Μάνος Κατράκης: Άξιος Εστί – Εκδήλωση τιμής του ΚΚΕ στις 18/11/2014 – «Διάλεξα να είμαι κομμουνιστής» (7 VIDEO - Δυο συνεντεύξεις - Φωτό)

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ

Εκδήλωση αφιερωμένη στον Μάνο Κατράκη στις 18 Οκτώβρη

Κίσσαμος, 14 Αυγούστου 1908 - Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1984

Toν Μάνο Κατράκη, τον καλλιτέχνη, κομμουνιστή, αγωνιστή, τιμά το ΚΚΕ με μία σημαντική εκδήλωση που διοργανώνει το Πολιτιστικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ, το Σάββατο 18 Οκτώβρη στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ και έχει τίτλο τους στίχους του Γ. Ρίτσου: «Στο μπόι σου παίρνει μέτρο η ανθρωπιά και η τέχνη...». Θα «αναβιώσουν» στιγμές από τη ζωή και το έργο του που αποτέλεσαν και αποτελούν δίδαγμα και παράδειγμα καλλιτέχνη που έθεσε την τέχνη του στην υπηρεσία του λαϊκού κινήματος, με αυτοθυσία, με το κεφάλι ψηλά.

Μποτίλια Στον Άνεμο: Από το Λεύκωμα: Mάνος Kατράκης. Στη ζωή, τη σκηνή και την οθόνη

ΜΑΡΤΣΑΚΗΣ Β. - ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΥ Μ. - ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ ΑΙΚ.

(Σύγχρονη Εποχή, 2004)

Χαρακτηριστικά που έκαναν έναν άλλο μεγάλο κομμουνιστή ποιητή, τον Γιάννη Ρίτσο, να γράψει γι' αυτόν:

«Σύντροφε Μάνο, Κρητικόπουλο, Ερωτόκριτέ μας, άξιε γιε της Ρωμιοσύνης
Έρωτας είσαι και ομορφιά και λεβεντιά και αγάπη
στο μπόι σου παίρνει μέτρο η ανθρωπιά και η τέχνη
μες τη φωνή σου ακέριος ο λαός βρίσκει την πιο σωστή φωνή του
μες τη φωνή σου πέντε αηδόνια, τρεις αητοί κι ένα λιοντάρι δένουν τη φιλία του κόσμου...».

Στην εκδήλωση, που θα γίνει το Σάββατο 18 Οκτώβρη στις 7 το απόγευμα, θα μιλήσει ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και θα παρουσιαστεί ένα πρωτότυπο δρώμενο, με οπτικοακουστικό υλικό και θεατρικούς διαλόγους.

Αγγελόπουλου, «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984)
Ο Μάνος Κατράκης με την Ντόρα Βολανάκη

«Είναι ένα αφιέρωμα για να τιμήσουμε έναν καλλιτέχνη, ο οποίος άφησε πραγματικά ένα ανεξίτηλο στίγμα. Και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες στρατευμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης από σχετικά νεαρή ηλικία, σε μία περίοδο που βρισκόταν σχεδόν έτοιμη να απογειωθεί η καριέρα του. Λίγο πριν από τον πόλεμο είχε ήδη παίξει στο Εθνικό Θέατρο και φαινόταν ότι μπορεί να έχει μια πολύ λαμπρή καριέρα. Σε εκείνη τη στιγμή, αποφασίζει να στρατευτεί στην υπόθεση της εργατικής τάξης, δειλά στην αρχή αλλά στη διάρκεια μπαίνει περισσότερο», λέει στο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» ο Στράτος Σαραντίδης, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ.

Το αφιέρωμα έχει επιμεληθεί, ετοιμάσει και θα παρουσιάσει μία ομάδα θεατρολόγων, σκηνοθετών και ηθοποιών και θα περιλαμβάνει αφηγήσεις του ίδιου και άλλων που τον γνώρισαν, προκειμένου να αποδώσει την περίοδο μέσα στην οποία διαμορφώθηκε η προσωπικότητά του, την πορεία του Μάνου Κατράκη από τη γέννησή του μέχρι την ένταξή του στο ΚΚΕ, τους αγώνες, το περίφημο Λαϊκό Θέατρο, ως το τέλος της ζωής του. Σε κάποια σημεία της, η μουσικοθεατρική παράσταση θα «ντυθεί» με πρωτότυπη μουσική που έχει επιμεληθεί ο μουσικός Δημήτρης Ανδρονιάδης.

