Περσικά κόλπα, σφοδροί ανταγωνισμοί και γαλλικές αβρότητες στη γειτονιά μας

ΛΙΒΑΝΟΣ - ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

Επικίνδυνοι ανταγωνισμοί στην εύφλεκτη γειτονιά μας

Της

Δέσποινας ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Το σκηνικό που διαμορφώνεται την «επόμενη μέρα» στα μέτωπα της Μέσης Ανατολής με τη διαφαινόμενη ήττα του «Ισλαμικού Κράτους» σε Συρία και Ιράκ και την προσπάθεια που κάνουν ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και περιφερειακοί τους σύμμαχοι να εξασφαλίσουν καλύτερες θέσεις στην επερχόμενη μοιρασιά, καταγράφεται μέσα και από τις τελευταίες ρευστές εξελίξεις στο Λίβανο με την παραίτηση του πρωθυπουργού Σαάντ Χαρίρι και την όξυνση της αντιπαράθεσης Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.

Οι προειδοποιήσεις χωρών της περιοχής να αποχωρήσουν υπήκοοί τους από τον Λίβανο και το ταξίδι του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στη Σαουδική Αραβία δείχνουν τη ρευστότητα της κατάστασης.

Σε αυτό το πλαίσιο,

• η ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή της Ελλάδας, με ευθύνη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ στα ιμπεριαλιστικά σχέδια στην ευρύτερη περιοχή, με τους διάφορους άξονες συνεργασίας με το Ισραήλ,
• η αναβάθμιση της βάσης της Σούδας που προχωράει με τις ΗΠΑ μετά το τελευταίο ταξίδι Τσίπρα
• και άλλες κρυφές συμφωνίες,

δένουν το λαό μας ακόμα περισσότερο στο «κουβάρι» των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην εύφλεκτη γειτονιά μας.

• Παρότι η κυβέρνηση επιχαίρει για τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της χώρας, το ρόλο της ως «πυλώνα ασφάλειας σε μια ανασφαλή περιοχή», οι εργαζόμενοι πρέπει να ανησυχούν περισσότερο και να είναι σε επαγρύπνηση.

Σφοδρός ανταγωνισμός Σαουδικής Αραβίας - Ιράν

Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι εξελίξεις στις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, δύο σημαντικών δυνάμεων της περιοχής με σημαντικό ορυκτό πλούτο και οικονομική δύναμη, αλλά και με συμμαχίες με ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Οι εξελίξεις της τελευταίας βδομάδας ήταν, αν μη τι άλλο, καταιγιστικές.

Στον Λίβανο, η παραίτηση του Σουνίτη πρωθυπουργού, Σαάντ Χαρίρι, από το έδαφος της Σαουδικής Αραβίας το βράδυ του περασμένου Σαββάτου 4/11 με σοβαρές (αλλά ατεκμηρίωτες επί του παρόντος) κατηγορίες για σχέδια δολοφονίας του από το Ιράν και τη λιβανέζικη σιιτική οργάνωση της «Χεζμπολάχ», προκάλεσε σοβαρή αναστάτωση σε μια χώρα με δαιδαλώδες πολιτικό σύστημα.

Ένα σύστημα που ακροβατεί, επιχειρώντας να διατηρήσει λεπτές ισορροπίες μεταξύ ενός πολύχρωμου κυκεώνα εθνοτικών, φυλετικών, θρησκευτικών κοινοτήτων.

Αξίζει να παρατηρήσει κανείς πως η παραίτηση του Χαρίρι σημειώθηκε 11 μήνες μετά την ετερόκλητη συμμαχία δυνάμεων που επέτρεψαν, μετά από πολύ καιρό και αμέτρητες ψηφοφορίες στη λιβανέζικη Βουλή, την εκλογή του Προέδρου της χώρας, Μισέλ Αούν, και μερικούς μήνες πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2018.

Η εξήγηση περί απειλών κατά της ζωής του που έδωσε ο Χαρίρι το περασμένο Σάββατο στο μαγνητοσκοπημένο στο Ριάντ τηλεοπτικό του διάγγελμα δεν φάνηκε πειστική.

Ακόμη και στελέχη του κόμματός του («Μελλοντικό Κίνημα») έλεγαν μεσοβδόμαδα στο πρακτορείο «Ρόιτερς» πως αρχίζουν και αυτοί πλέον να σκέφτονται σοβαρά τη θεωρία πως ίσως ο Χαρίρι ενέδωσε στις πιέσεις της Σαουδαραβικής μοναρχίας για παραίτηση και πως έχει τεθεί σε κατ' οίκον περιορισμό (αν όχι ομηρία), όπως και οι πάνω από 200 Σαουδάραβες πρίγκιπες, νυν και πρώην υπουργοί, που συνελήφθησαν το περασμένο Σαββατοκύριακο στο Ριάντ με τις κατηγορίες της «διαφθοράς» από μια νεοσύστατη «Επιτροπή» με επικεφαλής τον 32χρονο διάδοχο του θρόνου πρίγκιπα και υπουργό Αμυνας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Είναι κοινό μυστικό πως η μεγαλοαστική οικογένεια του (γεννημένου στο Ριάντ) Σαάντ Χαρίρι πλούτισε από τις μπίζνες που έκανε από τη δεκαετία του '70 στη Σαουδική Αραβία.

