Ρόζα Ιμβριώτη: Η Αετομάνα της εκπαίδευσης − Νίκος Σοφιανός: Για έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων − Η εκδήλωση τιμής για την κομμουνίστρια παιδαγωγό (VIDEO - ΦΩΤΟ)

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΟ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ

Μεγάλη εκδήλωση για την κομμουνίστρια παιδαγωγό Ρόζα Ιμβριώτη

(VIDEO - ΦΩΤΟ)

Σάββατο 20/05/2017 - 20:40 - Ενημέρωση: Κυριακή 21/05/2017 - 12:05

Με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου έγινε το απόγευμα του Σαββάτου στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό, η εκδήλωση τιμής που διοργάνωσε η Τομεακή Οργάνωση Εκπαιδευτικών της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, για την Ρόζα Ιμβριώτη, την «κόκκινη δασκάλα», τη συντρόφισσα του λαού.

Η ΤΟ Εκπαιδευτικών προετοίμασε για μήνες με ξεχωριστό μεράκι και σοβαρή ερευνητική δουλειά την εκδήλωση για τη ζωή και το έργο της μεγάλης κομμουνίστριας παιδαγωγού και αυτή η προσπάθεια είχε την αντανάκλασή της σε κάθε πτυχή της εκδήλωσης.

Από το φουαγιέ ακόμα της αίθουσας Συνεδρίων, όπου είχε στηθεί η καλοφροντισμένη έκθεση των ταμπλό που είχε ετοιμάσει η Οργάνωση για τη ζωή της Ρόζας Ιμβριώτη, αλλά και από το Λεύκωμα που διατρέχει τη ζωή και το έργο της που διακινήθηκε κι έγινε ανάρπαστο, μέχρι τις εμπεριστατωμένες εισηγήσεις και το καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης, όλα έδειχναν την ουσιαστική δουλειά που έγινε για να αναδειχτεί ολόπλευρα το φωτεινό έργο της κομμουνίστριας δασκάλας, η οποία αποτελεί και σήμερα έμπνευση για κάθε κομμουνιστή εκπαιδευτικό.

Η Γεωργία Ρογκάκου και η Νίτσα Γαβρηιλίδου, συνεξόριστες της Ρόζας

Ανάμεσα στους παρεβρισκόμενους, ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Γιώργος Μαργαρίτης και οι συναγωνίστριες και συνεξόριστες της Ρόζας Ιμβριώτη Γεωργία Ρογκάκου και Νίτσα Γαβρηιλίδου.

Έκθεση αρχειακού υλικού

Περιδιαβαίνοντας τα ταμπλό της έκθεσης οι επισκέπτες στέκονταν σε ένα χρονολόγιο με τους βασικούς σταθμούς από το βιογραφικό της Ρόζας Ιμβριώτη, περνούσαν σε ταμπλό για την πρωτοπόρα σκέψη και δράση της στην Παιδεία και την ίδρυση του Πρότυπου Ειδικού Σχολείου Αθηνών, έπειτα για το πρόγραμμα της ΠΕΕΑ και το φροντιστήριο της Τύρνας που ανέθεσε στην Ιμβριώτη να διευθύνει, αλλά και σε ταμπλό για «Τα αετόπουλα, το αναγνωστικό που συνέγραψε αφουγκραζόμενη την «ατσαλωμένη καρδιά» των παιδιών, ένα αναγνωστικό «στα μέτρα του παιδιού - ήρωα που αγωνιζόταν με όλο το λαό για τη λευτεριά και τη δικαιοσύνη», όπως έλεγε η ίδια.

Ακόμα στην έκθεση περιλαμβάνονταν ταμπλό για τη στάση της την περίοδο των διώξεών της, τα λόγια των βασανιστών της στο Κεντρικό Στρατηγείο Λάρισας, υπομνήματα διαμαρτυρίας για τα βασανιστήρια που υποβλήθηκε, αλλά και το λαμπρό της έργο στο Τρίκερι, όπου απτόητη οργάνωσε με τις δασκάλες το μορφωτικό - πολιτιστικό πρόγραμμα και «όλο το Τρίκερι μεταβλήθηκε σε ένα κρυφό σχολείο», σύμφωνα με συγκρατούμενές της. Δυο ακόμα ταμπλό ήταν αφιερωμένα σε κείμενά της όπου υπερασπίζονταν της κατακτήσεις της ΕΣΣΔ και στα αποχαιρετιστήρια άρθρα στον «Ριζοσπάστη» μετά το θάνατό της.

