 |
| Χοσέ Μαρτί Εθνικός ήρωας της Κούβας και ποιητής Αβάνα, 28 Ιαν.1853 - Ντος Ρίος, 19 Μαΐ 1895 (José Julián Martí Pérez - Jose Marti) Σχέδιο - Σύνθεση, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.V.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.) |
Ο Χοσέ Μαρτί το είχε πρωτοφωνάξει και το είχε καταγγείλει: το νεοσύστατο αμερικανικό έθνος μετατρεπόταν σε μια λαίμαργη αυτοκρατορία, και η πείνα του ήταν ακόρεστη. Ήδη είχε καταβροχθίσει τη γη των αυτοχθόνων και είχε φάει το μισό Μεξικό. Τίποτα δεν μπορούσε να το σταματήσει.
Εδουάρδο Γκαλεάνο
*
Patria es humanidad
Patria es humanidad
[Πατρίδα είναι η ανθρωπότητα]
Χοσέ Μαρτί
*
*
Μαρτί
 |
| Jose Marti. Sculptor, Anna Hyatt Huntington Dedicated: 1965 (finished 1959), Medium and size: Bronze (18.5 feet), granite pedestal (16.5 feet), Location: Central Park South at Avenue of the Americas Subway: N, R, W to Fifth Avenue - 59th Street |
Ο πατέρας είπε στο γιο:
Ο γιος, ο Φερνάντο Ορτίς, ήταν δεκατεσσάρων χρονών.
Αργότερα, ο Φερνάντο θα γινόταν αυτός που θα έσωζε από τη λήθη τις μακρινές αφρικανικές ρίζες του κουβανέζικου λαού, παρά τη ρατσιστική απάρνηση τόσων αιώνων.
Κι εκείνος ο επικίνδυνος κύριος, ο λεπτοκαμωμένος, ο φαλακρός, που περπατούσε λες και θα έφτανε κάπου αργοπορημένος, ονομαζόταν Χοσέ Μαρτί. Οι γονείς του ήταν Ισπανοί, αλλά ο ίδιος Κουβανός μέχρι το κόκαλο, και είχε πει:
«Ήμασταν μασκαρεμένοι με εγγλέζικα παντελόνια, γιλέκο από το Παρίσι, σακάκι από τις Ηνωμένες Πολιτείες και καπέλο από την Ισπανία.»
Απεχθανόταν την ψεύτικη ευρυμάθεια που ονόμαζαν Πολιτισμό, και απαίτησε:
«Αρκετά οι τήβεννοι και οι επωμίδες.»
Και διαπίστωσε ότι:
«Όλος ο κόσμος μπορεί να χωρέσει σ' ένα σπυρί καλαμποκιού.»
Λίγο μετά από εκείνη τη συνάντηση στην Αβάνα, ο Μαρτί έφυγε για το βουνό. Πολεμούσε για την Κούβα, όταν μια ισπανική σφαίρα τον έριξε από το άλογο την ώρα της μάχης.
[Σημ. Μποτίλιας: Φερνάντο Ορτίς (Αβάνα, Κούβα. 16 του Ιουλ. 1881 - 10 Απρ. 1969). Νομικός, εγκληματολόγος, δοκιμιογράφος, ανθρωπολόγος, εθνομουσικολόγος και μελετητής της αφρο-κουβανέζικης κουλτούρας. Με το διάσημο πλέον βιβλίο του «Κουβανική αντίστιξη του καπνού και της ζάχαρης» (1940), μέσα από τα δύο κύρια προϊόντα του νησιού, πρωτοστατεί στη μελέτη της κουβανικής ταυτότητας και των νεο-αφρικανικών πολιτισμών στην Αμερική. Μετά το θάνατό του η κυβέρνηση θεμελίωσε το Ίδρυμα Fernando Ortiz, αφιερωμένο στη μελέτη της εθνολογίας, της κοινωνιολογίας και των λαϊκών παραδόσεων της Κούβας].
