Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 11 Σονέτα του Έρωτα

Απ’ το Κιντσαμαλί, απ’ όπου είναι τα μάτια σου πλασμένα
μέχρι τα πόδια σου για μένανε χυμένα στη Φροντέρα
είσαι το μαύρο αργιλόχωμα που ξέρω:
μες στα λαγόνια σου απ’ την αρχή όλο το στάρι αγγίζω.

Πάμπλο Νερούδα

Πάβλο Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23 Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο

(Φωτό: Ο Πάμπλο Νερούδα και η Ματίλντε Ουρούτια στην Ίσλα Νέγρα)

 

 

11 Σονέτα του Έρωτα

(Από τη συλλογή Cien Sonetos de Amor, 1959)

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 12/7/2022

 

 

Πρωί

(2 σονέτα)

 

II

ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ, ΩΣ να φτάσω στο φιλί πόσο μου πήρε,
ως τη δική σου συντροφιά τι μοναξιά πλανιόταν!
Τα τρένα μέσα στη βροχή μονάχα τους κυλάνε.
Η άνοιξη ακόμα στο Ταλτάλ δεν λέει να ξημερώσει.

Μα εσύ κι εγώ, αγάπη μου, μαζί είμαστε τώρα,
απ’ την κορφή μέχρι τα νύχια ενωμένοι,
με το φθινόπωρο, με το νερό, με τα κορμιά μας,
ώσπου μονάχα εσύ και μόνο εγώ γινόμαστε ένα.

Κι άμα σκεφτείς το πόσες πέτρες σέρνει το ποτάμι,
που φέρνει ξεμπουκάροντας το ρέμα του Μπορόα,
κι άμα σκεφτείς τι χωρισμοί από τρένα κι από τόπους,

εσύ κι εγώ δεν έπρεπε παρά ν’ αγαπηθούμε,
έτσι μπλεγμένοι ανάμεσα σε άντρες και σε γυναίκες,
μες στα γαρύφαλλα που η γη κρατάει και κανακεύει.

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

 

Ταλτάλ: «Νυχτοπούλι» στη γλώσσα των αυτοχθόνων. Πόλη – λιμάνι της Χιλής στην επαρχία Αντοφαγάστα (βλ. κάτω και Σονέτο LXXXVII), στην περιοχή της ερήμου Ατακάμα. Η πόλη στήθηκε με το άνοιγμα των ορυχείων χαλκού.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 21 Σονέτα του Έρωτα – Πρόλογος - Ισπανικό κείμενο - Σημειώσεις (Αφιέρωμα)

Ο Νερούδα και η Ματίλντε στο σπίτι τους στην Ισλα Νέγρα.
[…] στης θάλασσας τα βράχια, / μες στην κρυφή μονιά τους, θ’ αράξουν τα φιλιά μας.
(σονέτο XXXII κάτω)

Πάμπλο Νερούδα

Πάβλο Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23 Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο

*

21 Σονέτα του Έρωτα

(Από τη συλλογή Cien Sonetos de Amor, 1959)

*

Πρόλογος – Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 23/9/2021

*

Με το ισπανικό κείμενο

*

 

Το αντικείμενο του πόθου (του)

Τα 100 Σονέτα του Έρωτα (Cien Sonetos de Amor) γράφτηκαν για τον μεγάλο έρωτα του Νερούδα, την Ματίλντε Ουρούτια (Matilde Urrutia Cerda, Τσιγιάν -Chillán, 5 Μαϊου 1912 – Σαντιάγο, 5 Ιανουαρίου του 1985). Είναι η τρίτη σύζυγος του Πάβλο Νερούδα, από το 1966 μέχρι το θάνατό του το 1973, η οποία εργαζόταν ως φυσιοθεραπεύτρια στη Χιλή και ήταν η πρώτη γυναίκα παιδοθεραπεύτρια στη Λατινική Αμερική.

Η σχέση του ποιητή με την Ματίλντε, «παράνομη» αρχικά, κρατήθηκε μυστική και οι συναντήσεις τους γίνονταν στο σπίτι τους στο Σαντιάγο, το καταφύγιό τους (μουσείο σήμερα), τη La Chascona (αυτή με τα ατίθασα, τα ανυπότακτα, τα ανακατεμένα μαλλιά, τα μαλλιά αφάνα που λέμε). Εκεί βρίσκεται και το διπλό πορτρέτο της Ματίλντε –έργο του Διέγο Ριβέρα– όπου «κρυμμένο» μέσα στα κόκκινα σγουρά μαλλιά βρίσκεται το προφίλ του Νερούδα.

Διέγο Ριβέρα, La Chascona (1953).

Τα 100 Σονέτα πρωτοδημοσιεύτηκαν στην Αργεντινή το 1959.

Η Ματίλντε με τον Νερούδα είχαν πρωτοσυναντηθεί στο Σαντιάγο το 1946 και ξανά στο Μεξικό το 1949, όπου ο ποιητής βρισκόταν εξόριστος επειδή ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής.