κάθε ποίηση είναι εχθρική στον καπιταλισμό
μπορεί να γίνει στεγνή και σκληρή όχι
επειδή είναι φτωχή αλλά
για να μη συνεισφέρει στον κρατικό πλούτο
Juan Gelman – Χουάν Χέλμαν
(3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό)
7 ποιήματα
Μετάφραση
Μπάμπης
Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 3/5/2023
Χουάν Χέλμαν
Επιτάφιο
Μέσα μου ζούσε ένα πουλί.
Ένα λουλούδι κυλούσε στο αίμα μου.
Η καρδιά μου ήτανε ένα βιολί.
Αγάπησα ή δεν αγάπησα. Μα κάποιες
φορές
μ’ αγαπήσανε. Κι εγώ ήμουν χαρούμενος
με την άνοιξη,
τα ενωμένα μας χέρια, την τόση ευτυχία
Ο άνθρωπος λέω έτσι πρέπει να είναι!
(Ενθάδε κείται ένα πουλί.
Ένα λουλούδι.
Ένα βιολί.)
ΤΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ αράζει στο λυπημένο και
μοναχικό
βιολί της καρδιάς μου.
Το σούρουπο βάζει κορίτσια
μελαγχολικά
να κάθονται στο μπαλκόνι.
Το σούρουπο στις γωνιές παίζει
μια γκρίζα μουσική
Και κλαίει βουβά
ασταμάτητα.
(Δεν τ’ ακούς;)
Βιολί Και Άλλα Ζητήματα
Violín Y Otras Cuestiones [Buenos Aires, 1949 – 1956] – Poesía Reunida, Tomo I (p.
19)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Σεπτεμβρίου 2021
EPITAFIO
Un pájaro vivía en mí.
Una flor viajaba en mi sangre.
Mi corazón era un violín.
Quise o no quise. Pero a veces
me quisieron. También a mí
me alegraban la primavera,
las manos juntas, lo feliz.
¡Digo que el hombre debe serlo!
(Aquí yace un pájaro.
Una flor.
Un violín.)
EL CREPÚSCULO atraca al triste y solo
violín de mi corazón.
El crepúsculo instala muchachas melancólicas
en el balcón.
El crepúsculo toca en las esquinas
una música gris.
Y llora largamente,
blandamente.
(¿No lo oís?)
Χουάν Χέλμαν
Το παιχνίδι που παίζουμε
Αν είχα να διαλέξω, θα διάλεγα
αυτή την υγεία του να ξέρεις πόσο άρρωστοι είμαστε,
αυτή την ευτυχία του να προχωράς τόσο δυστυχισμένος.
Αν είχα να διαλέξω, θα διάλεγα
αυτή την αθωότητα του να μην είσαι αθώος,
αυτή την αγνότητα που μέσα της είμαι ακάθαρτος.
Αν είχα να διαλέξω, θα διάλεγα
αυτή την αγάπη που με δαύτη μισώ,
αυτή την ελπίδα που τρώει τα ψωμιά της απόγνωσης.
Αυτό που συμβαίνει, κύριοι,
είναι πως ποντάρω στο θάνατο.
Το Παιχνίδι Που Παίζουμε
El Juego En Que Andamos [Buenos Aires, 1957 – 1958] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 53)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Σεπτεμβρίου 2021
EL JUEGO EN QUE ANDAMOS
Si me dieran a elegir, yo elegiría
esta salud de saber que estamos muy enfermos,
esta dicha de andar tan infelices.
Si me dieran a elegir, yo elegiría
esta inocencia de no ser un inocente,
esta pureza en que ando por impuro.
Si me dieran a elegir, yo elegiría
este amor con que odio,
esta esperanza que come panes desesperados.
Aquí pasa, señores,
que me juego la muerte.
Χουάν Χέλμαν
Χάραμα
Ουράνιοι χυμοί ποτίζουνε το χάραμα
της βίαιης πόλης.
Αυτή ανασαίνει για μας.
Είμαστε εκείνοι που τον έρωτα
ανάψαμε για ν’ αντέξει,
για να μείνει ζωντανός μέσα στην τόση μοναξιά.
Το φόβο κάψαμε, κοιτάξαμε τον πόνο
κατάματα
πριν να κερδίσουμε αυτή την ελπίδα.
Τα παράθυρα ανοίξαμε για να του δώσουμε χίλια πρόσωπα
Αγρυπνία Του Μοναχικού
Velorio Del Solo [Buenos Aires Μπουένος Άιρες, 1959 – 1961] – Poesía Reunida, Tomo I
(p. 63)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Σεπτεμβρίου 2021
MADRUGADA
Jugos del cielo mojan la madrugada de la ciudad violenta.
