ΤΗΝ ΞΕΚΑΡΔΙΣΤΙΚΗ ΚΩΜΩΔΙΑ ΤΗΣ ΛΙΝΑ ΒΕΡΤΜΙΛΕΡ
«ΜΙΜΗΣ Ο ΣΙΔΕΡΑΣ»
Ιταλία 1972 - Διάρκεια 121΄ - Έγχρωμη
Από 10/8 σε ψηφιακά αποκατεστημένη σε επανέκδοση
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στο ΖΕΦΥΡΟ
Μια συγκινητική ιστορία πάθους και αγάπης με το δίδυμο Τζιανίνι - Μελάτο στις καλύτερες στιγμές τους.
Υποψήφια για Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών. 8 Διεθνή Βραβεία
Η ιστορία ενός εργάτη από το Νότο, διχασμένος ανάμεσα στην παράδοση και την πρόοδο.
Η πολυβραβευμένη κωμωδία, που προσφέρει όχι μόνο στιγμές γέλιου και χαλάρωσης, αλλά και ερεθίσματα προβληματισμού στο θεατή, με τη διεισδυτική και επίκαιρη ματιά στις πολιτικοοικονομικές συνθήκες του σύγχρονου δυτικού κόσμου.
Η διάσημη ιταλίδα σκηνοθέτιδα εστιάζει στα καυτά θέματα της εποχής της σεξουαλική επανάσταση, οικονομία, πολιτική, φεμινισμός και καταφέρνει να διατηρήσει μια μαγική ισορροπία ανάμεσα στο τραγικό και το κωμικό.
ΜΙΜΗΣ Ο ΣΙΔΕΡΑΣ
Ιταλία 1972 - Διάρκεια 121΄ - Έγχρωμη
Σκηνοθεσία: Λίνα Βερτμίλερ
Σενάριο: Λίνα Βερτμίλερ
Πρωταγωνιστούν: Τζιανκάρλο Τζιανίνι και Μαριαντζέλα Μελάτο,Τουρι Φερο,
Αγκοστίνα Μπέλι, Έλενα Φιόρε, Λουίτζι Ντιμπέρτι.
Μουσική: Πιέρο Πιτσιόνι
ΣΥΝΟΨΗ
Ο ανθρακωρύχος Μίμης ψηφίζει τον υποψήφιο του Κομμουνιστικού Κόμματος και όχι τον εκλεκτό της Μαφίας, θεωρώντας ότι η ψήφος είναι μυστική. Μετά τις εκλογές, απολύεται και δεν μπορεί να βρει δουλειά στο χωριό του, το οποίο ελέγχεται από τη Μαφία. Αναγκαστικά εγκαταλείπει τη γυναίκα του και την οικογένειά του, για να αναζητήσει δουλειά στο Τορίνο.
Εκεί γνωρίζει την Φιόρε, μια αναρχική παρθένα, την οποία ερωτεύεται και κάνουν μαζί ένα παιδί. Όμως δεν είναι έτοιμος να δεχθεί τα νέα κοινωνικά ήθη που επικρατούν στο βιομηχανικό βορρά και επιπλέον θα βρεθεί και πάλι αντιμέτωπος με τη Μαφία. Τελικά δεν έχει άλλη επιλογή από το να επιστρέψει πίσω στη Σικελία, όπου όμως θα πρέπει να κρατήσει την ζωή του στο Τορίνο κρυφή από όλους…
Λίγα λόγια για την ταινία
Η διάσημη ιταλίδα σκηνοθέτης εστιάζει και σε αυτή την ταινία στα καυτά θέματα της εποχής της: οικονομία, πολιτική, σεξουαλική επανάσταση, φεμινισμός. Ο «ΜΙΜΗΣ Ο ΣΙΔΕΡΑΣ» είναι μια εξαιρετική κωμωδία, αλλά ταυτόχρονα από τα πιο πολιτικά έργα της Βερτμίλερ, καθώς απεικονίζει γλαφυρά τον τρόπο με τον οποίο ο βιομηχανοποιημένος Βορράς της Ιταλίας αξιοποιηθεί το ανθρώπινο δυναμικό του Νότου.
Είναι επίσης μια συγκινητική ιστορία πάθους και αγάπης, με το δίδυμο Τζιανίνι-Μελάτο στις καλύτερες στιγμές τους.
Ο ήρωας, παρά τις προσπάθειες του, να παραμείνει πιστός στα πολιτικά ιδανικά του και στην αληθινή του αγάπη, τελικά επιστρέφει στην συντηρητική πολιτιστική κληρονομιά του.
Δίπλα στις φάρσες παραμονεύει η γελοιότητα της ύπαρξης και μια κωμική διάσταση που γεννιέται από τον πόνο, ενώ πίσω από το γέλιο κρύβεται μια πίκρα για τα ανεκπλήρωτα όνειρα και τις ανάπηρες επιθυμίες.
Ξεκαρδιστική πολυβραβευμένη κωμωδία, που προσφέρει όχι μόνο στιγμές γέλιου και χαλάρωσης, αλλά και ερεθίσματα προβληματισμού στο θεατή, με τη διεισδυτική και επίκαιρη ματιά στις πολιτικοοικονομικές συνθήκες του σύγχρονου δυτικού κόσμου.
