Μπάμπης Ζαφειράτος: Μάγια Αγγέλου, Μονάχη

Μάγια Αγγέλου

Μάργκεριτ Άννι Τζόνσον (Marguerite Annie Johnson)

4 Απρ. 1928, Σαιντ Λούις, Μιζούρι

28 Μαΐ. 2014, Ουίνστον-Σάλεμ, Βόρεια Καρολίνα

 

 

Maya Angelou

Alone

 

 

Έμμετρη μετάφραση

ΜπάμπηςΖαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

 

 

Μάγια Αγγέλου

Μονάχη

 

Είχα γείρει, σκεφτόμουν

Χτες βράδυ

Ένα σπίτι πώς να βρει η ψυχή μου

Εκεί που δεν θα ’χει νερό διψασμένο

Και δεν θα ’ναι σαν πέτρα σκληρό το ψωμί μου

Κι ένα πράγμα κατάλαβα τότε

Και δεν πρέπει να κάνω και λάθος

Πως κανένας,

Απολύτως κανένας

Δεν τη βγάζει εδώ πέρα μονάχος.

 

Μονάχος, τελείως μονάχος

Κανένας, απολύτως κανένας

Δεν τη βγάζει εδώ πέρα μονάχος.

 

Υπάρχουνε κάποιοι με πολλά εκατομμύρια

Και ποτέ δεν μπορούν τα λεφτά τους να φάνε

Οι γυναίκες τους τρέχουν σαν μάγισσες

Τα παιδιά τους θλιμμένα τα μπλουζ τραγουδάνε

Έχουν τόσους γιατρούς που κοστίζουν

Μια καρδιά από πέτρα να γιατρέψουν πασχίζουν.

Μα κανένας

Κανένας, απολύτως κανένας

Δεν τη βγάζει εδώ πέρα μονάχος..

 

Μονάχος, τελείως μονάχος

Κανένας, απολύτως κανένας

Δεν τη βγάζει εδώ πέρα μονάχος.

 

Προσεχτικά άκου τώρα κι εμένα

Θα σου πω όσα ξέρω και κρίνω

Έχει σύννεφα μαύρα ο καιρός μαζεμένα

Ο άνεμος θα φυσήξει ορισμένως

Υποφέρει το ανθρώπινο γένος

Και μπορώ να ακούσω το θρήνο,

Γιατί κανένας,

Απολύτως κανένας

Δεν τη βγάζει εδώ πέρα μονάχος.

 

Μονάχος, τελείως μονάχος

Κανένας, απολύτως κανένας

Δεν τη βγάζει εδώ πέρα μονάχος.

 

 

Από τη συλλογή, Oh Pray My Wings Are Gonna Fit Me Well ‒ Part Two (1975)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 24 Φεβ. 2024

Από το βιβλίο, Maya Angelou: The Complete Poetry (Virago Press, 2015, p. 73)

(Φωτό: indiewire.com)

 

 

 

 Φωτό: Jill Krementz. 25 Μαρτίου 1974. Από το οπισθόφυλλο της συλλογής. (Πηγή: en.wikipedia.org)

 

Maya Angelou

Alone

 

Lying, thinking

Last night

How to find my soul a home

Where water is not thirsty

And bread loaf is not stone

I came up with one thing

And I don't believe I'm wrong

That nobody,

But nobody

Can make it out here alone.

 

Alone, all alone

Nobody, but nobody

Can make it out here alone.

 

There are some millionaires

With money they can't use

Their wives run round like banshees

Their children sing the blues

They've got expensive doctors

To cure their hearts of stone.

But nobody

No, nobody

Can make it out here alone.

 

Alone, all alone

Nobody, but nobody

Can make it out here alone.

 

Now if you listen closely

I'll tell you what I know

Storm clouds are gathering

The wind is gonna blow

The race of man is suffering

The race of man is suffering

And I can hear the moan,

‘Cause nobody,

But nobody

Can make it out here alone.

 

Alone, all alone

Nobody, but nobody

Can make it out here alone.

