Ενεργειακός πλούτος για τα μονοπώλια - ενεργειακή φτώχεια για τον λαό

Η διασφάλιση της «ενεργειακής ασφάλειας» και της κερδοφορίας των μονοπωλίων συμβαδίζει με την «ενεργειακή φτώχεια» του λαού

KΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΣΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Με άξονα τα συμφέροντα των μονοπωλίων

Με γνώμονα τα συμφέροντα της αστικής τάξης, αναπτύσσεται ο σχεδιασμός της κυβέρνησης για αξιοποίηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εντοπίζονται στο ελληνικό υπέδαφος, η ανάπτυξη δικτύων, αγωγών, τερματικών σταθμών καυσίμου.

Στο πλαίσιο της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, βέβαια, η όλη υπόθεση μυρίζει μπαρούτι, εφόσον κάθε φορά που ο ενεργειακός πλούτος μιας περιοχής γίνεται «μήλον της Εριδος» ανάμεσα σε μονοπωλιακούς ομίλους και ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, οι λαοί πληρώνουν βαρύ τίμημα.

Αυτό, βέβαια, δεν εμποδίζει την κυβέρνηση να επισπεύδει τους σχεδιασμούς της για διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων μονοπωλίων, μετά τη σχετική υποχώρηση που παρουσίασαν την περίοδο εκδήλωσης της βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης.

Γι' αυτό και η αστική πολιτική επιχειρεί να προωθήσει:

• Την ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο μεταφοράς Ενέργειας.
• Την προσέλκυση επενδύσεων στον εν λόγω κλάδο προς ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας.
• Τη διασφάλιση ενός μεριδίου απ' τη «συνεκμετάλλευση» των ενεργειακών πηγών και οδών της περιοχής απ' τους εγχώριους ομίλους και το αστικό κράτος.

Η προώθηση αυτών των στόχων αναζητείται μέσα στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Αυτός ο προσανατολισμός εξηγεί την προθυμία της κυβέρνησης για ενεργό συμμετοχή σ' όλα τα σχέδια ιμπεριαλιστικής επέμβασης του ΝΑΤΟ στην περιοχή, καθώς και την οικονομική και στρατιωτική συνεργασία με το Ισραήλ.

Στο ίδιο πλαίσιο, οι ελληνικές κυβερνήσεις αναπτύσσουν αντιφατικές σχέσεις ανταγωνισμού και συνεργασίας με την Τουρκία και διαπραγματεύονται κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, με γνώμονα πάντα τα στρατηγικά συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου. Στηρίζουν, άλλωστε, την προώθηση ενός νέου σχεδίου τύπου Ανάν για το Κυπριακό, με μοχλό πίεσης τη διευκόλυνση της ενεργειακής συνεργασίας στον άξονα Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας.

Σημειωτέον, η σημερινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, δρομολογεί τις έρευνες για υδρογονάνθρακες χωρίς να έχει ανακηρύξει ΑΟΖ, που αποτελεί το πρώτο βήμα για τη διεθνή οριοθέτησή της. Υπάρχει, άλλωστε, υπόδειξη των ΗΠΑ να αποφύγει κάθε μονομερή ενέργεια και να κινηθεί στην κατεύθυνση της συνεκμετάλλευσης, που περιλαμβάνει την τουρκική αστική τάξη. Διαφωνίες για τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ έχουν διατυπωθεί, εκτός από την Τουρκία, και από Αλβανία αλλά και Λιβύη παλαιότερα.

Τρίπτυχο κερδοφορίας με βάθος 30ετίας

Σε αυτόν το λαβύρινθο αντιθέσεων, η κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα την αξιοποίηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εντοπίζονται σε Ιόνιο και Κρήτη.