ΚΑΘΡΕΦΤΕΣ
Μια σχεδόν παγκόσμια Ιστορία
(από όπου και το μότο του Ε. Γκ. για τον Μαρτί)
Μετάφραση Ισμήνη Κανσή
Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ, 2009
 |
| Κεντρικό Πάρκο Αβάνας. Το πρώτο Μνημείο του Χοσέ Μαρτί που στήθηκε στην Κούβα |
Χοσέ Μαρτί
Δυο ποιήματα
ΔΙΨΑ ΟΜΟΡΦΙΑΣ
Μονάχος είμαι: φίλος φτάνει ο στίχος,
Όπως στης φουντωμένης περιστέρας
Το κάλεσμα τρέχει γοργά το ταίρι.
Κι όπως απ' τα ψηλά βουνά την άνοιξη
Σε πλούσια ρυάκια από γκρεμούς και χούνες
Τα λιωμένα κατρακυλάνε χιόνια,
Έτσι απ' τα πλακωμένα σωθικά μου,
Βάλσαμο-αγάπη αχορτασιά επουράνια,
Για επουράνια ομορφιά σα χιόνια λιώνουν.
Έτσι απ' τον ουρανό, πάνω απ' την πλάση,
Καθώς αν τ' άστρα, της σιωπής νυφούλες,
Χύναν το αβρό τους φως για να μυρώσουν
Με παρθένα ψυχή τη ματωμένη
Τη θλιμμένη Ανθρωπότητα ‒ κι απ' τ' άνθη
Τ' αόριστο άρωμα έτσι δα σκορπιέται.
Δώστε το μέγα και το τέλειο: δώστε μου
Του Μικελάντζελο ένα σκίτσο, ένα σπαθί
Με λαβή του Τσελίνι, πιο όμορφη
Κι απ' τις ανάερες φιλντισένιες στέγες
Που της Φύσης να μαστορεύει αρέσει.
Δώστε το έξοχο καύκαλο όπου κάψαν
Τον Παγκόσμιο Αμλετ, τη θυελλώδη
Τρέλα του Μόρου1: την Ινδιάνα
Μαιτρέσα που στην όχθη στο ποτάμι
Που του παλιού Τσιτσέν2 τα τείχη λούζει
Στον ίσκιο ενός πομπώδικου πλατάνου
Και των ίδιων της των μαλλιών, το σβέλτο
Και λουστρινένιο στέγνωνε κορμί της.
Το γαλανό ουρανό μου δώστε, τη γαλήνια,
Την άφατη, την ήρεμη, την αιώνια
Του μάρμαρου ψυχή που έχει στο Λούβρο
H Μήλος, ανθό κι αφρό της, χαρισμένα.
ΚΟΥΠΑ ME ΦΤΕΡΟΥΓΕΣ
Μια κούπα με φτερούγες, ποιος την είδε
Πριν από εμέ; Την είδα που ανηφόριζε
Με μεγαλείο αργό σαν όποιον χύνει
Λάδι αγιασμένο· στις γλυκές της άκρες
Πίεζα τα χείλια μου που αγάλλονταν.
Ούτε μια στάλα ούτε μια στάλα μόνη
Δεν έχασα απ' το νέκταρ των φιλιών σου!
Το κεφάλι με τα μαλλιά τα μαύρα ‒
Το θυμάσαι;‒ σου χάιδευα έτσι, που
Τα γενναιόδωρα χείλια σου από μένα
Δεν ξεκολλούσαν. Άσπρη σαν το φίλημα
Που μέσα σου με διάχυνε ήταν γύρω
Η φίνα ατμόσφαιρα. Τη ζωή μου ακέρια
Στην αγκάλη σου ένιωθα ν’ αγκαλιάζω!
Τον κόσμο χάνω απ' τα μάτια, τους θορύβους του,
Τη ζηλιάρα και βάρβαρή του αμάχη!
Στους αιθέρες ανέβαινε μια κούπα
Κι εγώ σε μπράτσα αόρατα φερμένος
Πιασμένος απ' τις γλυκές της άκρες
Στο διάστημα το γαλανό υψωνόμουν.
Ω άγάπη, ω μέγα, ω τέλειε καλλιτέχνη!
Ρόδα απ' τη λάμα ο σιδεράς σκαρώνει·
Έναν αετό ή ανθό ή γυναίκα ή άγγελο
Στο μάλαμα σμιλεύει ο χρυσικός·
Μα μόνο, μόνο εσύ ξέρεις τον τρόπο
Να μικραίνεις σ' ένα φιλί το σύμπαν.
