Ένας αιώνας ΚΚΕ: Οι ναυτεργάτες στην πρώτη τη γραμμή (Αύριο, Κυριακή 29 Νοέμβρη) ‒ Οι αλύγιστοι εκτελεσμένοι της Χαλκίδας

Την Κυριακή 29 Νοέμβρη

Eκδήλωση για τους ναυτεργάτες

Έκθεση αρχειακού υλικού στο πλοίο «Hellas Liberty» από τις 29 Νοέμβρη έως τις 6 Δεκέμβρη

Θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας

Μεγάλη πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση για τους ναυτεργάτες οργανώνει η ΤΟ Μεταφορών της ΚΟΑ, την Κυριακή 29 Νοέμβρη, στις 11.00 π.μ., με ομιλητή τον Δημήτρη Κουτσούμπα, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα: «Οι θέσεις του ΚΚΕ για τη ναυτιλία και η πρωτοπόρα συμβολή του στους αγώνες των ναυτεργατών».

Στην εκδήλωση, που θα πραγματοποιηθεί στο πλοίο «Hellas Liberty» (Ακτή Βασιλειάδη, λιμάνι Πειραιά - Πύλη Ε2), θα τιμηθούν πρωτοπόροι βετεράνοι ναυτεργάτες και θα περιλαμβάνει προβολή ντοκιμαντέρ και καλλιτεχνικό πρόγραμμα.

Παράλληλα, από τις 29 Νοέμβρη έως τις 6 Δεκέμβρη, στο πλοίο «Hellas Liberty» θα λειτουργήσει έκθεση αρχειακού υλικού από την πρωτοπόρα συμβολή του ΚΚΕ στη δράση και τους αγώνες των ναυτεργατών, στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, από δίκες, ναυάγια κ.ά. Από γράμματα εξόριστων, φυλακισμένων, εκτελεσμένων ναυτεργατών προς το ΚΚΕ και τις οικογένειές τους. Θα παρουσιάζονται επίσης χειροποίητες κατασκευές, εργαλεία κ.ά.

Τα πρώτα σκιρτήματα του ναυτεργατικού κινήματος

Η εκδήλωση που οργανώνεται από το ΚΚΕ στον Πειραιά για τους ναυτεργάτες θα συνοδεύεται από μια μεγάλη έκθεση ντοκουμέντων και φωτογραφίας.

Τα συγκλονιστικά για το περιεχόμενό τους υλικά αναφέρονται στη μακρά ιστορία του ναυτεργατικού κινήματος από τα πρώτα του βήματα έως τη συνάντησή του με το κομμουνιστικό κίνημα και την εκτίναξή του έκτοτε στις πρώτες γραμμές της ταξικής αντιπαράθεσης. Στο σημερινό μας αφιέρωμα παρουσιάζουμε ορισμένα από αυτά τα στοιχεία που αφορούν στο πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα. Τα υλικά αναφέρονται στην ανάπτυξη του εφοπλιστικού κεφαλαίου στον 19ο αιώνα που κτίστηκε πάνω στον ιδρώτα και την εκμετάλλευση των εργατών της θάλασσας, αλλά και στα πρώτα βήματα της ταξικής συνείδησης, συνδικαλιστικής οργάνωσης και δράσης των ναυτεργατών.

Από το 1889 που ιδρύεται στον Πειραιά από μηχανικούς και θερμαστές πλοίων το «Ταμείον των Ελλήνων Μηχανουργών "Ο Προμηθεύς"», σωματείο με αλληλοβοηθητικό κυρίως χαρακτήρα, στο 1901 που ιδρύεται στον Πειραιά από μηχανικούς ο «Ατμομηχανουργικός Σύνδεσμος "Ο Προμηθεύς"» και την ίδρυση στη συνέχεια των σωματείων των Ναυτών (1902), των Λογιστών (1902), των Θερμαστών (1904), των Θαλαμηπόλων (1904) και των Ναυτομαγείρων (1904).