Ella respira por nosotros.
Somos los que encendimos el amor para que dure,
para que sobreviva a toda soledad.
Hemos quemado el miedo, hemos mirado frente a frente al dolor
antes de merecer esta esperanza.
Hemos abierto las ventanas para darle mil rostros.
Χουάν Χέλμαν
Η αλήθεια και οι ποιητές
Οι ποιητές πεθαίνουνε από ντροπή,
κανένα διάταγμα δεν τους απαγορεύει,
κανένα ραδιόφωνο δεν τους συκοφαντεί,
οι ποιητές πεθαίνουνε από ντροπή.
Καμιά φορά, το βράδυ
βλέπεις έναν ποιητή με μια καμήλα να περνάει,
ubro de péstalos con crama espaminostas,
[μια γλώσσα ακατανόητη]
κρίμα, τι κρίμα, λένε οι γειτόνισσες,
γιατί ήτανε καλό παιδί.
Πολλοί από δαύτους δεν έχουνε τ’
αρχίδια
στο αποκορύφωμα της τρυφερής στιγμής:
δεν τρέχει τίποτα και γράφουνε κάνα στιχάκι
για την υστεροφημία.
Γκοτάν
Gotán [Buenos Aires, 1962] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 84)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 16 Απριλίου 2022
EL FACTO Y LOS POETAS
Los poetas se mueren de vergüenza,
ningún decreto los prohíbe,
ninguna radio los calumnia,
los poetas se mueren de vergüenza.
Alguna vez, de noche,
se ve pasar a un poeta con camello,
ubro de péstalos con crama espaminostas,
lástima, lástima, dicen las vecinas,
porque era un buen muchacho.
Muchos de ellos se encuentran sin cojones
en el momento culminante del cariño:
no es problema, se escriben un versito
pa’ la posteridá
Χουάν Χέλμαν
Η πιο ποθητή γυναίκα του κόσμου
χαμογελάει σαν συνεργός
μέσα στον πυρετό αφήνει αδέσποτα τα όμορφα γυμνά νωχελικά της ζώα
και διασχίζουνε τη γη γεμίζοντάς τη με την απελευθερωμένη λαχτάρα της σάρκας
προετοιμάζει τα βάραθρά της
κανείς δεν τηνε ξέρει
μέσα στη νύχτα με ξυπνάει κι ακούω πώς λαμπαδιάζει ο πόθος της
και πώς τριζοβολάνε
τα πρόσωπα που αυτή αργά μα σταθερά τα κάνει στάχτη
παρά τη θέλησή της
Η Νόσος Των Βοοειδών [Ενότητα: Ο
Παγκόσμιος Εραστής (1962)]
Cólera Buey – El Amanta Mundial (1962) [Buenos Aires, 1962-1968. Πρώτη
έκδοση Αβάνα 1965] – Poesía Reunida. Tomo I (p. 167)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 29 Απριλίου 2023
LA MÁS MUJER DEL MUNDO
sonríe como un cómplice
bajo el calor suelta sus animales bellos desnudos indolentes
y recorren la tierra llenándola de ansias de carne en libertad
ella prepara sus abismos
ninguno la conoce
en la mitad de la noche me despierta la oigo cómo enciende su furor
y las crepitaciones
de rostros que ella quema lentamente
contra su voluntad
Χουάν Χέλμαν
XCI
κάθε ποίηση είναι εχθρική στον
καπιταλισμό
μπορεί να γίνει στεγνή και σκληρή όχι
επειδή είναι φτωχή αλλά
για να μη συνεισφέρει στον κρατικό πλούτο
μπορεί να είναι μια μορφή
διαμαρτυρίας της να
μείνει πετσί και κόκαλο αφού υπάρχει πείνα
κατακίτρινη από τη δίψα και βασανιστική
από τη σκέτη πίκρα που σέρνεται και
απ’ την άλλη μπορεί να ανοίγει όλα
τα περάσματα στις αυταπάτες και τα κτήνη
να τραγουδάνε ξαμολημένα φρενιασμένα
χωρίς προορισμό ή μπορεί
να απαρνιέται τον εαυτό της σαν ένας άλλος
τρόπος για να νικάει το θάνατο
έτσι όπως θρηνολογεί κανείς στις αγρυπνίες
τους σημερινούς ποιητές
τους ποιητές αυτής της εποχής
μας έχουνε χωρίσει απ’ το κοπάδι και δεν ξέρω τι θ’ απογίνει μ’ εμάς
συντηρητικούς κομμουνιστές απολίτικους όταν
συμβεί αυτό που θα συμβεί αλλά
κάθε ποίηση είναι εχθρική στον καπιταλισμό
Η Νόσος Των Βοοειδών [Ενότητα:
Μεταφράσεις Ι, Τα Ποιήματα Του Τζων Ουέντελ]