ΒΡΑΒΕΙΑ
1972 Βραβείο Νταβίντ ντι Ντονατέλο Καλύτερου Α' ανδρικού ρόλου (Τζιανκάρλο Τζιανίνι)
1972 Ειδικό Βραβείο Νταβίντ ντι Ντονατέλο (Μαριάντζελα Μελάτο)
1973 Βραβείο Golden Globes – Καλύτερου Ηθοποιού (Τζιανκάρλο Τζιανίνι)
1973 Βραβείο Golden Globes – Καλύτερης Ηθοποιού (Μαριάντζελα Μελάτο)
1972 Βραβείο Golden Goblets – Καλύτερου Ηθοποιού (Τζιανκάρλο Τζιανίνι)
1972 Βραβείο Golden Goblets – Καλύτερη νέα Ηθοποιός (Μαριάντζελα Μελάτο)
1972 Βραβείο Italian National Syndicate of Film Journalists– Καλύτερου Ηθοποιού (Τζιανκάρλο Τζιανίνι)
1972 Βραβείο Italian National Syndicate of Film Journalists Καλύτερης Ηθοποιού (Μαριάντζελα Μελάτο)
ΛΙΝΑ ΒΕΡΤΜΙΛΕΡ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Το πλήρες όνομά της είναι Arcangela Felice Assunta Wertmüller von Elgg Español von Braueich και προέρχεται από αριστοκρατική ελβετική οικογένεια. Ως παιδί ήταν επαναστάτρια και είχε απελαθεί από 14 σχολεία.
Η πρώτη δουλειά, μετά την αποφοίτησή της από το σχολείο, ήταν μια περιοδεία στην Ευρώπη με ένα κουκλοθέατρο. Για τα επόμενα δέκα χρόνια εργάστηκε στο θέατρο σαν ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας. Κατά την περίοδο αυτή γνώρισε τον Τζιανκάρλο Τζιανίνι ο οποίος θα πρωταγωνιστούσε αργότερα σε αρκετές ταινίες της.
Η Βερτμίλερ, εκτός από τις ταινίες της, μεγάλωσε στη διάρκεια της φασιστικής δικτατορίας του Μουσολίνι, σπούδασε θέατρο και χάρις στη γνωριμία της με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και την τότε σύζυγό του Φλώρα Καράμπελα που συνδέονταν με τον Φρεντερίκο Φελίνι.
Το 1962 ο Φελίνι της πρόσφερε τη θέση της βοηθού σκηνοθέτη στην ταινία «8½». Έκανε το σκηνοθετικό της ντεμπούτο το 1963 με την ταινία «I Basilischi», μία απλή, νεορεαλιστική ταινία για τρεις νέους περιπλανώμενους και την καθημερινή τους αγωνία για επιβίωση στον φτωχό ιταλικό νότο.
Το 1975 με την ταινία «Ο Πασκουαλίνο και οι επτά καλλονές» (Pasqualino Settebellezze) έγινε η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτης που έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας.
Δυο κλασικές της ταινίες της δεκαετίας του 70 τα «Ιστορία Έρωτα και Αναρχίας» (Film d amore e d anarchia,1973) και «Η κυρία και ο ναύτης» (Travolti da un insolito destino nell azzuro mare de Agosto/Swept Away, 1974).
Είχαν προηγηθεί οι ταινίες της «Μίμης ο Σιδεράς», «Ιστορία Έρωτα και Αναρχίας», «Η κυρία και ο ναύτης» με τους αγαπημένους της ηθοποιούς Τζανκάρλο Τζιανίνι και Μαριάντζελα Μελάτο.
*
Φιλμογραφία
2004 Peperoni ripieni e pesci in faccia
1999 Ferdinando e Carolina Ninfa plebea
1996 Metalmeccanico e parrucchiera in un turbine di sesso e di politica
1992 Io speriamo che me la cavo
1990 Sabato, Domenica e Lunedi
1989 In una notte di chiaro di luna
1989 12 registi per 12 città (απόσπασμα "Bari")
1977 Imago urbis
1986 Καλοκαιρινή νύχτα με ελληνικό προφίλ
1986 Un Complicato intrigo di donne, vicoli e delitti
1984 Sotto... sotto... strapazzato da anomala passione
1983 Scherzo del destino in agguato dietro l'angolo come un brigante da strada
1981 E una domenica sera di novembre
1978 Εκδίκηση (Fatto si Sangue fra due uomimi per cosa di una vedova)
1978 Μια νύχτα γεμάτη βροχή (La fine del mondo nel nostro solito letto in una notte
piena di pioggia)
1975 Ο Πασκουαλίνο και οι 7 καλλονές
1974 Η κυρία και ο ναύτης
1974 Όλα άνω κάτω (Tutto a posto e niente in ordine)
1973 Ιστορία έρωτα και αναρχίας
1972 Μίμης ο σιδεράς
1968 Il mio corpo per un poker
1967 Ξεφάντωμα με την Παβόνε (Non stuzzicate la zanzara)
1966 Αυτά τα τρελά κορίτσια (Rita la zanzara) (ως George H. Brown)
1965 Ας μιλήσουμε για άντρες (Questa volta parliamo di uomini)
1963 Οι βασιλίσκοι (Ι Basilischi)
*
Phone: 2108220008, 2108220023
E-mail: newstarcine@gmail.com
*
Λευκή ρετροσπεκτίβα σε φόντο κόκκινο
Με αφορμή την επαναλειτουργία της Αλκυονίδας και του Studio
Μικρό οδοιπορικό μνήμης μέσα από σινεμά και γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια μας
Με αφορμή την επαναλειτουργία της Αλκυονίδας και του Studio
Μικρό οδοιπορικό μνήμης μέσα από σινεμά και γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια μας
*
Παρουσιάσεις ταινιών από τον Μπ. Ζ.