Ακολουθούν οι πρώτες κινητοποιήσεις μεταξύ 1905 - 1907 και οι πρώτες κατακτήσεις που αφορούσαν ανάμεσα σε άλλα και τη συνδρομή εφοπλιστών και κράτους στο ΝΑΤ, που έως τότε συντηρούνταν αποκλειστικά με τις εισφορές των ναυτεργατών.

Η πρώτη σελίδα του περιοδικού «Ενωσις» το 1926 με συνεντεύξεις μηχανικών για τη ζωή στα πλοία

Η πρώτη μεγάλη ναυτεργατική απεργία λήγει στις 11 Απρίλη 1910. Διήρκεσε 26 ημέρες, με κύρια αιτήματα τον καθορισμό ωρών εργασίας και τη βελτίωση της διατροφής στα πλοία.

Στις 11 Απρίλη, 2.000 ναυτεργάτες ανέβηκαν με πορεία από τον Πειραιά στην Αθήνα. Στο εργοστάσιο «ΦΙΞ» στη Λ. Συγγρού ενώθηκαν μαζί τους και 1.000 περίπου εργάτες της Αθήνας σε αλληλεγγύη.

Με την ορμητικότητά τους αφόπλισαν τους χωροφύλακες και κινήθηκαν κατά της πρωθυπουργικής κατοικίας, όπου ο τότε πρωθυπουργός Δραγούμης δέχτηκε τα αιτήματά τους. Στο Εργατικό Κέντρο Αθήνας, όπου κατέληξαν οι απεργοί, ένας από τους ομιλητές τόνισε χαρακτηριστικά: «Παν ό,τι δίδεται εις τον εργάτην δεν είναι παροχή, είναι επιστροφή. Είναι μερική καταβολή απέναντι ολικού χρέους οφειλουμένου εις αυτόν. Ό,τι και αν του κάμουν του εργάτη ουδέποτε θα μπορέσουν να τον εξοφλήσουν, έως ότου οργανωμένος και δυνατός θα πάρει πίσω το όλον που του ανήκει».

Ο σπόρος έχει φυτρώσει...

Κάλεσμα για εκλογή Επιτροπών Αγώνα σε κάθε καράβι

Η συνάντηση με το Κομμουνιστικό Κόμμα

Το 1914 ο «Προμηθεύς» μετονομάζεται σε «Πανελλήνιος Ενωσις Μηχανικών Εμπορικών Ατμοπλοίων» (ΠΕΜΕΑ, η μετέπειτα ΠΕΜΕΝ). Στα γραφεία της, στις 17 Νοέμβρη 1918, έγινε το ιδρυτικό συνέδριο του Κόμματος της εργατικής τάξης, του ΣΕΚΕ (που το 1924 μετονομάζεται σε ΚΚΕ).

Στο πρώτο Πρόγραμμα του ΣΕΚΕ γίνεται λόγος για «εθνικοποίηση των ατμοπλοίων» και «συμμετοχή εις την διοίκησιν των ενδιαφερομένων εργατών».

Το Νοέμβρη του 1920 γίνεται το ιδρυτικό συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ναυτεργατικών Εργατικών Οργανώσεων (μετέπειτα ΠΝΟ).

Η Ομοσπονδία προσχώρησε στη ΓΣΕΕ (που τότε συνδεόταν οργανικά με το ΣΕΚΕ). Στο Καταστατικό της Ομοσπονδίας γίνεται εξαρχής λόγος για «την κατάργηση της εκμεταλλευτικής κοινωνίας» και την υιοθέτηση της «αρχής της ταξικής πάλης».

Η διαπάλη ωστόσο με τις αστικές - ρεφορμιστικές δυνάμεις είναι σφοδρότατη. Οι τελευταίες θα αναλάβουν την ηγεσία της ΠΝΟ στον απόηχο των σφοδρότατων ταξικών συγκρούσεων του 1923 - 1924.

