Κώστας Γουλιάμος
Για τη ρηγμάτωση της αστικής ιδεολογίας
Ημεροδρόμος, Παρασκευή 30 Αυγούστου 2024
Τη διαλεκτική σύνδεση βάσης και εποικοδομήματος διατύπωσε το 1857 ο Μαρξ στον Πρόλογο της Εισαγωγής στην “Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας”, με τη θέση πως «η οικονομική δομή της κοινωνίας» σχηματίζει την «πραγματική βάση» πάνω στην οποία «υψώνεται ένα κοινωνικό και νομικό εποικοδόμημα».
Με βάση την ιστορική εμπειρία, οι επιστήμες —ως μέρος του κοινωνικού εποικοδομήματος— εξακολουθητικά αποτελούν αντικείμενο διαρκούς έρευνας. Παρατηρούμε πως στο ριζοσπαστικό δρόμο μαθηματικών και φυσικής, τουλάχιστον στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και αργότερα, οι επιστημονικές και τεχνολογικές καινοτομίες του 20ου διαδραμάτισαν καθοριστικό κοινωνικό και πολιτισμικό ρόλο.
Στην εποχή μας ωστόσο, ο καπιταλισμός εκτείνει και επιταχύνει με πρωτόγνωρη ένταση την ενσωμάτωση των νέων γνωσιολογικών δεδομένων (αστροφυσικής, γενετικής, νευρο-επιστήμης, κβαντικής τεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης κλπ), στους μηχανισμούς λειτουργίας του, αλλοιώνοντας/ παραμορφώνοντας ή/και συγχέοντας την αληθινή ουσία της έρευνας με το καπιταλιστικό κέρδος.
