Κατερίνα Γεράκη: Οι εξελίξεις στο Προσφυγικό - Μεταναστευτικό στο φόντο της συζήτησης για την «έλλειψη εργατικών χεριών» ― Η στάση της κυβέρνησης και των άλλων αστικών κομμάτων ― Αλληλεγγύη και πάλη για τα δικαιώματα των μεταναστών και προσφύγων

Οι εξελίξεις στο Προσφυγικό - Μεταναστευτικό στο φόντο της συζήτησης για την «έλλειψη εργατικών χεριών»

Φωτό: Από την πρόσφατη κινητοποίηση των εργατών γης στη Μανωλάδα, που έχουν την έμπρακτη στήριξη του ταξικού κινήματος, του ΠΑΜΕ

Της Κατερίνας Γεράκη

(Υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ για Πρόσφυγες και Μετανάστες)

Την τελευταία περίοδο, τα οικονομικά φύλλα των αστικών εφημερίδων φιλοξενούν ποικίλα άρθρα και ρεπορτάζ για το πρόβλημα της «έλλειψης εργατικών χεριών» σε μια σειρά από σημαντικούς κλάδους της οικονομίας, όπως στην αγροτική παραγωγή, στον τουρισμό, στις κατασκευές, σε ορισμένες ειδικότητες στη βιομηχανία κ.ά. Όμως, στην όλη συζήτηση, καμία εξήγηση δεν δίνεται για την «έλλειψη» αυτή σε συνθήκες που η ανεργία καλπάζει...

Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα στην αγροτική παραγωγή παρουσιάζεται οξυμένο, λόγω της ιδιαιτερότητας για τη συγκομιδή των αγροτικών προϊόντων σε συγκεκριμένο χρόνο, μέσα σε ανελαστικά όρια.

Μιλώντας για την αγροτική συγκομιδή, θεωρείται πλέον αυτονόητο ότι αυτή γίνεται αποκλειστικά από μετανάστες εργάτες γης, οι οποίοι έρχονται στη χώρα μέσα από τη γνωστή διαδικασία της λεγόμενης μετάκλησης για εποχική εργασία.

• Δηλαδή, οι εργοδότες «καλούν» έναν συγκεκριμένο αριθμό εργατών που χρειάζονται για ορισμένο χρονικό διάστημα, με ανώτατο όριο τους 9 μήνες για κάθε έτος.

• Ο αριθμός των μετακλητών εργατών για κάθε Περιφέρεια καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση.

• Στον νόμο προβλέπονται ορισμένες προϋποθέσεις (κατάλυμα, κατώτατος μισθός κ.ά.), που υποτίθεται ότι ελέγχει το αστικό κράτος.

Οι εικόνες ντροπής για τις συνθήκες διαβίωσης των εργατών σε μια σειρά από περιοχές της χώρας, όπως στη Νέα Μανωλάδα, στον Μαραθώνα κ.α., αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο ότι το κράτος κλείνει τα μάτια κυρίως εκεί που δραστηριοποιούνται οι μεγάλες (καπιταλιστικές) αγροτικές επιχειρήσεις.

Οι περισσότεροι μετακλητοί εργάτες γης, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, προέρχονται από την Αλβανία. 

Όμως, όπως χαρακτηριστικά εξηγεί ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών - Οργανώσεων Παραγωγών του νομού Ημαθίας,

«οι χώρες του νότου, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά και πιο βόρεια η Γερμανία βασίζονταν για τη συγκομιδή τους σε εργάτες γης από τις αφρικανικές χώρες. Η πανδημία ωστόσο άλλαξε τα δεδομένα και οι συγκεκριμένοι εργάτες λόγω μέτρων δεν μπορούσαν να μεταβούν στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου οι χώρες αυτές στράφηκαν στην Αλβανία και τα διπλάσια μεροκάματα ήταν αυτά που προσέλκυσαν τους εργάτες αυτούς στις δυτικές χώρες»¹.

Ενα εξίσου μεγάλο μέρος των αναγκών στην αγροτική συγκομιδή καλύπτεται από μετανάστες εργάτες από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, την Ινδία, λιγότερο από την Αίγυπτο.

Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους δεν φεύγουν ποτέ από τη χώρα.

Μένουν εδώ, χωρίς χαρτιά, χιλιάδες άνθρωποι, «αόρατοι», εργάτες χωρίς δικαιώματα, θύματα της πιο άγριας εκμετάλλευσης.

Τα διάφορα κυκλώματα φροντίζουν για τους «διακανονισμούς» και οι εργάτες μεταφέρονται από τόπο σε τόπο ανάλογα με τις ανάγκες της περιόδου.

Οι μετανάστες εργάτες γης αποτελούν το πιο εξαθλιωμένο τμήμα της εργατικής τάξης στην Ελλάδα.

Όλες οι αστικές κυβερνήσεις έχουν τεράστιες διαχρονικές ευθύνες για την αθλιότητα, που δεν μπορεί πια να κρυφτεί.

Η στάση της κυβέρνησης και των άλλων αστικών κομμάτων

Σε αυτό το πλαίσιο, πριν από λίγες μέρες εκπρόσωποι των μεγάλων αγροτικών εκμεταλλεύσεων και άλλοι λεγόμενοι θεσμικοί και τοπικοί φορείς από την Κρήτη² έστειλαν επείγουσα επιστολή στον πρωθυπουργό, ζητώντας άμεση πολιτική απόφαση.

Στη επιστολή τους απειλούν ευθέως για «ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΗ», μιλούν για την «τελευταία ευκαιρία να αποφευχθεί η (διαφαινόμενη) επισιτιστική κρίση στους επόμενους μήνες στην ελληνική κοινωνία»³.

Αντίστοιχη σύσκεψη έγινε στην Πελοπόννησο. Ανάμεσα στα άλλα, υπογραμμίζεται το ευνοϊκότερο νομοθετικό πλαίσιο σε Ιταλία και Ισπανία σε αντίθεση με την αυστηροποίηση του πλαισίου για «τους παράτυπα διαμένοντες αλλοδαπούς» στην Ελλάδα.

Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε Επίκαιρη Ερώτηση για το θέμα στη Βουλή, καθώς και Αναφορά με την απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης. 

Τα αιτήματα⁴ που προβάλλονται και υιοθετούνται από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι αποκαλυπτικά της επικίνδυνης διαχειριστικής λογικής τους, με μπαλώματα και παρατάσεις, το επισφαλές εργόσημο - παγίδα που δεν εξασφαλίζει πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα στην Πρόνοια και τη σύνταξη, τη διατήρηση του θολού και διάτρητου νομοθετικού πλαισίου της μετάκλησης.

Γνώμονάς τους είναι η κερδοφορία των μεγάλων καπιταλιστικών μονάδων στην αγροτική παραγωγή και τη σχετική μεταποιητική δραστηριότητα (συσκευασία, κονσέρβες κ.λπ.) και όχι η πλήρης κατοχύρωση εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων στους εργάτες, χωρίς αστερίσκους και απαράδεκτες διακρίσεις, ούτε η διαβίωσή τους σε συνθήκες που αρμόζουν στον άνθρωπο του 21ου αιώνα.

Άλλωστε, η συζήτηση αυτή είναι μακριά από τα οξυμένα προβλήματα των βιοπαλαιστών αγροτών, που σήμερα έχουν να αντιμετωπίσουν επιπρόσθετα την ακρίβεια στην Ενέργεια, στα λιπάσματα κ.ά.

Ταυτόχρονα, η ίδια συζήτηση γίνεται το καλύτερο «πλυντήριο» της πολιτικής που εφάρμοσε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και που παρουσιάζεται ως δήθεν πιο «φιλολαϊκή».

Θυμίζουμε ότι ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ που το φθινόπωρο ζητούσε με σχετική Ερώτησή του την

«επικουρική (!) αξιοποίηση των αιτούντων άσυλο από τις δομές και τα διαμερίσματα ανά την επικράτεια για την κάλυψη του κενού σε εργάτες γης», ενώ αυτήν την περίοδο φαίνεται ότι υπάρχουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σε αυτήν την κατεύθυνση με τη μεσολάβηση ορισμένων δήμων!