Η δουλειά των κομμουνιστών ναυτεργατών για τη χειραφέτηση των εργατών της θάλασσας από κάθε αστική επιρροή εντείνεται. Καταλυτικός και αναντικατάστατος υπήρξε ο ρόλος της Κομματικής Οργάνωσης Ναυτεργατών (ΚΟΝ) του ΚΚΕ, τόσο στην οργάνωση και την καθοδήγηση, όσο και στο περιεχόμενο των αγώνων του κλάδου.

Αυτή η περίοδος σημαδεύεται από τη μεγάλη απεργία του 1923 με τους νεκρούς στο Πασαλιμάνι. Χαρακτηριστική για την κατάσταση που επικρατεί η αναφορά - εκτίμηση του υπευθύνου Υποθέσεων της Βρετανικής Αντιπροσωπείας στην Αθήνα Bentick:

«Οι εργάτες υπό κομμουνιστική επιρροή είναι πιο αποφασισμένοι από ποτέ να αρνηθούν κάθε μείωση μισθών. Οι [ρεφορμιστές] ηγέτες, φοβούμενοι ότι θα ανατραπούν, έχουν αποφασίσει να κάνουν ό,τι θέλουν οι εργάτες. Καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να μπουν σε όλα τα εξαιρετικά μικρά σωματεία και να προετοιμάσουν την απεργία... Το σημαντικό είναι ότι οι Κομμουνιστές έχουν κάνει αναμφισβήτητη πρόοδο...περαιτέρω, που είναι και σοβαρότερο, ο Πειραιάς που μέχρι σήμερα ήταν το κέντρο των μετριοπαθών αντικομμουνιστών εργατών, έχει γίνει τώρα το κέντρο της αντίστασης...».

Ακολουθεί η περίοδος της «αποκομμουνιστικοποίησης» που ξεκινά επί παγκαλικής δικτατορίας και συνεχίζεται επί αστικής δημοκρατίας.

Πετάνε τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία εκτός ΓΣΕΕ και ΠΝΟ. Συγκροτείται η Ναυτεργατική Ενωση Πειραιά (ΝΕΠ), με καταλυτική τη συνδρομή των κομμουνιστών ναυτεργατών.

Οι ναυτεργάτες πυκνώνουν τις γραμμές της ΝΕΠ, ενώ «επιτροπές καραβιών» σχηματίζονται σε όλο και περισσότερα πλοία.

Λόγω της πανελλαδικής εμβέλειας που αποκτά η οργάνωση μετονομάζεται σύντομα σε Ναυτεργατική Ενωση Ελλάδας (ΝΕΕ), ενώ η δράση της επεκτείνεται γοργά και στα μεγάλα λιμάνια του εξωτερικού (Μασσαλία, Ρότερνταμ, Αμβέρσα, Μπουένος Αϊρες, κ.ά.).

Το 1934 με την οργάνωση και την καθοδήγηση της ΝΕΕ ξεσπά μεγάλη απεργία των Ελλήνων ναυτεργατών στο εξωτερικό, με βασικά αιτήματα: Αυξήσεις μισθών, τη σύνθεση των πληρωμάτων με βάση την 8ωρη εργασία, 50 δρχ. επίδομα ανεργίας και συνδικαλιστικές ελευθερίες.

Η απεργία πήρε μεγάλη έκταση, ειδικά στα λιμάνια του Ρότερνταμ, της Αμβέρσας, της Μασσαλίας, της Αργεντινής, ενώ αναφορές κάναν λόγο για 30 πλοία δεμένα σε διάφορα λιμάνια της Βρετανίας. Ανατρέχοντας σε εκείνη την περίοδο από αστική σκοπιά, τα «Ναυτικά Χρονικά» έγραφαν σχετικά: «Καθώς τα πλοία εκινούντο μακράν της αχτίνος επιτηρήσεως του Κράτους, ταύτα απετέλουν πρόσφορον έδαφος διά την διείσδυσιν του κομμουνισμού... Επί των πλοίων εσημειούντο αναταραχαί, ακόμα και στάσεις. Εις τίποτε δεν εχρησίμευαν οι παραινέσεις και αι θερμαί συστάσεις».

