Shell: Ο πάγος έσπασε

Το λειώσιμο των πάγων στο Βόρειο Πόλο «ανοίγει την όρεξη» των καπιταλιστών

ΗΠΑ

Η Αρκτική στο προσκήνιο μετά το «πράσινο φως» Ομπάμα στη «Shell»

Δυναμώνει ο ανταγωνισμός των μονοπωλίων για τον ανεκμετάλλευτο πλούτο της περιοχής

Η απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα να επιτρέψει, πριν περίπου 10 μέρες, υπό όρους, στον πετρελαϊκό κολοσσό «Shell» να ξαναρχίσει τις γεωτρήσεις πετρελαίου στη Θάλασσα του Τσούκτσι, έξω από τις δυτικές ακτές της Αλάσκας, αναθερμαίνει το ενδιαφέρον των ενεργειακών μονοπωλίων για «μπίζνες» σε μία από τις πιο ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη:

Τον Αρκτικό Ωκεανό, που εκτιμάται (σύμφωνα με μελέτη της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας) πως κρύβει στα παγωμένα σπλάχνα του το 30% των ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στον πλανήτη, το 13% του πετρελαίου και το 22% των απανταχού κοιτασμάτων υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Όπως ανακοινώθηκε από το ομοσπονδιακό υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ, δίνεται άδεια στη «Shell» να διενεργήσει έξι ερευνητικές εξορύξεις από δύο εξέδρες στη θάλασσα του Τσούκτσι, (Polar Pioneer και Noble Discoverer), με τον όρο να εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες από τις άλλες πολιτειακές και ομοσπονδιακές αρμόδιες αρχές και να πάρει «κατάλληλα προληπτικά μέτρα για περιορισμό των πιθανών διαρροών».

Η διευθύντρια του αρμόδιου Γραφείου Διαχείρισης Ενέργειας Ωκεανών, Αμπιγκέιλ Ρος Χόπερ, ισχυρίστηκε ότι οι δραστηριότητες της πετρελαϊκής εταιρείας θα παρακολουθούνται «στενά», επειδή τάχα «κάθε υπεράκτια ερευνητική δραστηριότητα θα υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες ασφαλείας».

Η απόφαση αυτή, που συνέπεσε με την πέμπτη επέτειο από το χειρότερο θαλάσσιο δυστύχημα πετρελαϊκής ρύπανσης όλων των εποχών, με την έκρηξη στην πετρελαϊκή εξέδρα της ΒΡ τον Απρίλη του 2010 στον Κόλπο του Μεξικού, προκάλεσε, όπως αναμενόταν, τις αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών, που βλέπουν με ανησυχία την πιθανότητα επανάληψης του ολέθρου της ΒΡ και στα παγωμένα νερά της Αλάσκας. Ιδιαίτερα, όταν ακόμη και οι τελευταίες έρευνες των ομοσπονδιακών αρχών στις ΗΠΑ (2014) προβλέπουν ότι «υπάρχουν 75% πιθανότητες πρόκλησης πετρελαιοκηλίδας ως αποτέλεσμα γεωτρήσεων στην Αρκτική τα επόμενα 70 χρόνια»!

Έτσι, στις αρχές της βδομάδας, εκατοντάδες σκάφη και κάτοικοι με τα κανό τους, κατέκλυσαν το λιμάνι του Σιάτλ (ΒΑ ΗΠΑ), σε μία συμβολική ενέργεια να «μπλοκάρουν» τις φορτηγίδες της «Shell» που περνούσαν από την περιοχή, μεταφέροντας τα κομμάτια για το στήσιμο της πρώτης από τις δύο εξέδρες εξόρυξης πετρελαίου που θα στηθούν το καλοκαίρι στη Θάλασσα Τσούκτσι.

Σε εξέδρα που έστησαν οι διαδηλωτές σε κεντρικό τμήμα του λιμανιού του Σιάτλ, είχαν αναρτήσει πανό με συνθήματα «Όχι στη "Shell" - Το Σιάτλ τραβά κόκκινη γραμμή» και «Δεν μπορούμε να κάψουμε όλο το πετρέλαιο του πλανήτη και να εξακολουθούμε να ζούμε σε αυτόν».

Οι διαμαρτυρίες αυτές, κυρίως με οικολογικά κίνητρα, χωρίς ιδιαίτερο ταξικό-πολιτικό βάθος για την ουσία της εκμετάλλευσης του πλούτου από τα μονοπώλια, προσέλκυσαν ταυτόχρονα και το ενδιαφέρον μεγάλων, διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, όπως η «Greenpeace».

Τέτοιες οργανώσεις συχνά δραστηριοποιούνται και με άλλες επιδιώξεις, ενδεχομένως και προώθησης συμφερόντων αντίπαλων μονοπωλίων, όπως π.χ. εκείνα που δραστηριοποιούνται στο χώρο της παραγωγής «πράσινης ενέργειας» από Ανανεώσιμες Πηγές (αιολική, ηλιακή, γεωθερμική κλπ).

