Μπάμπης Ζαφειράτος: Μάγια Αγγέλου, Γυναίκα

Μάγια Αγγέλου

Μάργκεριτ Άννι Τζόνσον (Marguerite Annie Johnson)

4 Απρ. 1928, Σαιντ Λούις, Μιζούρι

28 Μαΐ. 2014, Ουίνστον-Σάλεμ, Βόρεια Καρολίνα

 

 

Maya Angelou

Woman Me

 

 

Μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

 

 

Μάγια Αγγέλου

Γυναίκα

 

Το χαμόγελό σου, ντελικάτος

γαλήνιος ψίθυρος.

Τρομερές επαναστάσεις φωλιάζουνε

στη σχισμή

που διασχίζει τα στήθη σου

Βασιλιάδες-ζητιάνοι και δαχτυλιδάτοι Επίσκοποι

να δοξαστούνε γυρεύουνε εκεί

που τα πόδια σου σμίγουνε

Μια αρπάγη λεόντων. Ένα λίκνο αμνών.

 

       Τα δάκρυά σου, λίθοι πολύτιμοι

       σπαρμένοι σε ένα διάδημα

       κάνανε τους Φαραώ να καλπάσουνε

       βαθιά μες στους κόλπους του

       Νείλου. Οι νότιες θερμές σου πηγές πλαταγίζουν με βιάση

       τις πύλες τους μέσα στη νύχτα όταν

       θανάσιμοι άνεμοι το όνομά σου σφυρίζουνε

       Των τυφώνων μια νύμφη. Ένας κατακλυσμός καλοκαιριάτικου αγέρα.

 

Το γέλιο σου, βροντερό μεσουράνημα

πάνω από καμπαναριά ερειπωμένων καθεδρικών

Παιδιά σκαρφαλώνουνε στα δόντια σου ανάμεσα

να βρούνε τους χάρτες για να χαράξουνε τη δική τους ζωή

Ένας ρυθμός δυνατός από πόδια. Ένα σμάρι φουριόζικα χέρια.

 

 

Oh Pray My Wings Are Gonna Fit Me Well ‒ Part Five (1975)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 26 Φεβ. 2024

Από το βιβλίο, Maya Angelou: The Complete Poetry (Virago Press, 2015, p. 101)

 

Φωτό: Press photo of Maya Angelou for the 1957 film Calypso Heat Wave (Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Maya_Angelou)

Η ταινία (Κύμα Καύσωνα, Καλυψώ) έχει παιχτεί και στη χώρα μας με τίτλο: Τρέλες του Αιώνος.

 

 

Maya Angelou

Woman Me

 

Your smile, delicate

rumor of peace.

Deafening revolutions nestle in the

cleavage of

your breasts

Beggar-Kings and red-ringed Priests

seek glory at the meeting

of your thighs

A grasp of Lions. A lap of lambs.

 

       Your tears, jeweled

       strewn a diadem

       caused Pharaohs to ride

       deep in the bosom of the

       Nile. Southern spas lash fast

       their doors upon the night when

       winds of death blow down your name

       A bride of hurricanes. A swarm of summer wind.

 

Your laughter, pealing tall

above the bells of ruined cathedrals.

Children reach between your teeth

for charts to live their lives.

A stomp of feet. A bevy of swift hands.

 

Oh Pray My Wings Are Gonna Fit Me Well ‒ Part Five (1975)

 

 

Βλέπε και

Μπάμπης Ζαφειράτος: Μάγια Αγγέλου, Και ανυψώνομαι (VIDEO)

Μπάμπης Ζαφειράτος: Μάγια Αγγέλου, Μονάχη

Μπάμπης Ζαφειράτος: Μάγια Αγγέλου, Γυναικεία Δουλειά

 

Μια σημείωση και δυο λόγια για την ποιήτρια

 

 Φωτογραφία: Portrait photograph of Maya Angelou by Marlene Callahan Wallace from the 1978 first-edition dust jacket of And Still I Rise (Πηγή: https://commons.wikimedia.org)

 

Και Ανυψώνομαι - And Still I Rise: Διάσημο ποίημα της Αγγέλου, από την επίσης διάσημη ομώνυμη συλλογή, και για τον λόγο πως διαβάστηκε το 1994 από τον Νέλσον Μαντέλα κατά την τελετή ορκωμοσίας του.

 

Όταν πέθανε ο Μαντέλα (18 Ιουλ. 1918 – 5 Δεκ. 2013) η Μάγια, μετά από παραγγελία του υπ. Εξωτερικών, έγραψε το His Day Is Done, που είναι και το τελευταίο της ποίημα, με την αφιέρωση:

 

Σε όλους τους πολίτες του κόσμου που όταν ο πρόεδρος Μαντέλα πέθανε χάσανε έναν φίλο

 

και με μότο τη ρήση του:

 

Η παιδεία είναι το πανίσχυρο όπλο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να αλλάξεις τον κόσμο.

 

 

Μάγια Αγγέλου (Marguerite Annie Johnson, 4 Απρ. 1928 – 28 Μαΐ. 2014). Ποιήτρια, ιστορικός, συγγραφέας, ηθοποιός, θεατρική συγγραφέας, παραγωγός και σκηνοθέτης, ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα, φίλη του Μάλκολμ Χ και στενή συνεργάτιδα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Γεννήθηκε στο Σεντ Λούις και μεγάλωσε στις γκετοποιημένες αγροτικές περιοχές του Αρκάνσας. Το Αγγέλου το… κληρονόμησε από τον Ελληνοαμερικανό πρώτο της σύζυγο Αναστάσιο Αγγελόπουλο.

 

8χρονη βιάστηκε από τον φίλο της μητέρας της, ο οποίος μετά τη μαρτυρία της Μάγιας φυλακίστηκε για μια μέρα και τέσσερεις μέρες μετά δολοφονήθηκε. Η Μάγια, θεωρώντας πως ήταν υπεύθυνη για τον θάνατό του, περιέπεσε σε αλαλία για έξι χρόνια με καταφύγιό της την ποίηση…

 

Έδωσε διαλέξεις στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό και διετέλεσε καθηγήτρια στο τμήμα Αμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ του Σάλεμ, στη Βόρεια Καρολίνα από το 1981.

 

Από το 1969 έως το 2013 δημοσίευσε την 7τομη αυτοβιογραφία της, που έγινε μπεστ σέλερ, και πολλά άρθρα σε περιοδικά. Ήταν πολλές φορές υποψήφια για το βραβείο Πούλιτζερ και για το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου. Εξέδωσε 5 ποιητικές συλλογές και κάποια μεμονωμένα ποιήματα.

 

Μετά από αίτημα του Προέδρου Κλίντον, το 1993, έγραψε και απήγγειλε στην ορκωμοσία του το ποίημα On the Pulse of Morning.

Ηχογράφησε δύο άλμπουμ με ποίηση και τραγούδια που έγραψε κατά τη διάρκεια της τραγουδιστικής της καριέρας σε νυχτερινά κέντρα.

Με πολλά βραβεία και διακρίσεις, το 2000 τιμήθηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών και το 2011 με το Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον Πρόεδρο Ομπάμα.

 

Στα Ελληνικά κυκλοφορεί ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας της, μέχρι τα 17 της χρόνια (1944), Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί (I Know Why the Caged Bird Sings (1969), σε μετάφραση Ιωάννας Καρατζαφέρη (Πατάκης, 2019), όπου αναφέρεται και στην τραυματική εμπειρία του βιασμού της…

 

(Μπ. Ζ.  Ιούλ. 2024)

 

 

Η Μάγια Αγγέλου από την Μποτίλια Στον Άνεμο