Nαυτεργάτες στον ΔΣΕ

Στην πρώτη τη γραμμή

Τον Αύγουστο του 1937, η ΚΕ του ΚΚΕ καλεί τον ελληνικό λαό «να ενισχύσει με όλες του τις δυνάμεις τον ένδοξο ηρωικό αγώνα της ισπανικής δημοκρατίας.

Η πάλη, ενάντια στον πολεμικό εφοδιασμό του Φράνκο απ' το Μεταξά, ενάντια στη χρησιμοποίηση των ελληνικών καραβιών και των ελληνικών λιμανιών για τον εφοδιασμό του, αποκτά ιδιαίτερη σημασία».

Ανάμεσα στις κινητοποιήσεις των ναυτεργατών την εν λόγω περίοδο ξεχωρίζει η άρνηση του πληρώματος του πετρελαιοφόρου «Βάσος» το 1937 να μεταφέρει το φορτίο του προς Ισπανία.

Από τους πρωτεργάτες της κίνησης ήταν ο κομμουνιστής ναυτεργάτης Κώστας Στεφανάτος. Στο σχετικό φάκελο που δημιουργήθηκε μετά ο ανακριτής έγραψε: «Δημιούργησαν Σοβιέτ στο πλοίο, θέλοντες να μεταφέρουν το φορτίο στην άλλη αντίθετη πλευρά του Φράνκο».

Σημαντικός αριθμός κομμουνιστών ναυτεργατών επίσης πολέμησε στις Διεθνείς Ταξιαρχίες στο πλευρό του ισπανικού λαού. Σχεδόν 400 Ελληνες εντάχθηκαν σε διάφορες μονάδες των Διεθνών Ταξιαρχιών. 64 ήταν ναυτεργάτες, 12 εκ των οποίων έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι εκτελώντας το διεθνιστικό τους καθήκον.

Ακολουθεί η μεγάλη μάχη στους ωκεανούς στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου με το σύνθημα της ΟΕΝΟ «τα πλοία εν κινήσει» να κυριαρχεί, αλλά και η υπογραφή της ιστορικής Συλλογικής Σύμβασης που βελτίωσε άρδην τη ζωή στα βαπόρια σε βαθμό που ακόμα και σήμερα είναι σημείο αναφοράς μεταξύ των ναυτικών.

Στον αγώνα του ΔΣΕ 420 κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές ναυτεργάτες ανταποκρίνονται σε ελάχιστο χρόνο στο κάλεσμα. 210 θα καταφέρουν να φτάσουν και να λάβουν μέρος στις μάχες. 37 θα γίνουν αξιωματικοί. 42 θα πέσουν μαχόμενοι, ενώ άλλοι 44 θα τραυματιστούν στις μάχες.

Ακολουθούν τα χρόνια με τις μαύρες λίστες, τα στρατοδικεία, τις εξορίες, τις εκτελέσεις.

Και κορυφώνεται έως τις μέρες μας με το ταξικό ναυτεργατικό κίνημα να προσθέτει διαρκώς λαμπρές σελίδες στην Ιστορία του.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ

Η 22χρονη Αλίκη Τσουκαλά. Το στρατοδικείο αποφάσισε ότι η δράση της «αποβαίνει επιβλαβής διά την πατρίδα» και την καταδίκασε «δις εις θάνατον»

Για τους αλύγιστους εκτελεσμένους αγωνιστές της περιόδου 1948 - 1949 από το Στρατοδικείο Χαλκίδας