Cólera Buey – Traducciones I, Los Poemas De John Wendell (1965-1968) – Poesía
Reunida, Tomo I (pp. 232-233)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 17 Σεπτεμβρίου 2022
XCI
toda poesía es hostil al capitalismo
puede volverse seca y dura pero no
porque sea pobre sino
para no contribuir a la riqueza oficial
puede ser su manera de protestar de
volverse flaca ya que hay hambre
amarilla de sed y penosa
de puro dolor que hay puede ser que
en cambio abra los callejones del delirio y las bestias
canten atropellándose vivas de
furia de calor sin destino puede
ser que se niegue a sí misma como otra
manera de vencer a la muerte
así como se llora en los velorios
poetas de hoy
poetas de este tiempo
nos separaron de la grey no sé qué será de nosotros
conservadores comunistas apolíticos cuando
suceda lo que sucederá pero
toda poesía es hostil al capitalismo
Χουάν Χέλμαν
Για την ποίηση
θα ’χα κάνα δυο πράγματα να πω/
πως κανείς δεν τη διαβάζει αρκετά/
πως κι αυτοί οι κανείς είναι ελάχιστοι/
πως όλος ο κόσμος ασχολείται με την παγκόσμια κρίση/ και
με το πώς θα εξασφαλίσει τον
επιούσιο/ πρόκειται
για σημαντικό θέμα/ θυμάμαι
όταν επέθανε από την πείνα ο θείος ο χουάν/
έλεγε πως ούτε καν θυμότανε να φάει και πως δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα/
αλλά το πρόβλημα επρόκυψε μετά/
δεν υπήρχε μία για φέρετρο/
κι όταν εντέλει επέρασε το φορτηγό του δήμου για τονε μαζέψει
ο θείος ο χουάν έμοιαζε με ένα πουλάκι τόσο δα μικρό/
εκείνοι εκεί του δήμου τον
εκοιτάζανε περιφρονητικά ή αδιάφορα/
μουρμουράγανε
πως πάντα ζοριζόντουσαν/
που ελόγου τους ήτανε άνθρωποι και θάβανε ανθρώπους/ κι όχι
πουλάκια σαν τον θείο τον χουάν/ ιδίως
γιατί ο θείος εκελάηδαγε πίου-πίου
σε όλη τη διαδρομή μέχρι
το δημοτικό
κρεματόριο/
κι αυτοί εθεωρήσανε πως ήτανε ασέβεια και νιώσανε πολύ προσβεβλημένοι/
κι όταν του ρίζανε μια μπάτσα για να του βουλώσουνε το στόμα/
το πίου-πίου πετάρισε μες στην καμπίνα του σκουπιδιάρικου και τους
εφάνηκε πως έκανε πίου-πίου και μέσα στο κεφάλι τους/ έτσι
ήτανε ο θείος ο χουάν/ του άρεσε να
κελαηδάει/
και δεν έβλεπε για πιο λόγο ο θάνατος ήτανε λόγος για να μην κελαηδάει/
μπήκε στο φούρνο κελαηδώντας πίου-πίου/ οι στάχτες του εβγήκανε και
τιτιβίσανε
λιγάκι/
και οι υπάλληλοι του δήμου κοιτάξανε τα γκρίζα παπούτσια
ντροπιασμένοι/
αλλά
για να ξαναγυρίσουμε στην ποίηση/
οι ποιητές τη σήμερον τη βγάζουνε με τα χίλια ζόρια/
κανείς δεν τους διαβάζει αρκετά/ κι αυτοί οι κανείς είναι ελάχιστοι/
το επάγγελμα έχασε το κύρος του/ ο ποιητής καθημερνά τα φέρνει βόλτα
όλο και πιο
δύσκολα
για να εξασφαλίσει τον έρωτα κανενός
κοριτσιού/
να είναι υποψήφιος πρόεδρος/ να τον εμπιστευτεί κάνας μπακάλης/
να βρει κάναν πολεμιστή που κάνει ανδραγαθήματα για να τα τραγουδήσει/
κανέναν βασιλιά που θα του σκάει τρία χρυσά νομίσματα τον στίχο/
και κανείς δεν ξέρει αν αυτό
συμβαίνει επειδή μας έχουνε τελειώσει
τα κορίτσια
οι μπακάληδες/ οι πολεμιστές/ οι βασιλιάδες/
ή πιο απλά οι ποιητές/
ή έχουνε τελειώσει όλα αυτά και είναι ανώφελο
να πονοκεφαλιάζεις αναλογιζόμενος το ζήτημα/
το ωραίο είναι να ξέρεις πως κάποιος
μπορεί να κελαηδάει πίου-πίου
στις πιο περίεργες καταστάσεις/
ο θείος ο χουάν μετά θάνατον/ και τώρα εγώ/
για να με αγαπάς
Προς Νότο – Από την ενότητα, Τα
Ποιήματα Του Χούλιο Γρέκο
Hacia el sur – Los Poemas De Julio Grecco [Roma, 1981 – 1982] – Poesía
