Κίρσι Λιματάινεν: Πού βρίσκεται η ελπίδα και η προοπτική σήμερα για τον κόσμο; − Συνέντευξη με αφορμή την ταινία «Πού είσαι σήμερα σύντροφε;» − Αλκυονίς, 8 Ιουνίου 2017, 20:00 − Πρεμιέρα. Η Κίρσι συζητάει με το κοινό

Πού είσαι σήμερα συντρόφισσα;

Συνέντευξη με τη σκηνοθέτη Κίρσι Λιματάινεν

Η Κίρσι Λιματάινεν απαντάει στις ερωτήσεις που της θέτει η “Κατιούσα”, μιλάει για τη ΓΛΔ και τις αντιφάσεις του υπαρκτού σοσιαλισμού, και παράλληλα αναδεικνύει τις δικές της αντιφάσεις, αλλά και την πίστη της πως ο κόσμος μπορεί και πρέπει να αλλάξει.

Κατιούσα, 07-06-2017

Τι έχει μείνει σήμερα από το όνειρο των παλιών συντρόφων για επανάσταση; Πόσοι συνεχίζουν να αγωνίζονται και πόσοι ενσωματώθηκαν στο σύστημα που πολεμούσαν; Αυτά τα σχεδόν υπαρξιακά ερωτήματα θέλει να απαντήσει η Φινλανδή σκηνοθέτης, Κίρσι Λιματάινεν, στην ταινία της “Πού είσαι σήμερα σύντροφε;” που κάνει πρεμιέρα αύριο (8/6/2017), στο σινεμά Αλκυονίς, όπου θα παραστεί κι η ίδια η σκηνοθέτης για να συζητήσει με το κοινό. Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά από τις σπουδές της στη Διεθνή Ακαδημία Νεολαίας “Βίλχελμ Πικ” όπου μελέτησε το μαρξισμό-λενινισμό, η Κίρσι Λιματάινεν ταξιδεύει στον κόσμο για να συναντήσει τους παλιούς της συμμαθητές και να διαπιστώσει ποια ήταν η πολιτική τους πορεία στο χρόνο.

Πού βρίσκεται όμως η ίδια σήμερα; Διατηρεί τις πολιτικές της ιδέες και το όραμά της για ένα σοσιαλιστικό κόσμο, χωρίς εκμετάλλευση; Η Κίρσι Λιματάινεν απαντάει στις ερωτήσεις που της θέτει η “Κατιούσα”, μιλάει για τη ΓΛΔ και τις αντιφάσεις του υπαρκτού σοσιαλισμού, και παράλληλα αναδεικνύει τις δικές της αντιφάσεις, αλλά και την πίστη της πως ο κόσμος μπορεί και πρέπει να αλλάξει.

-Πού “είσαι” σήμερα, συντρόφισσα Κίρσι;

-Είμαι σχεδόν “εκεί”, όπου βρισκόμουν, όταν ήμουν νέα. Δηλαδή, πιστεύω στην αριστερή ιδέα, θεωρώ ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ίσοι, να έχουν τη δυνατότητα να δουλεύουν, να σπουδάζουν, να έχουν ένα κατάλληλο διαμέρισμα, να έχουν φαγητό. Όλα αυτά δεν έχουν να κάνουν με την ηλικία. Μεγάλωσα σε μια εργατική οικογένεια και ήμασταν πολύ φτωχοί, έτσι το βασικό μότο στην οικογένειά μου ήταν: “όλοι πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες στη ζωή”. Όταν ήμουν παιδί, όταν ήμουν νέα, μεγάλωσα σε μια ατμόσφαιρα, όπου οι άνθρωποι διαδήλωναν, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους. Προσπαθούσαν να αυτομορφωθούν. Σαν τη γιαγιά μου, που όταν ερχόταν από το εργοστάσιο, όπου δούλευε σκληρά, πήγαινε πάντα στη βιβλιοθήκη, γιατί ήθελε να μάθει. Έτσι σήμερα, πιστεύω ακόμα πως μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα και πως πρέπει να αλλάξουμε τα πράγματα! Δεν ενδιαφέρομαι να καταναλώνω ή να συγκεντρώνω υλικά αγαθά για τον εαυτό μου, ενδιαφέρομαι περισσότερο για ιδέες, σκέψεις, για το πώς μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα σήμερα, παγκόσμια. Τη φτώχεια, τους πολέμους, το ρατσισμό, τα δικαιώματα των γυναικών…

-Πώς ήταν η ζωή στη ΓΛΔ;