Εκδήλωση τιμής και μνήμης στους αλύγιστους αγωνιστές που εκτελέστηκαν την περίοδο 1948 - 1949 με απόφαση του Εκτακτου Στρατοδικείου Χαλκίδας, οργάνωσε η ΚΟ Εύβοιας του ΚΚΕ. Η εκδήλωση έγινε την Παρασκευή 27 Νοέμβρη, στις 7 μ.μ., στο Θέατρο Παπαδημητρίου. Μίλησε ο Στέφανος Λουκάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Η εκδήλωση πλαισιώθηκε με αφήγηση χρονικού, απαγγελία ποιημάτων και τραγούδι.

***

Το Στρατοδικείο της Χαλκίδας αποτελούσε τμήμα του Στρατοδικείου της Θήβας. Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούλη του 1947, ως ένα επιπλέον κατασταλτικό μέτρο της αστικής τάξης για να αντιμετωπίσει τον ένοπλο αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Ήταν η περίοδος όπου γενικευόταν η δράση του ΔΣΕ σε όλη τη χώρα, με αρκετές επιτυχίες. Τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου, ξεκινάει ένοπλο τμήμα 59 μαχητών του ΔΣΕ από το Αρχηγείο Φθιωτιδοφωκίδας, σε «μυστική» αποστολή να περάσει στην Εύβοια με επικεφαλής τον Θύμιο Καψή (Ανάποδο). Σύμφωνα με μαρτυρίες, πρώτο καθήκον ήταν να περάσουν στην Εύβοια και με τη δράση τους να απασχολήσουν έστω και μια ταξιαρχία στρατού.

Στις 6 Νοέμβρη 1947, το ένοπλο τμήμα μεταφέρεται από την Πελασγία στην Εύβοια με το καΐκι του Γιάννη Χριστοφορίδη (καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο Χαλκίδας και εκτελέστηκε το 1949). Ετσι ξεκίνησε η δράση του ΔΣΕ στην Εύβοια, ενώ στις 5 Γενάρη του 1948 συγκροτείται το Ανεξάρτητο Τάγμα του ΔΣΕ στην Εύβοια. Ταγματάρχης ο Θύμιος Καψής. Πολιτικός επίτροπος ο Γιώργος Βλαχούτσικος (Ευβοιώτης).

Μπροστά στο δίκαιο αγώνα, οι μαχητές δεν υπολόγισαν κόπους, θυσίες, κακουχίες. Η δύναμη και το κουράγιο τους τροφοδοτούνταν από τα ιδανικά τους. Η ηθική υπεροχή, το ότι στάθηκαν αγέρωχοι και αλύγιστοι μπροστά στον πανίσχυρο και πάνοπλο εχθρό, πηγάζει από την πίστη ότι αυτός ο κόσμος μπορεί ν' αλλάξει. Πολλοί σκοτώθηκαν στα πεδία των μαχών, άλλοι στάλθηκαν στις εξορίες και άλλοι σύρθηκαν στα στρατοδικεία και εκτελέστηκαν.

Η αστική τάξη, μπρος στον ηρωισμό αυτό, δε σταμάτησε να παίρνει τα μέτρα της. Τα στρατοδικεία όλης της χώρας, όπως και αυτό της Χαλκίδας, «ανέλαβαν δράση».

Στην εφημερίδα «Ευβοϊκός Κήρυξ», αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«Από της 17ης τρέχοντος μηνός (σ.σ. Ιούλης 1947) λειτουργεί εις την πόλιν μας Εκτακτον Στρατοδικείον. Ο στρατιωτικός νόμος και η σύστασις εκτάκτου στρατοδικείου εις την επικράτειαν προδίδουν ανωμαλίαν και σοβαράν διατάραξιν της δημοσίας τάξεως, η αποκατάστασις των οποίων απαιτούν βίαια, σκληρά και άμεσα μέτρα.