Reunida, Tomo I (pp. 591-592)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 30 Απριλίου 2023
SOBRE LA POESÍA
habría un par de cosas que decir/
que nadie la lee mucho/
que esos nadie son pocos/
que todo el mundo está con el asunto de la crisis mundial/ y
con el asunto de comer cada día/ se trata
de un asunto importante/ recuerdo
cuando murió de hambre el tío juan/
decía que ni se acordaba de comer y que no había problema/
pero el problema fue después/
no había plata para el cajón/
y cuando finalmente pasó el camión municipal a llevárselo
el tío juan parecía un pajarito/
los de la municipalidad lo miraron con desprecio o desdén/
murmuraban
que siempre los están molestando/
que ellos eran hombres y enterraban hombres/ y no
pajaritos como el tío juan/ especialmente
porque el tío estuvo cantando pío-pío todo el viaje hasta
el crematorio municipal/
y a ellos les pareció un irrespeto y estaban muy ofendidos/
y cuando le daban un palmetazo para que se callara la boca/
el pío-pío volaba por la cabina del camión y ellos sentían que les hacía
pío-pío en la cabeza/ el
tío juan era así/ le gustaba cantar/
y no veía por qué la muerte era motivo para no cantar/
entró al horno cantando pío-pío/ salieron sus cenizas y piaron un rato/
y los compañeros municipales se miraron los zapatos grises de
vergüenza/ pero
volviendo a la poesía/
los poetas ahora la pasan bastante mal/
nadie los lee mucho/ esos nadie son pocos/
el oficio perdió prestigio/ para un poeta es cada día más difícil
conseguir el amor de una muchacha/
ser candidato a presidente/ que algún almacenero le fíe/
que un guerrero haga hazañas para que él las cante/
que un rey le pague cada verso con tres monedas de oro/
y nadie sabe si eso ocurre porque se terminaron las muchachas
los almaceneros/ los guerreros/ los reyes/
o simplemente los poetas/
o pasaron las dos cosas y es inútil
romperse la cabeza pensando en la cuestión/
lo lindo es saber que uno puede cantar pío-pío
en las más raras circunstancias/
tío juan después de muerto/ yo ahora
para que me quierás/
Julio Grecco – John Wendell: Ο ίδιος ο Χουάν Χέλμαν.
Κεντρική φωτό: Από συνέντευξη του Χουάν Χέλμαν, με αφορμή το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Βαρκελώνης (11-17 Μαΐου 2011). Μέρος αυτής της συνέντευξης μεταδόθηκε σε σχετική εκπομπή της Ισπανικής Ραδιοτηλεόρασης (RTVE), στις 6/6/2011. (Πηγή: https://www.rtve.es//)
Ο Χουάν Χέλμαν στην Μποτίλιαα
(25 ακόμη ποιήματα)
Χουάν Χέλμαν
(Juan Gelman)
3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του
Μεξικού, Μεξικό
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 6.Χ.2017 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ. από φωτό του 2013)
Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014), 4 ποιήματα για τον έρωτα
*
*
Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014), Γκοτάν (7 ποιήματα)
*
*
Χουάν Χέλμαν: Ο Φιντέλ το άλογο και η γλυκιά παλίρροια της Επανάστασης — 4 ποιήματα
*
Ο Χουάν Χέλμαν με βιο-εργογραφία
Χουάν Χέλμαν: Αφού έλεγε ότι πρέπει ν' αγωνιστούμε μέχρι την τελική νίκη τότε δεν πέθανε
*
Χουάν Χέλμαν: Καμίλο, οι Εκατό Φωτιές − Κάρλος Πουέμπλα: Τραγούδι για τον Καμίλο
*
Cólera buey GOTÁN Hacia el sur Juan Gelman Los poemas de John Wendell Velorio del solo Violín y otras cuestiones Γκοτάν Μπάμπης Ζαφειράτος Ποίηση Τάνγκο Χουάν Χέλμαν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.