Θάνος Μικρούτσικος: Χόρεψε πάνω στο φτερό του Καρχαρία — Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα - Συμπληρώνεται σήμερα στο σκίτσο και η ημερομηνία της αθανασίας του: 28 Δεκεμβρίου 2019 — ΚΚΕ: Το έργο σου είναι βέλος πύρινο, που σκίζει τον χρόνο

Θάνος Μικρούτσικος, Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα - Συμπληρώνεται σήμερα στο σκίτσο και η ημερομηνία της αθανασίας του: 28 Δεκεμβρίου 2019

Ναζίμ Χικμέτ
15 Ιανουαρίου 1902, Θεσαλονίκη - 3 Ιουνίου 1963, Μόσχα

Μαρία Δημητριάδη
Αθήνα, 11 Απριλίου 1950, 6 Ιανουαρίου 2009
Σχέδιο - Σύνθεση, Μπαμπης Ζαφειράτος, 10.V.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

Αν δεν καώ εγώ
Αν δεν καείς εσύ
Αν δεν καούμε εμείς
Πώς θα γενούνε
Τα σκοτάδια
λάμψη;
(Ναζίμ Χικμέτ)
 
*



*

Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τον θάνατο του Θάνου Μικρούτσικου

Το έργο σου είναι βέλος πύρινο, που σκίζει τον χρόνο. Θα συνεχίζει τη διαδρομή του κι όταν θα χτίζουμε “τις αυριανές μας φάμπρικες, τα λαϊκά μέγαρα, τα κόκκινα στάδια”, όταν θα δικαιωθεί ο σκοπός που αφιέρωσες το ταλέντο, το μυαλό, την καρδιά σου “στην κοινωνία που ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει”.

«Με άφατη θλίψη και βαθιά συγκίνηση αποχαιρετούμε έναν σπουδαίο άνθρωπο, τον ακριβό μας Θάνο Μικρούτσικο. Φαίνεται αβάστακτο, να μάθουμε να ζούμε, χωρίς εκείνον στη σκηνή. Γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος δεν υπήρξε μόνο ανεπανάληπτος δημιουργός και συγκλονιστικός ερμηνευτής του έργου του. Πάνω απ’ όλα ήταν ένα ιδιοφυές πνεύμα, σπινθηροβόλο, κοφτερό και ανήσυχο, ένας βαθιά και πλατειά καλλιεργημένος διανοητής. “Οι δημιουργοί δεν γεννιούνται, δημιουργούνται” καθώς ο ίδιος έλεγε.

Εχθρός της συνήθειας, της επανάπαυσης και της παραίτησης, αυτός ο γενναίος μαχητής της ζωής, μας καλούσε και με το παράδειγμά του να διεκδικούμε το ακατόρθωτο, να μη φοβόμαστε τον χορό “στο φτερό του καρχαρία”, αν θέλουμε να νικήσουμε κάθε καταναγκασμό, κοινωνικό ή φυσικό, ακόμη και τον θάνατο.

Στη φροντίδα για να διαμορφωθούν άνθρωποι ικανοί να κατανικήσουν τη βαρβαρότητα, να κατανοήσουν και να αλλάξουν, να εξανθρωπίσουν τη “γη των Βησιγότθων”, είναι αφιερωμένο το έργο του. Πρωτοπόρο σε μορφή και περιεχόμενο, ένα τέλειο συνταίριασμα της μουσικής με την ποίηση, αλλάζει τη φυσιογνωμία του ελληνικού τραγουδιού, ανατρέπει τις φθαρμένες αστικές αξίες, ιδεολογικές και αισθητικές, ξαφνιάζει, ταράζει και ξεβολεύει, μας υποχρεώνει να κινητοποιήσουμε τη σκέψη, για να φτάσουμε στην ολοκληρωμένη συγκίνηση, στην αλήθεια.

Αν και βαθύ, προωθημένο και απαιτητικό, κάποτε παράξενο και πρωτόγνωρο, είναι έργο γνήσια λαϊκό. Όχι μόνο γιατί το περιεχόμενό του ανταποκρίνεται στα λαϊκά συμφέροντα, αλλά και γιατί σέβεται και εξυψώνει τους ανθρώπους του λαού, αντί να τους κρίνει “αφ’ υψηλού” ως ανίκανους τάχα να συλλάβουν το νόημα της μεγάλης τέχνης. Εντυπωσιακή ήταν η απόλυτη ταύτιση καλλιτέχνη και κοινού στις συναυλίες του, ακόμη και με έργα πρωτοποριακά όπως το “Μουσική πράξη στον Μπρεχτ”, αλλά και οι τρεις μεγάλες συναυλίες με τα “Καντάτα για τη Μακρόνησο” και “Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι” που τις αφιέρωσε στα 100 χρόνια του ΚΚΕ, δηλώνοντας στη συνέχεια πως αυτές ήταν οι πιο συγκινητικές στιγμές της ζωής του.