Τα έκτακτα στρατοδικεία είναι δικαστήρια σκοπιμότητος, ενέχουν σκληρότητα, αλλά είναι ταυτόχρονα ακριβόλογα, ταχέα και δίκαια, διότι έχουν πλήρη την συναίσθηση του υψηλού και ισοθέου προορισμού των, αφού αι αποφάσεις των απαγγέλονται προ ενός νεοσκαφούς τάφου εις τον οποίο θα πέσουν οι προ ολίγου όρθιοι ιστάμενοι κατάδικοι».

Συνολικά, στο Εκτακτο Στρατοδικείο Θήβας (τμήμα του οποίου ήταν αυτό της Χαλκίδας) εκδικάστηκαν 1.245 υποθέσεις. Επιβλήθηκαν 137 θανατικές καταδίκες, 114 σε ισόβια, 78 φυλακίσεις έως 10 έτη, 113 φυλακίσεις άνω των 10 ετών. Ο συνολικός χρόνος φυλακίσεων των καταδικασμένων ήταν 3.845 χρόνια!

Με αφορμή και την εκδήλωση, η ΚΟ Εύβοιας καλεί τους απογόνους των αγωνιστών και όσους γνωρίζουν οτιδήποτε σχετικό, να απευθυνθούν στην Κομματική Οργάνωση. Να συμβάλλουν με αρχεία, βιογραφικά στοιχεία, πληροφορίες, φωτογραφίες, κειμήλια, ώστε να αξιοποιηθούν τόσο στην εκδήλωση που διοργανώνεται, όσο και στην προσπάθεια ανέγερσης μνημείου προς τιμήν τους, ενισχύοντας και οικονομικά την προσπάθεια αυτή.

Η μεγάλη δίκη του 1949

Στρατοδικείο Χαλκίδας. Κατά την έξοδο στη μεγάλη δίκη του 1949

Στις 15/3/1949 ξεκινάει στο Στρατοδικείο Χαλκίδας μεγάλη δίκη με 38 κατηγορούμενους. Η δίκη κρατάει 20 μέρες. Οι 14 καταδικάζονται σε θάνατο: Ευάγγελος Μαντής, Δημήτρης Φίτσιος, Αλέξανδρος Κατραφύλλιας, Φ. Σκαρής, Μαρία Λαφαζάνου, Αλίκη Τσουκαλά, Γιάννης Χριστοφορίδης, Δημήτρης Μπουραζόπουλος, Αικατερίνη Μελεμενή, Ευανθία Πάτσαλη, Γιάννης Χάνος, Πολυξένη Βακάλη, Ιωάννης Βλέσσας, Ιωάννης Ζέρβας. Οι 6 φυλακίζονται σε ισόβια: Αλκμήνη Αλεξανδροπούλου, Θρασύβουλος Παπαστρατής, Ελένη Μπάμπαλη, Παναγιώτα Ζέρβα, Γιώργος Μπέης, Βούλα Τσώλη και 1 σε προσωρινή φυλάκιση - 14 ετών - ο Αντώνης Κούκκος. Οι 17 απαλλάσσονται.

Στις 21/4/1949 ανακοινώνεται από το ραδιοσταθμό του ΔΣΕ «Ελεύθερη Ελλάδα» η είδηση ότι ύστερα από τα διαβήματα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, προς την κυβέρνηση της Αθήνας για την αναστολή της εκτέλεσης του Φίτσιου και άλλων 2 αγωνιστών, αποκαλύφθηκε ότι είχαν ήδη εκτελεσθεί. Εσπευσαν γρήγορα - γρήγορα και πριν ακόμα λήξει η προθεσμία που προβλέπει ο νόμος τους, να τους δολοφονήσουν.

Ήταν το χάραμα της 16ηςΑπρίλη 1949. Από τους 14 καταδικασμένους σε θάνατο, οι 8 θα εκτελεστούν εκείνο το πρωί στο νεκροταφείο του Αϊ - Γιάννη στη Χαλκίδα.