Μόσχα, Ιούνιος του 1980: Λίντα Άλμα, Μάνος Κατράκης, Ευγενία Κριτσέφσκαγια, Λυκούργος Καλλέργης και η κυρία από το Πρακτορείο Συγγραφικών Δικαιωμάτων της ΕΣΣΔ

Ξετυλίγοντας το νήμα μιας ζωής αγώνα και δημιουργίας

Στη διάρκεια της εκδήλωσης, ο ίδιος ο Μάνος Κατράκης θα «συστηθεί» με τη χαρακτηριστική φωνή υπέροχη φωνή του, στην οποία «οι λέξεις βγαίνουν από τα χείλη του λαμπερές και στρογγυλές, μ' ένα περίγραμμα φωτεινό, όπως τα βότσαλα κάποιου παρθένου γιαλού», όπως είχε πει γι' αυτόν ο Οδυσσέας Ελύτης.

Η «διαδρομή» ξεκινά από τη γέννησή του στον Κίσσαμο, τα πρώτα του χρόνια, την κάθοδο στην Αθήνα, τα πρώτα βήματα στο θέατρο το 1928, όταν πολλοί ήταν εκείνοι που υποκλίθηκαν και αναγνώρισαν αμέσως το ταλέντο του. Όμως απολύεται από το Εθνικό για τις ιδέες του, συλλαμβάνεται, του ζητούν να υπογράψει δήλωση, αρνείται και εξορίζεται στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και τον Αϊ - Στράτη, μέχρι το 1952.

O Μάνος Κατράκης (αριστερά) με τον Γιάννη Ρίτσο (κέντρο). Από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη.

«Λίγο πριν τον πόλεμο ο Μάνος Κατράκης είχε παίξει ήδη στο Εθνικό Θέατρο και φαινόταν ότι θα έχει μια πολύ λαμπρή καριέρα. Σε εκείνη τη στιγμή, αποφασίζει να στρατευτεί στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στην αρχή δειλά αλλά στη συνέχεια αποφασιστικά. Έχει ζήσει όλα τα μεγάλα γεγονότα του 21ου αιώνα, όπως όλη η γενιά του, και αυτός επέλεξε να δώσει τη μάχη από την πλευρά της εργατικής τάξης», σημειώνει ο Στρ. Σαραντίδης. Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Οκτωβριανή Επανάσταση, ίδρυση του ΣΕΚΕ, Μικρασιατική Καταστροφή, Δικτατορία Μεταξά, Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, εμφύλιος, διωγμοί και εκτελέσεις κομμουνιστών, δικτατορία, μεταπολίτευση. Ηταν παρών σε όλα και από τη στιγμή της στράτευσής του στάθηκε ακλόνητος.

Ο Κατράκης από τους πρώτους οργανώθηκε στο ΕΑΜ και έδρασε και μέσα από την Τέχνη του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1943 οι Βούλγαροι φασίστες σκόπευαν να στείλουν θίασο στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να εδραιώσουν την κατοχή τους στη Μακεδονία. Μέσα από το ΕΑΜ ο Μ. Κατράκης και άλλοι καλλιτέχνες ανέλαβαν δράση δημιουργώντας το «Λαϊκό Θέατρο Βορείου Ελλάδος», που αποτέλεσε έναν από τους σημαντικούς σταθμούς στην καλλιτεχνική - αγωνιστική του πορεία.

Η παρέα της εξορίας: Μάνος Κατράκης, Γιάννης Ρίτσος, Δημήτρης Φωτιάδης, Μενέλαος Λουντέμης

Στην εκδήλωση θα αναβιώσουν τα παραπάνω όπως και τα όσα ακολούθησαν, με τον Μάνο Κατράκη πάντα όρθιο να δίνει τη μάχη συνεχώς, με ήθος που αναγνωρίζουν οι πάντες. «Η έντιμη και σωστή θεώρηση της Τέχνης» - είχε πει σε μια τιμητική εκδήλωση που οργάνωσε το ΚΚΕ για εκείνον το 1981- «οδηγούν τον καλλιτέχνη στο σωστό δρόμο. Έτσι, το έργο του γίνεται δεκτό από όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από πολιτικές ή όποιες άλλες διαφορές».

