STUDIO: Η Μάχη της Αθήνας — Η NEW STAR παρουσιάζει, για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη, το ακυκλοφόρητο προφητικό ντοκιμαντέρ του Τάσσου Λέρτα (1982, ψηφιακά αποκατεστημένο). Από 19 Δεκ. 2019 — Τρέιλερ με συγκλονιστική καταγραφή: Βρετανός στρατιώτης δολοφονεί εν ψυχρώ άοπλο ΕΑΜίτη τον Δεκέμβρη του ’44

Τη συγκλονιστική στιγμή της εν ψυχρώ δολοφονίας ενός άοπλου αγωνιστή συνέλαβε ο φακός της κινηματογραφικής μηχανής τον Δεκέμβρη του 1944, μπροστά στην είσοδο των γραφείων του ΕΑΜ, στην οδό Κοραή, μετά την κατάληψή τους από βρετανούς στρατιώτες με τανκς.

 Από Κατιούσα

Τη σκηνή εντοπίσαμε στο διάρκειας 6 λεπτών trailer της ταινίας ντοκιμαντέρ του Τάσου Λέρτα «Ντοκουμέντο – Η Μάχη της Αθήνας», που από σήμερα αρχίζει να προβάλλεται για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη από τη New Star.

Ας δούμε προσεκτικά το σκηνικό μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η στυγνή δολοφονία του άοπλου ΕΑΜίτη αγωνιστή. Δυο τανκς στέκονται με τις κάνες τους στραμμένες προς το κτίριο της οδού Κοραή όπου στεγάζονται τα γραφεία του ΕΑΜ. Στο πίσω μέρος του πλάνου διακρίνεται το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κάμερα ζουμάρει στα γραφεία του ΕΑΜ, όπου φαίνονται καπνοί, πιθανώς από βλήματα που δέχτηκε το κτίριο από τα τανκς. Το ένα από τα δυο τανκ εισέρχεται στο ισόγειο του κτιρίου φράζοντας την είσοδο.

Βρετανοί κομάντος (με τα μπερέ) παίρνουν θέση μάχης στο δρόμο, ενώ και άλλοι στρατιώτες σπεύδουν στο κτίριο, πεζή ή μεταφερόμενοι με τεθωρακισμένα και άλλα οχήματα. Μια ομάδα στρατιωτών στέκεται μπροστά στην είσοδο του διπλανού κτιρίου κι ένας από αυτούς σπρώχνοντας βίαια και με κλωτσιές προσπαθεί να την παραβιάσει.

Στη συνέχεια ξεκινούν οι συλλήψεις. Η κάμερα δείχνει έναν νέο άντρα με καπαρντίνα να οδηγείται από στρατιώτη, σε σημείο όπου συγκεντρώνουν  πολλούς συλληφθέντες, όπως θα φανεί στη συνέχεια του βίντεο.

Αμέσως μετά η κάμερα δείχνει έναν νεαρό άντρα ακριβώς να προσπαθεί να διαφύγει τρέχοντας από το μπλόκο των Βρετανών στρατιωτών, κοιτάζοντας προς τα πίσω. Κατά πάσα πιθανότητα ο άντρας βγήκε ή τον έβγαλαν με τη βία από τα γραφεία του ΕΑΜ και προσπάθησε να διαφύγει της σύλληψης. Θεωρούμε αδύνατο να πρόκειται για περαστικό – Μόνο ένας ανόητος ή τρελός περαστικός, θα περνούσε εκείνη την ώρα μπροστά από ένα κτίριο ζωσμένο από τανκς και στρατιώτες που κινούνται αφιονισμένοι και με προτεταμένες τις κάνες των όπλων τους – σε μια Αθήνα που συμβαίνει επίσης ακριβώς το ίδιο.

Η εν ψυχρώ δολοφονία διαρκεί όσο το ανοιγοκλείσιμο των ματιών. Σε λιγότερο από δυο δευτερόλεπτα ο άοπλος αγωνιστής έχει πέσει στο πεζοδρόμιο αφού πρώτα δέχτηκε πισώπλατα πυροβολισμούς από Βρετανό στρατιώτη, που σηκώνει αδίστακτα το περίστροφο του και τον σκοτώνει εν ψυχρώ. Η στάση του σώματος του Βρετανού στρατιώτη και η θέση του πιστολιού δείχνουν χωρίς καμιά αμφιβολία ότι σκοπός του ήταν να σκοτώσει. Σημειώνουμε επίσης τη στάση ενός άλλου βρετανού στρατιώτη που βρίσκεται κοντά στον ένστολο εκτελεστή συνάδελφό του: Την ώρα που ο νεαρός άντρας πέφτει νεκρός από τις σφαίρες στο πεζοδρόμιο, αυτός στέκει ακίνητος, σα να αδιαφορεί, δίχως καν να στρέψει το βλέμμα του προς την μεριά του σκοτωμένου.