Εχουν ήδη ολοκληρωθεί οι συμβάσεις παραχώρησης για έρευνα στο Δυτικό Πατραϊκό Κόλπο, στο Κατάκολο και στην περιοχή των Ιωαννίνων. Παραπέρα, υπογράφτηκε Υπουργική Απόφαση που αφορά στην προκήρυξη Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων των Δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης σε 20 θαλάσσιες περιοχές (blocks) στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Επίσης, υπογράφτηκε Υπουργική Απόφαση που αφορά στο Διεθνή Διαγωνισμό υποβολής προσφορών για τις τρεις χερσαίες περιοχές στη Δυτική Ελλάδα, «Αρτα - Πρέβεζα», «Αιτωλοακαρνανία» και «Βορειοδυτική Πελοπόννησος».

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, ανταποκρινόμενος στα αιτήματα της ελληνικής αστικής τάξης, δηλώνει έτοιμος και με σχέδιο να τα ικανοποιήσει. Ενδεικτικά, μιλώντας στις 17/6, σε ημερίδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στην Πορτογαλία, έβαλε ως προαπαιτούμενο, για να ενισχυθεί η «ανταγωνιστικότητα» των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, τη μείωση του ενεργειακού κόστους, μέσα από μια κοινή σε επίπεδο ΕΕ «στρατηγική που θα μας επιτρέψει να αποκτήσουμε το βέλτιστο ενεργειακό μείγμα για τα επόμενα τριάντα χρόνια».

«Για να βελτιώσουμε το ενεργειακό κόστος», εξήγησε, «πρέπει να κάνουμε τρία πράγματα:

Πρώτον, να αναπτύξουμε τα δικά μας, τα ευρωπαϊκά ενεργειακά αποθέματα, κυρίως στο θαλάσσιο χώρο των κρατών - μελών μας, ώστε να εξαρτώμεθα λιγότερο από ξένους προμηθευτές.

Δεύτερον, πρέπει να διαφοροποιήσουμε τους προμηθευτές μας, πράγμα που σημαίνει, μεταξύ άλλων, να αναπτύξουμε θαλάσσιους δρόμους μεταφοράς ενεργειακών πόρων. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε ένα αριθμό τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) κατά μήκος όλης της ευρωπαϊκής ακτογραμμής: Και στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό.

Και χρειαζόμαστε, επίσης, δίκτυα χερσαίων αγωγών φυσικού αερίου μέσα στην Ευρώπη για να μεταφέρουν το φυσικό αέριο από τους παράκτιους τερματικούς σταθμούς σε κάθε σημείο της ευρωπαϊκής ενδοχώρας. Και χρειαζόμαστε να αναπτύξουμε θαλάσσιους δρόμους για να μεταφέρεται από τις χώρες προέλευσής στα ευρωπαϊκά παράλια».

Αναγνώρισε, βέβαια, ότι «θα υπάρξουν ασφαλώς και χερσαίοι αγωγοί μεταφοράς αερίου από εναλλακτικούς προμηθευτές προς την Ευρώπη». Παρέπεμψε, μάλιστα, στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «ΤAP», που θα προμηθεύει την Ευρώπη με αζέρικο αέριο μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας.

Εσπευσε, ωστόσο, να προσθέσει ότι

• «δεν μπορούμε να εξαρτώμεθα μόνο από χερσαίους αγωγούς μεταφοράς αερίου. Γιατί ένας χερσαίος αγωγός "σε δένει για πάντα" με ένα συγκεκριμένο προμηθευτή! Ενώ τα δίκτυα LNG κατά μήκος της ακτογραμμής σου προσφέρουν μεγάλη ποικιλία επιλογών, ανάμεσα σε διαφορετικούς προμηθευτές κάθε στιγμή, για αγορά αερίου που θα μεταφέρεται πλέον από θαλάσσιους δρόμους», 

επιδιώκοντας, μέσω αυτών των τερματικών σταθμών LNG και της εκμετάλλευσης των εγχώριων υποθαλάσσιων κοιτασμάτων, τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της χώρας στο ευρύτερο περιβάλλον, σε όφελος βεβαίως της ντόπιας άρχουσας τάξης και των επιδιώξεών της να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στις εξελίξεις.