Οι εκτελεσμένοι ήταν:

‒Η Αλίκη Τσουκαλά, ο Τάκης Φίτσιος, ο Γιάννης Χάνος, ο Δημήτρης Μπουραζόπουλος, ο Γιάννης Χριστοφορίδης, η Κατερίνα Μελεμενή, η Ευανθία Πατσαλή και η Μαρία Λαφαζάνου.

Ο Τάκης Φίτσιος, στέλεχος του ΚΚΕ και αρχισυντάκτης του «Ριζοσπάστη» ανέφερε ανάμεσα σε άλλα στην απολογία του: «Αγωνίστηκα σε όλη τη ζωή μου για την υπόθεση του ΚΚΕ, για το θρίαμβο του κομμουνισμού, για μια καλύτερη ζωή του λαού μας... Δεν έχω να επιδείξω αγαθοεργές πράξεις, αλλά πράξεις που να ωφελούν το Κομμουνιστικό Κόμμα». Εκτελείται κραυγάζοντας «ζήτω το ΚΚΕ».

Ο καπετάν - Γιάννης Χριστοφορίδης εκτελέστηκε με την κατηγορία για «συμμετοχή σε παράνομη κομμουνιστική οργάνωση με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος». Η γυναίκα του Κούλα, έμεινε με 4 ορφανά. Μην αντέχοντας το θάνατό του έπεσε στον Ευβοϊκό και πνίγηκε.

Ο Μπουραζόπουλος Δημήτρης ήταν σπουδαστής Ιατρικής, από την Ιστιαία. Τον σκότωσαν προτού φτάσει στον τόπο εκτέλεσης γιατί φώναξε «Ζήτω το ΚΚΕ, Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας!».

Για τον Γιάννη Χάνο, παλιό στέλεχος του ΚΚΕ στη Χαλκίδα, ο οποίος πήρε μέρος στο Β' Συνέδριο του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ) το 1920, είναι χαρακτηριστική η αναφορά του στρατοδίκη Ταμπακά, ο οποίος παραβρέθηκε στην εκτέλεση και είπε για τη στάση του: «Αυτός ο παλιόγερος, ψυχρός και αγέρωχος, δεν δέχτηκε να του δέσουνε τα μάτια και στο πρόσταγμα του επικεφαλής του αποσπάσματος "επί σκοπόν", σήκωσε τη γροθιά του και φώναξε: Ζήτω το ΚΚΕ».

Εκτελέστηκαν

Από τα στοιχεία που βρίσκονται στη διάθεσή μας έως σήμερα, καταδικάστηκαν σε θάνατο από το Στρατοδικείο Χαλκίδας και εκτελέστηκαν 51 αγωνιστές:

Στις 27/12/1947:

Ευαγγελόπουλος Βαγγέλης του Γιώργου - ψευδώνυμο Φώτος, από τον Αγιο Γεώργιο Ιστιαίας. Λάντζας Γεώργιος του Βασίλη, 24 ετών, από τις Θεσπιές Βοιωτίας. Ιωάννου Στέργιος του Γιάννη, 33 ετών, από το Μπράλλο Παρνασσίδας.

Το Μάη του 1948:

Μπούτρος Νίκος, από τη Βάθεια Εύβοιας. Καρβούνης (;).

Τον Αύγουστο του 1948 οι:

Μπίνος Γιώργος, από τα Κούτουρλα Μετοχίου. Τσόκος Σ. του Ιωάννου.

Την 1η Σεπτέμβρη 1948 οι:

Δούμας Σάββας του Αθ. από τον Αγιο Αιδηψού. Πανταζής Βαγγέλης του Γεωργ. από τον Αγιο Ιστιαίας. Παπακοσμάς Δημήτρης του Αθ., από την Αιδηψό. Τριαντόπουλος Θανάσης του Γεωργίου. Ψαρράς Θανάσης του Γεωργίου, από τον Αγιο Ιστιαίας.