Αποκορύφωμα όλης αυτής της συζήτησης, μνημείο καπιταλιστικού κυνισμού, ήταν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού, Κυρ. Μητσοτάκη, και οι δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Ν. Μηταράκη, από το πρόσφατο συνέδριο «Δημογραφικό 2022, η Μεγάλη Πρόκληση».

Εκτός από τις διακηρύξεις για τη δήθεν στήριξη των νέων γυναικών και των νέων ζευγαριών στην προσπάθειά τους για τη δημιουργία οικογένειας, ο πρωθυπουργός συνέδεσε το δημογραφικό με την «ένταξη στην ελληνική κοινωνία των νόμιμων μεταναστών».

Αφουγκράστηκε τις ανησυχίες όλων των παραπάνω

«για τα φαινόμενα σοδειών που δεν μαζεύονται, μεγάλα έργα τα οποία κινδυνεύουν σήμερα να καθυστερήσουν, επειδή πολύ απλά λείπουν από τη χώρα εργατικά χέρια» και μίλησε για την «ώριμη και κυρίως συνειδητή ένταξη αλλοδαπών στην ελληνική κοινωνία που θα ανακουφίσει και την πληθυσμιακή μας υποχώρηση», στα πρότυπα της θετικής εμπειρίας από το πρώτο κύμα των Αλβανών μεταναστών.

Το πόσο θετική είναι αυτή η εμπειρία, βέβαια, το ξέρουν οι ίδιοι οι Αλβανοί εργαζόμενοι, που εξακολουθούν να βιώνουν μια σειρά από άδικες διακρίσεις. Τέλος, μετά από μήνες απόλυτης σιωπής σχετικά με τις συμφωνίες με το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν για τη μετάκληση εποχικών εργαζομένων που παρουσίασε ο Ν. Μηταράκης τον περασμένο Φλεβάρη, ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε την ύπαρξή τους και δήλωσε:

«Η πατρίδα μας προχωρά σε πιλοτικές διμερείς συμφωνίες μετάκλησης εργαζομένων ορισμένου χρόνου με κράτη τα οποία διαθέτουν τέτοιο δυναμικό».

Ωστόσο, η σχετική Ερώτηση που έχει καταθέσει το ΚΚΕ στη Βουλή, και μάλιστα παρά τις συνεχείς υπενθυμίσεις των βουλευτών του Κόμματος, παραμένει ακόμα αναπάντητη και καμία επίσημη ενημέρωση δεν έχει δοθεί για το περιεχόμενο και τους ακριβείς όρους της συμφωνίας που γνωρίζουμε ότι υπάρχει και έχει υπογραφεί.

Σε συνέχεια των παραπάνω εξαγγελιών, ακόμα πιο προκλητικές ήταν οι δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού, ο οποίος είπε επί λέξει:

«Το εργατικό δυναμικό δεν θα έρθει με την οικογένειά του, δεν θα μείνει μόνιμα στη χώρα μας, δεν θα πολιτογραφηθεί, αλλά όπως έκαναν με μεγάλη επιτυχία οι χώρες του Κόλπου, θα έρθει για να δουλέψει 9 μήνες - διάστημα που στον αγροτικό τομέα, στον τουρισμό και σε άλλες βιομηχανίες, μας καλύπτει - και θα επιστρέψει για 3 μήνες στη χώρα του»!

Αυτό είναι το όραμα της κυβέρνησης για τους εργαζόμενους στον 21ο αιώνα, ένα σύγχρονο σκλαβοπάζαρο! Άνθρωποι που για πέντε χρόνια (η συνολική διάρκεια της εργασίας ανά 9μηνο κάθε έτος) θα βλέπουν τις οικογένειές τους μόνο για τρεις μήνες τον χρόνο και μετά ξανά πίσω στις πιο άθλιες συνθήκες δουλειάς, να παράγουν τον «κόκκινο χρυσό» για να θησαυρίζουν οι τσιφλικάδες της φράουλας κ.ά.

