Περί κολακείας ή Κόλακες και Κόρακες

Πήτερ Μπρύγκελ ο Νεότερος, Οι Κόλακες (1592)
(Λάδι σε ξύλο. Διαμετρος: 18,5 εκ., Ιδιωτική συλλογή)

 

Περί κολακείας

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ

1. Ικανοί κόλακες είναι εκείνοι που τρελαίνουν τον εκάστοτε πρωθυπουργό. Όσο καιρό σέρνονται μαζί του, τους βλέπεις και νομίζεις πως είναι συνένοχοι σε όλα.

Όταν, όμως, μια κάποια συνηθισμένη μέρα, αρχίζει να πέφτει ο «μέγιστος», βλέπει τους κολλητούς, τους κόλακες να μετακομίζουν στον απέναντι υποψήφιο για το χρίσμα.

Στερνή μου γνώση, λέει ο πρωθυπουργός, αλλά είναι ήδη κουρέλα.

Οι κόλακες αρχίζουν τις έκτακτες εμφανίσεις μπροστά στον «σίγουρο ανερχόμενο», που προσποιείται ότι χαίρεται την παράσταση, φροντίζοντας να δείχνει αρκούντως μελαγχολικός (όπως και ο προηγούμενος) για τον σταυρό που ετοιμάζεται να σηκώσει.

2. Έτσι αρχίζει ο χορός, με τους κόλακες. Η τέχνη της κολακείας είναι ανθηρή οικονομικά, αλλά οι θέσεις λίγες.

Ο καλύτερος κόλακας είναι αυτός που προσαρμόζεται εύκολα και μετασχηματίζει σε θαύμα την πιο ελεεινή πράξη του κυβερνήτη.

Κρυμμένος πίσω από τα παράθυρα, πείθει τον αρχηγό να βγει γυμνός στο μπαλκόνι.

Και ο κορυφαίος, ανεπανόρθωτα συνδεδεμένος με τους κόλακες, ανταποκρίνεται και εμφανίζεται μες στην εκζήτηση και την επίδειξη.

Γιατί η κολακεία συγκρίνεται μόνο με τα παραισθησιογόνα, στα οποία εθίζεται κανείς εύκολα.

3. Δεν υπάρχει αποτυχημένος κόλακας. Ο πιο άξιος συνήθως καταλήγει υπουργός, ξεδιπλώνοντας την ικανότητά του στο παραμύθιασμα και την ανικανότητά του στη δράση.

Αλλά ο κόσμος που είναι αμείλικτος το καταλαβαίνει, και τον κάνει ανέκδοτο, τον περνάει στο δημόσιο γέλιο.

Παράδειγμα το γνωστό σε όλους υστερικό κοκοράκι. Δεν προλαβαίνει να τονίζει πόσο σοφός είναι ο πρόεδρός του (όπως και ο αμέσως προηγούμενος αλλά και εκείνος ο πιο παλιός!) και πόσο αξίζει να γίνει πρωθυπουργός.

4. Οι κόλακες κατάφεραν κάποτε να ταπεινώσουν ακόμα και την Προεδρία της Δημοκρατίας, όταν, πριν από δεκαετίες, οι λεγόμενες δημοκρατικές δυνάμεις είχαν διαλέξει και ανεβάσει στο θώκο έναν «καλό άνθρωπο».

Μόλις τον ανέλαβαν οι κόλακες, τον έφτασαν σε τέτοιο σημείο ματαιοδοξίας, ώστε να επανεισηγηθεί μέχρι και το βυζαντινό πρωτόκολλο.

Όλοι θυμούνται τις ουρές των δημοσιογράφων που περίμεναν υπομονετικά για να τον συναντήσουν.

Δεν θέλει και πολύ ο άνθρωπος για να πιστέψει πως θα είναι και στην άλλη ζωή πρόεδρος!

5. Είναι γνωστό πως όταν ο Λουδοβίκος ανέβηκε στο ικρίωμα, ο δήμιος τον πλησίασε και του ψιθύρισε: «Μεγαλειότατε, πιστέψτε με, όλα αυτά είναι θέατρο, δεν πρόκειται να πάθετε τίποτα».

Επρόκειτο, λένε, για τον προσωπικό του κόλακα, και φυσικά ο βασιλιάς πέρασε στην άλλη ζωή σίγουρος ότι ο δήμιός του έλεγε, όπως πάντα, την αλήθεια!

Όσο για την Αντουανέτα, ακόμα και όταν έβαλε το κεφάλι της στην γκιλοτίνα, πίστευε πως ήταν εκεί για να φτιάξει την κόμμωσή της!

Μύθος, αλήθεια ή ένα ακόμα φωτισμένο παιχνίδι του Σαιν-Ζυστ, το ζητούμενο εκπληρώθηκε και τα δύο τα κεφάλια τίμησαν το γνωστό μικρό καλάθι κάτω από την γκιλοτίνα.

6. Κόλακας κόλακα μάτι δεν βγάζει. Ενώ το μίσος μεταξύ τους είναι αβυσσαλέο, κάνουν ό,τι μπορούν για να μην εκτεθούν δημόσια και αναγκάσουν τον πρόεδρο να τους δώσει μια κλοτσιά και βρεθούν στο δρόμο χειρότερα κι από σκυλιά.

7. Οι καλλιτέχνες είναι επιρρεπείς στην κολακεία; Δεν μπορώ να φανταστώ τον Μπαχ να παραδίνεται σε μια συνομιλία με κόλακες, ούτε τον Πικάσο. Τον Σαλβατόρ Νταλί; Σίγουρα ναι, γιατί και ο ίδιος ήταν κόλακας.

Για τους μεγάλους ποιητές; Ο Διονύσιος Σολωμός; Αποκλείεται, γιατί βρισκόταν σε μόνιμη κατάσταση αναστάτωσης λόγω της μεγάλης θητείας του στην ταραχή καθώς ήταν σε μόνιμη δικαστική διαμάχη με τη μητέρα του.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης; Αδύνατο, ήταν εστέτ και δεν καταδεχόταν το παραμικρό.

Ο Γιάννης Ρίτσος; Πού θα τον συναντούσαν, στα ξερονήσια ή στη φυλακή; Εξάλλου, δεν θα μπορούσε κανείς να αντιμετωπίσει εκείνο το βλέμμα!

Ο Νίκος Καρούζος; Μονίμως σε κατάσταση Ζεν, ποιον να κοιτάξει και τι να πει.

Ο πραγματικός δημιουργός δεν έχει καμία ανάγκη από την κολακεία για να αναδείξει το έργο του.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 23/4/2017