Ο Σαάντ Χαρίρι πριν μπει στην πολιτική το 2005, δηλαδή ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του πατέρα του, πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου, Ραφίκ Χαρίρι, ήταν διευθύνων σύμβουλος της τηλεπικοινωνιακής εταιρείας «Oger Telecome», θυγατρική του ομώνυμου κατασκευαστικού ομίλου του πατέρα του, «Saudi Oger Ltd» (που έκλεισε, ωστόσο, τον περασμένο Ιούλη), της επενδυτικής εταιρείας «Omnia Holdings», του ομίλου «Oger International, Saudi Oger, Saudi Investment Bank, Saudi Research and Marketing Group» και του τηλεοπτικού δικτύου «Future Television».

Αυτό το «παρελθόν» εξηγεί για κάποιους τη χρονική σύμπτωση, μέσα στο 24ωρο της 4ης Νοέμβρη της παραίτησης Χαρίρι, της εκτόξευσης βαλλιστικού πυραύλου από τους Υεμενίτες αντικαθεστωτικούς Χούτι κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο του Ριάντ και της έναρξης των πρωτοφανών για τα δεδομένα της Σαουδικής Αραβίας μαζικών συλλήψεων 208 πρώην και νυν αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων και 11 πριγκίπων, όπως ο βαθύπλουτος δισεκατομμυριούχος «διεθνής επενδυτής» και ιδιοκτήτης της «Kingdom Holding», Αλουαλίντ μπιν Ταλάλ.

Αντιφατικές αντιδράσεις

Σε κάθε περίπτωση, η παραίτηση Χαρίρι δεν έγινε δεκτή από τον Πρόεδρο του Λιβάνου, Μ. Αούν, που απαίτησε την άμεση επιστροφή του στη Βηρυτό και σαφείς εξηγήσεις για τις δηλώσεις του περί απειλών και σχεδίων δολοφονίας εναντίον του.

Η πολιτική κατάσταση στη Βηρυτό παραμένει «ηλεκτρισμένη» και σε κατάσταση αναμονής.

Είναι, ωστόσο, ενδεικτικό πως αξιωματούχοι από ΗΠΑ και ΕΕ, σαν να μην έχουν τάχα εμπλοκή και ευθύνη για τις εξελίξεις, έσπευσαν να συστήσουν ψυχραιμία και να αποθαρρύνουν κινήσεις που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την κατάσταση.

Για παράδειγμα, η Αμερικανίδα πρέσβειρα στο Λίβανο, Ελίζαμπεθ Ρίτσαρντ, εξέφρασε στη Βηρυτό την αφοσίωση των ΗΠΑ «σε ένα σταθερό, ασφαλές, δημοκρατικό και ευημερούντα Λίβανο», στη διάρκεια συνάντησης που είχε με τον διοικητή των λιβανέζικων Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγό Τζόζεφ Αούν.

Επίσης, οι πρέσβεις χωρών - μελών της ΕΕ εξέδωσαν ανακοίνωση, εκφράζοντας ομοίως την υποστήριξή τους «στη συνέχιση της ενότητας, της σταθερότητας, της κυριαρχίας και της ασφάλειας του Λιβάνου και του λαού του». Την ίδια ώρα, Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν και Κατάρ κάλεσαν τους υπηκόους τους να εγκαταλείψουν άμεσα τον Λίβανο.

Απέναντι στις βαριές (αλλά αναπόδεικτες) κατηγορίες του Σ. Χαρίρι που το Ιράν τις διέψευσε άμεσα, όπως διέψευσε και τις κατηγορίες της Σαουδικής Αραβίας πως βρισκόταν πίσω από την εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου από την Υεμένη στο Ριάντ.

Ο Ιρανός Πρόεδρος Χασάν Ροχανί αναρωτήθηκε για τα οφέλη που προσδοκά η μοναρχία της Σαουδικής Αραβίας «δείχνοντας εχθρότητα στους λαούς της περιοχής». Την κάλεσε, έτσι, «να επιλέξει τη φιλία», τονίζοντας: «Σφάλλετε εάν νομίζετε ότι το Ιράν δεν είναι φίλος σας και ότι είναι φίλοι σας οι ΗΠΑ και το Ισραήλ. Αυτό είναι στρατηγικά κακός υπολογισμός!»

Στη Σαουδική Αραβία, το ίδιο διάστημα, είχαμε, όπως προαναφέραμε, τις πρωτοφανείς μαζικές συλλήψεις 208 πρώην και νυν αξιωματούχων και μελών της πολυάριθμης βασιλικής οικογένειας, τον περιορισμό τους σε πεντάστερα ξενοδοχεία του Ριάντ και το πάγωμα 1.700 τραπεζικών λογαριασμών με ορατή την απειλή για την κατάσχεση κεφαλαίων ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων από όσους κριθούν «ένοχοι διαφθοράς».

