Μπάμπης Ζαφειράτος: «Οζυμανδίας», ένα διάσημο σονέτο του Πέρσυ Σέλλεϋ

Μετάφραση – Σημείωση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

 

 

Ο... πειρασμός της μετάφρασης μου μπήκε μετά από μια δημοσίευση του εν Κύπρω και εν μουσικαίς φίλου Γιώργου Πήττα στο fb (βλ. κάτω), με την ως άνω εικόνα —επιτυχημένο παραλληλισμό— του Οζυμανδία - Νετανιάχου.

Στον Γιώργο αφιερωμένο εξαιρετικά.

 

Πέρσυ Σέλλεϋ (1792-1822)

Οζυμανδίας

 

 

Περιηγητής από μια χώρα αρχαία μακρυσμένη

Μου ’πε: «Δυο πόδια πέτρινα, τεράστια, δίχως σώμα,

Στέκουν στην έρημο... Στο πλάι, μορφή στυγνή σπασμένη,

Μισοθαμμένη μες στην άμμο, μια πτυχή το στόμα,

Σ’ ένα ψυχρό υπεροπτικό μειδίαμα χαραγμένη,

Δείχνει ότι ο γλύπτης της πιστά τα πάθη έχει αποδώσει,

Που αιώνια ζουν και τα ’χει σε όγκους άψυχους σταμπάρει

Με χέρι που τα χλεύαζε, καρδιά που ’χε πεισμώσει

Και τα ’θρεθε. Και μια γραφή στο βάθρο της θα δείτε:

Οζυμανδίας, βασιλεύς των βασιλέων⸱ τη χάρη

και τα έργα μου κοιτάξτε, σεις Κραταιοί, κι απελπιστείτε!

Μα ό,τι απ’ τα κολοσσιαία συντρίμμια έχει απομείνει

Είναι η φθορά κι η παρακμή. Γύρω τους τώρα κείται

Της άμμου η γυμνή ερημιά κι η απεραντοσύνη».

 

Πέρσυ Σέλλεϋ,  Ozymandias (1819)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 19 Νοε. 2023 (απόγευμα)

 

 Σημείωση

 

Ο Οζυμανδίας στο Λούξορ της Αιγύπτου κάποτε. Σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.

Οζυμανδίας: Το εξελληνισμένο όνομα του Φαραώ Ραμσή του Β΄, που ήταν γνωστός και σαν Ραμσής ο Μέγας.

 

Στη μετάφραση τηρώ (με 15σύλλαβο όμως στίχο αντί του αγγλικού πεντάμετρου) τη μορφή της πρωτότυπης... αιρετικής ομοιοκαταληξίας: αβαβ / αγδγ / εδε / ζεζ (βλ. το αγγλικό κείμενο κάτω), που δεν ακολουθεί αυτήν του σαιξπηρικού σονέτου: αβαβ / γδγδ / εζεζ / ηη, και όπου μια ρίμα του πρώτου τρίστιχου ριμάρει στο δεύτερο 4στιχο.

 

Το ελληνικό σονέτο (Μαβίλης π.χ.) είναι της μορφής αββα / αββα / γδε / γδε, όπου η ομοιοκαταληξία στα τρίστιχα ποικίλει, π.χ.: γδγ / δγδ ή γγδ / εεδ...

 

 

Το σονέτο από τον Γιώργο Πήττα στο fb

Ο Γιώργος Πήττας στην Μποτίλια

 

 

Percy Bysshe Shelley
4 Αυγ. 1792, Field Place, Ηνωμένο Βασίλειο - 8 Ιουλ. 1822, Lerici, Ιταλία
by Alfred Clint (died 1883)
Original in 1819 (oil on canvas, 59.7 cm x 49.5 cm)

 

 

Percy Bysshe Shelley (1792-1822)

Ozymandias

 

 

I met a traveller from an antique land
Who said: “Two vast and trunkless legs of stone
Stand in the desart... Near them, on the sand,
Half sunk, a shattered visage lies, whose frown,
And wrinkled lip, and sneer of cold command,
Tell that its sculptor well those passions read
Which yet survive, stamped on these lifeless things,
The hand that mocked them and the heart that fed;
And on the pedestal these words appear:
My name is Ozymandias, king of kings;
Look on my works, ye Mighty, and despair!
Nothing beside remains. Round the decay
Of that colossal wreck, boundless and bare
The lone and level sands stretch far away.”

 

Percy Shelley, Ozymandias (1819)

(desart = desert)

Για Percy Shelley δες από Βικιπαίδεια από όπου και το πορτρέτο