τον άνθρωπο, γαμώτο.

[..] Κομμουνισμός ή το βασίλειο του Θεού στη γη που είναι το ίδιο

 

Ερνέστο Καρδενάλ
(ελάχιστο απόσπασμα από το)
Canto Nacional (1972)
[Βλ. Σχολιασμό]

Ορισμένοι έχουν μιλήσει στη Λατινική Αμερική για τη νηφαλιότητα της ποίησής μου, για το ότι είναι απαλλαγμένη από στολίδια, για το ότι είναι άμεση, κλπ. Δεν είναι τίποτα παραπάνω απ’ την αφομοίωση των διδαγμάτων του Πάουντ, υπό την έννοια του να κάνεις ποίηση τοποθετώντας εικόνες τη μία μετά την άλλη, χωρίς να καταφεύγεις σε ρητορείες, αφού δεν είναι απαραίτητο. [...] δύο πράγματα αντίθετα ή καλύτερα δύο πράγματα παρόμοια που, όταν τοποθετούνται το ένα δίπλα στο άλλο, παράγουν μια τρίτη εικόνα. [...] Είναι αυτό που κάνει ο κινηματογράφος με το μοντάζ των εικόνων.

(Συνέντευξη του ποιητή στον ομότεχνό του Μάριο Μπενεδέτι. Δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο, Ερνέστο Καρδενάλ: Ευαγγέλιο και Επανάσταση, Αβάνα, Ιαν. 1970).

 

Δυο λόγια

 

Σέρτζιο Μιτσιλίνι (Ιταλία, 1948). Ο Ποιητής Ερνέστο Καρδενάλ, 2005 (λάδι 80x55 cm) (Φωτό: la-bottega-del-pittore)

 

Ώρα 0 (Hora 0): Είναι το πρώτο ποιητικό έργο του Ερνέστο Καρδενάλ που είδε το φως της δημοσιότητας (1960). Γράφτηκε μεταξύ 1954-1956, όταν ο μαρξιστής-παπάς-ποιητής-επαναστάτης ήταν 30 ετών. Ένα ποίημα-χρονικό, ένας ποταμός 574 στίχων, για δυο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της Νικαράγουας:

— Ο Σαντίνο, ο αγώνας του, η δολοφονία του το 1934.
— Η «Εξέγερση του Απριλη» του 1954, στην οποία συμμετείχε και ο ποιητής, κι ενώ στην εξουσία βρίσκεται ο αιμοσταγής δικτάτορας Τάτσο Σομόσα, ο δολοφόνος του Σαντίνο, διοικητής τότε της εγκληματικής Εθνοφρουράς.

Μια πένα-κάμερα και εικόνες μονταρισμένες με τη σκληρότητα του Αϊζενστάιν και το λυρισμό του Πουντόβκιν.

Πρώτο μέρος (21 στίχοι). Πρόλογος για τις μπανανίες της Κεντρικής Αμερικής.

Δεύτερο μέρος (124 στίχοι). Μια «λογιστική» αποτίμηση των διεφθαρμένων μητρικών, θυγατρικών και κρατικών εταιρειών της Νικαράγουας.

Τρίτο μέρος (248 στίχοι). Σαντίνο.

Τέταρτο μέρος (181 στίχοι). Μετά 20 έτη. Ο Ξεσηκωμός του Απρίλη, η δολοφονία των φίλων, η καινούργια κατοχή και το όραμα του Σαντίνο, που θα πραγματοποιηθεί εντέλει το 1979 με τη νίκη της Επανάστασης των Σαντινίστας, μετά από σκληρούς αγώνες και με την ενεργό, πάλι, συμμετοχή του ποιητή.

— Στο ισπανικό κείμενο οι 4 ενότητες χωρίζονται μεταξύ τους με διπλό κενό. Στην παρούσα μετάφραση τέθηκε αρίθμηση για ευχερέστερη παρακολούθηση του Σχολιασμού και των Σημειώσεων.

— Τα Αγγλικά του πρωτότυπου παραμένουνε αμετάφραστα.