Οι συλλήψεις αυτές θεωρήθηκαν μέρος των στρατηγικών κινήσεων που κάνει εδώ και περίπου δύο χρόνια ο Σαουδάραβας διάδοχος στο θρόνο και υπουργός Αμυνας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν σε μία προσπάθεια να «εκσυγχρονίσει» τη στυγνή μοναρχία, να επαναφέρει τάχα το «μετριοπαθές Ισλάμ» στη χώρα, να ενισχύσει τα πενιχρά δικαιώματα των γυναικών που μεσοπρόθεσμα θα φανούν απαραίτητες για το ξαναστήσιμο και την ανασυγκρότηση της οικονομίας στο πλαίσιο του «Οράματος 2030».

Ενός σχεδίου που έχει καταρτίσει ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και προβλέπει την απεξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο, τη μετοχοποίηση μέρους της σαουδαραβικής πετρελαϊκής εταιρείας «Aramco», ιδιωτικοποιήσεις και επενδύσεις στον τουρισμό, στην αγροτική παραγωγή, στη βιομηχανία ακόμη και τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, νέων υπερσύγχρονων πόλεων (NEOM).

Στο Ριάντ, λοιπόν, τα μεγάλα μαχαίρια βγήκαν, δίχως να είναι βέβαιο μέχρι πού θα φτάσουν...

Το βέβαιο είναι πως ο φιλόδοξος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι πλέον ο ντε φάκτο ηγεμόνας της χώρας και δείχνει αποφασισμένος να δώσει «μάχες» σε πολλαπλά μέτωπα.

• Και στο εσωτερικό, με τον ανασχεδιασμό της οικονομίας, με τον εκτοπισμό επικίνδυνων αντιπάλων - συγγενών και μη.
• Και στο εξωτερικό, με τον πόλεμο που έχει εξαπολύσει αφενός από τον Μάρτη του 2015 κατά της φτωχότερης χώρας της Αραβικής Χερσονήσου της Υεμένης.

Ο πόλεμος αυτός δεν του έχει βγει έως τώρα, καθώς δεν φαίνεται να μπορεί να τον κερδίσει, έχοντας προκαλέσει

• το θάνατο δεκάδων χιλιάδων αμάχων,
• τη λιμοκτονία εκατομμυρίων και
• την καταστροφή του 90% των βασικών υποδομών της χώρας σε κάθε τομέα ζωής.

Το άλλο μεγάλο μέτωπο που έχει ανοίξει ο Σαλμάν αφορά τη δραματική επιδείνωση των σχέσεων με το Κατάρ, με πρόσχημα την υποστήριξη που δίνει το τελευταίο σε τρομοκρατικές οργανώσεις, αλλά με αιτία την επιλογή του τελευταίου να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν και να συνεργαστεί στην εκμετάλλευση τεράστιων υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στον Κόλπο (των κοιτασμάτων South Pars/North Dome).

Ούτε αυτή η κόντρα έχει γείρει έως τώρα τη ζυγαριά υπέρ της Σαουδικής Αραβίας. Αντίθετα, το μόνο που έχει επιτύχει είναι να φέρει το Κατάρ πιο κοντά στο Ιράν και την Τουρκία και να διχάσει ακόμη περισσότερο τον αραβικό κόσμο, με ό,τι βεβαίως αυτό μπορεί να σημάνει μακροπρόθεσμα για άλλα καυτά ζητήματα, όπως το Παλαιστινιακό (που ας μην ξεχνάμε βρίσκεται σε φάση έντονων παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων και σκληρών παζαριών υπό την πίεση της κυβέρνησης του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ).

Παρέμβαση της Γαλλίας

Μέσα σε όλα αυτά, ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις ρευστές καταστάσεις, ώστε να προωθήσουν τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα.

Για παράδειγμα, ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, αξιοποίησε τη χρονική συγκυρία των εγκαινίων του «Νέου Μουσείου του Λούβρου» στο Αμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων όχι μόνο για να πουλήσει κορβέτες γαλλικού μονοπωλίου αλλά και για να μεταβεί στη συνέχεια αιφνιδίως στη Σαουδική Αραβία, φορώντας τον μανδύα του «ετοιμοπόλεμου ειρηνοποιού».

Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι λίγο πριν μεταβεί στο Ριάντ, ο Μακρόν κατηγόρησε (δίχως αποδείξεις) το Ιράν ότι «προφανώς» βρισκόταν πίσω από το βαλλιστικό πύραυλο των Υεμενιτών Χούτι στο Ριάντ, ότι χρειάζονται «νέες διαπραγματεύσεις» για το ιρανικό βαλλιστικό πρόγραμμα, αλλά παρ' όλα αυτά, «θα πρέπει να τηρηθεί» η διεθνής συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα γιατί διαφορετικά «θα οδηγηθούμε σε καταστάσεις όπως αυτές στη Βόρεια Κορέα».

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 12/11/2017