Χάρβεϊ και λοιποί συγγενείς: Οι τυφώνες τoυ καπιταλισμού

ΗΠΑ - ΤΥΦΩΝΑΣ «ΧΑΡΒΕΪ»

Ένα ακόμη έγκλημα της καπιταλιστικής «ανάπτυξης»

Της

Δέσποινας ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Τη μιζέρια και τον όλεθρο που σκορπά η καπιταλιστική «ανάπτυξη» σε βάρος της δημόσιας ασφάλειας και των λαϊκών συμφερόντων αποκάλυψε στο Τέξας ο τυφώνας και η τροπική καταιγίδα «Χάρβεϊ». Οπως ακριβώς είχε κάνει τέτοια περίοδο, πριν 12 χρόνια, και ο τυφώνας «Κατρίνα» στη Ν. Ορλεάνη, «βυθίζοντας» στα νερά επί βδομάδες τεράστιες περιοχές της Λουιζιάνα και του Μισισιπή, παρασέρνοντας στο θάνατο πάνω από 1.800 ανθρώπους και προκαλώντας υλικές ζημιές άνω των 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι φτωχότεροι, οι μετανάστες και οι μειονότητες πλήρωσαν το πιο βαρύ τίμημα. Και στις δύο περιπτώσεις, οι πλημμύρες δεν ήταν αποτέλεσμα «ακραίου φυσικού φαινομένου», αλλά της πολιτικής που, για να μεγιστοποιηθεί το κέρδος των επιχειρήσεων, καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον, δημιουργεί άναρχη δόμηση και στήνει τεράστια οικοδομικά τετράγωνα, εργοστάσια και εμπορικά κέντρα χωρίς βασικές προδιαγραφές ασφαλείας.

«Ατομική ευθύνη» η προστασία της ζωής

Επιβεβαιώθηκε, ακόμα μια φορά, ότι στον καπιταλισμό η ασφάλεια και η προστασία από φυσικά φαινόμενα αποτελούν ατομική ευθύνη. Γι' αυτό, άλλωστε, και τα πιο φτωχά στρώματα μετρούν τα περισσότερα θύματα, όπως και σε κάθε «φυσική καταστροφή», ακόμα και αν με το σημερινό επίπεδο τεχνολογικής και επιστημονικής ανάπτυξης μπορούν να οργανωθούν πολύ πιο αποτελεσματικά και η πρόβλεψη και η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.

Ούτε είναι ίδιες οι επιπτώσεις για όλα τα τμήματα του πληθυσμού. Η περίπτωση οκταμελούς οικογένειας που ήταν αναγκασμένη να ζει σε τροχόσπιτο και μέτρησε έξι νεκρούς είναι χαρακτηριστική για το ποιον «χτυπούν» περισσότερο τα φυσικά φαινόμενα. Τα πιο εύπορα στρώματα σφράγισαν και ασφάλισαν τα σπίτια τους για να κινηθούν προς πιο ασφαλείς περιοχές, σε αντίθεση με τον πιο φτωχό κόσμο που στερούνταν χρήμα και μέσα για να εγκαταλείψει την περιοχή...

Η «επόμενη μέρα» για τους πάνω από 35.000 επιζήσαντες άστεγους πλημμυροπαθείς ξημερώνει δύσκολη. Πολλά από τα φτωχότερα νοικοκυριά παλεύουν ήδη να σωθούν από τα χρέη και τώρα θα αναγκαστούν να πάρουν νέα δάνεια για να ξαναστήσουν (εάν μπορέσουν) το σπιτικό τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο τρεις στους 10 είχαν ασφαλίσει τα σπίτια τους για πλημμύρες.

Οι υποσχέσεις του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για «άμεση βοήθεια» περιορίζονται έως τώρα στην επιστράτευση έως και 24.000 ατόμων της Εθνοφυλακής για τη διάσωση των πλημμυροπαθών. Τα επιδόματα είναι για την ώρα πενιχρά έως ανύπαρκτα, ενώ παραφυλάνε στη γωνία οι κερδοσκόποι που αυξάνουν κατακόρυφα την τιμή βενζίνης, τροφίμων και νερού, εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη των συνανθρώπων τους, που προσπαθούν, προς το παρόν, να επιβιώσουν με τα ψίχουλα της «φιλανθρωπίας» των αστέρων του Χόλιγουντ.

Οσο για τον αριθμό των θυμάτων; Οι νεκροί ανέρχονται ήδη σε αρκετές δεκάδες και ανεβαίνουν συνεχώς μαζί με τους αγνοούμενους, ενώ όσο αποτραβιούνται τα νερά της πλημμύρας μεγαλώνει η αγωνία για το τι θα βρεθεί. Ολα αυτά πρέπει να σημειώσουμε ότι συμβαίνουν όχι σε μια μικρή πόλη, αλλά στην τέταρτη μεγαλύτερη σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ.

«Εξαφανίζοντας» τους υδροβιότοπους

Ενδεικτικά είναι, όμως, και μια σειρά άλλα στοιχεία. Σε Ν. Ορλεάνη και Χιούστον «βγάζουν μάτι» οι ελλείψεις σε βασικές κρατικές υποδομές, η απουσία βασικών αντιπλημμυρικών έργων, όπως τα πεπαλαιωμένα φράγματα, ηλικίας άνω των 70 ετών, και τα μισοκατεστραμμένα αναχώματα που κατέρρευσαν με την έλευση και του τελευταίου τυφώνα, μολονότι ήταν γνωστό μέρες πριν πού και πότε θα χτυπούσε.