Πάντα παρών στις δύσκολες στιγμές. Αλύγιστος στις εξορίες, όταν βρέθηκε στο δρόμο, χωρίς δουλειά. Σε όλες τις πλευρές της ζωής του. Με τον ίδιο να καταφέρνει να στήνει το 1955 το περίφημο Λαϊκό Θέατρο που αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στη θεατρική ζωή της χώρας.

Μάνος Κατράκης και Ειρήνη Παππά. «Ηλέκτρα» (1962) του Μιχάλη Κακογιάννη

«Η στράτευση δεν τον εμπόδισε, τον ανέδειξε»

«Κυρίως αυτό που βλέπουμε είναι ότι ένας άνθρωπος ο οποίος ξεκινά με όλες τις προδιαγραφές για να γίνει μέρος του συστήματος και μέσα από αυτό να έχει τα πλούτη του, αυτός αποφασίζει να πάρει άλλο δρόμο: Να συνταχθεί με την εργατική τάξη, με το Κομμουνιστικό Κόμμα, παρότι ταλαιπωρείται, πηγαίνει εξορία, φυλακίζεται, μένει χωρίς δουλειά, πολλές φορές στο δρόμο, χωρίς να έχει τίποτα στα χέρια του. Και κάθε φορά ξεκινά από την αρχή, μεγαλώνοντας αυτήν την καριέρα, επιβάλλοντας στο σύστημα να μην μπορεί να τον αποσιωπήσει ότι υπάρχει, ζει, δουλεύει. Να μένει όρθιος, πιστός στις αρχές του, με αξιοπρέπεια, ήθος», σημειώνει ο Στρ. Σαραντίδης μιλώντας στο «Ριζοσπάστη» για το «μήνυμα» της εκδήλωσης που διοργανώνει το Τμήμα Πολιτισμού.

«Δον Κιχώτη», 1973. Μάνος Κατράκης, Παντελής Ζερβός (Σάντσος), Τζόλλυ Γαρμπή (Τερέζα Σάντσαινα) (Πηγή)

Ο Μάνος Κατράκης άφησε ιστορία σε ρόλους όπως Οιδίποδας, Προμηθέας Δεσμώτης, Καπετάν Μιχάλης, Δον Κιχώτης, Οθέλος στη σκηνή και συμμετοχές σε ταινίες στη μεγάλη οθόνη. Περιοδείες στο εξωτερικό και βραβεύσεις, με αποκορύφωμα εκείνη του 1961 όπου ανακηρύχθηκε ο καλύτερος διεθνής ηθοποιός του 5ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Φρανσίσκο για την ερμηνεία του Κρέοντα στην Αντιγόνη, έχοντας απέναντί του τον Λόρενς Ολιβιέ και τον Μπαρτ Λάνκαστερ. «Ενας άνθρωπος που στρατεύεται, μένει στρατευμένος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, έχει μια αυξημένη κομματικότητα, συμμετέχει σε όλη τη δραστηριότητα του Κόμματος. Ένας τέτοιος άνθρωπος καταφέρνει να γίνει και ένας πολύ σπουδαίος ηθοποιός. Και δεν είναι ο μόνος. Είναι πολλοί οι μεγάλοι που έγιναν μεγάλοι και ταυτόχρονα ήταν στρατευμένοι. Η στράτευση όχι μόνο δεν εμποδίζει να γίνει κάποιος σπουδαίος καλλιτέχνης αλλά αντίθετα τον προσανατολίζει στο να γίνει πραγματικά μεγάλος», σημειώνει ο συνομιλητής μας.

