Νίκος Ζαχαριάδης: Μας ήρθες σύντροφε όπως φτάνει ο ήλιος απ’ την πόρτα της νύχτας (Γιάννης Ρίτσος)

Νίκος Ζαχαριάδης
Γεννήθηκε 27 Απριλίου 1903, στην Αδριανούπολη της Τουρκίας.
Αυτοκτόνησε στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, 1 Αυγούστου 1973.
Σχέδιο Αντώνης Πρωτοπάτσης (Μυτιλήνη, 1897 - Αθήνα, 1947)

«Αρχηγέ μας
καλώς μας ήρθες απ’ τα πέρατα του πόνου και της δόξας
στη ματωμένη μας πατρίδα καλώς ήρθες.
Από δω μέσα σύντροφε σου σφίγγουμε το χέρι
κι από δω μέσα σύντροφε σου δίνουμε τον όρκο μας
να πολεμάμε για το φως και για το δίκιο
καθώς πολέμησες και συ λεύτερος πίσω απ' τα κάγκελα
καθώς μας έμαθες εσύ να πολεμάμε
με το σπαθί της λευτεριάς ακονισμένο στην καρδιά σου
ακονισμένο στην καρδιά σου πούναι και καρδιά μας.»

(Γιάννης Ρίτσος, Ο Σύντροφός μας
Νίκος Ζαχαριάδης, Αθήνα. Μάης 1945. Γκοβόστης 1945)

Στο τελευταίο γράμμα της ζωή του, προς την καθοδήγηση του ΚΚΕ, ο Ν. Ζαχαριάδης θα υπογραμμίζει:

— «Στη ζωή μου, έκανα πολλά λάθη και στραβά. Ο αναμάρτητος πρώτος το λίθο βαλέτω. Όμως με κατηγόρησαν ότι πρόδωσα το ΚΚΕ και τον αγώνα και με διέγραψαν απ' το κόμμα... Το ΚΚΕ ήταν και παραμένει το κόμμα μου και κανένας δεν μπορεί να το χτυπήσει και να το λερώσει χρησιμοποιώντας το όνομά μου... Με το ΚΚΕ δεν είχα ούτε έχω ανοιχτούς λογαριασμούς. Ούτε μπορούσα ποτέ να 'χω».

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Κόμματος τον Ιούλιο του 2011, εκτιμώντας συνολικά και σε βάθος την πορεία και την προσφορά του Ν. Ζαχαριάδη (στα πλαίσια της συγγραφής του Β’ Τόμου του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ), ακύρωσε όλες τις προηγούμενες αποφάσεις της 6ης και της 7ης Ολομέλειας (1956 και 1957) σε βάρος του, καθώς και τα πορίσματα του 1964 και του 1967, ενώ αποφάσισε την πλήρη αποκατάστασή του στο ΚΚΕ.

Μεταξύ άλλων εκτιμήθηκε πως

— «η καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη και η διαγραφή του ήταν πράξεις άδικες.

Η κατηγορία εναντίον του, για συνεργασία με τον εχθρό ήταν πράξη συκοφαντική, ενώ οι κατηγορίες για καλλιέργεια της προσωπολατρίας και για την εγκαθίδρυση στο ΚΚΕ ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος αποτελούσαν προπέτασμα καπνού και πρόσχημα για να περάσει στην πλειοψηφία των μελών της ΚΕ και του Κόμματος η δεξιά οπορτουνιστική στροφή…

Η παραπάνω αποτίμηση του Ν. Ζαχαριάδη ως ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ γίνεται ως στοιχείο κρίσης της ωριμότητας και ικανότητας του ΚΚΕ στην καθοδήγηση της ταξικής πάλης σε ιδιαίτερα οξυμένες συνθήκες.

Ωστόσο δεν παραβλέπονται οι αρνητικές επιδράσεις της ιδεολογικής κατάστασης και των πολιτικών επιλογών του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος…

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ από το 1931-1935 και Γενικός Γραμματέας της έως το 1956, ήταν ηγέτης αφοσιωμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στον προλεταριακό διεθνισμό, στην πάλη για την κοινωνική απελευθέρωση.

Ηγήθηκε του Κόμματος σε συνθήκες σκληρής ταξικής πάλης, διώξεων, εκτελέσεων, δράσης των κρατικών εγχώριων και ξένων μυστικών υπηρεσιών κατά του ΚΚΕ, ακόμα και διάβρωσης των κομματικών του οργανώσεων στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά.

Είχε σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του ΚΚΕ στα χρόνια 1931-1936, ενώ πρωτοστάτησε στη δημιουργία και στην ηρωική πάλη του ΔΣΕ (1946-1949), της κορυφαίας εκδήλωσης της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα. Εδειξε ακλόνητη επιμονή στην ανάγκη ύπαρξης και ενίσχυσης των παράνομων κομματικών οργανώσεων στα χρόνια 1949-1955, στο συνδυασμό της παράνομης με τη νόμιμη δράση.

Τον διέκριναν επαναστατική επαγρύπνηση, ταχύτητα στην ανάληψη πρωτοβουλιών, σθένος στην υπεράσπιση της γνώμης του. Ηταν λαϊκός ηγέτης, με διάθεση και πνεύμα ασυμβίβαστο, πρωτοπόρο και μαχητικό.

Ο Νίκος Ζαχαριάδης έζησε κρατούμενος στα κάτεργα της 4ης Αυγούστου από το 1936 μέχρι το 1941, όταν η ελληνική κυβέρνηση τον παρέδωσε στους Γερμανούς κατακτητές.

Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Γκεστάπο της Βιέννης και από εκεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου, μέχρι το Μάη του 1945. Πέρασε την εννιάχρονη δοκιμασία αλύγιστος…».