Συνέντευξη της Λίνα Βερτμίλερ.
Λίνα Βερτμίλερ. Η σκηνοθέτις του ιταλικού κινηματογράφου που οι ένδοξοι πρόγονοί της κρατάνε από το 1600 και αυτή ως γνήσια απόγονος πέντε αιώνων δράσης αρνείται να παραγάγει πεθαμένες ιδέες! Σπάει τα όρια, ανεβαίνει στο υψηλότερο σημείο για μια γυναίκα σε πατριαρχική κοινωνία και από εκεί σκοτώνει τον εφησυχασμό του εύπορου αστού πατέρα της. Μια κατά δήλωσίν της «πατροκτόνος» που στον κινηματογράφο ό,τι και αν σκηνοθέτησε είχε την υπογραφή «τα τείχη πέφτουν». Έγινε γνωστή ως η σκηνοθέτις που βγάζει τη γλώσσα στα ταμπού. Μας βοήθησε να βουτήξουμε πιο βαθιά μέσα μας για να ψαρέψουμε την αλήθεια. Μια αλήθεια που μας κάνει πανάλαφρους και μας προετοιμάζει να γίνουμε «πουλιά χωρίς φτερά»!
‘’Σε ποια γλώσσα προτιμάτε να μιλήσουμε;
«Δεν έχει σημασία. Άλλωστε δεν έχει τόση σημασία τι θα με ρωτήσετε ούτε σε ποια γλώσσα θα μιλήσουμε για να επικοινωνήσουμε. Σημασία έχουν οι απαντήσεις μου και αν θα καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε. Πολλοί συνάδελφοί σας νομίζουν ότι το παν σε μια συνομιλία αυτού του είδους είναι οι ερωτήσεις που έχουν να κάνουν... Το να σκέφτεσαι έτσι όμως είναι καταστρεπτικό για την επικοινωνία την ίδια. Δεν υπάρχουν καλές και κακές ερωτήσεις, εύστοχες ή άστοχες. Η επικοινωνία είναι το παν. Οι άνθρωποι που επικοινωνούν έχουν πάντα να πουν ενδιαφέροντα πράγματα... Η καλή επικοινωνία είναι που προκαλεί τις καλές ερωτήσεις και τις εύστοχες απαντήσεις. Γι' αυτό το παν είναι να επικοινωνήσουμε».
Από τι εξαρτάται η καλή επικοινωνία;
«Από το επίπεδο καλλιέργειας των συνομιλητών και από την ενέργεια που εκπέμπεται ανάμεσα στα δύο άτομα. Η κοινή γλώσσα επίσης είναι ένας σημαντικός λόγος, αλλά όχι ο μόνος. Η γλώσσα δεν είναι ο μόνος δρόμος... υπάρχουν και άλλοι από όπου περνάει η επικοινωνία... όπως τα μάτια. Τα μάτια είναι μια πιο άμεση έκφραση των συναισθημάτων... γι' αυτό και πιο έξοχη. Σημασία για την επικοινωνία έχει να κατέχεις τους δρόμους για τη μετάδοση της σκέψης και των συναισθημάτων· να γνωρίζεις τις γέφυρες που χρησιμοποιεί το μυαλό για να συναντηθεί με το απέναντι μυαλό».
Υπάρχει διαφορά μεταξύ μυαλού και ψυχής; Πού κατοικούν τα συναισθήματα;
«Όταν μιλάτε για ψυχή, μιλάτε για ένα μυστήριο. Ένα μυστήριο για το οποίο εγώ δεν γνωρίζω απολύτως τίποτε... Ενδεχομένως θα συνεχίσει να ζει η ψυχή μου για χρόνια και μετά τον φυσικό θάνατό μου, δεν ξέρω... Γι' αυτό εγώ δεν μπερδεύω ποτέ την ψυχή με τα συναισθήματα. Όταν μιλώ για συναισθήματα, προσωπικώς μιλώ για κάτι εξαιρετικά σημαντικό που γνωρίζω. Το συναίσθημα για μένα δεν είναι κάτι μυστήριο... Το συναίσθημα είναι ο άνεμος ο οποίος φουσκώνει τα πανιά της βάρκας μας, της βάρκας της ζωής μας. Η ύπαρξή μας φυσάει συναισθήματα και εμείς ταξιδεύουμε στο ταξίδι της ζωής».
Ποτέ δεν έχετε σκεφθεί τι υπάρχει μέσα στο δωμάτιο της ψυχής; αν υπάρχει.
«Όχι, ποτέ δεν έχω σκεφθεί κάτι τέτοιο. Δεν γνωρίζω απολύτως τίποτε για την ψυχή. Υποθέσεις βεβαίως έχω κάνει... Αναγκάστηκα να κάνω για να συναγάγω κάποια συμπεράσματα... Συχνά, π.χ., δέχομαι την υπόθεση ότι η ψυχή είναι αυτό που λέμε "πνευματική ενέργεια". Ξέρω ότι είναι αδέξια υπόθεση - παραδοχή, αλλά στηρίζεται στο γεγονός ότι η λέξη spirituale "πνευματικό" δηλαδή στα ιταλικά προέρχεται από την ίδια ρίζα με την ψυχή».
Ο Ντοστογέφσκι στον «Παίκτη» αναρωτιέται σε μια στιγμή: «Τα μεγάλα έργα είναι αποτέλεσμα μιας φλογισμένης ψυχής ή ενός ατίθασου μυαλού;»...