Ιδιαίτερη αξία είχαν και οι ειδικές προθήκες που είχαν στηθεί με υλικά από το αρχείο του ΚΚΕ. Σε αυτές οι επισκέπτες έβλεπαν φύλλα του «Ριζοσπάστη» από το 1946-47 με τη μόνιμη στήλη της Ρόζας «Η γυναίκα και το παιδί», άρθρα της στα περιοδικά «Ελεύθερα Γράμματα» (στο οποίο ήταν υπεύθυνη των εκπαιδευτικών θεμάτων) και «Επιθεώρηση Τέχνης», δακτυλογραφημένες ομιλίες της από την περίοδο 1961-62, αλλά και αντίτυπα βιβλίων της όπως το «Η γυναίκα στο Βυζάντιο» (με δυο διαλέξεις της Ιμβριώτη από το 1923), «Ανθρωπιστική Παιδεία», «Παιδεία ο παρίας του κράτους» και το τελευταίο της βιβλίο που εκδόθηκε το 1975 «Η αυξημένη ωριμότητα των νέων ΑΡΙΣΤΟΣ ΟΙΩΝΟΣ (Ο Νοέμβρης του 1973)».

Άλλες δυο προθήκες επίσης ήταν αφιερωμένες στο Πρότυπο Ειδικό Σχολείο (ΠΕΣΑ). Εκτίθονταν φωτογραφίες από μαθήματα στις τάξεις, παραστάσεις των παιδιών, εργασίες τους και άλλες δραστηριότητες. Παράλληλα υπήρχε από το πρωτόκολλο αλληλογραφίας με το υπουργείο το πρώτο πρακτικό ανάληψης υπηρεσίας των μελών του ειδικού σχολείου, καθώς και το μαθητολόγιο του ΠΕΣΑ κατά το πρώτο έτος λειτουργίας του το 1937-38, που αριθμούσε 77 μαθητές.

Στεκόμαστε στους ώμους γιγάντων για να κοιτάξουμε πιο μακριά, πιο ψηλά

Την εκδήλωση άνοιξε ο Γραμματέας της ΤΟ Εκπαιδευτικών, Νίκος Βουρδουμπάς, που τόνισε ότι η Ρόζα Ιμβριώτη αποτελεί παράδειγμα για τους εκπαιδευτικούς σήμερα και ανέφερε πλευρές από τη δράση και τη στάση της που επεδίωξε η Οργάνωση να φωτίσει με αυτή την εκδήλωση που της αφιερώνει.

Ο Νίκος Βουρδουμπάς

Την κεντρική ομιλία στην εκδήλωση έκανε ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, που μεταξύ άλλων τόνισε:

«Η Ρόζα Ιμβριώτη είχε επίγνωση του μεγάλου κάδρου της εποχής της. Της πάλης ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη. Τη συντρόφισσά μας, την “κλέψαμε” από την αστική τάξη, καθώς ήταν γόνος αστικής οικογένειας, με όλες τις προϋποθέσεις να ακολουθήσει λαμπρή καριέρα, να γίνει το χαϊδεμένο παιδί του αστικού συστήματος, να έχει μια ευκολοδιάβατη ζωή.

Όμως έκανε την επιλογή της. Στρατεύτηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα από τη νεαρή της ηλικίας και μέχρι το θάνατό της. Υπηρέτησε την επιλογή της αυτή ανυποχώρητα, με μεγάλο προσωπικό κόστος και θυσίες, όπως άλλωστε συνέβη με τους χιλιάδες που επέλεξαν το δύσβατο, ανηφορικό μα όμορφο δρόμο του αγώνα».

Η Λίλα Καφαντάρη στο ρόλο της Ρόζας Ιμβριώτη

Ο ομιλητής αναφέρθηκε στην ακτινοβολία της Οκτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης που ενέπνευσε μια σειρά από κορυφαίους πρωτοπόρους διανοητές, τονίζοντας ότι και η Ρόζα Ιμβριώτη ήταν μια τέτοια περίπτωση και στάθηκε ιδιαίτερα στη διαπάλη στο πλαίσιο του Εκπαιδευτικού Ομίλου (στην οποία η Ιμβριώτη τάχθηκε με την ομάδα των κομμουνιστών) για τη σχέση του σχολείου με τις κοινωνικές τάξεις, σημειώνοντας ότι: «Από την πλευρά της Ρόζας Ιμβριώτη, η τοποθέτησή της υπέρ της γραμμής της ταξικής πάλης στο ζήτημα της Παιδείας δεν προέκυψε, όπως και δεν θα μπορούσε, από ταξικό ένστικτο. Ήταν καρπός μιας απόφασης να θέσει τη γνώση της στη μελέτη των προβλημάτων της εποχής της από τη σκοπιά των κατατρεγμένων, των καταπιεσμένων».

