Μπάμπης Ζαφειράτος: Η «Ρομάντζα της Ισπανικής Χωροφυλακής» του Λόρκα (5.6.1898-19.8.1936) — Ένα από τα αγαπημένα ποιήματα του Τσε και μια συνομιλία του με το Αηδόνι της Ανδαλουσίας — Από το βιβλίο μου «Ο Τσε Της Ποίησης - Ο Ποιητής Των Ποιητών» (Πολύ σύντομα από τις εκδόσεις NEW STAR)

Ο Τσε της Ποίησης 

Ο Ποιητής Των Ποιητών

Η Ισπανία (και ο φασισμός) στην Αμερική. Ποιητική (και ιδεολογική) μεταφορά της φασιστικής Ισπανίας του 1936 και της συμμάχου της Γουατεμάλας ―όπως θα δούμε πιο κάτω― στην εποχή που βρίσκεται εκεί ο Τσε, μέσα Δεκ. 1953 με 21 Σεπ. 1954, οπότε και θα περάσει στο Μεξικό.

Το «Πραξικόπημα της Μπανάνας» (United Fruit Co & CIA) με τους 15.000 νεκρούς κορυφώνεται στις 18 Ιουν. 1954, 4 μέρες μετά τα 26α γενέθλια του Ερνέστο και 13 μέρες μετά τη γενέθλια ημερομηνία του Λόρκα.

Ο Τσε για να μεταδώσει τη σκληρότητα των γεγονότων «καταφεύγει» στο Αηδόνι της Ανδαλουσίας, που γεννήθηκε 56 χρόνια νωρίτερα (5 Ιουν. 1898) και δολοφονήθηκε από τους φασίστες του Φράνκο, στις 19 Αυγ. 1936, λίγο έξω από τη Γρανάδα, εξού και η σύνδεσή της με την Μπανανέρα και την Τσικιμούλα της Γουατεμάλας:

Μες στην Ευρώπη είναι εκείνοι που «έχουνε

― γι’ αυτό δεν κλαίνε―

τα κρανία τους μολυβένια».

Και στην Αμερική αυτοί που ξεπουλιούνται

―όσο όσο―

στο δολάριο της Φρουτέρας.

 

*

 

Φεδερίκο Γαρθία Λόρκα

Μπαλάντα της Ισπανικής Χωροφυλακής

 

Στον Χουάν Γκερέρο

Γενικό Πρόξενο της Ποίησης

 

Μαύρα είναι τ’ αλόγατά τους.

Μαύρα και τα πέταλά τους.

Έχουν μπέρτες λερωμένες

με κερί και με μελάνι

που στο φως στραφτοκοπάνε.

Έχουνε, γι’ αυτό δεν κλαίνε,

τα κρανία τους μολυβένια.

Με ψυχή από λουστρίνι

μες στη στράτα προχωράνε.

Σκοτεινοί καμπουριασμένοι

σπέρνουν διαταγές και μαύρου

καουτσούκ σιγή ξεσπάει

τρόμος σαν την ψιλή άμμο.

Τριγυρνάνε όπου γουστάρουν

και μια αστρονομία τεμπέλα

κρύβουνε μες στο μυαλό τους

μπερδεμένη με πιστόλια.

 

Ω, εσύ πόλη των Τσιγγάνων!

Στις γωνιές σημαίες φυτρώνουν.

Κολοκύθα και φεγγάρι

με γλυκό αγριοκεράσι.

Ω, εσύ πόλη των Τσιγγάνων!

Ποιος σ’ είδε και δε θυμάται;

Πόλη από ευωδιές και θλίψη

που ’χεις κάστρα από κανέλα.

[...]

Όμως οι Χωροφυλάκοι

σπέρνοντας φωτιές περνάνε

όπου σαν γυμνό κορίτσι

λαμπαδιάζει η φαντασία.

Και η Ρόσα των Καμπόριος

κλαίει στην πόρτα καθισμένη

με κομμένα τα βυζιά της

σ’ έναν δίσκο απιθωμένα.

Τρέχανε τ’ άλλα κορίτσια

τρέχανε κυνηγημένα απ’

τις μακριές τους τις πλεξούδες,

σκάγανε μες στον αέρα

μαύρα ρόδα από μπαρούτι.

Κι όταν όλα τα ταβάνια

είχαν σωριαστεί ρημάδια,

σήκωσε η αυγή τους ώμους

με μια πέτρινη γκριμάτσα.

 

Ω, εσύ πόλη των Τσιγγάνων!

Πάνε οι Χωροφυλάκοι

μες σε σιωπηλό λαγούμι

ενώ οι φλόγες σ’ έχουν ζώσει.

 

Ω, εσύ πόλη των Τσιγγάνων!

Ποιος σ’ είδε και δε θυμάται;

Στη μορφή μου να σε ψάξει.

Παίζουν το φεγγάρι κι η άμμος.