«Υπάρχει κάτι το οποίο λέει ο σύζυγός μου και βρίσκω εξαιρετικά όμορφο. Λέει λοιπόν ότι, κατ' αυτόν, η δημιουργικότητα δεν προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από το κεφάλι μας αλλά και από ένα πεδίο πιο απομονωμένο, πιο κλειστό, πιο άγνωστο στους γύρω, το οποίο ονομάζεται ψυχή. Δεν ξέρω αν αυτή είναι μια απάντηση που σας καλύπτει...».
Μάλλον ο σύζυγός σας γνωρίζει περισσότερα από σας για την ψυχή... (γέλια)
«Ναι, σίγουρα... Γενικώς γνωρίζει πολύ περισσότερα από μένα. Αυτό είναι σίγουρο».
Πιστεύετε σε αυτή τη διάκριση που λέει ότι η γυναίκα είναι ο δημιουργός και ο άνδρας είναι ο δημιουργικός; Με άλλα λόγια, πιστεύετε στη διάκριση μεταξύ θηλυκού και αρσενικού;
«Όχι, πιστεύω κάτι τελείως διαφορετικό. Πιστεύω ότι δεν υφίστανται άνδρες και γυναίκες. Πιστεύω ότι υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά ποσοστά σε κάθε άνθρωπο. Και αν δεχθούμε την υπόθεση αυτή, πιστεύω ότι κατά κάποιον τρόπο αυτό το οποίο μπορούμε να ονοματίσουμε αρσενικό ποσοστό στον εαυτό μας αφορά την ενέργεια, δηλαδή αφορά τη δύναμη η οποία υπάρχει στο σπέρμα να σπάσει, να διαρρήξει και να αναπτυχθεί. Ενώ όσον αφορά το θηλυκό ποσοστό το πεδίο αυτό άπτεται περισσότερο της γης».
Πώς βρεθήκατε, αλήθεια, να κάνετε αυτή τη δουλειά και όχι κάποιαν άλλη;
«Τελείως τυχαία. Ένα τυχαίο περιστατικό με οδήγησε σε αυτό... Πρέπει να ξέρετε ότι υπήρξα ένα τρομερό παιδί κατά γενική ομολογία. Αποβλήθηκα ως μαθήτρια από 14 σχολεία. Ήμουν ένα τρομερό παιδί».
Όταν λέτε «τρομερό παιδί»; Πιστεύετε ότι γεννιέται τρομερό ένα παιδί ή γίνεται;
«Στην περίπτωσή μου επρόκειτο για μια ζωτικότητα μια ζωτικότητα η οποία ξεπερνούσε τα όρια».
Ποιο το κέρδος να ξεπερνάμε τα όρια; Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι το ενδιαφέρον της ζωής βρίσκεται πέραν των ορίων, στο «σπάσιμο» των κανόνων...
«Δεν ξέρω... Δεν μπορώ να σας απαντήσω σε αυτό εγώ. Δεν είμαι το πιο κατάλληλο πρόσωπο».
Γιατί;
«Γιατί εγώ ποτέ δεν έβλεπα τα όρια... δεν διέκρινα πού είναι τα ακριβή όρια. Για να μην παρεξηγηθώ: αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι αγνοώ την ύπαρξή τους ή την αναγκαιότητά τους... Θεωρώ ότι τα όρια χρειάζονται, απαιτούνται στο παιχνίδι... Αν δεν υπάρχουν κανόνες, το παιχνίδι δεν είναι ούτε καν διασκεδαστικό. Η ύπαρξη των κανόνων κάνει ενδιαφέρον το σπάσιμό τους. (γέλια) Πού είχαμε μείνει όμως προτού σπάσουμε τα όρια της κουβέντας μας; (γέλια)».
Μου λέγατε ότι ένα τυχαίο γεγονός σάς οδήγησε να κάνετε αυτό που κάνετε στη ζωή σας...
«Α, ναι. Επανέρχομαι. Έλεγα λοιπόν ότι με είχαν αποβάλει 14 φορές από διάφορα σχολεία και στο τελευταίο από αυτά γνώρισα ένα κορίτσι που ονομαζόταν Φλόρα Μαστρογιάνι. Ήταν μια σχολή καλογραιών εξαιρετικά αυστηρή. Εγώ την εποχή εκείνη ακόμη δεν είχα αρχίσει το κάπνισμα... Την πρώτη ημέρα της άφιξής μου λοιπόν στο σχολείο, το πρωί, ήταν παραμονή Χριστουγέννων και οι καλόγριες - δασκάλες μάς είπαν: "Λόγω ημέρας, καλό θα ήταν να κάνουμε ένα τάμα... Ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλές κοπέλες εδώ μέσα οι οποίες καπνίζουν κρυφά... Ας μην καπνίσει λοιπόν καμία την παραμονή και ανήμερα τα Χριστούγεννα, τιμώντας τις θείες αυτές ημέρες". Εγώ ούτως ή άλλως δεν κάπνιζα και ξαφνικά αισθάνθηκα ηλίθια. Το τάμα δεν με περιελάμβανε. Τότε σκέφθηκα... το δικό μου τάμα να είναι το αντίθετο... να καπνίσω... για πρώτη φορά.