Σε αυτό το πνεύμα έκανε αναφορές σε σταθμούς στην πορεία και το έργο της Ρόζας Ιμβριώτη, υπογραμμίζοντας ότι «χωρίς περιστροφές, μπορούμε να πούμε ότι στα μέσα της δεκαετίας του 20 μέχρι το τέλος της ζωής της, μόνιμη έγνοια της σκέψης και της δράσης της είναι η υπεράσπιση του σοσιαλισμού που γνώρισε η ανθρωπότητα, η πάλη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης, για έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων».

Κλείνοντας την ομιλία του σημείωσε ακόμα ότι «με περηφάνια τιμάμε το ηρωικό μας παρελθόν, πιάνουμε το νήμα της σκέψης των κομμουνιστών διανοουμένων. Συνδυάζουμε τον κυριολεκτικό ογκόλιθο της προσφοράς του Κόμματος σε θέματα παιδείας και παιδαγωγικής με τη μελέτη των αλλαγών που συσσωρεύτηκαν από τότε, στην πάροδο των δεκαετιών.

Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην οικονομία, στη σύνδεσή της με την εκπαιδευτική πολιτική στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Είμαστε σήμερα σε θέση να παρουσιάσουμε πρόταση που πατάει στις σύγχρονες δυνατότητες και ανάγκες, απαντά στα εργατικά-λαϊκά συμφέροντα για τη μόρφωση και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, των νέων. Σε αυτή την υπόθεση λοιπόν στεκόμαστε στους ώμους γιγάντων για να κοιτάξουμε πιο μακριά, πιο ψηλά». Και αναφέρθηκε στην πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο, ξεχωρίζοντας της σημασία που έχει οι πρωτοπόροι, οι κομμουνιστές εκπαιδευτικοί να παρεμβαίνουν στο περιεχόμενο του σχολείου, μέσα στο μάθημα, σπέρνοντας το σπόρο της αμφισβήτησης, κάτι που όπως είπε «είναι απαίτηση των καιρών».

Διαβάστε εδώ ολόκληρη την ομιλία του Ν. Σοφιανού.

"Χρέος μας είναι να σταθούμε πλάι στο λαό μας"

Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης παρουσιάστηκε σε τρία μέρη, το ποίημα που ο Βασίλης Ρώτας έγραψε για τη Ρόζα Ιμβριώτη με τίτλο «Το μνημείο», το οποίο μελοποποίησε ο εκπαιδευτικός Νίκος Μόσχος και το ερμήνευσαν η Πολυξένη Καράκογλου και ο Αστέρης Πασχαλιάς, με τον Μιχάλη Γκαρτζόπουλο στο πιάνο και την Ασημίνα Παπαχριστοδούλου στο βιολί.

Η Ρένα Κιαγιά

Επίσης, παρουσιάστηκε σε δύο μέρη βίντεο που επιμελήθηκε η Οργάνωση των Εκπαιδευτικών (σε σκηνοθεσία Θεοδοσίας Γραμματικού) για τη ζωή της Ρόζας Ιμβριώτη.

Η δασκάλα και μέλος του ΚΚΕ Ρένα Κιαγιά, μίλησε για το πρωτοπόρο έργο της Ρόζας Ιμβιρώτη στο Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών (ΠΕΣΑ) σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως

«σύμφωνα με τη Ρόζα το νόημα του σχολείου είναι η μόρφωση και η προετοιμασία για την κοινωνική ζωή και μέσο για να το πετύχουν είναι η δημιουργία Συλλόγου μαθητών γιατί έτσι δεμένοι σε κοινή ζωή θα καταλάβουν πως δεν είναι μόνοι, ότι η δύναμή τους πολλαπλασιάζεται μέσα στο σύνολο, ότι το εγώ γίνεται πλατύτερο με τις κοινές φροντίδες και ελπίδες. Σημαντική αρχή στην οποία στήριξε το διδακτικό της έργο ήταν το παιδί και οι ανάγκες ή στην συγκεκριμένη περίπτωση οι ελλείψεις τους. Συστατικό στοιχείο της παιδαγωγικής είναι η παρατήρηση ως αφετηρία κάθε εργασίας».

Η Λίλα Καφαντάρη στο ρόλο της Ρόζας Ιμβριώτη

Τα λόγια της ίδιας της Ρόζας Ιμβριώτη μετέφερε στην εκδήλωση σε θεατροποιημένους μονολόγους η ηθοποιός Λίλα Καφαντάρη μιλώντας για το ΠΕΣΑ μετά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, το σχολείο «για τα παιδιά που τους στάθηκαν είτε η φύση είτε η κοινωνία, και πολύ συχνά και οι δυο μαζί, “μητριές”» και σημειώνοντας ότι: 

«Η αποστολή των Ειδικών Σχολείων είναι όχι μόνο να μεταδώσουν τις απαραίτητες γνώσεις, παρά έχοντας υπόψη την ιδιοτυπία των μαθητών τους να απλωθούν φύλακες άγγελοι, σε ολόκληρη τη ζωή τους. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα τους προφυλάξουν από αντικοινωνικές πράξεις και θα τους κάνουν χρήσιμα μέλη στην κοινωνία».