1. Μουσουλμάνοι (Άραβες και Μπερμπερίνοι) των βορειοδυτικών ακτών της Αφρικής, κύριοι ισπανικών εδαφών από το 711 έως το 1492
2. Τσιτσέν Ιτσά: Παλιά πολιτεία τω Μάγια στο Μεξικό (Γιουκατάν) με σπουδαίες σήμερα αρχαιότητες
Από Μποτίλια:
Ποίηση Ισπανόφωνης Αμερικής (1882-1970)
Από τον Χοσέ Μαρτί στον Οκτάβιο Πας
Μετάφραση - σημειώσεις: Ηλίας Ματθαίου
(Εκδόσεις Γνώση, 1987, σελ. 59-61)
Από Μποτίλια:
 |
| Οι Επαναστάτες Ποιητές Χοσέ Μαρτί (28 Ιανουαρίου 1853 - 19 Μαΐου 1895) - Χο Τσι Μινχ (19 Μαΐου 1890 - 2 Σεπτεμβρίου 1969) |
Ποιητικό Έργο: Ισμαελίλιο, 1882. Ελεύθεροι στίχοι. Απλοί στίχοι, 1891.
Στη συνέχεια ο Μοντερνισμός δεν περιορίστηκε μόνο στη λογοτεχνία. Είχε απήχηση και στις εικαστικές τέχνες μα και σε πολλές άλλες εκδηλώσεις της ζωής μέχρι του σημείου να τονώσει την εμπιστοσύνη των Ισπανοαμερικάνων για τις δημιουργικές τους ικανότητες. Συνέβη μάλιστα το εξής παράξενο. Η τόνωση αύτη δεν προήλθε, όπως θα περίμενε κανείς, από μια Έξαρση του παλιού ισπανοαμερικάνικου τοπικισμού προς τον οποίο έρεπαν όλες οι προηγούμενες καλλιτεχνικές σχολές. Αντίθετα, οι μοντερνιστές απορρίπτουν αυτόν τον τοπικισμό και αναζητούν αισθητικά πρότυπα σε άλλες κουλτούρες, ειδικότερα στη γαλλική, με αποτέλεσμα οι μοντερνιστές ποιητές να βρίσκουν απεριόριστες πηγές έμπνευσης στους Γάλλους ομοτέχνους τους, πρώτα τους παρνασσιστές και αργότερα τους συμβολιστές.
Μοντερνισμός
Όπως συνέβη στην Ευρώπη, έτσι και στη Λατινική Αμερική, το πάθος που χαρακτήριζε την καλή εποχή του Ρομαντισμού κατάντησε στο τέλος σκέτη ρητορεία και άδεια πολυλογία. Ο πρώτος που αντέδρασε στο κατάντημα αυτό ήταν ο εθνικός ήρωας και σπουδαίος ποιητής της Κούβας Χοσέ Μαρτί που με την ποιητική του σύνθεση Ισμαελίλιο, πρωτοεμφανισμένη το 1882, επαναφέρει την «ελεγμένη» συγκίνηση στην ποίηση κι ανοίγει το δρόμο σε μια καινούργια σχολή της ισπανοαμερικάνικης λογοτεχνίας, το Μοντερνισμό.
 |
| Αν δεν αγωνιζόμαστε, ας έχουμε τουλάχιστον την ευπρέπεια να σεβαστούμε αυτούς που το κάνουν (Χοσέ Μαρτί) |
Παράλληλα μ’ αυτή τη γαλλοφιλία των μοντερνιστών, πρέπει να επισημανθεί η αρνητική τους στάση ‒που ως ένα βαθμό εξηγείται απ' τον πρόσφατο σχετικά αγώνα της Ανεξαρτησίας‒ απέναντι σε καθετί Ισπανικό, άρα και στην ισπανική κουλτούρα. Η πλούσια ισπανική ποιητική παράδοση δε συγκινεί πια τούς Ισπανοαμερικάνους ποιητές, που αντίθετα έλκονται απ’ την καινούργια στιχουργική των παρνασσιστών και των συμβολιστών με τη μεγάλη ποικιλία στους ρυθμούς και τη νεόφαντη πρωτοτυπία στις ρίμες. Το αποτέλεσμα είναι μια πλήρης ανανέωση στην ισπανοαμερικάνικη ποιητική γραφή.