Τον Αύγουστο 1948:

Βρεττού Μαρία, από το Δρυμώνα Λίμνης Ευβοίας.

Στις 18/9/1948 εκτελέστηκαν ομαδικά οι: Γκίκας Θανάσης, από την Νεροτριβιά Εύβοιας. Ζέρβας Αθαν. Γιώργος, από τους Στρόπωνες. Κουτσαυλής Θεόδωρος του Ανεσ., από τους Στρόπωνες. Μπαλάκας Ιωάν. Σταμάτης, από τους Στρόπωνες. Ντεγιάννης Δημήτρης. Τσέργας Παναγιώτης. Πανούσης Δημήτρης, από τους Στρόπωνες. Παπαθωμά Παναγιώτα, από το Δρυμώνα Λίμνης Ευβοίας. Δήμου Μαρία.

Στις 15/12/1948 εκτελούνται ομαδικά: Καραχανίδη Χαρίκλεια. Αργύρης Κώστας του Γιώργου - ψευδώνυμο Ζητσέας, από την Ανω Βάθεια. Βασιλειάδης Ισαάκ, από τη Χαλκίδα. Βασιλειάδης Ανέστης. Το 1948 εκτελείται στη Χαλκίδα και ο Ζερβός Γιάννης, από τους Στρόπωνες Ευβοίας.

Στις 21/6/1949 εκτελέστηκαν ομαδικά οι: Ματσούκας Γιάννης, από το Σπαθάρι Μαντουδίου. Γεωργούλης Σταμάτης, από τις Κεχριές Εύβοιας. Ανδρέας Καραγκούνης - ψευδώνυμο Δημοκράτης - από τα Βουτά Ιστιαίας. Βασίλης Σωτηρίου, από τη Νεροτριβιά Εύβοιας.

Ακόμα τον Ιούνη 1949: Ευάγγελος Μαντής, 45 χρονών, από το Σχηματάρι Βοιωτίας.

Στις 11 Ιουλίου 1949: Νάστας Νικόλαος, από τη Χαλκίδα. Εκτελέστηκε επίσης, χωρίς ακριβή ημερομηνία και ο Ματσούκας Θεόδωρος, μαχητής του ΔΣΕ στο Ανεξάρτητο Τάγμα Εύβοιας.

Εκτός από τους παραπάνω αγωνιστές, καταδικάστηκαν σε θάνατο από το αστικό κράτος και τα όργανά του σε Χαλκίδα και Θήβα και εκτελέστηκαν σε τόπους μαρτυρίου σε άλλες περιοχές της χώρας οι εξής:

Δραπανιώτης ή Δρεπανιώτης Γρηγόρης, από τη Λίμνη Ευβοίας, εκτελέστηκε στου Γουδή το Μάη του 1948. Εδιπίδης Γιώργος, από την Αρτάκη, εκτελέστηκε στην Κεφαλλονιά στις 25/8/49. Ευαγγέλου Βαγγέλης, από τον Αϊ - Γιώργη Ευβοίας, εκτελέστηκε το 1948.

Επίσης, στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας εκτελέστηκαν: Αγιοβλασίτης ή Χαμοδρακας Δημήτρης του Βαγγέλη (23/2/1949), Αικατερίνης Χρήστος του Θεοδώρου, από τον Αγιο Θωμά Βοιωτίας (4/3/1948). Γιλάτης ή Ζαγράνας Θανάσης, από τη Χαλκίδα (16/4/48). Κατσιμίχας ή Κατσιμίχος Γιώργος, από τη Λιβαδειά (10/5/1948). Κουφουδάκης Φώτης, από το Νέο Φάληρο Πειραιά (19/11/1948). Ταξιάρχης Παναγιώτης, από την Αράχωβα Βοιωτίας (10/5/1948).

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 22/11/2015