 

Μπρούνο Πορτουγές (Λίμα, 1956). Ο Στρατηγός Αουγούστο Σ. Σαντίνο. Από τη σειρά Πορτρέτα του Ανέμου και της Φωτιάς (Φωτό: el19digital.com)

 

Ώρα 0

Ερνέστο Καρδενάλ

1.

Τροπικές νύχτες της Κεντρικής Αμερικής,
με λίμνες και ηφαίστεια κάτω από το φεγγάρι
και φώτα των προεδρικών μεγάρων,
στρατώνες και θλιβερές απαγορεύσεις της κυκλοφορίας.
«Πολλές φορές καπνίζοντας το σιγαρίγιο μου
αποφάσισα να πεθάνει ένας άνθρωπος»,
είπε ο Ουβίκο ^[1] εκεί που κάπνιζε ένα σιγαρίγιο...
Μέσα στο ροζ, σαν μια γαμήλια τούρτα, μέγαρό του
ο Ουβίκο έχει κρυάδες. Έξω ο λαός
διαλύθηκε με βόμβες φωσφόρου.
Το Σαν Σαλβαδόρ κάτω απ’ τη νύχτα και τη σπιουνιά
ψιθυρίζοντας μέσα στα σπίτια και στις πανσιόν
κι ουρλιάζοντας στα αστυνομικά τμήματα.
Το μέγαρο του Καρίας ^[2] πετροβολήθηκε απ’ τον λαό.
Ένα παράθυρο του γραφείου του έσπασε
κι η αστυνομία έριξε στο ψαχνό.
Και η Μανάγουα στην μπούκα των πολυβόλων
από το μέγαρο μιας σοκολατένιας τούρτας ^[2α]
κι απ’ τ’ ατσαλένια κράνη που αλωνίζουνε στους δρόμους.

Σκοπός! Τι ώρα να ’ναι μέσα στη νύχτα; ^[2β]
Σκοπός! Τι ώρα να ’ναι μέσα στη νύχτα;

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ρόκε Δάλτον - 25 Poemas Clandestinos — Παράνομα Ποιήματα και Ιστορίες της Ταξικής πάλης - Αφιέρωμα Γ΄

*

Όποια κι αν είναι η ποιότητά του, η φινέτσα του, η δημιουργική του ικανότητα, η επιτυχία του, όποιο κι αν είναι το ανάστημά του, ο ποιητής για την αστική τάξη μπορεί να είναι μόνο: ΥΠΗΡΕΤΗΣ, ΤΖΟΥΤΖΕΣ ή ΕΧΘΡΟΣ. (Ρόκε Δάλτον)

*

Η κουβανική εμπειρία ήταν αυτή που μου έδωσε τα βασικά εφόδια να διαμορφώσω άποψη, να αποστασιοποιηθώ (για να χρησιμοποιήσω τον μπρεχτικό όρο) και ήταν σίγουρα πολύ χρήσιμη για να εκτιμήσω το χειροπιαστό πρόβλημα της επανάστασης στη χώρα μου.

(Μάριο Μπενεδέτι: Μια ώρα με τον Ρόκε Δάλτον, εφημερίδα Marcha, 28 Φεβ. και 7 Μαρ. 1969).

*

Ρόκε Δάλτον

25 Παράνομα Ποιήματα και Ιστορίες της Ταξικής πάλης

Αφιέρωμα, Τρίτο Μέρος

Εισαγωγή – Μετάφραση – Σημειώσεις – Επιμέλεια

Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 23.12.2019

___________________

Πρώτο Μέρος:

Ρεβιζιονιστική Ηφαιστειολογία & Ακροαριστερά

Δεύτερο Μέρος:

Ρόκε Δάλτον: 5 παράνομα ποιήματα και 1 ποίημα αγάπης – Η ζωή του, το έργο του, η δολοφονία του – 3 κείμενα του Εδουάρδο Γκαλεάνο

Θα ακολουθήσει Τέταρτο Μέρος με ποιήματα και από άλλες συλλογές.

____________________________________________________

Εισαγωγή

Ο Ρόκε Δάλτον

Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ στις 14 Μαΐου 1935
Δολοφονήθηκε από «συντρόφους» του στις 10 Μαΐου 1975 στο Κεσαλτεπέκε

Η ποίησή του, άμεση, λιτή, μεστή, τρυφερή και σκληρή

σαν το ψωμί, είναι για όλους.