Στη συνέχεια βλέπουμε τέσσερις αγωνιστές πατριώτες να εξέρχονται από το κτίριο με τα χέρια ψηλά. Είναι άοπλοι. Έχουν παραδοθεί άοπλοι και έχουν τα χέρια ψηλά. Κι όμως ένας πάνοπλος Βρετανός στρατιώτης τους κλωτσάει με εκδικητική μανία.

Καθώς η κάμερα κινείται τέμνοντας την οδό Κοραή, βλέπουμε και άλλες μικρές ομάδες αγωνιστών που έπεσαν στα χέρια των καινούργιων καταχτητών να οδεύουν προς το σημείο που τους συγκεντρώνουν, και φαίνεται καθαρά και άλλος στρατιώτης να κλωτσάει τους άοπλους και χωρίς να προβάλλουν καμιά αντίσταση αγωνιστές.

Είναι δε τόσο ανεξέλεγκτο το μένος του που τον κάνει να χάσει την ισορροπία του. Στο πίσω μέρος του πλάνου διακρίνεται αριθμός συγκεντρωμένων στη γωνία Κοραή και Πανεπιστημίου, να παρακολουθούν τις συλλήψεις, και επί της Κοραή σταθμευμένο μικρότερο όχημα του στρατού πλαισιωμένο από ένοπλους. Από τα πλάνα περνάνε και φιγούρες Ελλήνων χωροφυλάκων να παρακολουθούν τις παραπάνω σκηνές.

H κάμερα εστιάζει στα πρόσωπα των κρατούμενων αγωνιστών. Εκτός από ένα έφηβο αμούστακο νεαρό που διακρίνεται να κλαίει, όλοι στέκονται αγέρωχοι μπροστά στους Άγγλους καταχτητές με βλέμματα που εκπέμπουν περιφρόνηση.

Εδώ σε μια φωτογραφία του Ντμίτρι Κέσελ, Έλληνες αγωνιστές κρατούμενοι των Άγγλων τις ίδιες μέρες:

Αθήνα, Δεκέμβρης 1944. Έλληνες αγωνιστές κρατούμενοι, στα χέρια των Άγγλων

Ποια ήταν η τύχη των Ελλήνων κομμουνιστών και άλλων ΕΑΜιτών αγωνιστών που έπεφταν στα χέρια των Άγγλων; Στέλνονταν καραβιές στην Αφρική και φυλακίζονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην έρημο, ζώντας μέσα σε άθλιες συνθήκες.

Εδώ καρέ-καρέ η ανατριχιαστική σκηνή της εν ψυχρώ δολοφονίας:

Η ανατριχιαστική αυτή σκηνή δεν ήταν η μόνη. Οι νέοι καταχτητές δεν δίσταζαν εκείνες τις μέρες να σηκώσουν τα όπλα τους και να σκοτώσουν δίχως σκέψη, έχοντας πάρει σαφή εντολή από τον ίδιο τον πρωθυπουργό τους, Τσώρτσιλ: «Μη διστάζετε να ενεργείτε σα να βρισκόσαστε σε κατακτημένη πόλη»…

Πολλές συγκλονιστικές σκηνές καταγράφονται στο ντοκιμαντέρ του Τάσου Λέρτα «Ντοκουμέντο – Η Μάχη της Αθήνας», που όπως προείπαμε σήμερα αρχίζει να προβάλλεται για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη από τη New Star.

Πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης κοπιαστικής και πολυέξοδης έρευνας και συλλογής στοιχείων και ντοκουμέντων από τον Τάσο Λέρτα, που ενσωματώθηκαν στην ταινία, που ρίχνει φως σε μια από τις πιο μαύρες και ταυτόχρονα ηρωικές περιόδους στην ιστορία του λαού μας: την ωμή στρατιωτική επέμβαση των Άγγλων, κόντρα στη βούληση της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, που σχεδιασμένα και μεθοδευμένα οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε.

Το ντοκιμαντέρ ήταν έτοιμο για προβολή από το 1982, αλλά για ευνόητους λόγους δεν προβλήθηκε ποτέ στις κινηματογραφικές αίθουσες. Σήμερα, με πρωτοβουλία της New Star,  που ανέλαβε την ψηφιακή αποκατάσταση της πλήρους κόπιας της ταινίας, το ντοκιμαντέρ επιτέλους προβάλλεται.

