Αλέκα Παπαρήγα: Ιμπεριαλιστικός πόλεμος και προλεταριακός διεθνισμός

Ιμπεριαλιστικός πόλεμος και προλεταριακός διεθνισμός

*

Της
Αλέκας ΠΑΠΑΡΗΓΑ
(Μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ)

*

Σήμερα, παρά το γεγονός ότι έχουν συμβεί σημαντικές αλλαγές στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα, παρά την εμφάνιση παλαιών φαινομένων με νέες μορφές ή και φαινομένων που μοιάζουν πρωτόγνωρα, ιδιαίτερα μετά τη νίκη της αντεπανάστασης (που γέννησε στην πορεία και νέα ιμπεριαλιστικά κέντρα), ο προλεταριακός διεθνισμός, η διεθνιστική πάλη των λαών, είναι η αναγκαία απάντηση διακριτής εναντίωσης κατά όλων των αστικών τάξεων και των ανταγωνιζόμενων κρατικών ηγεσιών και συνασπισμών, των εμπόλεμων πλευρών, ανεξάρτητα ποιος πρώτος ξεκίνησε την επίθεση.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία για μια ακόμη φορά βάζει στην πρώτη γραμμή το καίριο ζήτημα της στάσης των λαών απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, είτε αυτοί ζουν στο καπιταλιστικό κράτος που κάνει εισβολή είτε σ' αυτό που δέχεται ξένα στρατεύματα.

Το ΚΚΕ στο Πρόγραμμά του¹ τοποθετείται συγκεκριμένα στο γενικό αυτό ζήτημα ή και με τη μορφή ερωτήματος που συχνά τίθεται, για το τι πρέπει να κάνουμε στην περίπτωση ιμπεριαλιστικής εμπλοκής της Ελλάδας σε αμυντικό ή επιθετικό πόλεμο:

«...Το Κόμμα πρέπει να ηγηθεί της αυτοτελούς οργάνωσης της εργατικής - λαϊκής πάλης με όλες τις μορφές (δική μας υπογράμμιση), ώστε να οδηγήσει σε ολοκληρωτική ήττα της αστικής τάξης, εγχώριας και ξένης ως εισβολέα, έμπρακτα να συνδεθεί με την κατάκτηση της εξουσίας. Με την πρωτοβουλία και καθοδήγηση του Κόμματος να συγκροτηθεί εργατικό - λαϊκό μέτωπο με όλες τις μορφές δράσης, με σύνθημα: Ο λαός θα δώσει την ελευθερία και τη διέξοδο από το καπιταλιστικό σύστημα που, όσο κυριαρχεί, φέρνει τον πόλεμο και την "ειρήνη" με το πιστόλι στον κρόταφο».

Επομένως, αξίζει να σκεφτούμε πώς θα ήταν σήμερα τα πράγματα ανάμεσα στους δύο λαούς, τον ρωσικό και τον λαό της Ουκρανίας, εννοείται στις συγκεκριμένες συνθήκες, αν εκδηλωνόταν στον έναν ή στον άλλον βαθμό η αυτοτελής λαϊκή παρέμβαση και από τις δύο πλευρές.

• Αν, λόγου χάρη, ο ρωσικός λαός, τα στρατευμένα παιδιά του αρνιούνταν να σηκώσουν τα όπλα κατά του αδελφού λαού.

• Αν ο λαός της Ουκρανίας υπερασπιζόταν τα σύνορα της χώρας του κατά της ρωσικής εισβολής και σε αντίθεση με το συμφέρον της αστικής τάξης να μετατρέψει την πατρίδα του σε ΝΑΤΟικό έδαφος, κατά του αδελφού ρωσικού λαού.

• Αν συνειδητοποιούσαν και οι δύο λαοί, που τους μετέτρεψαν σε εμπόλεμους, ότι η πολεμική αναμέτρηση «ποιος - ποιον» έχει στόχο την αναβάθμιση του ενός κράτους σε βάρος του άλλου στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Ο ουκρανικός λαός δεν έχει να κερδίσει τίποτε με την ένταξη στον έναν ιμπεριαλιστικό συνασπισμό εναντίον του ρωσικού.