Μετά την πρώτη πενταετία του «ξεζουμίσματος» και της εξάντλησης της παραγωγικότητας αυτών των εργατών, θα έρχεται η επόμενη, μια «φρέσκια» και περισσότερο παραγωγική νέα φουρνιά εργατών...

Και μάλιστα στα πρότυπα των χωρών του Κόλπου, όπου έχουν καταγραφεί η κακοποίηση εκατομμυρίων μεταναστών εργατών και ο θάνατος χιλιάδων! 

Μήπως, η κυβέρνηση ζηλεύει και τη μετανάστευση για την κατασκευή των έργων για το Μουντιάλ του Κατάρ;

Μόνο οργή και αποτροπιασμό μπορούν να προκαλέσουν οι δηλώσεις αυτές.

Αλληλεγγύη και πάλη για τα δικαιώματα των μεταναστών και προσφύγων

Η συζήτηση για την κάλυψη των κενών σε εργατικά χέρια με την εκμετάλλευση των μεταναστών και προσφύγων, στην αγροτική παραγωγή και σε άλλους κλάδους, αναδεικνύει με τον πιο γλαφυρό τρόπο την ουσία του μεταναστευτικού - προσφυγικού ζητήματος στον καπιταλιστικό κόσμο.

Είναι, για παράδειγμα, αποκαλυπτική η αξιοποίηση του δράματος των Ουκρανών προσφύγων, η αναγκαία πλην στοιχειώδης προστασία των οποίων συνοδεύτηκε με την πρόσκληση του υπουργού Τουρισμού, Β. Κικίλια, να εργαστούν στις 50.000 κενές θέσεις στον τουρισμό ή στην αγροτική συγκομιδή, καθώς άλλωστε είναι

«εξοικειωμένοι με τη συγκομιδή φρούτων από τα δέντρα και πολλοί εξ αυτών έχουν εργαστεί ως μετακλητοί εργάτες στα μήλα στην Πολωνία και έχουν την απαραίτητη εμπειρία»⁵.

Οι μετανάστες και πρόσφυγες, θύματα της ληστρικής εκμετάλλευσης των χωρών και του ιμπεριαλιστικού πολέμου, είναι ένας μόνιμος εφεδρικός στρατός για τις ανάγκες του κεφαλαίου για τα πιο φθηνά εργατικά χέρια και για τις πιο βαριές εργασίες, άλλοτε εγκλωβισμένος στα σύνορα και τις υπερδομές - φυλακές, άλλοτε στην ομηρία της παρατυπίας ή των συμφωνιών σκλαβοπάζαρου χωρίς δικαιώματα.

Το κεφάλαιο κρατά τον διακόπτη της κάνουλας, την οποία ανοιγοκλείνει ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του.

Πάνω στην άγρια εκμετάλλευση και την απελπισία αυτών των εργατών θεριεύουν τα μονοπώλια, διευκολύνονται η συγκέντρωση και η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στην παραγωγή, όπως οι μεγάλες αγροτικές καπιταλιστικές μονάδες, που συνθλίβουν τα λαϊκά στρώματα της αγροτιάς.

• Γι' αυτό και η πάλη για να μπουν εμπόδια στο καθεστώς της άγριας εκμετάλλευσής τους και να προστατευτούν τα δικαιώματα των μεταναστών και προσφύγων είναι υπόθεση όλης της εργατικής τάξης, των βιοπαλαιστών αγροτών και των λαϊκών τμημάτων της υπαίθρου, όλου του λαού, όλων όσοι συνθλίβονται από τη δράση των μονοπωλίων και την πολιτική που τα στηρίζει.
• Είναι δείγμα αυτονόητης αλληλεγγύης, ενάντια στην απανθρωπιά και την αθλιότητα.
• Η συγκρότηση Επιτροπής Αγώνα των μεταναστών εργατών γης στη Νέα Μανωλάδα και η ανάπτυξη αγώνων για τα δικαιώματά τους είναι πηγή ιδιαίτερης ελπίδας, που δείχνει την άσβηστη φλόγα της ταξικής πάλης ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες.