Στην επέτειο των 75 χρόνων από τη Μάχη της Αθήνας, η NEW STAR παρουσιάζει για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη το ακυκλοφόρητο προφητικό ντοκιμαντέρ του Τάσσου Λέρτα «Ντοκουμέντο – Η Μάχη της Αθήνας», παραγωγή του 1982. Ένα ντοκιμαντέρ που ρίχνει φως στα γεγονότα και μοιάζει επίκαιρο όσο ποτέ.

*

«Ντοκουμέντο – Η Μάχη της Αθήνας»

Ψηφιακά αποκαταστημένη απο 19/12/2019 σε πρώτη εμπορική διανομή από την NEW STAR

Σκηνοθεσία: ΛΕΡΤΑΣ ΤΑΣΟΣ

Σενάριο: ΛΕΡΤΑΣ ΤΑΣΟΣ

Είδος: ΙΣΤΟΡΙΚΗ, ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μοντάζ: ΑΛΕΠΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ

Μουσική Σύνθεση: ΜΠΛΑΦΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ

Παραγωγός: ΛΕΡΤΑΣ ΤΑΣΟΣ, 1982

Γλώσσα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διάρκεια: 84′

*

LINK για εικόνες της ταινίας ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ-Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

https://www.flickr.com/photos/155666086@N07/albums/72157712158001547  

https://www.flickr.com/photos/155666086@N07/albums/72157712177557113

*

Το ντοκιμαντέρ «Ντοκουμέντο -Η Μάχη των Αθηνών», αφηγείται τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, από την 4η Αυγούστου του 1936 έως την 4η Δεκεμβρίου του 1944. Στην ταινία χρησιμοποιήθηκε ένα μοναδικό υλικό – αποσπάσματα από τα  επίκαιρα εκείνης της εποχής, που ήταν άγνωστα μέχρι σήμερα. Για δέκα χρόνια, ο σκηνοθέτης ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής για να αποκαταστήσει την αλήθεια και κομμάτι-κομμάτι μάζεψε εικόνες και επεισόδια, ψάχνοντας σε ατομικές συλλογές και κινηματογραφικά αρχεία εκείνων των χρόνων.

Μας παραδίδει ένα μοναδικό ντοκιμαντέρ, που αποτυπώνει την αλήθεια αυτών των χρόνων που βασάνισαν την Ελλάδα και τους Έλληνες και που δεν είχε ποτέ πραγματικά φωτιστεί.

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος ο Αναστάσιος Λέρτας, μετά από χρόνια αναζητήσεων αποτυπώνει τα γεγονότα και γοητεύει με τη μοναδικότητα του κινηματογραφικού υλικού του. Βλέπουμε το χρονικό των ευτυχισμένων ημερών της νίκης των Ελλήνων δημοκρατών επί του φασισμού και το χρονικό των τραγικών γεγονότων, όταν με τη βοήθεια των αγγλικών στρατευμάτων οι μοναρχο-φασίστες κλέβουν αυτή τη νίκη από το λαό. Η μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας υπήρξε αρκετά δύσκολη και η ταινία αποτελεί ερμηνείας της.

Ο Τάσος Λέρτας, δημιουργός της ταινίας «Ντοκουμέντο – Η Μάχη της Αθήνας», απέσπασε το βραβείο «Ειρήνης και Φιλίας των Λαών» μέσα από 106 χώρες, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας, το 1983.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία και την προβολή της θεωρίας του ζωτικού χώρου πυκνώνουν τα σύννεφα για ένα μεγάλο πόλεμο.

Οι περισσότερες χώρες που έγκαιρα σχεδιάζουν το μέλλον των λαών τους άρχισαν φανερά και μυστικά να περνούν τα μέτρα τους.

Ή Ελλάδα που από την προηγούμενη εικοσαετία συγκλονίζεται από κομματικές έριδες και πραξικοπήματα βρίσκεται τη στιγμή αυτή κάτω από  την τετραυγουστιανή δικτατορία.

Οι Δημοκρατικοί και Αριστεροί πολίτες και πολιτικοί είναι εξόριστοι ή υπό περιορισμό. Οι Στρατιωτικοί πού έχουν την ευθύνη τον επιτελικών σχεδίων άμυνας τής χώρας κάνουν του κόσμου τα σχέδια σέ περίπτωση επίθεσης. Έκτος απ’ αυτό πού πραγματικά συνέβη.

Και το Αλβανικό Έπος είναι αποτέλεσμα τής πίστης του ’Ελληνικού Λαού και Στρατού παρά αποτέλεσμα επιτελικών σχεδίων.