Όσο για τις αντιισπανικές διαθέσεις, χαρακτηρίζουν κυρίως την πρώτη φάση του Μοντερνισμού: από το 1882, οπόταν πρωτοεκδίδεται ο Ισμαελίλιο, ως το 1898, οπόταν κηρύσσεται ό ναυτικός πόλεμος ανάμεσα στην Ισπανία και τις Ενωμένες Πολιτείες. Σ’ αυτόν τον πόλεμο, που τέλειωσε άδοξα για τους Ισπανούς ‒έχασαν τις τελευταίες υπερπόντιες κτήσεις τους: Κούβα, Πουέρτο Ρίκο, Φιλιππίνες‒, όλα τα ισπανόφωνα κράτη της Αμερικής συμπαραστάθηκαν στην παλιά τους μητρόπολη, γεγονός πού άλλαξε και τις διαθέσεις των μοντερνιστών απέναντι στην ισπανική κουλτούρα, δημιουργώντας έτσι μια δεύτερη και τελευταία φάση του Μοντερνισμού. Αυτή η φάση ‒που διάρκεσε, κατ’ άλλους ως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατ’ άλλους ως την τρίτη, ακόμα και την τέταρτη δεκαετία τού αιώνα μας‒ είχε μεγάλη απήχηση και στην ίδια την Ισπανία.
Ποίηση Ισπανόφωνης Αμερικής (1882-1970)
Από τον Χοσέ Μαρτί στον Οκτάβιο Πας.
Μετάφραση - σημειώσεις: Ηλίας Ματθαίου
(Εκδόσεις Γνώση, 1987, σελ. 49-50)
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
«ΧΟΣΕ ΜΑΡΤΙ»
josemartigr.blogspot.gr, josemartigr@gmail.gr
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στις 19 Μάη εορτάζεται η 120η επέτειος από τον θάνατο σε μάχη του Χοσέ Μαρτί, Εθνικού Ήρωα της Κούβας. Με την ευκαιρία αυτής της τόσο σημαντικής ημερομηνίας, η πρεσβεία της Δημοκρατίας της Κούβας καλεί σε εκδήλωση μνήμης και τιμής στο πάρκο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Μιχαλακοπούλου και Αλκμάνος, μπροστά στον ανδριάντα του Μαρτί, την Κυριακή 24 Μάη 2015 στις 11.00 (χάρτης).
Όταν μετά την επίθεση στο στρατόπεδο Μονκάδα, το 1953, συνέλαβαν τον Φιντέλ Κάστρο και τον οδήγησαν στο δικαστήριο, οι δικαστές του δικτάτορα Μπατίστα τον ρώτησαν ποιος ήταν ο δημιουργός αυτού του κινήματος. Ο Φιντέλ τους απάντησε ότι ο πνευματικός αυτουργός αυτής της ηρωικής πράξης, ο άνθρωπος οι ιδέες και η σκέψη του οποίου ενέπνευσαν τον ίδιο και τους νεαρούς μαχητές του να είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν και τη ζωή τους για την ανεξαρτησία της πατρίδας τους ήταν ο Χοσέ Μαρτί.
Ο στοχαστής, πολιτικός, συγγραφέας, εκπαιδευτικός, δημοσιογράφος και ποιητής, ο Κουβανός επαναστάτης Χοσέ Μαρτί γεννήθηκε στις 28 Γενάρη του 1853. Ο εθνικός ήρωας της Κούβας, ο Απόστολος της Κουβανικής Ανεξαρτησίας όπως τον αποκαλούν οι Κουβανοί, αφιέρωσε τη ζωή του στην πάλη για την ανεξαρτησία και την ενότητα όλων των λαών της Λατινικής Αμερικής κατά της ισπανικής αποικιοκρατίας, και πέθανε ένδοξα στον πόλεμο κατά της ισπανικής αποικιοκρατίας στις 19 Μάη του 1895. Είχε προειδοποιήσει για τον ρόλο που έμελλε να παίξει η ανερχόμενη ιμπεριαλιστική τάξη της Βόρειας Αμερικής, επιδιώκοντας να κυριαρχήσει πάνω στις πρώην ισπανικές αποικίες την επομένη της απελευθέρωσής τους. Διακήρυττε ότι μόνο με τη δράση των ίδιων των καταπιεσμένων θα απελευθερωθεί η ήπειρος: των χωρικών, των εργατών, των ιθαγενών της πληθυσμών, των απελεύθερων δούλων.
