28 Απριλίου 1961: Ο Γιάννης Κορδάτος και οι αναμνήσεις του από το μέλλον (μας) ‒ Ο Πολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των τάξεων στην Ελλάδα

Γιάννης Κορδάτος, Ζαγορά Πηλίου, 1891 – Αθήνα, 29 Απριλίου 1961
Σχέδιο Μπάμπης Ζαφειράτος, 28.IV.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

1961 ‒Πεθαίνει ο Γιάννης Κορδάτος, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μαρξιστές ιστορικούς, με πλούσια βιβλιοπαραγωγή γύρω από το εργατικό και αγροτικό κίνημα, αλλά και την γενική ιστορία της Ελλάδας (από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ου αιώνα).

Γεννήθηκε το 1891 στη Ζαγορά Πηλίου. Υπήρξε στέλεχος του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ, μέλος της Κεντρικής του Επιτροπής (1920-1927), καθώς και Γραμματέας της ΚΕ (1922-1924). Στο διάστημα 1921-1924 διετέλεσε ακόμη διευθυντής του Ριζοσπάστη.

Το Μάρτη του 1927 (3ο Έκτακτο Συνέδριο) διαγράφτηκε από το ΚΚΕ, λόγω αρθογραφίας του «εις την αντικομματικήν εφημερίδα «Ρεβολυσιόν Προλεταριέν» της εκτός του γαλλικού κόμματος δεξιάς, ανταποκρίσεως στρεφόμενης κατά του Κόμματος», καθώς και για το ότι βρισκόταν «επί ολόκληρα έτη εκτός της κομματικής ζωής και δράσεως» (βλ. ΚΚΕ «Επίσημα Κείμενα», τ.2ος, σελ.250).

Συνελήφθη το 1940 για αντιφασιστική αρθογραφία και ξανά το Δεκέμβρη του 1944 από τους Άγγλους.

Στη διάρκεια του Εμφυλίου φυλακίστηκε και εξορίστηκε. Μετά το 1950 δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της ΕΔΑ.

  

Πορτραίτο: Χ. Ν. Κουβέλης
(Πηγή)

Αναμνήσεις απ' το μέλλον

Γιάνης Κορδάτος, "Ο Πολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των τάξεων στην Ελλάδα" 

(απόσπασμα)

Κομμουνιστική Επιθεώρησις, αρ. 11, Νοέμβριος 1924

Αρθρογραφίες στην Κομμουνιστική επιθεώρηση, 1921-1924

Εκδόσεις Συλλογή

Από Lenin Reloaded

 

[...] Ανασκοπούντες τα ανωτέρω δυνάμεθα ως εξής εις γενικάς γραμμάς να καθορίσομεν την σημερινήν πολιτικήν κατάστασιν.

1ον Ότι η αποσύνθεσις των δυο μεγάλων Κομμάτων της αστικής τάξεως είνε αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσεως, ήτις δεν επαρουσιάσθη ως επαναστατική ευθύς αμέσως μετά την χρεωκοπίαν της ιμπεριαλιστικής μικροαστικής πολιτικής, λόγω των μεγάλων συσσωρευθέντων εκ του πολέμου κερδών και της αδυναμίας του πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξεως, του Κομμουνιστικού, να αναμιχθή ενεργώς και αποφασιστικώς με σύνθημα την κατάληψιν της Εξουσίας. 

2ον Ήδη είνε έκδηλα τα φαινόμενα της οικονομικής κρίσεως. Η προσπάθεια δε της κεφαλαιοκρατίας να επιρρίψη επί του λαού γενικώς τα βάρη της καταστροφής (φόρους, πρόσφυγας, κλπ) και ακόμη η αδυναμία της συναγωνισθή το ξένον κεφάλαιον την αναγκάζει να καταφύγη εις μέτρα βίαια δια μέσου του Κράτους και δια της δημιουργίας φασιστικών οργανώσεων κατά της οργανωμένης εργατικής τάξεως, ώστε αύτη (η εργατική τάξις) δια του υποβιβασμού των ημερομισθίων, αυξήσεως ωρών εργασίας κλπ. να πληρώση μέρος ή και το όλον των διαφυγόντων κερδών εκ του ανταγωνισμού του εντοπίου κεφαλαίου με το ξένον και ν' αναλάβη την συντήρησιν των προσφύγων και την εγκατάστασίν των.

3ον Η προσπάθεια αύτη της κεφαλαιοκρατίας έχει ως συνέπειαν την όξυνσιν του αγώνος των τάξεων και μοιραίως την ισχυροποίησιν της επαγγελματικής συνειδήσεως των εργατών και την εξάπλωσιν του Κομμουνισμού.