Η κατάρρευση του μετώπου οδηγεί τη χώρα στη Γερμανοϊταλική Κατοχή και ορισμένους στρατιωτικούς και πολιτικούς σε συνεργάτες των καταχτητών. Η αντίσταση του λαού αρχίζει.

Ένοπλοί στην ύπαιθρο, στις πόλεις  και προπάντων στην Αθήνα, με απεργίες, διαδηλώσεις, συνθήματα κλπ. κόμματα και οργανώσεις με συμφωνίες και διαφορές, δίνουν πολιτικές και στρατιωτικές μάχες με τον καταχτητή και τους συνεργάτες του.

Στον Ελληνικό χώρο δρουν με τον Α ή Β τρόπο και οι συμμαχικές δυνάμεις και κυρίως οι ’Εγγλέζοι, που από τη μία μάχονται μαζί με τούς Έλληνες, ενάντια των Γερμανών για την απελευθέρωση τής χώρα, άλλα ταυτόχρονα προσπαθούν να επιβάλλουν τη δική τους πολιτική , με δικά τους πρόσωπα, για τη μετά την απελευθέρωση πορεία της χώρας.

Έτσι αυτή η επέμβαση της Αγγλίας στο εσωτερικό» οδηγεί μεταπολεμικά τη χώρα σέ εμφύλιο σπαραγμό, ενώ οι άλλες χώρες έχτιζαν ειρηνικά το μέλλον τους.

Το φιλμ με Ντοκουμέντα, δείχνει τη σκοτεινή και ηρωική μαζί περίοδο, από τη δικτατορία του Μεταξά μέχρι την Απελευθέρωση, και αβίαστα οδηγεί σε συμπεράσματα όχι μόνο για το τότε… και όχι μόνο για την χώρα μας, αλλά και Νοτιοανατολικά, φαίνονται ολοκάθαρα με γυμνό μάτι πολλά “δικά μας“. Λέμε συχνά ή ιστορία δεν επαναλαμβάνεται.  Μα να πάρει ο διάβολος μερικές φορές μοιάζει τόσο πολύ που μας μπερδεύει. Δεν είναι καλύτερα να έχουμε το νου μας…;

ΤΑΣΣΟΣ ΛΕΡΤΑΣ, ΑΘΗΝΑ 1982

Ο Αναστάσιος Λέτρας γεννήθηκε στο ΣμόκοΒο Καρδίτσας το 1939. Είναι Πτυχιούχος Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών Παντείου Πανεπιστημίου, Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου όπως επίσης και Πτυχιούχος Δραματικής Σχολής Θεάτρου και Κινηματογράφου ΕΑΚΕΠΑ με σεμινάρια Διεθνών και Δημοσίων Σχέσεων.

Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας (Ε.Ι.Ν.), Ειδικός Σύμβουλος Υπουργών Παιδείας Διευθυντής του Ραδιοφωνικού Σταθμού 88,5, και Καθηγητής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του ΥΠ.ΠΟ.

Είναι καθηγητής σε δραματικές σχολές και Γενικός Γραμματέας και Αντιπρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών όπως και Εκλεγμένος εκπρόσωπος της FERA (Ένωση Ευρωπαίων Σκηνοθετών) και της FISTAV (Παγκόσμια Οργάνωση Οπτικοακουστικών μέσων).

Έγραψε και σκηνοθέτησε έργα στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στην τηλεόραση όπως : Η Μάνα, Άννα Πέτρη (σήριαλ), Ζωντανή μνήμη, Καβάφης, Κρυστάλλης, Κύριλλος και Μεθόδιος, Τσιγγάνικο Φεστιβάλ (Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας Σ.ΕΦ. 1989).

Το 1983 βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας για την ταινία του «Ντοκουμέντο- Η Μάχη της Αθήνας». Είναι  συν-δημιουργός μαζί με τον Νίκο Τζήμα, της ταινίας «ο Άνθρωπος με το γαρύφαλλο» αφιερωμένης στον Νίκο Μπελογιάννη όπου βραβεύτηκε το  Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1981. Έχει μεταφράσει αρχαίους Έλληνες συγγραφείς όπως Αριστοφάνη, Ευριπίδη, Σοφοκλή και Θουκυδίδη.

Συμμετείχε ως εισηγητής σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά και πολιτικά συνέδρια σε Ελλάδα, Κύπρο, Γαλλία, Εσθονία και Φινλανδία.

Από 2015 μέχρι σήμερα διατελεί πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών.

katiousa