Διάβασε και έγραψε ακούραστα για κάθε τι το ανθρώπινο απασχόλησε την εποχή του. Όπως έγραψε ο Αρμάντο Χαρτ, ο Χοσέ Μαρτί «ήταν ο Κουβανός που στάθηκε ικανός να περιγράψει και να αναλύσει, με τα καλύτερα μέσα που διαθέτει η ισπανόφωνη λογοτεχνία, από τα γεγονότα [της Πρωτομαγιάς] του Σικάγου μέχρι τις πιο αξιοσημείωτες επιστημονικές ανακαλύψεις του κόσμου που γνώρισε».
Ο Χοσέ Μαρτί στη ζωή του περπάτησε το δρόμο της ανθρωπιάς, της δικαιοσύνης, της τιμής, της αξιοπρέπειας, της φιλίας και της αλληλεγγύης, το δρόμο της επανάστασης. Με την ομορφιά της σκέψης του και την αποφασιστικότητα της δράσης του ξεπέρασε την εποχή του και πρόσθεσε στην ιστορία της ανθρωπότητας το δικό του ανεξίτηλο σημάδι, σ’ αυτά που οι μελλοντικές γενιές πάντα θα αναζητούν ως πηγή έμπνευσης για να μπορέσουν να πετύχουν τους μεγάλους τους στόχους.
Οι αρχές της ιδεολογίας του Μαρτί συνοδεύουν την Κουβανική Επανάσταση σε όλη τη διαδρομή της, από το ξεκίνημά της μέχρι και σήμερα. Ο Φιντέλ, ο Τσε, ο Καμίλο, ο Ραούλ αναφέρονται στον Χοσέ Μαρτί ως πηγή έμπνευσης και φάρο φωτεινό της πορείας που οδήγησε την Κούβα στο δρόμο της πλήρους και οριστικής ανεξαρτησίας της.
Σήμερα, 120 χρόνια από τον θάνατό του, και περισσότερο από μισόν αιώνα μετά την ηρωική επιχείρηση στο στρατόπεδο Μονκάδα η πατριωτική και αντιιμπεριαλιστική σκέψη του Χοσέ Μαρτί εξακολουθεί να αποτελεί βασικό συστατικό της κουβανικής επαναστατικής ιδεολογίας ενάντια στις επιθετικές πολιτικές του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και στις πολιτικές αποκλεισμού, που για πάνω από πενήντα χρόνια ασκούνται ενάντια στη σοσιαλιστική Κούβα. Σήμερα που το αποκρουστικό πρόσωπο του ιμπεριαλισμού προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από μάσκες «φιλίας», η μνήμη του Χοσέ Μαρτί αποτελεί, ίσως περισσότερο από ποτέ, πηγή διαρκούς έμπνευσης στην συνεχιζόμενη ηρωική αντίσταση του κουβανικού λαού και στην υπεράσπιση της Επανάστασής του.
Μνήμη ΧοΤσι Μινχ
 |
| Θυμήσου: Η καταιγίδα είναι μια καλή ευκαιρία για το πεύκο και το κυπαρίσσι να δείξουν τη δύναμη και την αντοχή τους (Χο Τσι Μινχ) |
Μετά τη νίκη της επανάστασης, τον Αύγουστο του 1945, εκλέχτηκε πρωθυπουργός και στη συνέχεια πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ. Υπό την καθοδήγησή του, ο λαός του Βιετνάμ διεξήγαγε το σκληρό αγώνα κατά της ιμπεριαλιστικής επέμβασης των ΗΠΑ και κατήγαγε περιφανή νίκη. Πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου 1969
 |
| Χο Τσι Μινχ 19 Μαΐου 1890, Επαρχία Νγκε Αν, Γαλλική Ινδοκίνα 2 Σεπτεμβρίου 1969, Ανόι, Βόρειο Βιετνάμ Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 2.IX.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.) |
Χο Τσι Μινχ: Πέντε ποιήματα
Χο Τσι Μινχ: Τον αγέρα του κακού πολεμώντας
και
Χο Τσι ΜΙνχ
Και από Lenin Reloaded:
Ho Chi Minh-Ο δρόμος που με οδήγησε στο Λενινισμό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.