Έτσι δεν πρέπει να απορεί κανείς, που ένα μεγάλο λαϊκό πλήθος αγκαλιάζει χρόνια το έργο του, το έχει στα χείλη του στις απεργίες, στις πορείες, στις συγκεντρώσεις, αλλά και στα γλέντια και τις χαρές ή στις μοναχικές στιγμές της περισυλλογής και των μύχιων αγωνιών του. Αυτό το λαϊκό πλήθος δεν τον άφησε στιγμή μονάχο στη σκληρή, ηρωική μάχη του για τη ζωή, στέλνοντάς του καθημερινά κύματα αγάπης, θαυμασμού και ευγνωμοσύνης, όπως θα έκανε για τον πιο πολύτιμο άνθρωπό του.

Και πώς ο Θάνος Μικρούτσικος να μην εμπνέει δυνατά αισθήματα “στον δικό του κόσμο, στους δικούς του ανθρώπους”, στα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ, όταν κόντρα στο ρεύμα του συμβιβασμού με το μικρό και “εφικτό”, καλούσε μαζί με το ΚΚΕ σε πάλη για αυτό που στους πολλούς φαντάζει “ανέφικτο”, όταν σε καιρούς αντεπανάστασης σάλπιζε στο πλευρό του ΚΚΕ την αναγκαιότητα της επανάστασης, όταν πρώτος αυτός ανάμεσα στους πρώτους έδωσε το σύνθημα για να βαδίσουν και άλλοι καλλιτέχνες- δημιουργοί στον ίδιο δρόμο. Και πώς να μην κερδίζει τον απεριόριστο θαυμασμό μας όταν στα επιστημονικά συνέδρια της ΚΕ του ΚΚΕ για τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ και στο τελευταίο, για τη νέα ελληνική λογοτεχνία μιλώντας για τον Καββαδία, θάμπωνε με την πλατειά, επιστημονική, μαρξιστική γνώση και τη διαλεκτική σκέψη του, όταν την πρώτη εμφάνισή του μετά την επιδείνωση της υγείας του τη χάρισε στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, εκεί όπου δυο χρόνια αργότερα με αφάνταστη δύναμη σε πείσμα της αρρώστιας του, έκλεισε για τελευταία φορά την αυλαία των συναυλιών του, ευτυχισμένος μέσα στη λατρεία του κοινού και των εκλεκτών συνεργατών του, ήσυχος “όπως εκείνοι που έχουν κάνει το καθήκον τους”.

Αγαπημένε μας Θάνο, πολύ πιο βαριά και πικρή είναι η απώλειά σου για την οικογένειά σου, την άξια σύντροφό σου Μαρία Παπαγιάννη, τα παιδιά και τα εγγόνια σου. Χάνουμε μπροστά τους, τα λόγια της παρηγοριάς. Κι όμως, η αλήθεια είναι πως τον νίκησες τον θάνατο, τους “ξεγέλασες τους ουρανούς”. Το έργο σου είναι βέλος πύρινο, που σκίζει τον χρόνο. Θα συνεχίζει τη διαδρομή του κι όταν θα χτίζουμε “τις αυριανές μας φάμπρικες, τα λαϊκά μέγαρα, τα κόκκινα στάδια”, όταν θα δικαιωθεί ο σκοπός που αφιέρωσες το ταλέντο, το μυαλό, την καρδιά σου “στην κοινωνία που ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει”. Το έργο σου εκφράζει την ουσία όχι μόνο μιας περιόδου, αλλά μιας ολόκληρης ιστορικής εποχής. Άχρονο, άτοπο, ανεξάντλητο, αθάνατο, όπως αθάνατος Θάνο είσαι κι εσύ.

902

ΑΘΗΝΑ 28/12/2019

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ

*

Θάνος Μικρούτσικος: Χόρεψε στο φτερό του Καρχαρία

Ο Θάνος Μικρούτσικος, τα τραγούδια του οποίου άνδρωσαν γενιές και γενιές, το έργο του οποίου μας συντροφεύει σε συγκεντρώσεις, σε συναυλίες, σε εκδηλώσεις, στις στιγμές του στοχασμού, δε ζει πια εδώ. Με τη ζωή και το έργο του, την παλικαρίσια στάση του απέναντι στην ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε τα τελευταία χρόνια μας έμαθε πολλά… με κυριότερο: «μη σταματήσεις να ονειρεύεσαι, να σπρώχνεις τα όριά σου, να κατακτήσεις το αδύνατο».

Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947. Ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία). Σπούδασε μαθηματικά στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή-συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου.