Έτσι λοιπόν στις 2.00 το μεσημέρι ακριβώς άρχισα να καπνίζω... και μαζί μ' εμένα παρέσυρα και μια κοπέλα που κι αυτή δεν είχε ως τότε καπνίσει ποτέ... Η κοπέλα αυτή ήταν η Φλόρα, η μετέπειτα κυρία Μαστρογιάνι... Με τη Φλόρα μετά από αυτό το γεγονός γίναμε αχώριστες φίλες και είμαστε ακόμη... Η Φλόρα την επόμενη χρονιά εγκατέλειψε το σχολείο για να πάει στην Ακαδημία Δραματικής Τέχνης. Ήταν κόρη ενός σπουδαίου μουσικού και γενικότερα προερχόταν από μια οικογένεια καλλιτεχνική. Συνεχίσαμε να βλεπόμαστε και να κάνουμε παρέα παρ' όλο που δεν ήμασταν πια συμμαθήτριες.
Έτσι μου δημιουργήθηκε και εμένα η επιθυμία να πάω στην Ακαδημία Δραματικής Τέχνης. Ήθελα να ακολουθήσω αυτόν τον δρόμο αλλά στη σκηνοθεσία, όχι να γίνω ηθοποιός όπως η Φλόρα. Ήμουν όμως ακόμη πολύ νέα για να κάνω σκηνοθεσία και έτσι πήγα σε μιαν άλλη σχολή πρώτα. Τώρα λέω ότι ευτυχώς που ήρθαν έτσι τα πράγματα, γιατί στη σχολή αυτή συνάντησα έναν μοναδικό καθηγητή που είχε υπάρξει μαθητής του Στανισλάφσκι. Αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος με επηρέασε πάρα πολύ και ξεκίνησα κατευθείαν με τη μέθοδο Στανισλάφσκι. Η Φλόρα μερικά χρόνια αργότερα παντρεύτηκε έναν νεαρό ηθοποιό που ήταν ακριβώς ο γνωστός Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Ως εκ τούτου ένα μεγάλο κομμάτι της καριέρας μου το οφείλω στη Φλόρα. Κατ' αρχήν στη Φλόρα και στη συνέχεια βεβαίως και στον Μαρτσέλο».
Άρα είστε από αυτούς τους εξαιρετικούς που έζησαν από κοντά τον Μαστρογιάνι να ερωτεύεται... (γέλια)
«Ήμουν ήδη αυτήκοος και αυτόπτης μάρτυς αυτού του μεγάλου έρωτα».
Ένα τυχαίο γεγονός καθόρισε τη μοίρα σας... Υπάρχει κάποιο άλλο γεγονός στο οποίο οφείλετε τον τρόπο που σκέφτεστε;
«Πολύ γρήγορα στη ζωή μου κατάλαβα ότι ζούμε σε μια πατριαρχική κοινωνία και επομένως για να καταφέρω κάτι έπρεπε να γκρεμίσω τους κανόνες του πατέρα μου και να δημιουργήσω τους δικούς μου. Μόνο έτσι μπορούσα να αφήσω το δικό μου ίχνος».
Υπήρξατε «πατροκτόνος»; «Σκοτώσατε» τον πατέρα σας;
«Φυσικά».
Θυμάστε τη στιγμή του «φόνου»; Υπήρξε μια συγκεκριμένη στιγμή;
«Νομίζω ότι ήταν η στιγμή όπου γεννήθηκα. Θυμάμαι, με άλλα λόγια, ότι πάντα τον αμφισβητούσα. Ο πατέρας μου ήταν δικηγόρος. Ονειρευόταν λοιπόν για μένα μια ζωή αστική, ενδεχομένως μια ζωή δικηγορίνας». (γέλια)
Ήσασταν μοναχοπαίδι;
«Όχι, είχα και έναν αδελφό. Έναν αδελφό ο οποίος πλέον δεν υπάρχει».
Αν ο πατέρας σας ήταν καλλιτέχνης, ενδέχεται να είχατε γίνει δικηγόρος;
«Ναι, πολύ πιθανόν. Πολύ πιθανόν... για να τον εκδικηθώ...». (γέλια)
Δεν πιστεύετε ότι σε αυτόν τον κόσμο ερχόμαστε φέροντες κάτι. Αυτό που λέμε «κλήση», «χάρισμα», «ταλέντο»;
«Σίγουρα φέρουμε κάτι, αλλά είναι μυστήριο και αυτό. Είναι ένα ακόμη μυστήριο, όπως αυτό της ψυχής... Είναι όμως γεγονός ότι όταν πέφτει η νύχτα εμείς οι δυο μπορεί να έρθουμε σε διάθεση και να αρχίσουμε να τραγουδάμε, όπως θα πρέπει να κάνει άλλωστε και κάθε άνθρωπος στον κόσμο αυτόν... Το τραγούδι είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη φύση. Πιθανότατα κάποιος από εμάς τους τρεις να τραγουδάει καλύτερα από τους άλλους δύο. Ο άλλος αντίθετα μπορεί να επινοεί πολύ ωραία τραγούδια και ένας άλλος να μπορεί να τα παίξει σε κάποιο όργανο».
Γιατί συμβαίνει αυτό;
«Αυτό είναι που επιβεβαιώνει το μυστήριο που λέγεται "ταλέντο"».
