ΙΡΑΝΙΚΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Υπόγειες διαδρομές, αντικρουόμενα συμφέροντα και ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις απειλούν με γενικευμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή

 
ΙΡΑΝΙΚΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΕΥΡΕΙΑ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

Από τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις στη Γενεύη μεταξύ της «Ομάδας των έξι» και του Ιράν

Σκληρό και αιματηρό «μπρα ντε φερ»

Η περιπλοκότητα των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, οι υπόγειες διασυνδέσεις τους, τα αντικρουόμενα συμφέροντα και οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις που αξιοποιούν υπαρκτά προβλήματα και καλλιεργημένες διαιρέσεις, ήρθαν και πάλι στο φως, την περασμένη βδομάδα, μέσα από δύο περιστατικά που αν και χιλιόμετρα μακριά το ένα από το άλλο φαίνεται ότι έχουν άμεση σχέση. 

• Την περασμένη Τρίτη, δύο καμικάζι φορτωμένοι με εκρηκτικά εξερράγησαν μπροστά από την ιρανική πρεσβεία σε νότιο προάστιο της λιβανικής πρωτεύουσας. Από την έκρηξη σκοτώθηκαν 23 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 146.
• Δύο μέρες αργότερα, έξι όλμοι έπεφταν σε ερημική περιοχή της Ανατολικής Επαρχίας της Σ. Αραβίας, κοντά στα σύνορα με το Κουβέιτ, χωρίς να προκαλέσουν ζημιές.

Την ευθύνη της επίθεσης στην ιρανική πρεσβεία ανέλαβε η ακραία ισλαμιστική οργάνωση «Ταξιαρχίες Αμπντουλάχ Αζάμ», η οποία υπάρχουν στοιχεία ότι δραστηριοποιείται στο νότιο Λίβανο και έχει διασυνδέσεις με την «Αλ Κάιντα», που προειδοποιεί με νέες επιθέσεις αν η «Χεζμπολάχ» δεν αποσύρει άμεσα τους μαχητές της από τη Συρία, όπου πολεμούν στο πλευρό των κυβερνητικών στρατευμάτων.

Την ευθύνη για την εκτόξευση των όλμων κατά της Σ. Αραβίας ανέλαβε η ιρακινή σιιτική παραστρατιωτική οργάνωση «Στρατός του Μουχτάρ», προειδοποιώντας το Ριάντ «να μην ανακατεύεται στις υποθέσεις του Ιράκ στηρίζοντας ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις», όπως, π.χ., «το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε», που δραστηριοποιείται στο Ιράκ αλλά, τον τελευταίο καιρό, εξελίσσεται σε βασικό παράγοντα των αντικαθεστωτικών ένοπλων δυνάμεων κατά του συριακού καθεστώτος.

Μηνύματα με πολλαπλούς αποδέκτες

Και οι δύο ανακοινώσεις θέτουν, ως ένα βαθμό, το πλαίσιο των υπόγειων διασυνδέσεων των εξελίξεων που απειλούν να σύρουν σε ένα γενικευμένο πόλεμο όλη την περιοχή. Η πολύνεκρη επίθεση στο Λίβανο επιβεβαίωσε τη σταδιακή πλην σταθερή ολίσθηση της χώρας σε ολοένα και μεγαλύτερη πολιτική αποσταθεροποίηση και ένταση που αξιοποιεί και το θρησκευτικό στοιχείο (σουνίτες - σιίτες) ως συνέπεια της διάχυσης των συγκρούσεων, διά των οποίων εκδηλώνεται μια πολύ σκληρή ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση που δεν αφορά μόνο στη Συρία, από το έδαφος της γειτονικής χώρας στο λιβανικό.