902

Διαμόρφωση κειμένων, επιλογή φωτό-βίντεο, τίτλοι: Μποτίλια Στον Άνεμο

*

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

Χρονολογία Παραγωγής / Πρώτης Εκπομπής
Κυριακή, 1 Ιανουαρίου 1984

Η εκπομπή «ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ» είναι αφιερωμένη στο θεατράνθρωπο ΜΑΝΟ ΚΑΤΡΑΚΗ. Το αφιέρωμα ξεκινά με τον ηθοποιό να αφηγείται σχετικά με τον ερχομό της οικογένειάς του από την Κρήτη στην Αθήνα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν. Η παρουσίαση της ζωής του κινείται γύρω από δύο άξονες: τον προσωπικό, που περιστρέφεται γύρω από τα χρόνια που έζησε εξόριστος για τις πολιτικές του θέσεις και τη συναναστροφή του με προσωπικότητες της αριστεράς, γεγονός που συνέβαλε στο να ολοκληρώσει τον ιδεολογικό του προσανατολισμό και να τοποθετηθεί πολιτικά, και τον επαγγελματικό όπου μιλά για το πρώτο του ξεκίνημα στο θίασο της ΜΑΡΙΚΑΣ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ, για τη δημιουργία του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1942), για τα ποιητικά απογεύματα που διοργάνωνε στο Θέατρο Μουσούρη με τη συμμετοχή σημαντικών πνευματικών ανθρώπων, για τη δημιουργία του Λαϊκού Θεάτρου (1955) στο Πεδίο του Άρεως και την έξωσή του από εκεί με την επιβολή της δικτατορίας, για τις περιοδείες του κατά τη Μεταπολίτευση και για την εγκατάστασή του στο Θέατρο Μπρόντγουεϊ το 1978. Αναφέρεται στις τιμητικές διακρίσεις που δέχτηκε, ξεχωρίζοντας αυτή της Ακαδημίας Αθηνών και του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ στο Σαν Φρανσίσκο. Κλείνοντας, αναπολεί σημαντικούς συνεργάτες, φίλους, ρόλους, και στιγμές από τα παιδικά του χρόνια ενώ στο τέλος εμφανίζεται να ερμηνεύει αποσπάσματα από τον «Ερωτόκριτο» του ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΥ ΚΟΡΝΑΡΟΥ με τη συνοδεία του μουσικού ΓΙΩΡΓΗ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ. Παρεμβάλλεται φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό από θεατρικές παραστάσεις.

Α' ΜΕΡΟΣ


NSoulful Z

Β' ΜΕΡΟΣ



NSoulful Z

Δείτε και από το αρχείο της ΕΡΤ: Ανάλυση περιεχομένου κατά κεφάλαια-σκηνές

*

Από αφιέρωμα της κρατικής τηλεόρασης, παραγωγής 1982

thelostislandboy

thelostislandboy

*

Μάνος Ορφανουδάκης

***

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

«Άξιος γιος της Ρωμιοσύνης»

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ 

Είκοσι χρόνια συμπληρώθηκαν (2 Σεπτεμβρίου 2004), φέτος από την πικρή απώλεια του μεγάλου ηθοποιού, του αλησμόνητου, ακριβού συντρόφου μας, Μάνου Κατράκη. Το υπόδειγμα του γενναίου αγωνιστή, του σταθερού, ασυμβίβαστου και συνειδητού κομμουνιστή και μοναδικά υπέροχου καλλιτέχνη, δε σβήνει από τη μνήμη μας. Της ανήκει! Δίδαξε και «ποίησε» ήθος πάνω στη θεατρική σκηνή, αλλά και στην καθημερινή «σκηνή» του αγώνα, στο Μακρονήσι, στον Αϊ - Στράτη, στην Ικαρία.

Με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, στα γυρίσματα της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984)

Η παλικαριά του Μάνου Κατράκη, η αγάπη και ο μόχθος για τη ζωή, τον αγώνα, την τέχνη, η δύναμή του, η εργατικότητά του, η σεμνότητά του η αταλάντευτη πολιτική του στάση, είναι μερικά από τα επίγεια χαρίσματά του, που θα κατοικούν πάντα στη μνήμη μας, διατηρώντας ανεξίτηλη την εικόνα, που ούτε ο θάνατος μπορεί να αλλοιώσει.