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 20 Ιούν. 2022

(Περισσότερα από το... βιβλίο)

 

 

* * * 

Μπάμπης Ζαφειράτος: «Ο Τσε Της Ποίησης - Ο Ποιητής Των Ποιητών» (Πολύ σύντομα από τις εκδόσεις NEW STAR) — Ένα κείμενο του Τσε για την Τελλουρική Δύναμη Φιντέλ Κάστρο Ρους (13.8.1926 - 25.11.2016)

Τσε Γκεβάρα

Η τελλουρική δύναμη Φιντέλ Κάστρο Ρους

(Απόσπασμα)*

Η εργατική τάξη είναι η απόλυτα πλειοψηφική τάξη. Η εργατική τάξη είναι η γόνιμη και δημιουργική τάξη, η εργατική τάξη είναι αυτή που παράγει όλο τον πλούτο που υπάρχει σε μια χώρα. Και όσο η εξουσία δεν είναι στα χέρια της, όσο η εργατική τάξη επιτρέπει να βρίσκεται η εξουσία στα χέρια των αφεντικών που την εκμεταλλεύονται, στα χέρια των κερδοσκόπων που την εκμεταλλεύονται, στα χέρια των γαιοκτημόνων που την εκμεταλλεύονται, στα χέρια των μονοπωλίων που την εκμεταλλεύονται, στα χέρια ξένων ή ντόπιων συμφερόντων που την εκμεταλλεύονται, όσο τα όπλα βρίσκονται στα χέρια μιας κλίκας, που είναι στην υπηρεσία αυτών των συμφερόντων, και όχι στα δικά της χέρια, η εργατική τάξη, σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, θα είναι καταδικασμένη σε μια άθλια ύπαρξη, όσα ψίχουλα κι αν της πετάξουνε αυτά τα μεγάλα συμφέροντα και οι προνομιούχοι από το φαγοπότι τους!

Φιντέλ Κάστρο

Ποτέ στη Λατινική Αμερική δεν είχε συμβεί ένα γεγονός με τόσο αξιοθαύμαστα χαρακτηριστικά, με τόσο βαθιές ρίζες και τόσο σημαντικές συνέπειες για την τύχη των προοδευτικών κινημάτων της ηπείρου, όπως ο επαναστατικός μας πόλεμος. Σε τέτοιο βαθμό, που έχει χαρακτηριστεί από μερικούς ως το απόλυτο γεγονός της Λατινικής Αμερικής και που ακολουθεί σε σημασία την τριλογία που συνθέτουν η Ρωσική Επανάσταση, ο θρίαμβος επί των αρμάτων του Χίτλερ, με τους επακόλουθους κοινωνικούς μετασχηματισμούς, και η νίκη της Κινεζικής Επανάστασης.

Αυτό το κίνημα, το τόσο ετερόδοξο στις μορφές και τις εκδηλώσεις του, ακολούθησε, και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, το γενικό περίγραμμα όλων των μεγάλων ιστορικών γεγονότων του αιώνα, που χαρακτηρίζονται από τους αντι-αποικιακούς αγώνες και τη μετάβαση στον σοσιαλισμό.

Εν τούτοις, κάποιες ομάδες, με ενδιαφέρον ή με καλή πίστη, προσπάθησαν να διακρίνουν στην Επανάστασή μας μια σειρά από αίτια και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, η σχετική σημασία των οποίων —έναντι του βαθύτερου ιστορικο-κοινωνικού φαινομένου— την εξυψώνουν τεχνητά, μέχρι να γίνουν οι καθοριστικοί της παράγοντες.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014), Ο Ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης (8 ποιήματα)

Ο Χουάν Χέλμαν φωτογραφημένος στην παρουσίαση της ανθολογίας «Φλογερό Επάγγελμα (Oficio Ardiente)», που εκδόθηκε με αφορμή την απονομή του «Βραβείου Ρεϊνά Σοφία για την Ιβηροαμερικανική Ποίηση (Premio Reina Sofía de Poesía Iberoamericana)», τον Οκτώβριο του 2005. Foto: Cristóbal Manuel / EL PAÍS.

 

 

 

«μ’ αυτό το ποίημα δε θα πάρεις την εξουσία» λέει
«μ’ αυτούς τους στίχους δε θα κάνεις την Επανάσταση» λέει
«ούτε και με χιλιάδες στίχους θα κάνεις την Επανάσταση» λέει
κάθεται στο τραπέζι και γράφει

 

 

Juan Gelman – Χουάν Χέλμαν

(3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό)

8 ποιήματα από 5 συλλογές

 

 

Το πιο αξιοθαύμαστο, ίσως, στοιχείο στην ποίησή του είναι η σχεδόν απίστευτη τρυφερότητά του, όπου δικαιολογείται ο παροξυσμός της απόρριψης και της καταγγελίας, η επίκληση τόσων πολλών σκιών, από μια φωνή που ηρεμεί και νανουρίζει, ένα ασίγαστο χάδι λέξεων σε άγνωστους τάφους.

Χούλιο Κορτάσαρ

 

*

 

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 14/1/2022

 

*

 

Χουάν Χέλμαν

 

Ο Χουάν Χέλμαν το 2005, στη Φοιτητική Εστία της Μαδρίτης. Foto: LUIS MAGÁN (Πηγή: www.canalcaribe.icrt.cu)

 

 

 

Ερωτική Απουσία

 

Πώς είναι αναρωτιέμαι.
Πώς είναι να σε αγγίζω στο πλάι μου.
Πάω τρελός στον άνεμο
και πάω και δεν πάω.

Πώς είναι να κοιμάμαι
στου στήθους σου τη χώρα τόσο απόμακρα.
Είμαι θεόφτωχος χριστός στη θύμησή σου
μια καρφωμένος μια ξεκάρφωτος.

Όπως και να ’χει.
Μπορεί το σώμα μου να εκραγεί και μόνο αυτό να περιμένω.
Και θα με φας μετά γλυκά γλυκά
κομμάτι το κομμάτι.

Θα είμαι αυτό που έπρεπε.
Το πόδι σου. Το χέρι σου.

 

 

Το παιχνίδι που παίζουμε
El juego en que andamos [1957-1958]

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 5 Ιαν. 2021