-Μας προσκάλεσαν να σπουδάσουμε και να ζήσουμε στη Διεθνή Σχολή Νεολαίας στη ΓΛΔ και η ζωή μας ήταν βέβαια πολύ διαφορετική. Ήμασταν 200 φοιτητές από τη ΓΛΔ και 200 από όλο τον κόσμο. Κάποιοι ήταν στελέχη, κάποιοι ήταν αγωνιστές της ελευθερίας ή αριστεροί ακτιβιστές. Η διεθνής αλληλεγγύη στην ακαδημία ήταν πολύ πειστική και ήταν θαυμάσιο να γνωρίζεις όλους αυτούς τους ανθρώπους, από 80 και πλέον χώρες. Ήμουν πολύ νέα και σκεφτόμουν “πω-πω, όλοι αυτοί οι άνθρωποι από όλον τον κόσμο πιστεύουν στη σοσιαλιστική ιδέα. Κάτι σπουδαίο πρέπει να υπάρχει σε αυτήν!” Νομίζω ότι πείστηκα ακόμα περισσότερο για την ιδέα από ό,τι πριν. Αλλά ο υπαρκτός σοσιαλισμός είχε σημαδευτεί από αντιφάσεις -το κενό μεταξύ θεωρίας και πραγματικότητας ήταν φανερό. Ήρθαμε με μεγάλες προσδοκίες και πιστεύαμε πως ο νέος σοσιαλισμός θα αναδυόταν. Αλλά δεν έγινε έτσι… Το καλοκαίρι του 89′ τα μαθήματα τελείωσαν -λίγους μήνες μετά το τείχος του Βερολίνου έπεσε.

-Κατά τη γνώμη σου, γιατί νίκησε η αντεπανάσταση;

Το 1989 πολλοί άνθρωποι στη ΓΛΔ πίστευαν αρχικά πως θα φτάσει ο νέος σοσιαλισμός, θα φτάσει ή θα εγκαθιδρυθεί μια νέα, διαφορετική και καλύτερη ΓΛΔ. Μόνο λίγοι περίμεναν την επανένωση της Γερμανίας. Στη δεκαετία του 90′, όταν συνάντησα μερικούς φίλους μου από τη ΓΛΔ, που δεν ήταν ποτέ στο κόμμα, ήταν απλοί νέοι, ακόμα κι αυτοί ήταν σοκαρισμένοι εξαιτίας της επανένωσης της Γερμανίας, εξαιτίας του καπιταλισμού, του καταναλωτισμού. Δεν ήταν αυτό που ήθελαν. Ήθελαν να κρατήσουν τα καλά του σοσιαλισμού και να έχουν ελευθερία του λόγου, την ελευθερία να ταξιδεύουν. Αλλά οπωσδήποτε δεν ήθελαν τον καπιταλισμό, ποτέ των ποτών…

-Κατά τη γνώμη σου, γιατί ο κόσμος τείνει να βολεύεται και να ξεχνά την ιδεολογία του;

-Λοιπόν, αυτό που έγινε για παράδειγμα στη Φινλανδία, στη γενέτειρά μου, ήταν πως οι άνθρωποι ήταν τόσο σοκαρισμένοι το 1989. Δεν ήξεραν πια σε τι να πιστέψουν! Κατέρρευσαν, όλο το αριστερό κίνημα κατέρρευσε για ένα διάστημα στη Φινλανδία. Πολλοί έμειναν σπίτι τους, απογοητευμένοι, μερικοί ήταν ντροπιασμένοι, ένιωθαν προδομένοι. Στην οικογένειά μου, παρόλα αυτά, πάντα δουλεύαμε στο τοπικό επίπεδο και είχαμε πετύχει πρόοδο μέσα από τις αριστερές δράσεις στην καθημερινή ζωή. Έτσι εμείς δεν είχαμε πρόβλημα να συνεχίσουμε να πιστεύουμε στην ιδέα! Η οικογένειά μου κι εγώ πιστεύαμε ακόμα πως όλοι πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα, να είναι ίσοι. Και πάνω σε αυτό συνέχισε η πίστη μας, στη βασική ιδέα του σοσιαλισμού.
Μμμ, και σήμερα, λοιπόν, ο καταναλωτισμός, οι διαφημίσεις, η αγορά, ο ανταγωνισμός… Όλα αυτά πηγαίνουν τον κόσμο σε λάθος κατεύθυνση. Νομίζουν πως για να είναι πετυχημένος κανείς, πρέπει να έχει λεφτά. Στο παρελθόν ήταν πιο πολύ πως… είσαι πετυχημένος, αν διαβάζεις, σπουδάζεις, αν μοιράζεσαι με άλλους ανθρώπους. Και ότι σκέφτεσαι το “εμείς” όχι το “εγώ”…