Η επίθεση με όλμους κατά της ουαχαμπιτικής Σ. Αραβίας από ιρακινή σιιτική οργάνωση έρχεται να επιβεβαιώσει τις ολοένα βαθύτερες συνέπειες της απροκάλυπτης άμεσης εμπλοκής του βασιλείου στο πλευρό των Σύρων αντικαθεστωτικών με κάθε τρόπο. Συνέπειες οι οποίες εκφράζουν τον σκληρό εδώ και δεκαετίες ανταγωνισμό ανάμεσα στη Σ. Αραβία και στο Ιράν για απόκτηση ολοένα και μεγαλύτερου ελέγχου επί της, πολύτιμης γεωστρατηγικά και ενεργειακά, περιοχής του Κόλπου αξιοποιώντας τις τριβές ανάμεσα σε σιίτες και ακραίους σουνίτες, που στην πραγματικότητα είναι σύγκρουση αστικών τάξεων.

Κάτι που επίσης έχει σημασία είναι ότι και τα δύο περιστατικά σημειώνονται σε μια, προφανέστατα, προσεκτικά επιλεγμένη χρονική στιγμή. Το λουτρό αίματος μπροστά στην ιρανική πρεσβεία έγινε μία μέρα πριν αρχίσει στη Γενεύη ένας ακόμη γύρος διαβουλεύσεων ανάμεσα στην «ομάδα των έξι» και στο Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα του δεύτερου μέσα σε μια ατμόσφαιρα «προσέγγισης», που θα μπορούσε να καταλήξει σε κάποια προκαταρκτική συμφωνία, όπως τουλάχιστον προδιαγράφεται από τη συνέχιση των διαβουλεύσεων μέσα στο Σαββατοκύριακο και την άφιξη, την Παρασκευή το βράδυ εκεί, του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σ. Λαβρόφ, που ακολουθήθηκε από την πληροφορία ότι και ο Αμερικανός ομόλογός του, Τζ. Κέρι, βρίσκεται καθ' οδόν και δεν αποκλειόταν η μετάβαση και των υπόλοιπων ΥΠΕΞ της «ομάδας των έξι». Μία μέρα μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη, έξι όλμοι από ιρακινή σιιτική οργάνωση προσγειώνονται στη σαουδαραβική έρημο.

Επίσης, αύριο, Δευτέρα, έχει προγραμματιστεί να γίνει στη Γενεύη και πάλι μία νέα συνάντηση ανάμεσα στις αντιπροσωπείες των ΗΠΑ και Ρωσίας με τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ, Λακχντάρ Μπραχίμι, προκειμένου να προωθηθεί η διεξαγωγή της διεθνούς συνόδου «Γενεύη ΙΙ» για την επίτευξη πολιτικής λύσης στη Συρία, ενώ συνεχίζεται η διαδικασία του συριακού χημικού αφοπλισμού.

Θα πρέπει να θεωρείται μάλλον αναμενόμενο ότι ένας από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν την πορεία της συνάντησης αυτής θα είναι και τα αποτελέσματα των συνομιλιών για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, καθώς Ιράν και Συρία συχνά αντιμετωπίζονται ενιαία στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών για την περιοχή.

Επίσης, την Παρασκευή το βράδυ έγινε γνωστό ότι στη Γενεύη ο Μπραχίμι είχε συνάντηση και με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, Τζαβάντ Ζαρίφ.

Σκληρή διαπραγμάτευση

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές, οι συνομιλίες στη Γενεύη για την επίτευξη μιας «προπαρασκευαστικής» συμφωνίας ανάμεσα στην «ομάδα των έξι» και την Τεχεράνη για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα εξελίσσονταν σε ένα ανελέητο «μπρα ντε φερ», που, όμως, δεν απέκλειε το ενδεχόμενο κατάληξης σε μια πρώτη συμφωνία. Στο επίκεντρο του «παζαριού», η διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου, την οποία το Ιράν αρνείται να διακόψει ολοκληρωτικά τονίζοντας ότι είναι δικαίωμά του να παράγει πυρηνικό καύσιμο για αντιδραστήρες που χρησιμοποιούνται για ειρηνικούς σκοπούς.