Συνεπώς, από το χώρο των διαμαρτυριών δεν έλειψε η επικεφαλής του παραρτήματος της «Greenpeace» στις ΗΠΑ, Αννι Λέοναρντ, η οποία αφού απαρίθμησε μία λίστα από τους πιθανούς κινδύνους που ελλοχεύουν οι δραστηριότητες των πετρελαϊκών εταιρειών στην Αλάσκα, έβγαλε στη συνέχεια πύρινο λόγο υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και «της ανάγκης να επενδύσουμε σε αυτές και όχι στα βρώμικα καύσιμα».

Στον ορίζοντα ναυτικές ασκήσεις ευρείας κλίμακας

Ωστόσο, δεν είναι η μόνη κίνηση στη «σκακιέρα» της Αρκτικής που κάνει η κυβέρνηση του Προέδρου Ομπάμα, ώστε να πριμοδοτήσει τις «μπίζνες» των πολυεθνικών του πετρελαίου στις δυτικές ακτές της Αλάσκας, δίνοντας άδεια στην ίδια εταιρεία που το 2012 είχε φάει πρόστιμα 12.000.000 δολαρίων στην Αλάσκα για παραβάσεις περιβαλλοντικών κανονισμών, διάφορα «ατυχήματα» και φοροδιαφυγή.

Μέσα στον Ιούνη, το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό ετοιμάζει στην Αρκτική στρατιωτικές ασκήσεις ευρείας κλίμακας, με την επωνυμία «Northern Edge».

Οι ασκήσεις, στις οποίες θα συμμετάσχουν 6.500 έως 14.000 πεζοναύτες και στρατιωτικοί αξιωματούχοι, θα πραγματοποιηθούν σε μία έκταση 8.450 ναυτικών μιλίων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ακόμη και περιοχές που προστατεύονται από την αλιεία. Αναμένεται να χρησιμοποιηθούν πάνω από 352 τόννοι εκρηκτικών, βλημάτων, πυραύλων και βομβών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη θαλάσσια ζωή...

Οι ασκήσεις αυτές στην ευρύτερη περιοχή της λεγόμενης Αρκτικής Ζώνης δεν είναι οι μόνες. Τα τελευταία χρόνια, το ΝΑΤΟ έχει πραγματοποιήσει στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή, διερευνώντας αργά αλλά σταθερά τις πιθανότητες στρατιωτικοποίησής της, ώστε να «εξασφαλιστούν» τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους έναντι άλλων ανταγωνιστικών από τη Ρωσία, την Κίνα κ.α. 

Μόλις την περασμένη Δευτέρα, ο ειδικός αντιπρόσωπος της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ, Αλεξάντερ Γκρούσχκο, σημείωσε ότι η ανάμιξη του ΝΑΤΟ στην Αρκτική θα έχει «σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια», μετατρέποντάς την ακόμη και σε πεδίο σύγκρουσης, «στο σοβαρό ανταγωνισμό για νέες πηγές Ενέργειας και νέες οδούς μεταφοράς εμπορευμάτων», τονίζοντας:

«Ως σήμερα, δε βλέπω το ΝΑΤΟ να έχει σαφή στρατηγική στην Αρκτική, αν και κατά διαστήματα, χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ προσπαθούν να προωθήσουν την ιδέα ότι επιχειρείται η στρατιωτικοποίηση της Αρκτικής».

Ο Ρώσος διπλωμάτης προσπάθησε στη συνέχεια να διασκεδάσει τις αντιδράσεις από τις δηλώσεις του, καταλήγοντας με την ελπίδα ότι οι σχεδιασμοί για στρατιωτικοποίηση της Αρκτικής δε θα περάσουν και ότι οι διαφορές «θα λυθούν μέσω του Αρκτικού Συμβουλίου».

Βέβαια, οι Ρώσοι έχουν αρχίσει επίσης τη στρατιωτικοποίηση της Αρκτικής, επιδιώκοντας να πιάσουν το «καλύτερο και μεγαλύτερο κομμάτι στην πίτα» ήδη εδώ και μία 12ετία. Το Μάρτη του 2014, ανακοίνωσαν τη δημιουργία στρατιωτικής βάσης πάνω στον πολικό ερευνητικό σταθμό «Barneo», στη βάση έρευνας του 2002 από τη ρωσική Γεωγραφική Εταιρεία, σε ένα κομμάτι πάγου σε απόσταση μόλις 110 χλμ από το Βόρειο Πόλο. Ενα μήνα μετά (Απρίλη 2014), έκαναν τις πρώτες στρατιωτικές ασκήσεις με τη συμμετοχή Ρώσων αλεξιπτωτιστών στη βάση.