Πρώτο και κρίσιμο ζήτημα είναι να κατανοείται ο χαρακτήρας του πολέμου την εποχή που ο καπιταλισμός έχει περάσει προ πολλού στο ιμπεριαλιστικό στάδιο, δηλαδή στο μονοπωλιακό.

• Να κατανοείται από όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα των δύο λαών, που σπρώχνονται να αιματοκυλίσει ο ένας τον άλλον, η συνένοχη ευθύνη και της μιας και της άλλης αστικής τάξης.

Αυτές οι ιδέες, αυτές οι πεποιθήσεις μπορεί να κερδίζουν έδαφος, έστω αργά και βασανιστικά, και με τη βοήθεια της ιστορικής πείρας των ιμπεριαλιστικών πολέμων του 20ού και των πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα.

• Κοίτη αυτών των ιδεών και θέσεων αποτελεί πρώτα απ' όλα η παρουσία και δράση των ΚΚ στον βαθμό που έχουν βγάλει τα σωστά συμπεράσματα από την Ιστορία, έχουν αποκαταστήσει τον επαναστατικό τους χαρακτήρα, ή έστω διατρέχουν στον έναν ή τον άλλον βαθμό μια τέτοια πορεία.

• Κοίτη και πρωτοπορία αποτελούν τα ΚΚ που γνωρίζουν μέσα από τη δημιουργική αφομοίωση της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού - κομμουνισμού, σε συνδυασμό με την πείρα της πρωτοπόρας συμμετοχής στην ταξική πάλη, ότι ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος κάνει ακόμα πιο επιτακτικό τον αγώνα για την ανατροπή της αστικής εξουσίας και το πέρασμα στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, με διαρκή προσπάθεια να αναπτύσσεται η διεθνιστική δράση και αλληλεγγύη της παγκόσμιας εργατικής τάξης, των λαών.

Έχει απόλυτη ισχύ και επικαιρότητα η μαρξιστική - λενινιστική θέση για τους δίκαιους και άδικους πολέμους στην εποχή των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων και στη συνέχεια στην εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό, δηλαδή στην εποχή των ιμπεριαλιστικών πολέμων και των σοσιαλιστικών επαναστάσεων, που είναι η σύγχρονη εποχή, ανεξάρτητα από την ιστορικά προσωρινή τραγωδία της ανακοπής της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Οι Μαρξ και Ενγκελς αναγνώριζαν ότι δίκαιοι πόλεμοι ήταν οι πόλεμοι των δούλων κατά των δουλοκτητών, οι πόλεμοι των δουλοπάροικων κατά των φεουδαρχών γαιοκτημόνων, ενώ οι δίκαιοι πόλεμοι που διεξάγονταν την περίοδο των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων έπαψαν να είναι δίκαιοι στον βαθμό που υιοθέτησαν στην πορεία τον επεκτατισμό.

Ο Λένιν εξηγούσε ότι

«τότε, το 1859, το αντικειμενικό περιεχόμενο του ιστορικού προτσές στην ηπειρωτική Ευρώπη δεν ήταν ο ιμπεριαλισμός, αλλά τα αστικοεθνικά απελευθερωτικά κινήματα».

Επαναλάμβανε σταθερά και με σαφήνεια ότι η αστική τάξη, από τη στιγμή που πήρε όλη την εξουσία στα χέρια της, από προοδευτική πέρασε στον κατήφορο².

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι κατά τη διάρκεια των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και των πολέμων που τους συνοδεύουν εκλείπει ο δίκαιος πόλεμος.

Δίκαιος είναι ο αγώνας, με όλες τις μορφές, της εργατικής τάξης κατά της αστικής, κατά της ξενικής κατοχής, της αλλαγής συνόρων, κατά της συμμετοχής στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, ο αγώνας για την ανατροπή του αστικού κράτους, για το πέρασμα, την υπεράσπιση και εδραίωση της νέας κοινωνίας, της σοσιαλιστικής.

