21 Απρίλη 1963: Ο Γρηγόρης Λαμπράκης πραγματοποιεί την πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης — Οδοιπορώ για την ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ (Γιάννης Ρίτσος)

Ο 16χρονος Ανδρέας Μαμωνάς
Πηγή φωτό: Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά

21 Απρίλη 1963: Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βουλευτής της ΕΔΑ και αντιπρόεδρος της ΕΕΔΥΕ, πραγματοποιεί την πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης, από τον Τύμβο του Μαραθώνα με τερματισμό την Πνύκα.

*

Δε φτάνει ν’ αγαπάμε την Ειρήνη και τον Άνθρωπο.

Πρέπει ν’ αγωνιζόμαστε γι’ αυτόν.

Είμαι ένας απ’ την ατέλειωτη στρατιά που ζώνει τον κόσμο.

Οδοιπορώ για να ενώσω κι εγώ τη θέλησή μου με τη θέληση όλων για

την Ειρήνη.

Και δε θα σταματήσω

πριν η Ειρήνη στεριώσει για πάντα σ’ ολόκληρη τη Γη.

Οδοιπορώ για τη βαθιά συνεννόηση ανθρώπου μ’ άνθρωπο,

οδοιπορώ για την πρόοδο, την ευτυχία, την ελευθερία του ανθρώπου, οδοιπορώ για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου που έμαθε να περπατάει,

ανάμεσα στ’ αστέρια,

οδοιπορώ για να στήσουμε τη σημαία της ειρηνικής γης πάνω στ’ αστέρια,

οδοιπορώ για την ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ.

 

Γιάννης Ρίτσος, Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ Γ' ΜΑΡΑΘΩΝΙΑΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (12ος Λόγος) ΑΘΗΝΑ, Μάης 1965, «Αυγή», 22.5.65, σελ. 5),

ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ - Αφιέρωμα στα 40χρονα του ΕΑΜ (ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, 1988, σελ. 131-136, )

*

Την Πορεία οργανώνουν η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ), η Κίνηση Νέων για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό «Μπέρτραντ Ράσελ» και άλλοι φορείς.

Η κυβέρνηση της ΕΡΕ, υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, μετά από υπόδειξη των Αμερικανών, απαγορεύει την πορεία.

Ισχυρότατες αστυνομικές δυνάμεις είχαν ζώσει ολόκληρη την περιοχή από τον τύμβο του Μαραθώνα έως το Γηροκομείο.

Περισσότεροι από 3.000 οπλισμένοι χωροφύλακες είχαν αναλάβει τον αποκλεισμό της περιοχής του Μαραθώνα, ενώ ο στρατός βρισκόταν σε ετοιμότητα. Έγιναν 200 συλλήψεις, ενώ 300 άτομα τραυματίστηκαν.

Ο Λαμπράκης ξεκινά μόνος του, κρατώντας ανοιχτό στο στήθος του το πανό με το σήμα του φιλειρηνικού κινήματος.

Τελικά την Πορεία πραγματοποίησαν μόνο οι Γρηγόρης Λαμπράκης, Ανδρέας Μαμμωνάς, Μπάμπης Παπαδόπουλος, Παντελής Γούτης, Γιούλια Λιναρδάτου, Βασίλης Παπασταφίδας και ο Κύπριος ποιητής Τεύκρος Ανθίας.

Πλησιάζοντας στο Πικέρμι, ο Λαμπράκης μάζεψε λίγα λουλούδια για να τα τοποθετήσει στο μνημείο που είχε στηθεί προς τιμή των απαγχονισμένων από τους Γερμανούς.

Λίγο παρακάτω συνελήφθησαν όλοι εκτός από τον Λαμπράκη και τη Λιναρδάτου.

Στην Παλλήνη τέλος συνελήφθη και ο Λαμπράκης.

Με το αστυνομικό καμιόνι θα τον μεταφέρουν, ύστερα από τρεισήμισι ωρών βόλτες, στη Ν. Ιωνία, όπου θα τον αφήσουν ελεύθερο.

Αργά το βράδυ ο Λαμπράκης φτάνει στα γραφεία της ΕΕΔΥΕ και από εκεί στέλνει τηλεγράφημα προς τις εφημερίδες, το οποίο άρχιζε ως εξής:

«Πόθος δημοκρατικού λαού μας διά πορείαν Ειρήνης "Μαραθών - Αθήναι" πραγματοποιήθηκε».

Το τηλεγράφημα κατέληγε:

«Δυστυχώς, διαπίστωσα ότι δημοκρατία δεν υπάρχει εις την Ελλάδα, όταν εκλεκτοί του λαού κυριολεκτικώς καταρρακώνονται».

Λίγες μέρες μετά, στις 22 Μάη 1963, ο Λαμπράκης δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη.

(Από Ρίζο και 902)

Λεπτομέρειες στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ της 18 Απριλίου 1998