-Από τους παλιούς συμμαθητές, το 1988-89, πόσοι συνεχίζουν να έχουν τις ίδιες ιδέες σήμερα;

-Δεν τους έχω συναντήσει όλους, φυσικά. Αλλά αυτούς που βρήκα ξανά, από το Λίβανο, τη Χιλή, τη Βολιβία, τη Νότια Αφρική… όλοι πιστεύουν στη σοσιαλιστική ιδέα. Η κατάσταση είναι πάντως πολύ διαφορετική, για παράδειγμα στη Μέση Ανατολή, απ’ ό,τι στην Ευρώπη. Πολλοί πρώην κομμουνιστές είναι τώρα μαχητές του Ισλάμ. Τα Κομμουνιστικά Κόμματα, τα Αριστερά Κόμματα, δεν υπάρχουν πια, στην πραγματικότητα, στη Μέση Ανατολή, κι έτσι ο κόσμος εκεί δεν έχει, δε βρίσκει κόμματα ή οργανώσεις. Στη Νότια Αφρική οι άνθρωποι είναι απογοητευμένοι με όσα συμβαίνουν στο ANC (τη διαφθορά) και στη Νότια Αμερική έχουν μπουχτίσει, γιατί σε κάθε προοδευτικό κίνημα αρχίζουν μετά να μαλώνουν για την εξουσία, μες στο κόμμα. Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι, οι παλιοί συμμαθητές από τη διεθνή σχολή νεολαίας στη ΓΛΔ, θέλουν ακόμα να αλλάξουν τον κόσμο και πιστεύουν πως ο κόσμος πρέπει να αλλάξει, αλλά δε βρίσκουν τη θέση τους πια στα “παλιά κόμματα” -κάτι νέο πρέπει να προκύψει, ένα νέο παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης…

-Γιατί πιστεύεις ότι υπάρχει το φαινόμενο της Ost-algie στη Γερμανία σήμερα;

-Νομίζω πως στον κόσμο λείπουν οι “παλιές μέρες”, εξαιτίας των καλών του σοσιαλισμού. Δεν υπήρχε ανεργία, η ζωή και το φαγητό ήταν φτηνά, οι σπουδές ήταν φτηνές. Οι άνθρωποι σήμερα νιωθουν ολοένα και περισσότερο την καταπίεση του καπιταλιστικού συστήματος.

-Παραμένουν επίκαιρες αυτές οι ιδέες σήμερα; Πού βρίσκεται η ελπίδα κι η προοπτική σήμερα για τον κόσμο;

-Καθώς ταξίδευα στον κόσμο, γνώρισα τόσο πολλούς ανθρώπους, όχι μόνο τους πρώην συμμαθητές στη ΓΛΔ, απλούς ανθρώπους στο δρόμο, και έλεγαν όλοι, πως η κατεύθυνση στην οποία πηγαίνει ο κόσμος δεν είναι σωστή! Οι απλοί άνθρωποι πιστεύουν πως θα έπρεπε να κάνει κανείς κάτι. Βλέπουν την ανισότητα, τη φτώχεια, τους πολέμους. Αν μιλήσεις πιο πολύ με τον κόσμο, θα δεις ότι υπάρχει ακόμα αυτή η αίσθηση του “εμείς”, ότι “όλος ο κόσμος είναι μια οικογένεια”, ΑΛΛΑ όπως ανέφερα πριν, δεν ξέρουν πού να δραστηριοποιηθούν, δε βρίσκουν την ομάδα τους, την οργάνωσή τους. Δεν ξέρουν πού και πώς να παλέψουν ενάντια στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού και του φασισμού. Αλλά η ελπίδα είναι εκεί, στους ίδιους τους ανθρώπους, στους απλούς ανθρώπους. Καταλαβαίνουν ακόμα τι είναι σωστό και τι λάθος. Βασικά είναι όλοι σοσιαλιστές! Θέλουν ίσα δικαιώματα για όλους. Αυτό είναι ο σοσιαλισμός! Για αυτό ο κόσμος πρέπει να ενωθεί ενάντια στους μεγάλους καπιταλιστές και το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, γιατί οι πλούσιοι, οι πολυεθνικές, δεν πρόκειται να επιβραδύνουν, θέλουν περισσότερα…