Η πείρα του 20ού και των πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα επιβεβαίωσε πανηγυρικά ότι ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας του πολέμου δεν αφορά μόνο το καπιταλιστικό κράτος που επιτίθεται πρώτο.

Ίδιος είναι ο χαρακτήρας του πολέμου από την πλευρά του κράτους που υποχρεώνεται να διεξαγάγει αρχικά αμυντικό πόλεμο, που και αυτός θα γίνει επιθετικός στον βαθμό που καταφέρνει να υπερισχύσει του κράτους που εξαπέλυσε πρώτο τη στρατιωτική ιμπεριαλιστική επέμβαση.

Πολύ εύστοχα ο ΓΓ της ΚΕ σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, για το ποιο κράτος, η Ρωσία ή η Ουκρανία, έχει την πρώτη ευθύνη, χρησιμοποίησε το γνωστό ερώτημα για το αν προηγείται η κότα του αυγού, ή αντίστροφα.

Τον Φλεβάρη του 1915 και ενώ είχε ξεσπάσει ο Α' Παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός Πόλεμος ο Λένιν υπογράμμιζε³: 

«...εμείς ξέρουμε ότι επί δεκαετίες οι τρεις ληστές (η αστική τάξη και οι κυβερνήσεις της Αγγλίας, της Ρωσίας, της Γαλλίας) εξοπλίζονταν για να ληστέψουν τη Γερμανία. Είναι μήπως εκπληκτικό ότι οι δύο ληστές (σ.σ. εννοούσε τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία) επιτέθηκαν πριν οι τρεις προλάβουν τα καινούργια μαχαίρια που παράγγειλαν; Και δεν αποτελεί μήπως σόφισμα, όταν με φράσεις για τους "πρωταίτιους" συγκαλύπτεται η ίση "ενοχή" της αστικής τάξης όλων των χωρών;».

Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή καταδίκασε τη ρωσική εισβολή, δηλαδή την ενέργεια του πρώτου επιτιθέμενου, χωρίς όμως εδώ να βάζει ούτε άνω τελεία ούτε τελεία, όπως έκαναν η κυβέρνηση και όλα τα άλλα κόμματα.

Ανέδειξε τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του ανταγωνισμού ανάμεσα στα δύο κράτη, και της Ρωσίας και της Ουκρανίας, θυμίζοντας τι προηγήθηκε με αφετηρία τη διάλυση της ΕΣΣΔ και τις διαφορές που ανέκυψαν ανάμεσα στα αναδυόμενα νέα κράτη.

Η Ρωσία ήταν στην πρώτη γραμμή στην κούρσα να κατακτήσει ηγετική θέση ανάμεσα στις πρώην Ενωσιακές Δημοκρατίες, με την ένταξη όσο γινόταν περισσότερων στη διαδικασία που ο Πούτιν ονόμασε «αποκομμουνιστικοποίηση», με σκοπό την ανάδειξη της Ρωσίας σε ηγετικό περιφερειακό και στη συνέχεια παγκόσμιας εμβέλειας ιμπεριαλιστικό πόλο.

Στην περίπτωση της Ουκρανίας, βασικό κρίκο κλιμάκωσης προς τον σημερινό πόλεμο αποτέλεσε το 2014, με το γνωστό ΝΑΤΟικής στήριξης εσωτερικό πραξικόπημα που απέβλεπε στην ικανοποίηση των συμφερόντων της ουκρανικής αστικής τάξης να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, προσφέροντας τη χρησιμοποίηση του ουκρανικού εδάφους στην περικύκλωση της Ρωσίας.

• Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές αλλά και πολιτικοί επιστήμονες, στις συζητήσεις που γίνονται στα ΜΜΕ, ασκούν κριτική και στις ΗΠΑ, και στο ΝΑΤΟ ότι πυροδότησαν τον σημερινό πόλεμο με την επέκταση του ΝΑΤΟ, ώστε να φθάσει στα σύνορα της Ρωσίας, προσθέτοντας μάλιστα ότι δεν άσκησαν πίεση ώστε η Ουκρανία να εφαρμόσει τις συμφωνίες του Μινσκ.

• Ακόμα, τοποθετήθηκαν κατά της ανοιχτής στρατιωτικής ΝΑΤΟικής επέμβασης που ζητά η ουκρανική ηγεσία, γνωρίζοντας ότι ένας περιφερειακός πόλεμος μπορεί να αποτελέσει πρόδρομο μιας πιο γενικευμένης ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης στην περιοχή, άρα και παγκόσμια.

Από την πλευρά τους, η λύση είναι μια νέα έστω και προσωρινή συμφωνία ιμπεριαλιστικής «ειρήνης».

Σ' αυτήν τη γραμμή βεβαίως κινούνται όλα τα κόμματα στην Ελλάδα, πράγμα που δείχνει πόσο επιφανειακές και δευτερεύουσες ήταν οι αντιρρήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του ΜέΡΑ25 για την αποστολή στρατιωτικού υλικού που αποφάσισε η ΝΔ, ενώ πριν από λίγες μέρες συμπληρώθηκε με τη χρησιμοποίηση των στρατιωτικών βάσεων για αποστολή αεροπλάνων, πολεμικών αμερικανικών πλοίων.

Υπέρ της ιμπεριαλιστικής «ειρήνης» και της μη στρατιωτικής συμμετοχής φωνάζει ο ΣΥΡΙΖΑ, προσπαθώντας να ξεχάσει ή να συγχωρήσει ο χώρος επιρροής του ότι αυτός υλοποίησε την εγκατάσταση νέων αμερικανοΝΑΤΟικών βάσεων στην Ελλάδα με αποκλειστικό τους ρόλο τη διέλευση στρατιωτικών, ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων με τα πιο σύγχρονα δολοφονικά όπλα, μαζί με κατασκοπευτικά παρατηρητήρια για την περικύκλωση της Ρωσίας.

• Η ως τώρα πείρα των τελευταίων 30 χρόνων αποδείχνει ότι οι ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ δεν ζητάνε ένα ελληνικό μαζικό στρατιωτικό σώμα, όπως έγινε στον πόλεμο της Κορέας, αφού όλες οι κυβερνήσεις (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ) προσφέρθηκαν να μετατρέψουν ολόκληρο το έδαφος της Ελλάδας σε σύγχρονο, επιθετικό και επικίνδυνο για τους λαούς, προγεφύρωμα.

Η πολιτική των παραπάνω κομμάτων καλύπτεται με το υποκριτικό σύνθημα για τον ρόλο της διπλωματίας και του διαλόγου, με το ακόμα πιο πλάνο σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ περί της «διπλωματίας» των λαών.

Αυτό το σύνθημα δεν έχει καμία σχέση με τον ρόλο που μπορεί να ασκήσει -είναι και το ζητούμενο σήμερα- η διακριτή ισχυροποίηση και αντεπίθεση του λαϊκού αντικαπιταλιστικού - αντιιμπεριαλιστικού - αντιπολεμικού κινήματος σε κάθε χώρα, σε όλες, όσο γίνεται περισσότερες χώρες, ώστε να αποκτά αυτό και διεθνή χαρακτήρα συντονισμού, κοινής δράσης, όσο γίνεται ενιαίας κατεύθυνσης.

Το κίνημα αυτό σε κάθε χώρα πρέπει να κατακτά και να διαφυλάσσει την αυτοτέλειά του από την επιθετική και τη δήθεν αμυντική και «φιλειρηνική» ή «πολυπολική» πολιτική της αστικής τάξης, των καπιταλιστικών διεθνών και περιφερειακών διακρατικών ενώσεων, εννοείται αυτοτέλεια από τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, όπως χαρακτηριστικά εκφράζουν τα συνθήματα που διαπνέονται από την ιδέα «δεν διαλέγουμε ληστές, είμαστε στην πλευρά των λαών».