4ον Ο πολιτικός αγών υπό μορφήν καθεστωτικήν δεν θα συνεχισθή εντός του πολιτικού πλαισίου του αστικού καθεστώτος, ήτοι μεταξύ βενιζελισμού και αντιβενιζελισμού, υπό το σύνθημα της αστικής αβασιλεύτου Δημοκρατίας ή της βασιλευομένης. Τοιαύτη πιθανότης δεν υπάρχει, εκτός εάν το πολιτικόν Κόμμα της εργατικής τάξεως, το Κομμουνιστικόν, δείξει πολιτικήν ανεπάρκειαν και δεν εμφανίση και εις το μέλλον πολιτικήν δράσιν ανάλογον με την περίοδο που διερχόμεθα.

[...]

Η ελληνική κεφαλαιοκρατία [...] δια να έχη την υποστήριξην και του ξένου κεφαλαίου και κατ' ακολουθίαν η οικονομική και πολιτική αυτή υποδούλωσις της χώρας θα έχη ως συνέπειαν δια τους εργάτας και τας λαϊκάς και προσφυγικάς μάζας πολιτικάς και οικονομικάς πιέσεις αγνώστους μέχρι τούδε υπό τη μορφή φασιστικών συλλόγων, διαλύσεως των εργατικών οργανώσεων, κηρήξεως εν διωγμώ του Κ.Κ. και λοιπών άλλων τρομοκρατικών ενεργειών και πράξεων. Άλλωστε η έναρξις του διωγμού έγινε και αι τελευταίαι καταδιώξεις, εξορίαι εις την Μακεδονίαν, Θράκην και αλλαχού αποτελούν ασφαλώς το προοίμιον γενικωτέρου συστηματικού διωγμού. - Το Κ.Κ εγκαίρως προείδε την τοιαύτην τροπήν της καταστάσεως και εγκαίρως προέβλεψε την γενικήν επίθεσιν της αστικής τάξεως. - Αλλά γεννάται το ερώτημα εκ των ανωτέρω, είνε απολύτως επαναστατική η κρίσις; Και αν ναι, τίθεται ενώπιον του προλεταριάτου ζήτημα καταλήψεως της εξουσίας;

Πριν δώσωμεν απ' ευθείας απάντησιν εις τα ανωτέρω ερωτήματα πρέπει να εξετάσωμεν και να αναλύσωμεν ποιός είνε ο θεμελιώδης νόμος των Επαναστάσεων. Και εις το ερώτημα αυτό την απάντηση θα την δώση ο ίδιος ο Λένιν απ' το βιβλίο του ο "Εξτρεμισμός." [...] Μόνον όταν 'κατώτερα στρώματα' δεν θέλουν πλέον το παληό καθεστώς και όταν 'ανώτερα στρώματα' δεν μπορούν να εξακολουθήσουν να ζουν στο παληό καθεστώς, τότε μόνο μπορεί να θριαμβεύση η Επανάστασις. Μ' άλλα λόγια η αλήθεια αυτή εκφράζεται με την πρότασιν: 'η Επανάστασις είνε αδύνατη χωρίς μια Εθνική κρίση γενική και των εκμεταλλευτών και των εκμεταλλευομένων.'

Διότι ναι μεν η κυβερνώσα τάξις ευρίσκεται προ αδιεξόδου και αδυναμίας να κυβερνήση [...] αλλά τα 'κατώτερα' στρώματα των εκμεταλλευομένων ακόμη δεν έφθασαν εις τοιούτον βαθμόν πολιτικής συνειδήσεως ώστε να σκέπτωνται την ανάγκην της επαναστάσεως: και ο ίδιος ο Λένιν λέγει "πρέπει πρώτα-πρώτα να επιτύχουμε να καταλάβη η πλειοψηφία των εργατών (ή εν πάση περιπτώσει η πλειοψηφία των συνειδητών, των σκεπτόμενων, των δρώντων πολιτικώς ηγετών) εξ ολοκλήρου την ανάγκη της επαναστάσεως και να είνε έτοιμη να θυσιάση τη ζωή της γι' αυτήν."

Δια να πραγματοποιηθή ο απαραίτητος αυτός όρος έπρεπε και πρέπει το Κόμμα μας να γίνη Κόμμα μαζών. Πρέπει δε να έχωμεν και την ειλικρίνειαν και το θάρρος να το είπωμεν ότι ακόμη δεν είμεθα Κόμμα μαζών με την πραγματική σημασία του όρου. Εκάναμε όμως πολλά θετικά βήματα προς τα εκεί ώστε να είμεθα αισιόδοξοι δια το προσεχές μέλλον.