Είκοσι χρόνια, λοιπόν, από τη μέρα, που ο «Ερωτόκριτός μας», ο «άξιος γιος της Ρωμιοσύνης» - έτσι όπως ο Γιάννης Ρίτσος τον «τραγούδησε» - εγκατέλειψε την ύλη του και πορεύτηκε στο πάνθεον εκείνων, οι οποίοι στο πέρασμά τους από τη ζωή δημιούργησαν ιστορία και έργο.

Είκοσι χρόνια, το ψηλορείτικο ανάστημά του δεν «κυκλοφορεί» ανάμεσά μας και η ολύμπια φωνή του δεν αντηχεί στις συγκεντρώσεις μας, όμως το φωτεινό παράδειγμα αταλάντευτης πίστης και συντροφικότητας θα λάμπει για πάντα. Αλλωστε, η παρακαταθήκη του, πνευματική, καλλιτεχνική και πολιτική, δε χάνεται στο χρόνο, όταν έχει ευλογηθεί, από εκτίμηση, σεβασμό και αγάπη.

Δεν ξεχνάμε, όμως, και την σύντροφο της ζωής του, την Λίντα Αλμα. Πέντε χρόνια, επίσης, συμπληρώθηκαν (2 Αυγούστου 1999), που η μεγάλη κυρία του χορού και ακριβή σύντροφος του Μάνου Κατράκη, η διακεκριμένη και γοητευτική χορεύτρια Λίντα Αλμα, τον ακολούθησε, μετά από δεκαπέντε χρόνια σκληρής μοναξιάς, εξαιτίας της απουσίας του πολυαγαπημένου της Μάνου.

Με τη Λίντα Άλμα

Παθιασμένος εργάτης της Τέχνης

Ο Μάνος Κατράκης γεννήθηκε το 1908 στα Χανιά (Καστέλι Κισσάμου) Κρήτης. Πρωτοεμφανίστηκε το 1928 στο Θίασο των Νέων, λίγο αργότερα έπαιξε Ερωτόκριτο στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη και το 1932 προσλήφθηκε στο νεοϊδρυόμενο Εθνικό Θέατρο, από το οποίο εκδιώχθηκε το 1940 εξαιτίας της ιδεολογίας του.

Από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση στο θέατρο, φανέρωσε το υποκριτικό του ταλέντο και ανέβηκε γρήγορα την κλίμακα της θεατρικής ιεραρχίας, για να καταλάβει μια δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους κορυφαίους ηθοποιούς μας.

Μέλος του ΕΑΜ Εθνικού Θεάτρου κατά την Κατοχή διώχτηκε και εξορίστηκε (1947-1952) κατά τον εμφύλιο πόλεμο.

Το 1952 επανήλθε στη σκηνή με ποιητικά απογευματινά, με συμμετοχή του στις «Δελφικές Γιορτές» του Καρζή (Προμηθεύς Δεσμώτης) και με το θίασό του με την Ασπασία Παπαθανασίου (Ευγενία Γκράντε, Ατμόπλοιο Τζόαν Ντάβερς, Βαθιές είναι οι ρίζες, Ολα τα παιδιά του Θεού έχουν φτερά κ.ά.).

«Μαρίνος Κοντάρας» (1948), του Γιώργου Τζαβέλα
Ταινιοθήκη της Ελλάδας

Το 1955 ίδρυσε το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» στον υπαίθριο χώρο του Πεδίου του Αρεως, το οποίο εγκαινίασε με τον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας» του Δ. Κορομηλά. Στο ίδιο θέατρο, με μεγάλη συμμετοχή κοινού και καλλιτεχνική επιτυχία, συνέχισε έως το 1967 με έργα κυρίως ελληνικού ρεπερτορίου και αγωνιστικής πνοής («Ο μονοσάνδαλος του Τσέκουρα», «Το κορίτσι με το κορδελάκι» και «Η Αντιγόνη της Κατοχής» του Περγιάλη, «Ο Πατούχας» του Κονδυλάκη και διασκευές από έργα του Καζαντζάκη, όπως «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Χριστόφορος Κολόμβος», «Ο Καπετάν Μιχάλης»), αλλά και κλασικό ρεπερτόριο («Ιούλιος Καίσαρ» του Σαίξπηρ, «Φουέντε Οβεχούνα» του Λόπε ντε Βέγκα κ.ά.).