Ζωντανός ο Ροκίτο, παρά το τραγικό του τέλος, σημερινός, συγκινεί, παρακινεί, πυροβολεί με τη γραφομηχανή του, φυτεύοντας των στίχων του τις σφαίρες στην ταξική μας συνείδηση, για να μας υπενθυμίζει πως

Οι μαχητές ποιητές
είναι πιο περιπατητικοί απ’ τους περιπατητικούς του Αριστοτέλη
γιατί διδάσκονται τη φιλοσοφία και την ποίηση του λαού
περπατώντας
στις πόλεις και στα βουνά της πατρίδας τους

ή πως

η ζωή παίζεται σε αυτόν εδώ τον κόσμο
και όχι μετά θάνατον.

κι ότι

σε τούτη τη θρησκεία στρατεύονται οι άνθρωποι που είναι
(όπως οι αληθινοί κομμουνιστές)
το αλάτι της γης

και να γελάει κατάμουτρα στο θάνατο, εκεί

στα εύφορα μονοπάτια που άνοιξε ο Μαρξ
[με] απόλυτη εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη και άμεση συμμετοχή στον αγώνα της

γράφοντας ενοχλητικά και προκλητικά συνθήματα-ποιήματα:

«Ζήτω ο ανταρτοπόλεμος»
«Ένοπλος αγώνας σήμερα ─ Σοσιαλισμός αύριο»

*

Poemas Clandestinos

Ρόκε Δάλτον
Ελ Σαλβαδόρ. Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐ. 1935
Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10 Μαΐ. 1975
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 22.VI.2019 (Μολύβι σε χαρτί, 21χ29 εκ.)

Τα Παράνομα Ποιήματα είναι μια συλλογή 58 συνολικά ποιημάτων, όπου «συγκατοικούν» μια ποιήτρια και τέσσερεις ποιητές, που «έζησαν, εργάστηκαν και αγωνίστηκαν» στο Ελ Σαλβαδόρ:

Πρόκειται για τη Βίλμα Φλόρες (30 ετών τότε) που συμμετέχει με 7 ποιήματα και τους: Τιμοτέο Λούε (25 ετών) με 6· Χόρχε Κρους (36 ετών) με 8· Χουάν Σαπάτα (31 ετών) με 12· Λουίς Λούνα (28 ετών) με 25.

Βασικό, συστατικό στοιχείο των ποιημάτων: Αν και κανένα δεν υπογράφεται από τον Δάλτον είναι και τα 58… γραμμένα από τον ίδιον(!)

ΗΠΑ: 125 Χρόνια Στρατιωτικών Επεμβάσεων - Από το Πληγωμένο Γόνατο στη Λιβύη

«ΦΟΝΙΑΔΕΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ»
Ρατσιστικό ή πολιτικά σωστό;

Imperialism über alles

Zoltan Grossman(*)

ΗΠΑ: 125 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ
*
(Η σκυτάλη στην Ε.Ε.)

*

Πρώτη μετάφραση (με τη σύμφωνη γνώμη του συντάκτη) από τον Θανάση Τσακίρη για την εφημερίδα ΕΠΟΧΗ, Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2001

*

Δεύτερη μεταγραφή / μετάφραση, προσθήκες, ΔΥΟ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ (αλφαβητικός-αναλυτικός και κατά αριθμό επεμβάσεων), ΣΥΝΟΨΙΣΗ, επιμέλεια, Μπ. Ζ. (2001 και 2013)

 *

Βλέπε επίσης:

GORE VIDAL

Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη

Πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί

(Εκδόσεις SCRIPTA, Αθήνα 2003)

*

Απόσπασμα από το βιβλίο:

Σε αυτές τις εκατοντάδες πολέμων που έγιναν για την πάταξη του κομμουνισμού, της τρομοκρατίας, των ναρκωτικών, ή ενίοτε για ψύλλου πήδημα, (…) ως την 11η Σεπτεμβρίου 2001, είχαμε την τάση να δίνουμε εμείς το πρώτο χτύπημα. Αλλ' όμως εμείς είμαστε οι καλοί, σωστά; Σωστά.