Τερματικοί σταθμοί - κάθετοι αγωγοί

Σημειωτέον, ήδη από τις αρχές Μάη (8/5), σε «Διάσκεψη» των υπουργών Εξωτερικών ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων, στη Θεσσαλονίκη, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευ. Βενιζέλος, έσπευδε να σημειώσει το «πόσο μεγάλη σημασία έχει ο αγωγός "TAP" και οι συνδετήριοι κόμβοι που θα συνδέσουν το Αιγαίο με τη Βαλτική». Παρουσίαζε δε ως περιφερειακό πλεονέκτημα για την Ελλάδα τον τερματικό σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα και αναφέρθηκε στο σχεδιασμό να γίνουν και νέοι τέτοιοι σταθμοί στην Αλεξανδρούπολη και την Καβάλα.

Λίγες μέρες νωρίτερα (5/5), σε συνέδριο του περιοδικού «Economist» στην Αθήνα, ο αρμόδιος υπουργός, Γ. Μανιάτης, τόνιζε, στους παριστάμενους εκεί εκπροσώπους ντόπιων και ξένων επιχειρηματικών ομίλων, ότι η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει συνολικές επενδύσεις ύψους 6,5 δισ. ευρώ στους τομείς περιβάλλοντος και Ενέργειας μέχρι το 2020.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην έναρξη των ερευνών για υδρογονάνθρακες σε περιοχές του Ιονίου και νότια της Κρήτης, την αύξηση κατά 75% της χωρητικότητας της Ρεβυθούσας σε LNG και την επικείμενη κατασκευή ακόμη μιας τέτοιας εγκατάστασης στη Β. Ελλάδα.

Σε αυτά τα πλαίσια, ο λεγόμενος «κεντρικός διάδρομος Αιγαίου - Βαλτικής» είναι έργο που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση και συνδέεται με την ολοκλήρωση των έργων για τον αγωγό «ΤΑP», καθώς επιδίωξη είναι να δημιουργηθεί ένας νέος αγωγός φυσικού αερίου που θα ξεκινά από τη Βόρεια Ελλάδα και διαμέσου Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας και των υπόλοιπων χωρών της Κεντρικής Ευρώπης θα φτάνει ως τη Βαλτική.

Υπενθυμίζεται, εξάλλου, ότι αρχές Ιούνη εγκρίθηκε από διυπουργική επιτροπή η ένταξη 12 ενεργειακών έργων στη διαδικασία του νόμου για τις «στρατηγικές επενδύσεις» («fast track»). Πρόκειται για σχεδιασμούς που έχουν ενταχθεί στη λίστα των 248 συνολικά έργων τέτοιου χαρακτήρα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, την οποία ενέκρινε τον Οκτώβρη του 2013 η Κομισιόν, και θεωρούνται κρίσιμης σημασίας για τις ενεργειακές υποδομές της ΕΕ.

Ειδικά για τον τομέα του φυσικού αερίου, προβλέπουν κατασκευή διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδας - Βουλγαρίας μεταξύ Κομοτηνής και Stara Zagora, σταθμό Μόνιμης Ανάστροφης Ροής στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα μεταξύ Σιδηροκάστρου και Kula, πλωτό σταθμό αποθήκευσης κι επαναεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη, πλωτό σταθμό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG έξω από τη Θάσο, τους αγωγούς «ΤΑΡ», «ITGI» (Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία), αγωγό στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου προς την Ηπειρωτική Ελλάδα μέσω Κρήτης και σταθμό συμπίεσης φυσικού αερίου στους Κήπους του Εβρου.

Μεγάλος χαμένος ο λαός

Ταυτόχρονα με τους σχεδιασμούς αυτούς, αναπτύσσεται προπαγάνδα ότι από τα κοιτάσματα, τους αγωγούς, τα τέλη διέλευσης και τις λοιπές υποδομές θα αυξηθούν τα κρατικά έσοδα, θα ωφεληθούν τα λαϊκά στρώματα.