Βασικό θέμα που απασχολούσε τον Θάνο Μικρούτσικο από την αρχή κιόλας της συνθετικής του διαδρομής ήταν η μελοποίηση της ποίησης. «Πολιτικά Τραγούδια», «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη», «Τροπάρια για φονιάδες», «Τα τραγούδια της λευτεριάς», «O Σταυρός του Νότου», «Εμπάργκο», «Ο γέρος της Αλεξάνδρειας», «Η αγάπη είναι ζάλη», «Όλα από χέρι καμμένα», «Γραμμές των οριζόντων», «Στου αιώνα την παράγκα», «Ποίηση με μουσική», «Θάλασσα στη σκάλα», «Ο Άμλετ της Σελήνης», «Ο Σχοινοβάτης» και πολλοί ακόμα είναι δίσκοι που περιλαμβάνουν κομμάτια μελοποιημένης ποίησης.

Μέσα από τα τραγούδια του κατάφερε και έβαλε στο στόμα των ανθρώπων λόγια του Ναζίμ Χικμέτ, Γιάννη Ρίτσου, Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι, Μάνου Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Αλκη Αλκαίου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Φώντα Λάδη, Νίκου Καββαδία, Μιχάλη Γκανά, Κώστα Παπαγεωργίου, Κώστα Τριπολίτη, Λάκη Λαζόπουλου, Λίνας Νικολακοπούλου, Κώστα Λαχά, Γιώργου Κακουλίδη, Χριστόφορου Λιοντάκη Οδυσσέα Ιωάννου και πολλών ακόμα. Πολλοί είναι και οι ξένοι ποιητές που είχε μελοποιήσει. Αλλωστε, η μελοποίηση του Θ. Μικρούτσικου είναι αυτή που επέτρεψε να κατανοηθούν τα «κρυμμένα» της ποίησης του Καββαδία, που μέχρι τότε θεωρούταν ως ελάσσονας ποιητής.

Συνεργάστηκε με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες, γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Τεράστια ήταν και η παρουσία του στη δισκογραφία. Έδωσε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει συμμετάσχει ή έχουν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής.

Έργα του έχουν παρουσιαστεί από πολλές μεγάλες ορχήστρες και ορχήστρες μουσικής δωματίου και τα έχουν διευθύνει σπουδαίοι μαέστροι, ανάμεσά τους οι Αλέξανδρος Μυράτ, Jerzy Swoboda, Adrew Davis, Kazuyoshi Akiyama, Louis Devos, Λουκάς Καρυτινός, Αλκης Μπαλτάς κ.α.

Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους σημαντικούς Έλληνες ερμηνευτές και μουσικούς, και με πολλούς διεθνείς καλλιτέχνες.

Το ταλέντο του, η σκληρή και συνεχής δουλειά, η συνεχής διεύρυνση των γνώσεών του, τον κατέστησαν και θα τον καθιστούν ως έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες που πέρασαν από τον τόπο μας. Η αναγνώριση και η αγάπη από τέσσερις κοντά γενιές θα κρατά το έργο του ζωντανό.

Η σχέση του Θ. Μικρούτσικου με το ΚΚΕ κρατά από τα νεανικά του χρόνια, όταν έγινε μέλος του. Στην πορεία, οι δρόμοι τους μπορεί να χώρισαν αλλά δεν έπαψαν να υπάρχουν περίοδοι που ο Θ.Μικρούτσικος συνέβαλλε σε εκδηλώσεις του Κόμματος. Οπως άλλωστε ο ίδιος δήλωνε: «Τον κόσμο του ΚΚΕ τον σεβόμουν και όταν δεν ήμουν κοντά στο ΚΚΕ. Εκατό χρόνια ιστορία. Ενα Κόμμα θυσιών, ένα Κόμμα έπους».

Ξανασυναντήθηκε με το ΚΚΕ τα τελευταία χρόνια ενώ ήταν σταθερή η παρουσία του στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, στις ξεχωριστές μουσικές του συναυλίες που πλαισίωναν τα Επιστημονικά Συνέδρια του Κόμματος.

Ο Θάνος Μικρούτσικος τιμήθηκε από το ΚΚΕ με την ένταξή του στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, στη 12η τιμητική θέση, στις βουλευτικές εκλογές 7ης Ιούλη 2019.

Ο ίδιος, στην έναρξη της τελευταίας του συναυλίας, στο 45ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή» στο αφιέρωμα στα πολιτικά τραγούδια, σημείωσε: «Τα πράγματα είναι νόμος, αλλάζουν. Το θέμα είναι να τα αλλάξουμε στη σωστή κατεύθυνση, όχι στο χάος. Εγώ το μόνο, το λίγο, που μπορώ να σας υποσχεθώ, είναι: Μέχρι τέλους, θα είμαι εδώ!».

902