Διεκδικούμε:

• Να καταργηθεί το διάτρητο και επισφαλές ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τη λεγόμενη μετάκληση για εποχική εργασία.

• Να νομιμοποιηθούν όλοι οι μετανάστες και πρόσφυγες, που ζουν και εργάζονται για χρόνια στην Ελλάδα, με μακροχρόνιες άδειες διαμονής, χωρίς παράβολα, πρόστιμα, πολύχρονες καθυστερήσεις.

• Για τους μετανάστες εργάτες που απασχολούνται σε εποχικές εργασίες, να εξασφαλιστούν η στέγαση και η εν γένει διαβίωσή τους σε ασφαλείς και αξιοπρεπείς χώρους με ευθύνη του κράτους, πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, άδειες διαμονής για τους ίδιους και την οικογένειά τους και εξασφάλιση της πρόσβασης στην Εκπαίδευση για τα παιδιά τους.

• Να αντιμετωπιστεί άμεσα, με σύναψη διακρατικών συμφωνιών, η άρνηση των ασφαλιστικών ταμείων να στείλουν τις συντάξεις στις χώρες καταγωγής χιλιάδων συνταξιούχων μεταναστών.

• Ωράριο, μισθός, άδειες και επιδόματα σε όλους τους εργάτες γης, Ελληνες και ξένους, πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα, βαρέα και ανθυγιεινά.

• Να εξασφαλιστεί εδώ και τώρα, χωρίς καμία άλλη χρονοτριβή και γραφειοκρατική διατύπωση, ο εμβολιασμός όλων των μεταναστών εργατών γης, με ή χωρίς χαρτιά, με ή χωρίς ΑΜΚΑ, ενάντια στον κορονοϊό και τις άλλες ασθένειες.

• Η προστασία των μεταναστών και προσφύγων να ανήκει στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους, χωρίς την εμπλοκή ΜΚΟ και ιδιωτών. Να στελεχωθούν όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες για το Μεταναστευτικό - Προσφυγικό, με μόνιμο προσωπικό, να μονιμοποιηθούν όλοι οι συμβασιούχοι και να απορροφηθούν οι εργαζόμενοι των ΜΚΟ.

Καταληκτικά, το αυταπόδεικτο συμπέρασμα όλων των παραπάνω είναι μόνο ένα: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα!

Παραπομπές

1. Πηγή: Σχέδιο προσέλκυσης εργατών από το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο ή... την Ουκρανία επεξεργάζονται ροδακινοπαραγωγοί στην Ημαθία

2. Την επιστολή υπογράφουν: Οι πρόεδροι των Αγροτικών Συλλόγων Κρήτης, Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, ΠΕΔ Κρήτης - Εκτελεστική Επιτροπή ΚΕΔ ΕΛΛΑΔΟΣ - Επιτροπή Ανάπτυξης Πρωτογενούς Τομέα, ΓΕΩΤΕΕ: Παράρτημα Κρήτης, Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας, Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πολλαπλασιαστικού Υλικού, Σύνδεσμος Παραγωγών & Εμπόρων Λιπασμάτων.

3. Η υπογράμμιση με κεφαλαία γράμματα ανήκει στον συντάκτη της επιστολής.

4. Επίσπευση χρόνου ΚΥΑ για τους εργάτες γης στην Περιφέρεια Κρήτης. Προσθήκη διατάξεων για τους υφιστάμενους παράτυπα διαμένοντες στην Ελλάδα. Ασφαλιστική κατηγορία για όλες τις μορφές εργασίας με εργόσημο ΟΓΑ. Τροποποίηση του χρόνου παραμονής στην εποχική εργασία (3 και 9 μήνες) - όχι αναγκαστική αποχώρηση. Εγκριση σε εξωτερικό πάροχο για την έκδοση visa εργασίας (σε χώρες που δεν διαθέτουν ελληνική πρεσβεία), βλ. Μπανγκλαντές.

5. Ο.π: Σχέδιο προσέλκυσης εργατών από το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο ή... την Ουκρανία επεξεργάζονται ροδακινοπαραγωγοί στην Ημαθία.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 18-19/6/2022