• Ομως η κρατική καπιταλιστική ιδιοκτησία δεν είναι «λαϊκή περιουσία» που ανήκει σε όλους. Το αστικό κράτος και οι φορείς του υπηρετούν τα στρατηγικά συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, των μονοπωλίων. Τα όποια κρατικά έσοδα θα στηρίξουν την κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων, όχι την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

Αλλωστε τα κυβερνητικά σχέδια όχι απλά δεν προβλέπουν τη διεξαγωγή αυτοδύναμης έρευνας από κάποιον κρατικό φορέα αλλά ούτε καν συμμετοχή του σε κοινοπραξίες έρευνας - εκμετάλλευσης. Στην ουσία, το ελληνικό Δημόσιο αυτοπεριορίζεται στο να διανέμει τον εγχώριο ενεργειακό πλούτο σε μια χούφτα μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, που θα κερδίσουν τη μερίδα του λέοντος απ' τον έλεγχο των κοιτασμάτων.

Παραπέρα, το πλαίσιο των ερευνών δε διασφαλίζει ούτε καν τα συνήθη ανταλλάγματα ουσιαστικής ενίσχυσης της εγχώριας τεχνογνωσίας και επιστημονικής Ερευνας, ούτε καν τη δέσμευση συγκεκριμένων ποσοτήτων της εγχώριας εξόρυξης. Μόνο περιορίζεται σε ορισμένα μισθώματα και φορολογικά κρατικά έσοδα.

Ολα συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι από την παράδοση του ορυκτού πλούτου της χώρας στο κεφάλαιο, πλούτος που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, μεγάλος χαμένος θα βγει ο λαός αλλά και οι εργαζόμενοι του κλάδου, αφού η κερδοφορία των επενδύσεων θα στηριχτεί στην αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, ενώ η «ενεργειακή ασφάλεια» των μονοπωλίων θα συμβαδίζει με την «ενεργειακή φτώχεια» του λαού.

Καμιά φιλολαϊκή λύση εντός καπιταλιστικού ευρωμονόδρομου

Φιλολαϊκή λύση δε φέρνουν ούτε οι διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ για τάχα «δημοκρατικό ενεργειακό σχεδιασμό» από μια νέα, αντιμνημονιακή κυβέρνηση, που θα κατοχυρώσει την Ενέργεια ως κοινωνικό αγαθό. Διακηρύξεις απατηλές μέσα στο πλαίσιο του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης και των δεσμεύσεων της ΕΕ.

• Η «απελευθέρωση» της αγοράς του τομέα Ενέργειας δεν είναι τέκνο των μνημονίων ή της κρίσης.
• Αποτελεί στρατηγική επιλογή της ΕΕ, που προωθείται σ' όλα τα κράτη - μέλη απ' τη δεκαετία του '90 ακόμα.
• Στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμος ενεργειακός σχεδιασμός που να διασφαλίζει τη λαϊκή ευημερία.
• Οι αστικές κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως μείγματος διαχείρισης, ούτε μπορούν, ούτε και είναι δυνατό να θέλουν να υποχρεώσουν το κεφάλαιο να επενδύσει και να λειτουργήσει με όρους που αντιστρατεύονται την κερδοφορία του.

Για να υπηρετήσει ο ενεργειακός σχεδιασμός τη λαϊκή ευημερία πρέπει να απαλλαγεί απ' τους νόμους της αγοράς, τους νόμους του καπιταλιστικού κέρδους.

Αυτό το πολιτικό πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί ριζικά

• Χωρίς γραμμή σύγκρουσης και ρήξης με το καθεστώς ιδιοκτησίας των μονοπωλίων στον τομέα της Ενέργειας και συνολικά στην οικονομία,
• Χωρίς ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και πέρασμα των μέσων παραγωγής, μαζί με όλο τον ενεργειακό πλούτο, στα χέρια του λαού.

Θ. Μπ.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 9/8/2014

Από Μποτίλια επίσης: και ΕΛΠΕ (13)