Συνεργάστηκε με πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες (Π. Κατσέλη, Τ. Μουζενίδη, Μ. Βολανάκη, Σπ. Ευαγγελάτο, Μ. Θεοδωράκη, Σπ. Βασιλείου, Α. Κατσέλη, Τ. Καρούσο, Ελ. Χατζηαργύρη, Αν. Βαλάκου, Μ. Μερκούρη), ενώ συμμετείχε σε εκατοντάδες εκδηλώσεις, όπου με την ανεπανάληπτη φωνή του δικαίωνε το νεοελληνικό ποιητικό λόγο. Οι αναγνώσεις του σε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας παρέμειναν κλασικές.

Το 1973 ο Μάνος Κατράκης προσλήφθηκε στο Εθνικό Θέατρο και πρωταγωνίστησε στον «Οθέλλο» και τον «Δον Κιχώτη», και στην Επίδαυρο στον «Οιδίποδα τύραννο» (1973) και στον «Προμηθέα Δεσμώτη» (1974).

Λυρική Σκηνή, 17/12/1979. Με τον Μίκη Θεοδωράκη, και τον Οδυσσέα Ελύτη

Το 1977 επανιδρύθηκε το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο και ο Κατράκης έπαιξε έργα Αρμπούζωφ «Φθινοπωρινή ιστορία» με την Ελλη Λαμπέτη, Γκόρκι «Οι Τελευταίοι» και Λέοναρντ το περίφημο «Ντα», που αποτέλεσε το κύκνειο σχεδόν άσμα του, αφού, παιζόμενο επί δύο συνεχή χρόνια, θεωρήθηκε η κωδικοποίηση της υποκριτικής του.

Περισσότερα από 50 χρόνια συνεχούς προσφοράς στο θέατρο, με στόχους υψηλούς, με ερμηνείες συγκλονιστικές, με βραβεία και κριτικούς επαίνους.

Με το μεγαλόπρεπο ανάστημά του και τη βαριά κρυστάλλινη φωνή του, απέδειξε τις υποκριτικές του ικανότητες, κυρίως σε ρόλους τραγικούς, όπως στον «Προμηθέα Δεσμώτη», ενώ πρωταγωνίστησε σε πολύ σημαντικούς ρόλους σπουδαίων έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου και σημάδεψε με το παίξιμό του μερικά από τα αρχαία κλασικά δράματα («Ιούλιος Καίσαρας», «Εμπορος της Βενετίας», «Οθέλλος», «Πέερ Γκυντ», «Δον Κιχώτης», «Βασιλεύς Ληρ», «Αντιγόνη», «Μήδεια», «Οιδίπους Τύραννος», «Προμηθέας Δεσμώτης», «Πέρσαι»).

Ο Κατράκης έπαιξε και σε πολλές ταινίες Κινηματογράφου από «Το λάβαρο του '21» (1928) έως το «Το Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984). Αξιόλογες είναι οι ερμηνείες του στον «Μαρίνο Κοντάρα» του Γιώργου Τζαβέλα (1948), στη «Συνοικία το όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη (1961), στην «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη (1962), στο «Ενας Ντελικανής» του Μανόλη Σκουλούδη (1963). Συγκλονιστικότερη όλων, όμως, υπήρξε η ερμηνεία του στο «Ταξίδι στα Κύθηρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Ταινιοθήκη της Ελλάδας

«Διάλεξα να είμαι κομμουνιστής»

Πιστεύοντας, όμως, πάντα πως η Τέχνη δεν υπάρχει από προσωπική ανάγκη για έκφραση, αλλά είναι ένα σπουδαίο κοινωνικό λειτούργημα, που εξυπηρετεί την ανάπτυξη της κοινωνίας μας, έστρεψε την τέχνη του και τον εαυτό του στην εξυπηρέτηση υψηλών στόχων, σκοπών και προοπτικών.