Γιατί το μυστήριο γενικότερα φοβίζει τους περισσότερους ανθρώπους;
«Η αλήθεια είναι ότι το μυστήριο προκαλεί πάντα τρόμο. Και μόνο αν σκεφθούμε ότι βρισκόμαστε κάτω από τον ουρανό αρκεί για να τρομάξουμε... Αρκεί να υψώσουμε τα μάτια προς τα πάνω, να κοιτάξουμε την απεραντοσύνη του ουρανού και να αφήσουμε να μας καταλάβει η σκέψη του ατελεύτητου και απέραντου... Η σκέψη και μόνο αυτού του πράγματος μπορεί να μας κεραυνοβολήσει από τον πανικό. Ευτυχώς όμως δεν σκεφτόμαστε ποτέ πραγματικά και εις βάθος αυτά τα πράγματα. Και πάντα, ιδιαίτερα εδώ, εδώ όπου οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται και να διαλογίζονται, δημιουργούσαν πολύ όμορφους μύθους που μέσω αυτών έφερναν τα μυστήρια στα μέτρα τους... Αυτός άλλωστε ήταν πάντα ο λόγος ύπαρξης των μύθων. Οι μύθοι υπήρξαν πάντα το ανθρώπινο μέτρο... Το ατελεύτητο είναι ένα απάνθρωπο μέτρο, όπως η αιωνιότητα. Γι' αυτό ο άνθρωπος κάνει όλα αυτά μύθο, για να τα αντέξει».
Η επινόηση των μύθων, επομένως, προέκυψε από την αναγκαιότητα να βρεθεί ένα μέτρο;
«Ναι, φυσικά... Να ησυχάσουμε μπροστά στον πανικό που μας δημιουργεί το ασύλληπτο, το ανεξήγητο... Μυθοποιούμε ό,τι μας φοβίζει. Ένας πρωτόγονος άνθρωπος με το που έπεφτε το σκοτάδι αισθανόταν φοβερό τρόμο, όπως θα αισθανόταν με έναν κεραυνό, με μια αστραπή. Άρχισε λοιπόν να θεοποιηθεί τα διάφορα φυσικά φαινόμενα ο άνθρωπος για να ξεπεράσει έτσι τον φόβο του...».
Ο σύγχρονος άνθρωπος τι φοβάται περισσότερο και, επομένως, τι θεοποιεί;
«Από τον 18ο αιώνα και μετά νομίζω ότι ο άνθρωπος το μόνο που φοβάται περισσότερο είναι τον ίδιο τον άνθρωπο. Γι' αυτό και ο Θεός υποκαταστάθηκε από τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος βεβαίως μπορεί να μπήκε στο κέντρο του κόσμου, να θεοποιήθηκε, αλλά δεν γλίτωσε από τον φόβο. Με την υποκατάσταση του Θεού από τον ίδιο τον άνθρωπο δημιουργήθηκαν νέοι τρόμοι...».
Όπως;
«Ηρθε η εποχή της ιδεολογίας. Ο νέος Θεός που επινόησαν οι άνθρωποι για να ελέγξουν τον άνθρωπο - Θεό ήταν η ιδεολογία. Και εν ονόματι των ιδεολογιών άρχισαν να γίνονται εγκλήματα. Τώρα ζούμε την εποχή της λατρείας της τεχνολογίας. Η πίστη την οποία δείχνει σήμερα η κοινωνία στην επιστήμη και στην τεχνολογία είναι η μοναδική μορφή ψυχικής ηρεμίας και ησυχίας, μιας κατ' επίφασιν αντίληψης και δυνατότητας αντιμετώπισης του σύγχρονου τρόμου».
Συμπέρασμα... Ο Θεός πάντα ήταν μια επινόηση των ανθρώπων για να μπορέσουννα αντέξουν...
«Για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Ετσι τουλάχιστον πιστεύω εγώ... Δεν ξέρω... Τι να σας πω... Εύχομαι να είναι έτσι όπως τα πιστεύω εγώ τα πράγματα. Αλλά βεβαίως δεν μπορώ να το γνωρίζω με σιγουριά. Το βέβαιο είναι ότι έχουμε ένα μυαλό το οποίο μπορεί μόνο να κάνει εκλογικεύσεις. Και σίγουρα έχει πολύ μεγάλη ανάγκη την πίστη για να μπορέσει να υπερβεί τον φόβο που αισθάνεται. Αλλά βέβαια την αλήθεια ποιος τη γνωρίζει; Εγώ λέω συχνά ότι η μόνη σωτηρία είναι να βρεις τον κόσμο μέσα στον οποίο οι φόβοι σου ησυχάζουν».
Η τέχνη για σας είναι αυτός ο κόσμος;
«Μόλις βρέθηκα μέσα σε αυτούς τους ανθρώπους της τέχνης κατάλαβα αμέσως ότι αυτός ήταν ο δικός μου κόσμος. Υπήρξε μια έλξη, ένας κεραυνοβόλος έρωτας».
Κανένας άνθρωπος στην οικογένειά σας δεν είχε σχέση με την τέχνη;
«Είμαι πεπεισμένη ότι η μητέρα μου ήταν καλλιτέχνις, είχε καλλιτεχνική φλέβα, μόνο που δεν το γνώριζε. Οπως βλέπω μια καλλιτεχνική φλέβα στη νοοτροπία της γιαγιάς μου, της πεθεράς της μητέρας μου... Ηταν μια γυναίκα εκκεντρική, μια τρελή με έντονη φαντασία, άρα μια καλλιτέχνις, μια καλλιτέχνις η οποία δεν μπορούσε να κάνει τίποτε ποτέ παρά μόνο στο στενό περιβάλλον της κατοικίας της. Είμαι σίγουρη ότι, αν η μητέρα μου και η γιαγιά μου βρίσκονταν σε άλλες εποχές και σε άλλο περιβάλλον, θα είχαν κάνει καταπληκτικά πράγματα».