Η προετοιμασία και η διεξαγωγή του ιμπεριαλιστικού πολέμου, και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, δεν αποβλέπει μόνο στην κατάκτηση σφαιρών επιρροής, σε αλλαγή συνόρων με διασπάσεις κρατών, έως και προσαρτήσεις.

• Εμπεριέχει αναπόσπαστα, υποχρεωτικά, διαχρονικά την επιχείρηση αποπροσανατολισμού, χειραγώγησης των λαών, εκφοβισμού και μέτρων έγκαιρης πρόληψης με κάθε μέσο καταστολής, ώστε ο κάθε λαός να συνταχθεί με τα συμφέροντα της δικής του αστικής τάξης.

• Στα αστικά Συντάγματα όπως και στην Ελλάδα προβλέπεται η απαγόρευση δράσης των πολιτικών κομμάτων και μαζικών οργανώσεων στο όνομα της «εθνικής ομοψυχίας», με το ξέσπασμα πολέμου.

Το ίδιο προβλέπεται σε περιόδους που μπαίνει σε κίνδυνο η λεγόμενη «εθνική» οικονομία.

Ο Πούτιν έδρασε και δρα ακριβώς με βάση αυτό το «δίκαιο».

Οι «πεφτοσυννεφάκηδες» προπαγανδιστές που παρελαύνουν κατά πλειοψηφία στα τηλεοπτικά πάνελ, εντυπωσιάστηκαν και αγανάκτησαν γιατί ο Πούτιν και η κυβέρνηση της Ρωσίας εξήγγειλαν ποινές φυλάκισης έως και 15 χρόνων, συνέλαβαν και σίγουρα θα κακοποίησαν διαδηλωτές και διαδηλώτριες που συγκεντρώθηκαν καταγγέλλοντας την εισβολή.

Θυμήθηκαν την Οσετία και την Αμπχαζία, αλλά δεν είδαν τη συγκέντρωση στρατευμάτων που οργάνωσε η Ρωσία με επικεφαλής τον Πούτιν για την καταστολή και το τσάκισμα των εργατικών απεργιών και εργοστασιακών καταλήψεων στο Καζακστάν.

• Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος δεν περιορίζεται στην πάλη για τις αγορές, στην κατάκτηση ή μέσω συνεργασίας συνεκμετάλλευση πρώτων υλών κ.λπ.

Εμπεριέχει και την πρόληψη της ανόδου της ταξικής πάλης, ώστε να μη διακινδυνεύσει σε καμιά χώρα η αστική τάξη στον βαθμό που αντιμετωπίζει αποσταθεροποίηση, ως και βαθύ κλονισμό της εξουσίας της, άρα να μην μπορεί πια να κυβερνά όπως πριν και ενώ ο λαός είναι αποφασισμένος να ζήσει αλλιώς, επιλέγοντας να ανατρέψει την αστική εξουσία που τον φόρτωσε και τον φορτώνει όλα τα βάρη της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και της καπιταλιστικής ανάκαμψης, με αποκορύφωμα τις θυσίες και τα απερίγραπτα βάσανα που επιβάλλει ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος.

Η ταξική πάλη δεν σταματά στις συνθήκες του πολέμου, στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο χάνουν και θα χάσουν στην πορεία και οι λαοί των νικητών και των νικημένων.

Ο αντιπολεμικός - αντιιμπεριαλιστικός αγώνας από τη φύση και τον χαρακτήρα του εντάσσεται αναπόσπαστα στην πάλη για την εργατική εξουσία, τον σοσιαλισμό.

Παραπομπές

1. Εκδοση της ΚΕ, Απρίλης 2013, σελ. 103

2. Απαντα Λένιν, τόμος 26, σελίδα 140

3. Απαντα Λένιν, τόμος 26, σελίδα 120

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 12-13/3/2022