«Η έντιμη και σωστή θεώρηση της Τέχνης» - είχε πει σε μια τιμητική εκδήλωση που οργάνωσε το ΚΚΕ για εκείνον το 1981- «οδηγούν τον καλλιτέχνη στο σωστό δρόμο. Ετσι, το έργο του γίνεται δεκτό από όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από πολιτικές ή όποιες άλλες διαφορές».

Στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής και στα τραγικά χρόνια του Εμφυλίου, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της Αντίστασης. Απολύεται από το Εθνικό για τις ιδέες του, συλλαμβάνεται, του ζητούν να υπογράψει δήλωση, αρνείται και εξορίζεται στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και τον Αϊ - Στράτη, μέχρι το 1952.

Χαρακτηριστικό είναι ένα επεισόδιο που έχουν διηγηθεί, τόσο ο Γιάννης Ρίτσος, όσο και η Ρούλα Κουκούλου, όταν οι Αλφαμίτες τον βασάνιζαν:
«Γονάτισε Κατράκη» -του έλεγαν- «αλλιώς θα πεθάνεις».
«Οχι, ρε παιδιά, τέτοια χάρη δε σας την κάνω».
«Τι παριστάνεις, ρε;» -συνέχιζαν- «Τον Μαρίνο Κοντάρα;» (τον ήρωα της ομώνυμης ταινίας που είχε ενσαρκώσει τον ατρόμητο ήρωα).
Κι ο Κατράκης αποκρίθηκε
«Όχι ρε παιδιά, δεν παριστάνω τον Μαρίνο Κοντάρα, απλά τον άνθρωπο».

Αλλά και αργότερα, ήταν πάντα από τους πρώτους, σε όλους τους λαϊκούς αγώνες και πάντα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ, μέχρι το θάνατό του.

Σε εποχές γενικού ξεπουλήματος, ο Μάνος Κατράκης, είτε με το λόγο του «Προμηθέα», είτε με τη συμμετοχή του στην Αντίσταση, στο συνδικαλιστικό κίνημα, στις διεκδικήσεις του ΚΚΕ, τίποτε άλλο δεν επιζητούσε από το να υπηρετήσει τον άνθρωπο.

Με συντρόφους στην εξορία

«Η ζωή άρχισε από τότε που μπήκα στο Κόμμα μου», είχε πει ο ίδιος. «Διάλεξα να είμαι κομμουνιστής. Αισθάνομαι υπερηφάνεια για το κόμμα, για τις εκατοντάδες χιλιάδες τους συντρόφους, που αποτελούν τον κορμό του μεγάλου δέντρου του μέλλοντος. Από αυτό αντλούμε όλη τη δύναμη για την τελική δικαίωση των αγώνων και θυσιών του λαού μας. Από τη ζωοδότρα πηγή αυτού του λαού παίρνουμε εμείς οι καλλιτέχνες το υλικό, που το κάνουμε λόγο, εικόνα, ποίηση, μουσική, θέατρο και ό,τι άλλο βοηθά στην καλυτέρευση του νου και της ψυχής».

Και όπως κάθε μεγάλος αγωνιστής, για τους αγώνες του δε μιλούσε πολύ - όπως είχε πει στο «Ρ» η Λίντα Αλμα. «Τα περισσότερα τα έμαθα από τους φίλους του, από τον Ρίτσο, τον Βρεττάκο. Εμαθα λεπτομέρειες της εξορίας και των αγώνων του. Ηταν πολύ σεμνός άνθρωπος. Η σεμνότητά του αυτή φαντάζομαι ότι τον εμπόδισε να πραγματοποιήσει πολλά πράγματα που ήθελε. Περισσότερο, βέβαια, αγάπησα το ήθος, την αξία του και ασφαλώς το ταλέντο του. Είχα γυρίσει σχεδόν όλο τον κόσμο κι όμως αυτός ο άνθρωπος με εντυπωσίασε».

Την εντυπωσίασε πράγματι τόσο πολύ, από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισε, που εγκατέλειψε ουσιαστικά μια καριέρα, που είχε αρχίσει να διαγράφεται λαμπρή στο εξωτερικό.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 5/9/2004

Το κανάλι του χρήστη vagelis63

Διαμόρφωση κειμένων, επιλογή λοιπών φωτό-βίντεο, τίτλοι: Μποτίλια Στον Άνεμο