Ο τρόπος που σκέφτεστε σήμερα έχει κάποια καταγωγή; Πώς διαμορφώθηκε;
«Δεν ξέρω τι είναι όλα αυτά που διευρύνουν το μυαλό ενός μικρού παιδιού. Το μυαλό ενός παιδιού είναι κάτι το οποίο λειτουργεί συνεχώς. Σίγουρα το δικό μου μυαλό έχει διαμορφωθεί από όλες τις ταινίες τις οποίες έχω δει και από όλα τα βιβλία που έχω διαβάσει, από τις ιστορίες των ανθρώπων που γνώρισα, από τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκα και γνώρισα και είχαν τεράστια επίδραση πάνω μου. Ιδιαιτέρως επηρεάστηκα από δύο».
Ποιους;
«Τον Γιομπ, που είναι και ο άντρας μου, και τον Φελίνι. Δυο άνθρωποι που με το που τους γνώρισα με έκαναν να τους ερωτευθώ, με διαφορετικό βέβαια τρόπο ο καθένας... Μου έδωσαν μια άλλη διάσταση της τέχνης. Κατά κάποιον τρόπο ήταν σαν να μου άνοιξαν ένα παράθυρο και να είδα ότι υπάρχει ένα άλλο κομματάκι του κόσμου το οποίο δεν φανταζόμουν. Φυσικά ο δικός τους κόσμος είναι αμίμητος και ανεπανάληπτος, γιατί ήταν αυτοί που ήταν. Αλλά η διάσταση, ο χώρος για την πλοήγηση, για την πλεύση, ήταν ένα πολύ σημαντικό μέτρο για μένα».
Θυμάστε την πρώτη φορά που συναντήσατε τον Φελίνι;
«Μα πώς είναι δυνατόν να μη θυμάμαι... Τον γνώρισα την εποχή που γύριζε την "Ντόλτσε Βίτα", ήταν στο στούντιό του... Ο Φελίνι ήταν ένα εκπληκτικό άτομο, από την πρώτη στιγμή σού έδινε την αίσθηση ότι έχεις περάσει μαζί του την παιδική σου ηλικία. Νομίζω ότι έτσι ήταν με όλους. Αυτή ήταν η φύση του. Ήταν ένα πολύ μεγάλο παιδί ο ίδιος, που λάτρευε τα παιχνίδια του».
Σε τι διαφέρει ένα παιδί από έναν έφηβο; Πώς διατηρούμε την παιδικότητά μας;
«Δύσκολη ερώτηση... Δεν το γνωρίζω. Είναι σαν να με ρωτάτε πώς διατηρείτε στη ζωή σας την επιθυμία να κλέψετε το βάζο με τη μαρμελάδα. Δεν ξέρω πώς γίνεται και σε μερικούς ανθρώπους δεν υπάρχει αυτό το σημείο καμπής της παιδικής όρεξης για παιχνίδι... Η συνεχιζόμενη ανάγκη για παιχνίδι είναι η διατήρηση του παιδιού μέσα μας... Αυτή η ανεμελιά μπρος στο λάθος... Εγώ διατηρώ ακόμη την ανάγκη να κάνω λάθη... και αταξίες. Είχα στη ζωή μου τέσσερις υποψηφιότητες για Οσκαρ. Στις τελετές απονομής ανακάλυψα ότι όλη αυτή η εκδήλωση είναι οργανωμένη με το χιλιοστόμετρο. Ο καθένας είχε εκ των προτέρων καθορισμένη τη θέση του. Τα πάντα ήταν οργανωμένα έξι μήνες νωρίτερα. Πραγματικά σαν ελβετικό ρολόι. Αυτό αμέσως μου δημιούργησε την ανάγκη και την επιθυμία να χαλάσει το ρολόι αυτό. Γι' αυτό λοιπόν δεν πήγα να καθίσω στη θέση την οποία μου είχαν προκαθορίσει την τελευταία στιγμή. Όλος ο κόσμος στις κάμερες είδε, όταν ακούστηκε το όνομά μου, μια άλλη φάτσα, γιατί εγώ δεν καθόμουν σε εκείνη τη θέση. Αυτό με διασκέδασε πάρα πολύ και εμένα και τους φίλους μου... Ο Φελίνι, όταν βρέθηκε καλεσμένος με την πρώτη γυναίκα αστροναύτισσα σε μια εκπομπή στην κρατική τηλεόραση της Μόσχας, τότε όπου η Ρωσία ήταν η μεγάλη Σοβιετική Ένωση και όλοι την φοβόμασταν, δεν μπόρεσε να αντισταθεί στη σοβαροφάνεια της εκπομπής και σε μια στιγμή της έβαλε χέρι, από πίσω, έτσι ελαφρά και δημοσίως... έβαλε χέρι στην αστροναύτη. Έγινε σκάνδαλο, αλλά το διασκέδασε... Όλη αυτή η επισημότης τού δημιουργούσε αυτή την ανυπέρθετη ανάγκη να διαρρήξει τους κανόνες... Είμαστε παιδιά, παραμένουμε παιδιά, γι' αυτό και συνεχίζουμε να παίζουμε. Το ωραιότερο είναι να μην πνιγεί το παιδί που φέρει ο καθένας μέσα του. Γιατί αυτό το παιδί, το οποίο έχουμε μέσα μας, είναι αυτό που μας βοηθάει να συνεχίσουμε τη ζωή μας».