Φουντώνουν οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί

Όλα αυτά γίνονται ενίοτε με τη σιωπηλή συναίνεση του Αρκτικού Συμβουλίου, ενός διακυβερνητικού φόρουμ που ιδρύθηκε με τη διακήρυξη της Οττάβα το 1996 και συστήθηκε το 2011 με τη συμμετοχή οκτώ χωρών-μελών, με βασικό κριτήριο να έχουν ακτογραμμές στη Ζώνη της Αρκτικής: Δηλαδή τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Ρωσία, τη Σουηδία, τη Δανία (λόγω Γροιλανδίας), την Ισλανδία, τη Φιλανδία, τη Νορβηγία. Σύντομα, δημιουργήθηκε και στάτους άλλων 12 χωρών-παρατηρητών, μεταξύ των οποίων οι λεγόμενες αναδυόμενες δυνάμεις που δεν έχουν καμία γεωγραφική σχέση με την Αρκτική, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη αλλά και η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, γεγονός που αντανακλά το εντονότατο διεθνές ενδιαφέρον για τις τεράστιες γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές δυνατότητες της περιοχής που θα αποκαλυφθεί τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες, καθώς το θεαματικό λιώσιμο των πάγων θα δημιουργήσει νέες ενεργειακές πηγές εκμετάλλευσης και νέες ναυτιλιακές οδούς.

Όπως π.χ. τα βορειοανατολικά περάσματα της Αρκτικής που εποφθαλμιά η Κίνα, σε ανταγωνισμό με τη Ρωσία, γνωρίζοντας ότι μπορεί να μειώσει έως και 30% το χρόνο μεταφοράς των σινικών εμπορευμάτων στην Ευρώπη! Το γεγονός αυτό εξηγεί τον ξαφνικό «έρωτα» του Πεκίνου με την Ισλανδία και τη στενή συνεργασία τους εδώ και μία δεκαετία στους τομείς της οικονομίας, της ενέργειας, του εμπορίου και των επενδύσεων, υπό το σφόδρα ενοχλημένο «βλέμμα» αξιωματούχων της ΕΕ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα λ.χ. της σινο-ισλανδικής συνεργασίας στον τομέα της αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας, είναι η περίπτωση της σινικής πόλης Σιανγκγιάνγκ, που ηλεκτροδοτείται και θερμαίνεται ήδη από το 2006 με γεωθερμική ενέργεια, κάνοντάς την την πιο «πράσινη» πόλη-οικολογικό πρότυπο της Κίνας...

Η EE, από την άλλη, κάθε άλλο παρά αμέτοχη είναι. Χρησιμοποιώντας διάφορους «δούρειους ίππους»-προγράμματα, όπως το «Πρόγραμμα Βόρειας Περιφέρειας και Αρκτικής» (NPΑ), σπρώχνει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για «έρευνες», «επιστημονικές» και «ενεργειακές» μελέτες, ενίοτε και σε συνεργασία με χώρες-μη μέλη. Αυτή την περίοδο, μάλιστα, επικαιροποιείται το νέο χρονοδιάγραμμα δράσης και προϋπολογισμού του ΝΡΑ για την περίοδο 2014-2020.

Οι έντονοι ανταγωνισμοί στην περιοχή της Αρκτικής έχουν επισημανθεί καιρό τώρα από την ΚΕ του ΚΚΕ, που στις θέσεις της για το 19ο Συνέδριο είχε σημειώσει:

«Η διαπάλη ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τη συγκεκριμένη περίοδο, εστιάζεται στον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και δρόμων μεταφοράς τους, των πηγών νερού, των θαλάσσιων διαδρόμων μεταφοράς εμπορευμάτων, με χαρακτηριστικές εστίες έντασης την Κασπία, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή, τον Περσικό Κόλπο, την Αφρική, τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και την Αρκτική. Δυναμώνει ο κίνδυνος και πιο γενικευμένων περιφερειακών συγκρούσεων, ακόμα και ενός γενικότερου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Σε αυτά τα πλαίσια αναδιατάσσονται ιμπεριαλιστικοί άξονες για τον έλεγχο αγορών και εδαφών».

Είναι συνεπώς επιτακτική ανάγκη οι λαοί να επαγρυπνούν και να κινητοποιούνται, με στόχο και την προστασία του φυσικού πλούτου, γνωρίζοντας ότι όσο οι ενεργειακές πηγές και οδοί αφήνονται έρμαιο στα χέρια των μονοπωλίων, δε θα αξιοποιούνται για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, αλλά για την αύξηση της καπιταλιστικής κερδοφορίας με όποιο τίμημα...

Ακόμη και με αυτό της ποιότητας ζωής των μελλοντικών γενιών.

Ή ακόμη και με το ξέσπασμα ενός γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 23/5/2015