Κώστας Γουλιάμος
Ο ιός των (απο)μιμήσεων
Η επέκταση της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής ανεπάρκειας πολλαπλασιάζεται όσο ένα έργο αποτελεί άθροισμα (απο)μιμήσεων, μεταφέροντας το µνηµονικό ή φαντασιακό πρότυπο άλλων.
Έτσι το κείμενο (εικόνα, ήχος, γλώσσα) που μιμείται, “περιέχοντας πλήθη” κατά τη ρήση του W. Whitman, εκ προοιµίου ωθεί, αν δεν ενδυναµώνει έναν απατηλό τρόπο έκφρασης που κάθε άλλο παρά σχέση έχει με τη διακειμενική προέκταση ή/και τη δημιουργική συνδιαµόρφωση.
Η (απο)μίμηση συνθέτει ένα επικίνδυνο παιγνίδι και, συνάµα, έναν παιγνιώδες υβριδικό αποτύπωμα αυτο‐αναφορικής μορφής, όπου συγγραφείς και καλλιτέχνες μέσω φαντασμαγορικών και μη τεχνασμάτων αφενός καλύπτουν τη συγγραφική ή καλλιτεχνική τους ανεπάρκεια, αφετέρου απαξιώνουν λόγω αδυναμίας την οντολογική διαλεκτική του κοινωνικού είναι.
Αντίθετα, συγγραφείς και καλλιτέχνες με ανακλαστικὴ αλλά και (ανα)παραστατική διαλεκτικὴ δυνατότητα, μπορούν και δημιουργούν πεδία διακειμενικής προέκτασης ή/και δημιουργικής συνδιαµόρφωσης.
Οι “Μύγες”, για παράδειγμα, του Jean-Paul Sartre υποκαθιστούν τον Χορό στις “Χοηφόρους” του Αισχύλου, υπενθυμίζοντας συνεχώς στους πολίτες του Άργους πως είναι αμαρτωλοί.
Από πολλές πτυχές, η (ανα)παραστατική διαλεκτική στο λόγο του Sartre δεν είναι αφηγηματικό μιμίδιο ούτε και στοιχειοθετεί ένα αφελές επινόημα.
Γιατί όπως ο Αισχύλος άντλησε υλικό από τον μύθο των Ατρειδών για ν’ αποτυπώσει τη δική του εκδοχή, έτσι και η γραφή του Sartre —παρακολουθώντας την ιστορική εξέλιξη— αποτελεί μια άλλη πρόταση ευρηματικής ανασύνθεσης και ανανέωσης και, παράλληλα, μορφολογικής μετατόπισης με διαφορετικό, ως ένα σημείο, συντελεστή νοηµατοδότησης ως προς τη γενεαλογία του τραγικού.
Συνοψίζοντας, θα έλεγα πως στην κοινωνιολογία της λογοτεχνίας και των τεχνών δεν υπάρχει μια συστηματική ή συστηματοποιημένη προσέγγιση σε σχέση με την ιδιαίτερη θέση της διαμεσολάβησης και την ταύτιση ή/και τη διαφορά της από τον ιό των (απο)μιμήσεων.
Από πολλές απόψεις είναι, πραγματικά, ανοικτό ζήτημα αλλά και ζητούμενο το πως ακριβώς διαμεσολαβούνται οι αισθητικές μορφοποιήσεις με τις οντολογικές τους σημασίες και τις ιστορικές τους κατανοήσεις, ιδιαίτερα σε αυτή την εποχή των εικονικών οντοτήτων και της ψευδούς εικόνας.
(Φωτό: Aaron Siskind, Lima 89)
Μποτίλια Στον Άνεμο Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης Λέσχη Ανάγνωσης Καλαμάτας BookSitting Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής Θεατρικός Όμιλος Λυκείου Μεσσήνης
*
*
Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, πρώην πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, ποιητής, συγγραφέας.
Ήταν υποψήφιος βουλευτής με το ΚΚΕ (Μάιος – Ιούνιος 2023).
Πρόσφατα τιμήθηκε με το Βραβείο “εξαιρετικής προσφοράς στη γενική εκπαίδευση”.
Υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΚΕ στις εκλογές Ιουνίου 2024.
Ο Κώστας Γουλιάμος από την Μποτίλια Στον Άνεμο
________
* * *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.