Η ιρανική πλευρά, διά μέσου διαρροών, είχε, από τις αρχές της βδομάδας, καταστήσει σαφές ότι είναι διατεθειμένη να συζητήσει «το εύρος και το ποσοστό» του εμπλουτισμού αλλά όχι αυτή καθαυτή την ύπαρξη της διαδικασίας.

Από την άλλη, κυρίως η Γαλλία φέρεται να πιέζει για περισσότερες υποχωρήσεις, καθώς επιδιώκοντας να διατηρήσει ένα ρόλο στην ευρύτερη περιοχή στο πλαίσιο των γενικότερων ανακατατάξεων συμμαχιών έχει στέρξει οψίμως στο πλευρό της ισραηλινής ηγεσίας, που δηλώνει με κάθε τρόπο ότι «συμφωνία που δεν προβλέπει την πλήρη κατάργηση της διαδικασίας εμπλουτισμού από πλευράς Ιράν δεν είναι καλή συμφωνία».

Μια «μέση» λύση, που θα παραπέμπει την οριστική διευθέτηση του ζητήματος εμπλουτισμού ουρανίου σε μια τελική συμφωνία και θα προβλέπει, για το επόμενο εξάμηνο, συγκεκριμένα βήματα «παγώματος» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, συνοδευόμενα από απρόσκοπτες ενδελεχείς επιθεωρήσεις με αντάλλαγμα τη χαλάρωση των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, σε ένα ποσό ύψους 6 - 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, είναι αυτή που φαίνεται να προωθούν οι ΗΠΑ, σε συμφωνία με τις άλλες δυνάμεις της «ομάδας των έξι» πλην Γαλλίας. Και φαίνεται να έχει αρκετές πιθανότητες να υιοθετηθεί.

Η προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων του Ιράν με τις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, και κυρίως τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να καταλήξει σε συνολική «αναβάθμιση» του ιρανικού ρόλου στην περιοχή, κάτι που επηρεάζει την ισορροπία και το συσχετισμό δυνάμεων περιφερειακά και διεθνώς. Ηδη, η Σ. Αραβία και το Ισραήλ, ανησυχώντας για το δικό τους ρόλο και τα συμφέροντά τους, έχουν καταστήσει σαφή τη βαθιά δυσφορία τους καθώς και την πρόθεσή τους να μη δεχτούν «αμαχητί» μια αλλαγή των ισορροπιών σε βάρος τους.

Το εξάμηνο αυτό, ή όποιο χρονικό διάστημα αποφασιστεί ως «δοκιμαστικό» για την επιβεβαίωση των «καλών προθέσεων» των δύο πλευρών στο πλαίσιο μιας «ενδιάμεσης συμφωνίας» για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα σημαδευτεί από σειρά ενεργειών, όπως οι επιθέσεις σε Λίβανο και Σ. Αραβία της περασμένης βδομάδας.

Οι ενέργειες αυτές 

• είτε σχετίζονται άμεσα με τις αιματηρές συγκρούσεις στη Συρία ή την πορεία των διαβουλεύσεων για τη «Γενεύη ΙΙ»,
• είτε έχουν εξαρχής χαρακτήρα προβοκάτσιας
• είτε λειτουργώντας ως τέτοια αντικειμενικά,

Θα τροφοδοτούν το εξαιρετικά ρευστό σκηνικό και τη διαδικασία αναδιάταξης ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και συμμαχιών και θα απειλούν ανά πάσα στιγμή να προκαλέσουν κατάρρευση κάθε συμφωνίας και αιματηρή γενικευμένη έκρηξη σε όλη την περιοχή.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 24/11/2013

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

20/11/2013 -- Αιματηρή βομβιστική επίθεση με πολλαπλό στόχο 

10/11/2013 -- Διπλωματικός αναβρασμός και «κλίμα» συμφωνίας

26/10/2013 -- Ανάδυση νέων ανταγωνισμών ενόψει «Γενεύης ΙΙ» 

25/10/2013 -- Πιέσεις και διαβουλεύσεις