Μία βασική αιτία των καταστροφών που προκάλεσε ο τυφώνας «Χάρβεϊ» στο Τέξας, και ειδικότερα στο Χιούστον, είναι η δραματική συρρίκνωση των υδροβιότοπων, η αποξήρανση ελών και βάλτων που συγκρατούσαν σημαντικό μέρος των νερών καταιγιστικών βροχοπτώσεων ή τουλάχιστον μείωναν, κατά το παρελθόν, σε σημαντικό βαθμό τις επιπτώσεις ενός σφοδρού τυφώνα. Σύμφωνα με έκθεση του πανεπιστημίου του Τέξας, που επικαλέστηκε ρεπορτάζ της ηλεκτρονικής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας «qz.com», μεταξύ 1992 και 2010 «εξαφανίστηκαν» πάνω από 10.000 εκτάρια υδροβιότοπων. Στην κομητεία Χάρις, όπου σημειώθηκαν τα περισσότερα θύματα του τυφώνα «Χάρβεϊ», αποξηράνθηκε και καταστράφηκε το 30% των υδροβιότοπων, με αποτέλεσμα να χάσει η περιοχή τη δυνατότητα διαχείρισης τόνων βρόχινου νερού. Στην περιοχή Κέιτι, που βρίσκεται δυτικά του Χιούστον, μεταξύ 1996-2010 χάθηκε πάνω από το 50% των βοσκότοπων λόγω της άναρχης αστικοποίησης και της δημιουργίας εργατικών συνοικιών δίχως αντιπλημμυρική θωράκιση.

Η αποξήρανση βάλτων, ελών και υδροβιότοπων στο Χιούστον είναι η μία πλευρά του προβλήματος. Η άλλη είναι πως τα «νέα οικόπεδα» που ξεφύτρωσαν, δημιουργήθηκαν είτε στη συμβολή ρευμάτων, είτε σε περιοχές επιρρεπείς σε πλημμύρες. Μάλιστα, κάποιες από αυτές τις περιοχές είναι καταγεγραμμένες ως «πλημμυρικές ζώνες» στους χάρτες της ομοσπονδιακής αρχής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων, FEMA.

Αλλος παράγοντας που εξηγεί τις καταστροφικές επιπτώσεις του τυφώνα «Χάρβεϊ» είναι το γεγονός πως πολλά από τα κτίρια που οικοδομήθηκαν στα «νέα οικόπεδα» κτίστηκαν χωρίς αντιπλημμυρικές προδιαγραφές. Πολύ απλά, γιατί κανείς δεν υποχρέωσε τους εργολάβους να τις εφαρμόσουν. Από την άλλη, όπου υπήρχαν αντιπλημμυρικές προδιαγραφές, απουσίαζαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί ώστε να διασφαλιστεί η τήρηση κανονισμών ασφαλείας.

Το «τοπίο» του σημερινού εφιάλτη στο Χιούστον συμπληρώνεται και από το σκηνικό άναρχης δόμησης που επικρατεί ιδιαίτερα στις εργατικές συνοικίες της πόλης, όπου τα φτωχόσπιτα και οι εργατικές πολυκατοικίες είναι κοντά σε διυλιστήρια, ή σε μικρή απόσταση από εργοστάσια πετροχημικών.

Μέσα σε όλα αυτά, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Πρόεδρος Τραμπ ήρε, 10 μέρες πριν χτυπήσει ο τυφώνας «Χάρβεϊ», με προεδρικό διάταγμα αντιπλημμυρικές προδιαγραφές ασφαλείας στην ανέγερση νέων κτιρίων. Αυτό σημαίνει νέα μεγαλύτερα περιθώρια δράσης για τα μονοπώλια που θα αναλάβουν να ανοικοδομήσουν το Χιούστον. Μέχρι να επαναληφθούν τα ίδια με τον επόμενο, μεγάλο καταστροφικό τυφώνα...

Εκρήξεις και επικίνδυνες αναθυμιάσεις...

Το τοπίο της καταστροφής δεν «σημαδεύεται» μόνο από τις πλημμύρες. Παραμονεύουν νέοι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια από τις πλημμύρες σε διυλιστήρια, δεξαμενές καυσίμων και ιδιαίτερα στο χημικό εργοστάσιο (γαλλικών συμφερόντων) «Arkema» στο Κρόσμπι του Τέξας, όπου η έκθεση εύφλεκτων υλικών σε θερμοκρασία περιβάλλοντος προκάλεσε τις πρώτες ισχυρές εκρήξεις το μεσημέρι της Πέμπτης. Αυτά σε απόσταση μόλις 2,4 χλμ. από τα πρώτα εκατοντάδες σπίτια, των οποίων οι ένοικοι αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν, όχι λόγω του τυφώνα αλλά λόγω των εκρήξεων.

Ανάλογη «τύχη» έχουν χιλιάδες νοικοκυριά που κατοικούν σε απόσταση αναπνοής από δύο τεράστιες δεξαμενές πετρελαίου σε κεντρική περιοχή του Χιούστον που πλημμύρισαν, με αποτέλεσμα αναθυμιάσεις και επιπρόσθετη ρύπανση των ήδη βρώμικων νερών με περίπου 970 τόνους πετρελαίου...

Για τον καπιταλισμό, η δημόσια υγεία και οι ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων είναι λεπτομέρεια. Αυτά που έχουν πάντα προτεραιότητα, είναι τα κέρδη των μονοπωλίων και η «ανάπτυξη» με όποιο κόστος...

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 3/9/2017