 

Oh Pray My Wings Are Gonna Fit Me Well ‒ Part Two (1975)

 

Βλέπε και

Μπάμπης Ζαφειράτος: Μάγια Αγγέλου, Και ανυψώνομαι (VIDEO)

 

Μια σημείωση και δυο λόγια για την ποιήτρια

 

 Φωτογραφία: Portrait photograph of Maya Angelou by Marlene Callahan Wallace from the 1978 first-edition dust jacket of And Still I Rise (Πηγή: https://commons.wikimedia.org)

 

Και Ανυψώνομαι - And Still I Rise: Διάσημο ποίημα της Αγγέλου, από την επίσης διάσημη ομώνυμη συλλογή, και για τον λόγο πως διαβάστηκε το 1994 από τον Νέλσον Μαντέλα κατά την τελετή ορκωμοσίας του.

 

Όταν πέθανε ο Μαντέλα (18 Ιουλ. 1918 – 5 Δεκ. 2013) η Μάγια, μετά από παραγγελία του υπ. Εξωτερικών, έγραψε το His Day Is Done, που είναι και το τελευταίο της ποίημα, με την αφιέρωση:

 

Σε όλους τους πολίτες του κόσμου που όταν ο πρόεδρος Μαντέλα πέθανε χάσανε έναν φίλο

 

και με μότο τη ρήση του:

 

Η παιδεία είναι το πανίσχυρο όπλο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να αλλάξεις τον κόσμο.

 

 

Μάγια Αγγέλου (Marguerite Annie Johnson, 4 Απρ. 1928 – 28 Μαΐ. 2014). Ποιήτρια, ιστορικός, συγγραφέας, ηθοποιός, θεατρική συγγραφέας, παραγωγός και σκηνοθέτης, ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα, φίλη του Μάλκολμ Χ και στενή συνεργάτιδα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Γεννήθηκε στο Σεντ Λούις και μεγάλωσε στις γκετοποιημένες αγροτικές περιοχές του Αρκάνσας. Το Αγγέλου το… κληρονόμησε από τον Ελληνοαμερικανό πρώτο της σύζυγο Αναστάσιο Αγγελόπουλο.

 

8χρονη βιάστηκε από τον φίλο της μητέρας της, ο οποίος μετά τη μαρτυρία της Μάγιας φυλακίστηκε για μια μέρα και τέσσερεις μέρες μετά δολοφονήθηκε. Η Μάγια, θεωρώντας πως ήταν υπεύθυνη για τον θάνατό του, περιέπεσε σε αλαλία για έξι χρόνια με καταφύγιό της την ποίηση…

 

Έδωσε διαλέξεις στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό και διετέλεσε καθηγήτρια στο τμήμα Αμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ του Σάλεμ, στη Βόρεια Καρολίνα από το 1981.

 

Από το 1969 έως το 2013 δημοσίευσε την 7τομη αυτοβιογραφία της, που έγινε μπεστ σέλερ, και πολλά άρθρα σε περιοδικά. Ήταν πολλές φορές υποψήφια για το βραβείο Πούλιτζερ και για το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου. Εξέδωσε 5 ποιητικές συλλογές και κάποια μεμονωμένα ποιήματα.

 

Μετά από αίτημα του Προέδρου Κλίντον, το 1993, έγραψε και απήγγειλε στην ορκωμοσία του το ποίημα On the Pulse of Morning.

Ηχογράφησε δύο άλμπουμ με ποίηση και τραγούδια που έγραψε κατά τη διάρκεια της τραγουδιστικής της καριέρας σε νυχτερινά κέντρα.

Με πολλά βραβεία και διακρίσεις, το 2000 τιμήθηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών και το 2011 με το Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον Πρόεδρο Ομπάμα.

 

Στα Ελληνικά κυκλοφορεί ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας της, μέχρι τα 17 της χρόνια (1944), Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί (I Know Why the Caged Bird Sings (1969), σε μετάφραση Ιωάννας Καρατζαφέρη (Πατάκης, 2019), όπου αναφέρεται και στην τραυματική εμπειρία του βιασμού της…

 

(Μπ. Ζ.  Ιούλ. 2024)

 

 

Η Μάγια Αγγέλου από την Μποτίλια Στον Άνεμο