Θάνατος είναι η απώλεια αγαπημένων προσώπων;
«Δεν ξέρω αν αυτό είναι θάνατος. Σίγουρα είναι κάτι εξαιρετικά σκληρό αυτό όμως. Πού πήγε το άτομο που πέθανε; Πού πήγε το χαμόγελο της μάνας μου; Δεν μπορώ να εξοικειωθώ με αυτή την ιδέα της απώλειας. Πολλά από τα πράγματα τα οποία δημιουργούμε στη ζωή μας γεννώνται από το απαράδεκτο αυτής της απουσίας. Εγώ θα ήμουν πραγματικά ευτυχής αν μετά τον θάνατο πάνω σε απαλά συννεφάκια μπορούσα να ξανασυναντήσω όλα τα άτομα τα οποία αγάπησα και τα οποία έχουν φύγει. Τα αγαπημένα μου και τα οικεία πρόσωπα, τους φίλους μου και βέβαια θα ήμουν ευτυχέστατη να συναντήσω και άλλα άτομα, όπως τον Δάντη ή τον Ντοστογέφσκι ή τον Χίτσκοκ ή τον Σωκράτη...».
Σκεφθήκατε ποτέ να αυτοκτονήσετε στη ζωή σας;
«Ποτέ... είμαι θαυμάστρια του φαινομένου της ζωής... Αυτό βέβαια δεν αποκλείει το γεγονός να το κάνω αύριο, να προσπαθήσω να αυτοκτονήσω αύριο, όμως σήμερα λατρεύω τη ζωή».
Ποιος είναι ο λόγος που θα μπορούσε να σας οδηγήσει στην αυτοκτονία;
«Ο πόνος και η ανία».
Ο πόνος είναι γνώση;
«Ναι βέβαια».
Πού κρύβεται η γνώση;
«Στα πάντα, αρκεί να την ψάχνεις... Η γνώση μπορεί να κρύβεται ακόμη και στο βλέμμα ενός παιδιού με το οποίο διασταυρωνόμαστε στον δρόμο».
Για σας υπάρχει καλή και κακή τέχνη;
«Στη θεωρία θα έπρεπε να είναι καλό κάτι που αντιμετωπίζει - χειρίζεται τα προβλήματα έτσι ώστε να οδηγούμαστε στην ανάπτυξη και σε μια καλύτερη ζωή. Θεωρητικά βέβαια όλα αυτά. Και θα έπρεπε να ονομάζονται κακά όλα εκείνα τα φιλμ, για παράδειγμα, τα οποία σκάβουν, γρατζουνάνε τις χειρότερες πλευρές της ανθρώπινης φύσης. Γιατί σε καθέναν από μας υπάρχουν και οι δύο πλευρές, και το καλό και το κακό. Στον καθέναν από μας υπάρχει μια εσωτερική διαπάλη μεταξύ του καλού και του κακού. Θέλω λοιπόν να πω ότι οι πελάτες του κακού είναι αρκετοί, είναι πάρα πολλοί. Ορισμένες φορές μάλιστα είναι ιδιαίτερα διασκεδαστικό το κακό. Γι' αυτό και πουλάει περισσότερο από το καλό.
Ποιος για σας είναι πλούσιος στην εποχή μας;
«Ο μεγαλύτερος πλούτος για μένα στη ζωή είναι η υγεία και ο καλός χαρακτήρας».
Το γέλιο είναι ωραιότερο από το κλάμα;
«Ναι, ναι, σίγουρα. Πιστεύω ότι εκείνο το οποίο διακρίνει τους ανθρώπους από τα ζώα δεν είναι το κλάμα. Γιατί και τα ζώα κλαίνε. Είναι το γέλιο το γέλιο είναι ανώτερης ποιότητας. Προφανώς βέβαια υπάρχει και η ύαινα, η οποία γελάει. Αλλά εν πάση περιπτώσει η ύαινα είναι εξαίρεση. Ξέρετε ένα αστειάκι το οποίο έχουμε εμείς για την ύαινα; Λέμε λοιπόν ότι είναι άσχημο ζώο. Ζει στην έρημο, τρέφεται με πτώματα. Συνουσιάζεται μία φορά τον χρόνο. Τι στο διάολο ευχάριστο έχει και γελάει; (γέλια)
Σας ευχαριστώ. Νομίζω ότι αυτή είναι καλή στιγμή να τελειώσουμε την επικοινωνία μας.
«Αν νομίζετε, συμφωνώ μαζί σας».
Να είστε καλά.
«Κι εσείς».
Θανάσης Λάλας, Συνέντευξη στο ΒΗΜΑ 23/03/1997
*
Λευκή ρετροσπεκτίβα σε φόντο κόκκινο
Με αφορμή την επαναλειτουργία της Αλκυονίδας και του Studio
Μικρό οδοιπορικό μνήμης μέσα από σινεμά και γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια μας
Με αφορμή την επαναλειτουργία της Αλκυονίδας και του Studio
Μικρό οδοιπορικό μνήμης μέσα από σινεμά και γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια μας
*
Παρουσιάσεις ταινιών από τον Μπ. Ζ.
Μποτίλιες στο Σκοπευτήριο, στην ΟΓΕ και στην Αλκυονίδα
***
Το ΣΙΝΕΜΑ της Μποτίλιας
και
Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα διά χειρός
*
***
Το ΣΙΝΕΜΑ της Μποτίλιας
και
Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα διά χειρός
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.