Η Ελένη Μπιμπίρη

Ακολούθησε επίσης ομιλία της Ελένης Μπιμπίρη, φιλολόγου, μέλος του ΚΚΕ και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Θέματα Παιδείας», για τη δράση και τη στάση της Ρόζας την περίοδο της Αντίστασης, αλλά και αργότερα στις διώξεις και τις εξορίες της. Φωτίστηκε έτσι η συμβολή της στις εκπαιδευτικές δράσεις της ΠΕΕΑ, η διεύθυνση του παιδαγωγικού φροντιστηρίου της Τύρνας και η συγγραφή του αναγνωστικού «Τα αετόπουλα» για τα παιδιά της Γ' και της Δ' Δημοτικού, ενώ και πάλι παρεμβάλονταν από τη Λ. Καφαντάρη τα λόγια της ίδιας της Ρόζας να σημειώνει: 

«Συνάδελφοι: Η αποστολή του δασκάλου είναι να φτιάξει ανθρώπους, μα για να φτιάξουμε ανθρώπους, πρέπει πρώτα εμείς να γίνουμε άνθρωποι. Δεν μπορούμε να μείνουμε έξω από τους αγώνες του λαού, να μην κάνουμε δήθεν πολιτική. Γιατί τότε κάνουμε πολιτική αντίθετη από τα συμφέροντα του λαού. Εμείς θα φτιάσουμε ανθρώπους συνειδητούς και ελεύθερους. Χρέος μας είναι να σταθούμε πλάι στο λαό μας και στην ανάγκη να τον οδηγήσουμε».

Ακολούθως, η ομιλία στάθηκε στα άρθρα και τις δραστηριότητες της Ιμβριώτη μετά την απελευθέρωση, αλλά και στην περίοδο των διώξεων. Συγκλονιστικά τα λόγια της ίδιας όπως ακούγονταν από τη Λ. Καφαντάρη για τα βασανιστήρια που υπέστει στη Λάρισα και το πώς άντεξε. Κι έπειτα η φωτεινή περίοδος στο Τρίκερι, εκεί όπου η Ρόζα Ιμβριώτη ήταν η ψυχή και η διοργανώτρια όλου του πλούσιου πολιτιστικού - μορφωτικού προγράμματος. Και όπως σημείωσε η Ε. Μπιμπίρη, 

«τα μαθήματα αγαπήθηκαν από τις εξόριστες. Οι δασκάλες ήταν εξέχουσες προσωπικότητες, που με την καθοδήγηση της Ρόζας, εμπνεύσανε στις μαθήτριες πίστη στη ζωή, στα ιδανικά και στον εαυτό τους. Τα μαθήματα ήταν εκλαϊκευμένα, κατανοητά, αρεστά στις μαθήτριες, που η ηλικία, η καταγωγή τους ήταν διαφορετική. Καταλάβαιναν, ότι αυτό που μάθαιναν, έκανε τα σκοτάδια φως, νικούσε τις προκαταλήψεις και τους φόβους, την ανασφάλεια, που δημιουργούσε η αμορφωσιά. Η μόρφωση ήταν μόρφωση για τη ζωή. Οι περισσότερες ομολογούσαν έπειτα, ότι το σχολειό και το μάθημα της εξορίας ήταν ανεκτίμητης αξίας για τη ζωή τους. Άλλες σπούδασαν κι άλλες έκαναν επαγγέλματα, σχετικά με αυτά που είχαν μάθει στην εξορία. Όλες, εκπαιδευτικές και μαθήτριες, νέες και γερόντισσες, ήταν αγωνίστριες της ζωής και του λαού μας».

Από την ΤΟ Εκπαιδευτικών προσφέρονται λουλούδια στις συνεξόριστες της Ρόζας Ιμβριώτη, Γεωργία Ρογκάκου και η Νίτσα Γαβρηιλίδου

Το κοινό καταχειροκρότησε θερμά όλους τους συντελεστές στο τέλος της εκδήλωσης, ενώ σε μια συγκινητική στιγμή μέλη της ΤΟ Εκπαιδευτικών προσέφεραν λουλούδια στις συνεξόριστες της Ρόζας Ιμβριώτη, τη Γεωργία Ρογκάκου και Νίτσα Γαβρηιλίδου, ενώ ανήγγειλαν ότι η Γιάννα Τρικαλινού που επίσης τους βοήθησε με τη μαρτυρία της στην προετοιμασία της εκδήλωσης, δεν κατάφερε να παρεβρεθεί.

902